İNŞAAT MUHASEBESİ Yrd.Doç.Dr. A. Erkan KARAMAN.

... konulu sunumlar: "İNŞAAT MUHASEBESİ Yrd.Doç.Dr. A. Erkan KARAMAN."— Sunum transkripti:

1 İNŞAAT MUHASEBESİ Yrd.Doç.Dr. A. Erkan KARAMAN

2 İNŞAAT MUHASEBESİ İnşaat Muhasebesinin Önemi, Özellikleri, Muhasebe ile İlişkili Kavramlar, İnşaat İşletmelerinin Kurulması, İnşaat İşletmelerinin Kuruluşunda Sözleşme Hazırlanması, İnşaat İşletmelerinde Tutulan Defterler, İnşaat Taahhüt İşleri ve Unsurları, İnşaat Taahhüt İşlerinde Gelir Tespit Yöntemleri, İnşaat Taahhüt İşlerinde Maliyet Kavramı, İşlerin Ölçülmesi ve Hakediş Hazırlama, Finansal Analiz ve Planlama

3 İNŞAAT MUHASEBESİ Yapı Yaklaşık Maliyetinin Belirlenmesi (dört örnek ile açıklama) Birim Fiyatlar ile Analiz (dört örnek ile açıklama) Keşif nedir? Nasıl yapılır? (dört örnek ile açıklama) Metraj nedir? Nasıl yapılır? (dört örnek ile açıklama) Hakediş nedir? Nasıl yapılır? (dört örnek ile açıklama)

4 I. HAFTA İNŞAAT MUHASEBESİ
İnşaat Muhasebesinin Önemi, Özellikleri, Muhasebe ile İlişkili Kavramlar,

5 İnşaat Muhasebesinin Önemi, Özellikleri ve Muhasebe ile İlişkili Kavramlar
Muhasebe toplumun en küçük birimi olan aileden büyük holding ve şirketlere kadar herkesi çok yakından ilgilendiren geniş bir kavramdır. Basit anlamda muhasebe hesap tutma anlamına gelmektedir. Her ailenin belli bir geliri ve yapılması gereken giderleri vardır. Gelirin en verimli şekilde harcanması ve mümkünse tasarruf yapılması her ailenin amacıdır. Bu denkliği sağlamak için yapılan hesaplamalar bile küçük çapta bir muhasebe işlemi gerektirir. Kaldı ki büyük işletmelerin gelir, gider, alım, satım işlemleri bir aileninki ile kıyaslanamayacak kadar geniş çaplıdır. Bir aile kendi muhasebesine yön verebilir ancak firmalar profesyonel yardıma ihtiyaç duyar. İşte bu aşamada muhasebe bilgisi devreye girer ve firmalara hizmet sunarlar.

6 Muhasebenin temel amacı, bir işletmede ortaya çıkan ve para birimi ile ifade edilebilen olayları Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine uygun olarak, belirli bir sistem içinde kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, finansal tablolar biçiminde raporlamak ve yorumlamaktır. Muhasebe, işletme eylemlerinin kontrolünü gerçekleştirmek, geleceğe ilişkin işletme eylemlerini planlamak, etkin kararlar alınabilmesi için işletme içi ve dışındaki kişilere mali olaylarla ilgili bilgilerin toplanması ve iletilmesi işlemleri olarak tanımlanabilir. Elde edilen bu bilgiler, işletme sahiplerine, yöneticilerine, çalışanlarına, doğru kararlar almalarında yol gösterdiği gibi, işletme ile ilgili kişi ve gruplara da kararlar almalarında yardımcı olur.

7 Kâr Tüm işletmelerin temel hedeflerinden biri olan kâr, işletmenin belirli bir dönem içindeki hasılatından, aynı dönem içindeki giderlerini aşan kısmı olarak nitelendirilir. Kar, işletme sahipleri, hissedarları, işletme dışı diğer kişi ve gruplar açısından da büyük önem taşır. Ancak, karın doğru ölçümü için, hasılatın gerçekleştiğinin kabul edilebileceği belirli bir anın tespit edilmesi gerekmektedir. Bu noktada, inşaat işletmelerinin diğer işletmelerden farklılığı ortaya konulmalıdır. İnşaat taahhüt işlerinde, genellikle yapımına başlanan işlerin, yıllara yaygın olarak gerçekleştirilmesi nedeniyle karın ölçümü bu endüstride ayrı bir özellik taşımaktadır.

8 İnşaat taahhüt işlerinin, başlangıç ve bitiş tarihleri farklı hesap dönemlerinde gerçekleşmektedir.
Bu özelliği nedeniyle, inşaat sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesindeki en önemli husus, inşaat gelir ve giderlerinin inşaat işinin yapıldığı dönemde muhasebeleştirilmesidir. İşletme ilgililerinin inşaat taahhüt işi sürdüğü dönemler içinde işletme faaliyetleri ve bu faaliyetlerin karlılığına ilişkin bilgi alma gereksinimi söz konusu olmaktadır. Örneğin beş yılda tamamlanacak olan bir liman inşaatının yapımını üstlenen inşaat şirketinin, beş yıl süreyle yürütülen faaliyetlerin karlılığına ilişkin bilgileri, beşinci yılın sonunda, işin bitiminde ortaklarına sunması beklenemez.

9 İNŞAAT MUHASEBESİNİN ÖZELLİKLERİ
İnşaat işlerinin niteliği gereği, diğer üretim faaliyetlerinden farklı olması nedeniyle, inşaat muhasebesi kendine özgü bazı özellikler taşımaktadır. İnşaat taahhüt işleri, süreç açısından diğer işlere göre daha uzun bir süreyi kapsar. Genellikle bir yıldan daha uzun sürede tamamlanır. Dolayısıyla, sözleşme gelir ve giderlerinin inşaat işinin yapıldığı dönem ile eşleştirilerek hesaplanması gerekmektedir. Bir inşaat işi kaç döneme yayılırsa yayılsın, muhasebe döneminin gelir ve giderleri eşleştirilerek yalnızca o yılın karı veya zararı saptanabilir. Bunu yapabilmek için de, her döneme ait gelir ve gider unsurlarının doğru bir biçimde saptanması gerekmektedir. Bu noktada, ihale bedeli büyük bir önem taşımakta, inşaat işinin başlangıcında işin öngörülen maliyeti ile teklif ve kabul edilen bedel arasında kurulan ilişki, işlemlerin doğru bir şekilde yapılması için hareket noktası oluşturmaktadır.

10 İnşaat işleri genellikle inşaat işletmesinin merkez bürosundan ayrı yerde, ayrı şehirde hatta ayrı ülkede yapılır. Uzakta yapılan inşaat işlerinin, muhasebe verilerinin toplanması, işlenmesi ve kullanılmasında bazı sorunlar olabilmektedir. Bu, muhasebenin merkezde ya da inşaat alanında tutulacağı kararını gündeme getirir. Uygulamada, inşaat taahhüt işletmelerinde muhasebe; merkez muhasebesi ve şantiye muhasebesi olmak üzere iki ayrı yerdedir. Merkez muhasebesinde, inşaat taahhüt işletmesinin bütününe ilişkin tüm finansal olaylar muhasebeleştirilir.

11 Firmalar, şantiyelerinde bir muhasebe birimi kurarak, orada yapılan işe ait tüm hesaplar şantiyede tutmaktadır. Bu durumda şantiye için ayrı defter tasdik ettirilmekte ve şantiyenin bütün muhasebesi burada tutulmaktadır. Merkez ile olan ilişkiler ise merkez-şube ilişkisi içinde yürütülmeli ve muhasebeleştirilmelidir.

12 Şantiyelerde ağırlıklı olarak; yapılan işlere ait tüm unsurlar ve maliyetler izlenmektedir. Şantiye muhasebesinin alanına girmeyen tüm işlemler, merkez muhasebesi tarafından tutulmaktadır. Belirli dönemlerde, tüm şantiyelerden gelen veriler dikkate alınarak şirketin bütünü için finansal tabloları hazırlamak merkez muhasebesinin temel görevidir. Bu yol, muhasebenin şantiyede tutulmasını gerektiren büyük işlerde en verimli yoldur. Bu durum ile belge ve bilgi akışında meydana gelebilecek aksamalar önlenmekte ve şantiyenin durumunun zamanında ve doğru olarak izlenebilmesine olanak sağlanmaktadır.

13 MUHASEBE İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
Muhasebe, finansal karakterli, para ile ifade edilebilen işlem ve olayların kaydedilmesi, sınıflandırılması, özetlenerek raporlanması ve yorumlanması olarak tanımlanabilir. Diğer bir ifadeyle muhasebe parasal değerleri analiz etme, yorumlama ve yetkili kişilere sonuçları açıklamaktır. İşletme; Para, işgücü, araç-gereç ve malzemeleri sistemli bir şekilde bir araya getirip mal ve hizmet üreten iktisadi birimlerdir. Muhasebe Sistemi, muhasebe bilgilerinin ilgililere belli bir sistem içinde yeterli ve doğru olarak ulaştırılmasını, farklı işletmeler ile aynı işletmenin farklı dönem bilgilerinin karşılaştırılmasını, mali tablolarda yer alan hesapların kapsamlarının standartlaştırılmasını ve muhasebede bir birliğin sağlanmasını amaçlamıştır.

14 MUHASEBE İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
Muhasebe bilgileri ile ilgilenen taraflar; Yöneticiler, İşletme sahibi veya Ortaklar, İşletmede Çalışanlar, İşletmeye Borç Verenler ve Devlet; muhasebe servisinden her an faaliyetlere ilişkin bilgi ve belge isteyebilir. Hesap, Aynı tür ve özellikteki işlemlerin ve bu işlemlere ilişkin artış ve azalışların kaydedildiği kodlama sistemidir. Tek Düzen Hesap Planı, Maliye Bakanlığı’nın tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 1. sayılı Muhasebe Uygulama Genel Tebliği ile zorunlu hale getirilen Tekdüzen Muhasebe Uygulamamasına 01 Ocak 1994 tarihinden itibaren uygulamaya geçilmiştir.

15 Tek Düzen Hesap Planı DÖNEN VARLIKLAR DURAN VARLIKLAR KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR 6. GELİR TABLOSU HESAPLARI 7. MALİYET HESAPLARI (7/A SEÇENEĞİ) 8. SERBEST HESAPLAR 9. NAZIM HESAPLAR

16 Tek Düzen Hesap Planı Maliyet Hesapları Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır. Bu hesap 7/A ve 7/B olarak iki durum için sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, işletmelere giderlerin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde kendi organizasyon yapılarına, büyüklüklerine ve ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmış, farklı maliyet hesaplama yöntemlerine uyulabilmesi açısından da geniş bir esneklik tanınmıştır. İnşaat faaliyetlerini gerçekleştiren işletmeler bu anlamda 7/A seçeneğini uygulamak durumundadır.

17 Tek Düzen Hesap Planı Gider Türleri İnşaat işletmeleri diğer mal ve hizmet üretim işletmelerinde olduğu gibi, doğal türlerine göre “Tekdüzen Hesap Planını” aşağıdaki gibi belirlenmiştir. İlk Madde ve Malzeme İşçi Ücret ve Giderleri Memur Ücret ve Giderleri Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Çeşitli Giderler Vergi Resim ve Harçlar Amortisman ve Tükenme Payları Finansman Giderleri

18 7/A Sistemi Gider Hesapları
710.Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri: Bu giderler, esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, mamulün bünyesine giren, mamulün temel öğesini oluşturan ve mamulün bünyesine doğrudan yüklenebilen maddelerin kullanımı fiili tutarlarla bu hesapta izlenir. Üretimde kullanılmayan ve satılan ilk madde ve malzemenin maliyeti bu hesapta izlenmez. İşleyişi: Dönem içinde üretimde kullanılmak üzere ana ve yardımcı üretim yerlerinde ambardan çekilen direkt maddeler bu hesabın borcuna, “150- İlk madde ve Malzeme Hesabı”nın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, “711- Direkt İlk madde ve Malzeme Yansıtma Hesabı” ile karşılaştırılarak kapatılır.

19 720. Direkt İşçilik Giderleri Hesabı
Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgili olup, belli bir mamul veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderler işçi başına düşen çalışma süresi ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur. 730. Genel Üretim Giderleri İşletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilk madde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.

20 740. Hizmet Üretim Maliyeti
Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin fiili tutarları bu hesabın horcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap “741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma” hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır. 750.Araştırma ve Geliştirme Giderleri Üretime devam olunan mamüllerin maliyetlerini düşürmek, satışlarını arttırmak, bulunan yeni üretim çeşitlerinin işletmede kullanılmakta olan yöntem ve işlemlerini geliştirmek ya da yeni yöntem ve işlemler bulmak, üretimde kullanılan teçhizatın yenilerinin ve mevcutlarının geliştirilmesine ilişkin araştırmalar yapmak, satış ve pazarlama faaliyetlerini geliştirmek ve diğer bir deyişle ticari alana uygulanması için yapılan giderlerin kaydedildiği hesaptır.

21 760. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
Mamulün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, “761- Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı” ile karşılaştırılarak kapatılır. 770.Genel Yönetim Giderleri Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilâtı da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerin giderleri bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, “ 771- Araştırma ve geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı” ile karşılaştırılarak kapatılır. 780.Finansman Giderleri Hesabı İşletme faaliyetlerinin aksamadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlarla ilgili faiz, kur farkları, komisyon ve benzeri giderler bu hesaba borç kaydedilir.

22 Muhasebenin Fonksiyonları:
Tek Düzen Hesap Planı Örnek; Lise inşaatını yapan müteahhit, inşaatın camlarını yapan taşeron firmaya TL avansı nakit olarak ödemiştir. 179 Taşeronlara verilen avans hesabı TL 100 Kasa Hesabı TL

23 Muhasebenin Fonksiyonları:
Tek Düzen Hesap Planı Örnek; Sağlık ocağı inşaatı için 5000 TL (%18 KDV hariç) tutarında demir çek ile alınmıştır. Alınan demir sağlık ocağı şantiyesinde bulunan depoya konmuştur. 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı 191 İndirilecek KDV Hesabı 5.000 TL 900 TL 100 Kasa Hesabı 5.900 TL

24 Muhasebenin Fonksiyonları:
Muhasebenin işlevini yerine getirebilmesi için belirli görevleri bulunmaktadır. Bu görevlere muhasebenin fonksiyonları denir. Muhasebenin fonksiyonlarını kaydetme, sınıflandırma, özetleme ve raporlama olarak dört ana grupta toplayabiliriz. Kaydetme Fonksiyonu B. Sınıflandırma Fonksiyonu C. Özetleme Fonksiyonu D. Raporlama Fonksiyonu

25 Muhasebenin Fonksiyonları:
Kaydetme Fonksiyonu Mali işlemleri belgelere dayanarak muhasebe sistemine göre muhasebe defterlerine kayıt yapılması aşamasıdır. Muhasebenin en önemli ve ilk fonksiyonudur. Muhasebe de kayıtlar doğru ve düzgün tutulmadan diğer fonksiyonların da bir anlamı kalmaz. Yapılan her işlem muhasebe sistemi içinde ilk olarak kayıt yapılmak zorundadır. Bu kayıtlarda belgelere dayandırılarak yapılır. Muhasebe sisteminde iki tür kayıt yöntemi vardır. Tek taraflı kayıt ve çift taraflı kayıt. Çift taraflı kayıt sisteminde muhasebe kayıtları yevmiye defterine kayıt yapılır.

26 Muhasebenin Fonksiyonları:
Sınıflandırma Fonksiyonu Kaydedilen bilgiler belirli zaman aralıklarında derlenip niteliklerine göre gruplara ayrılır. Böylece farklı nitelikteki ve gruplardaki işlemleri birbirleri ile karıştırmadan farklı sınıflarda incelenebilir. Sınıflandırma işlemleri muhasebe sistemi dahilinde muhasebe defterlerinden büyük defterlere (defteri kebir) yapılmaktadır.

27 Muhasebenin Fonksiyonları:
Özetleme Fonksiyonu Sınıflandırılan işlemler dönem sonlarında toplanarak daha kolay sonuçlar çıkarabilmek ve yapılan kayıtların kontrolünü sağlamak için özetlenir. Dönem sonlarında işletmeler yüzlerce belki binlerce işlem yapmış olurlar. Bu işlemeleri teker teker incelemek çok uzun zaman alacağından, aynı nitelikteki işlemleri özetleyerek görmek kişilere daha fazla yarar sağlamaktadır.

28 Muhasebenin Fonksiyonları:
Raporlama Fonksiyonu En son olarak raporlama fonksiyonunda kaydedilen, sınıflandırılan ve özetlenen işlemler mali tablolar aracılığı ile sonuç aşamasına gelir. Bu sonuç aşaması da raporlamadır. Raporlama muhasebe sisteminin en son aşaması ve yorum yapma aşamasıdır. Muhasebenin en önemli fonksiyonlarındandır. Raporlarda işletmelerin her türlü sonuçları ortaya çıkarılarak işletme hakkında bilgiler ve yorumlar yapılmaktadır. İşletme bu raporlar sayesinde geleceğine karar vermekte ve yeni kararlar almaktadır. Raporlama aşamasında muhasebe tabloları kullanılır ve bu tabloların en önemlileri bilanço ve gelir tablosudur.

29 Muhasebe üç bölümde ayrılmıştır:
A. Genel Muhasebe: İşletmenin parasal işlemlerinin ve sonuçlarının belgelere dayanarak tarih sırasına göre izlendiği muhasebe türüdür. Diğer adı finansal muhasebedir. İşletmenin varlık, kaynak, borç, alacak, gelir, gider, kâr ve zararı genel muhasebe sayesinde öğrenilir.

30 Muhasebe üç bölümde ayrılmıştır:
B. Maliyet Muhasebesi: İşletmede üretilen mamül ya da hizmetin maliyet fiyatının saptanması, işletme giderlerinin denetimi, fiyat incelemeleri ve satış fiyatlarının belirlenmesinin oluşturduğu muhasebe dalıdır. C. Yönetim Muhasebesi: Yönetim muhasebesi, işletme yöneticilerine işletme yönetiminde alacakları kararlarda ihtiyaç duydukları bilgi ve raporları düzenleyen, yorumlayan, denetim olanağı saağlayan muhasebe dalı. Yöneticilere işletmenin geleceği ile ilgili karar vermede yardımcı olur.

31 MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI
1. Sosyal Sorumluluk Kavramı 2. Kişilik Kavramı 3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı 4. Dönemsellik Kavramı 5. Parayla Ölçme Kavramı 6. Maliyet Esası Kavramı 7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı 8. Tutarlılık Kavramı 9. Tam Açıklama Kavramı 10. İhtiyatlılık Kavramı 11. Önemlilik Kavramı 12. Özün Önceliği Kavramı

32 1. Sosyal Sorumluluk Kavramı
Sorumluluk; görevleri yerine getirme bilincidir. Muhasebe açısından bakıldığında ise; işletme yaptığı çok sayıda faaliyet sonucu birçok kişi ve kuruluş ile muhatap olmak zorundadır. İşletme faaliyetlerini yerine getirirken sorumluluklarının bilincinde ve ilk denetleyici her zaman kendisi olmalıdır. Muhasebe bilgileri doğru, tarafsız, adil ve kurallara uygun olmalıdır. İnsanlara yanlış bilgi verilerek insanlar yanıltılmamalıdır. Bu kavram hukuki sorumluluk ile birlikte vicdani sorumluluğu da kapsamaktadır.

33 2. Kişilik Kavramı Kişilik kavramı işletme sahibinden, ortaklardan ve işletme ile ilgisi olan tüm kişi ve kuruluşlardan ayrı bir kişiliğe sahiptir. Hukuk iki tür kişiliği kabul etmiştir. Bunlar gerçek ve tüzel kişilerdir. Tüm insanlar birer gerçek kişidir. Bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen insanların oluşturduğu topluluklar ise tüzel kişilerdir. Buna göre işletmeler tüzel kişiliğe sahiptir. Yapılan işlemler bu kişilik adına yürütülür.

34 3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı
İşletmeler hiçbir zaman kapatılmak düşüncesiyle kurulamaz. Sözleşmede aksi bir madde yoksa işletmenin sonsuz bir süre için kurulduğu ve ömrünün belli bir süreye bağlı olmadığı kabul edilir. İşletmenin faaliyet süresi sahiplerinin yaşam süreleri ile sınırlı değildir. Sahiplerinin ölümünden sonra işletme varisler tarafından işletilmeye devam edilir.

35 4. Dönemsellik Kavramı İşletmenin sınırsız olarak kabul edilen ömrü belli dönemlere ayrılır ve her dönemin faaliyetleri birbirinden bağımsız olarak sürdürülür. Muhasebede bu dönem genellikle bir yıldır. Her dönem birbirinden bağımsızdır. Her dönemin gelir ve gideri birbiri ile karşılaştırılarak o döneme ait kar ya da zarar rakamı bulunur.

36 5. Parayla Ölçme Kavramı Muhasebenin konusu para ile ifade edilen değerlerdir. Olayların kaydedilebilmesi için ortak bir ölçü (ulusal para değeri) kullanılır.

37 6. Maliyet Esası Kavramı İşletmelerin faaliyet konusuna giren mal veya hizmetlerin elde edilmesi için katlandığı her türlü faktörlerin para olarak ifade edildiği toplam değere maliyet denir. Bir varlığı edinirken katlanılan parasal fedakârlıktır. İşletmenin edindiği tüm varlık ve hizmetler muhasebeleştirilirken bunların maliyetleri esas alınır. Piyasa şartlarındaki değişim ile malın değeri de değişebilir. Para değerindeki değişmeler ile maliyet değeri anlamsız hale gelirse maliyet yeniden belirlenebilir.

38 7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı
Muhasebede yapılan tüm işlemlerin belgelendirilmesi ve kayıtların belgeye dayanması gerekir. Belgeler usulüne uygun düzenlenmeli ve gerçeği yansıtmalıdır. Kişilerin beyanına göre değil, fatura, senet, makbuz gibi belgelere dayanarak kayıt yapılmalıdır. 8. Tutarlılık Kavramı Muhasebede seçilen politika ve izlenen yöntemler her dönemde aynı şekilde uygulanmalıdır. Benzer işlem ve olaylarda kayıt düzeni ve işlem basamakları değişmemelidir. Geçerli sebepler ile değişiklik yapılırsa bu değişimin nedenleri ve sonuçları açıklanmalıdır.

39 9. Tam Açıklama Kavramı Muhasebenin temel kavramlarından birisi de bilgi vermektir. Tablolar işletmenin bilgilerine ihtiyaç duyan ve öğrenmek isteyen ilgi gruplarına yardımcı olacak ölçüde yeterli ve anlaşılır olmalıdır. Örneğin borç tutarı yazılırken bunların biçimi, vadesi, ayrı şekilde belirtilmelidir. 10. İhtiyatlılık Kavramı İşletmenin karşılaşabileceği riskler göz önüne alınarak temkinli davranılmalıdır. Örneğin, ileri bir tarihte bedeli tahsil edilmek üzere bir mal veya hizmet satılırsa hemen gelir olarak kaydedilmemeli, tahsilât yapıldıktan sonra kaydedilmelidir. Aynı şekilde bir gider veya zarar kesinleşmese bile ortaya çıktığında bunun için karşılık ayrılmalıdır.

40 11. Önemlilik Kavramı İşletme bilgilerinin muhasebeleştirilmesinde önemli hesap tutarları sayısal sonuç çok küçük olsa bile gösterilmelidir. Bir bilgi verilmediğinde tablo doğru yorumlanamıyorsa o bilgi önemlidir. 12. Özün Önceliği Kavramı Muhasebe kayıtları yapılırken şekilden çok finansal özellikleri ve işletme için ifade ettiği önem göz önüne alınmalıdır. Genelde şekil ve öz paraleldir. Ancak arada fark olursa öz önceliklidir. Örneğin bir alacak zamanında tahsil edilemediğinde öz olarak şüpheli duruma düşmüş sayılır. İşletme borçlunun ödeme yapacağından emin olsa bile alacağın şüpheli duruma düştüğüne dair kayıt yapmak zorundadır.

41 İNŞAAT SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
İnşa – İnşaat TDK’ya göre İnşa: Yapı kurma, yapı yapma (TDK) İnşaat: Yapı, yapım işleri anlamlarına gelmektedir. Çalışma Bakanlığının Hazırladığı İş Kolları Tüzüğüne Göre İnşaat; Bina, yol, köprü, demiryolu, tünel, metro, kanalizasyon, liman, dalgakıran, havuz, istihkam, hava alanı, dekovil ve tramvay yolu, spor alanları yapımı gibi her çeşit yapım işi, bunlara ait etüt, proje, araştırma, bakım onarım ve benzeri işler olarak tanımlamıştır.

42 İNŞAAT SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
Yapım Kamu İhale Kanunu (4734 sayılı) Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini, ifade eder.

43 İNŞAAT SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
İmar Kanunu (3194 sayılı) Yapı Karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir şeklinde tanımlanmıştır. Bina Kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarıyan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.

44 İNŞAAT SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
Onarım Hasarlı yapı elemanlarının performanslarını hasar öncesi orijinal düzeyine getirmek için yapılan müdahalelerdir.

45 İNŞAAT SEKTÖRÜ İLE İLİŞKİLİ KAVRAMLAR
Hakediş ve Hakediş Raporu Bir inşaat taahhüt ve onarım işinde işin başlamasından o ana kadar yapılan (gerçekleştirilen) kısmına ait işlerin parasal olarak ölçülmesine hakediş denir. Diğer bir ifade ile hakedişler, müteahhitlerce iş programına uygun olarak yapılan işin ve işte kullanılmak üzere işyerine getirilen malzemenin miktarını, birim fiyatını, tutarını, hak kazandığı fiyat farkının hesaplanma biçimini ve tutarını, sözleşme ve yasaların ön gördüğü kesintileri gösteren raporlardır.

46 Kamu İhale Kanununun 53. maddesinde
Geçici Hakediş Raporu Kesin Hakediş Raporu Geçici Hakediş Raporu genellikle ayda bir düzenlenen ve o ay için yapılan işin karşılığını gösteren raporladır. Kesin Hakediş Raporu ise, iş bitiminden sonra kesin olarak raporlarla çıkartılan rapordur.

47 Müteahhit TDK’ya göre;
Başkası ile ilgili bir işi yapmayı üzerine alan kimse, yüklenici, üstlenici şeklinde tanımlanmıştır. Kamu İhale Kanununda “İstekli” – “Yüklenici” İstekli: mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesine teklif veren tedarikçiyi veya hizmet sunucusunu ifade etmektedir. Yüklenici: ihaleyi alan ve sözleşme imzalanan istekliyi ifade etmektedir.

48 Taşeron Müteahhit yapımını üstlendiği bir inşaatın belirli bir bölümünü veya bölümlerini konularında uzman firmalara yaptırmaktadırlar. Projelerin belirli kesimlerini yapan bu ikinci dereceden inşaatçılara taşeron denilmektedir. İhale (TDK’ya göre) Bir işi veya bir malı birçok istekli arasından en uygun koşullarla kabul edene bırakma, eksiltme veya arttırma şeklinde açıklanmıştır.

49 Teminat Güvence, sağlamlık bakımından gösterilen söz, yazılı kağıt, kefil veya para anlamında kullanılmaktadır. Şantiye Bir işletmenin bir yapıyı, taahhüt ettiyse sözleşme şartlarına göre, kendi varlıkları için inşa ediyorsa işletme planlarına uygun şekilde yapmak için, inşa alanına kurulan, işin sevk ve organizasyonunu sağlama hedefi güden, hukuken işletmenin iş yeri olarak kabul edilen alt işletme şeklinde tanımlanmaktadır.