ÇEVRE VE TOPLUM Prof. Dr. Orhan KURAL ITB-224 ( )

... konulu sunumlar: "ÇEVRE VE TOPLUM Prof. Dr. Orhan KURAL ITB-224 ( )"— Sunum transkripti:

1 ÇEVRE VE TOPLUM Prof. Dr. Orhan KURAL ITB-224 (08.04.2013)
RADYASYON VE ÇEVRE Mehmet Ali Mollavelioğlu Bilal Demir Mehmet Akif Bakırlı

2 RADYASYON

3 RADYASYON NEDİR ? Radyasyon, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçimindeki enerjinin emisyonu veya aktarımıdır. Ağır çekirdekler alfa(α) ışını(helyum çekirdekleri) yayabilir veya fizyon reaksiyona maruz kalabilirler. Bu tepkimelere maruz kalarak parçalanan maddelere ‘radyoaktif madde’, çevreye yayılan alfa, beta ve gama gibi ışınlara ise ‘radyasyon’ adı verilmektedir.

4 RADYASYONUN ZARARLARI:
X ışınları, ultraviyole ışınlar, görülebilen ışınlar, kızıl ötesi ışınlar, mikro dalgalar, radyo dalgaları ve γ-ışınları elektromanyetik spektrumun farklı parçalarıdır. Elektromanyetik alanlar, frekans ve dalga boyları ile tanımlanır. X ışınları ve γ- ışınları çok yüksek frekanslarda olduğundan, oluşan radyasyon kimyasal bağları kırabilecek enerjiye sahiptir. Bu radyasyona iyonlaşan radyasyon denir

5

6 İyonlaşabilen elektromanyetik radyasyonları, hücrenin materyali olan DNA’yı parçalayacak kadar enerji taşımaktadır. DNA’nın zarar görmesi ise hücreleri öldürmektedir. Bunun sonucunda doku zarar görür. DNA’da çok az bir zedelenme, kansere yol açabilecek kalıcı değişiklere sebep olur.

7 . Özellikle göz en fazla etkilenen organ olup, görme zayıflığı, katarakt ve göz uyumunun yavaşlamasına sebep olmaktadır. Deri ise, radyasyona karşı daha dayanıklıdır. Radyasyonun zararları genellikle zamanla ortaya çıkan bir etki olup, ani etki ancak atom bombalarının yol açtığı ölümler ve yüksek radyasyondaki yanmalar şeklinde kendini göstermektedir.

8 HAMİLELİK VE RADYASYON:
Tüm tanı ve tedavi yöntemlerinde olduğu gibi röntgen filmlerinin de potansiyel yarar ve zararları mevcuttur. Bu hem hamile olan hem de olmayan kişiler için geçerlidir. İyonize radyasyon hızlı bölünen ve çoğalan hücreler üzerinde daha fazla tahrip edici etkiye sahip olduğu için gelişmekte olan fetus üzerinde de zararlı etkileri olabilir. Ancak bu etkilerin doz ve süreye bağlı olduğu unutulmamalıdır

9 RADYASYON VE İNSAN: İnsanlar zaten doğadan belli miktarda radyasyon alıyor. Uçak seyahati, rutin çene ve diş röntgenleri; MR, tomografi gibi yollardan da radyasyon alıyor. Uçus rotasına göre 40 bin feet yükseklikteki bir uçuş saatte 3 ile 9 milisievert radyasyona yol açıyor. Genel olarak bir insan bir yılda hava ve topraktan 1 ile 10 milisievert radyasyon alıyor. Tüm vücudun bilgisayarlı tomografisi milisievert, tek bir organ tomografisi 10 milisievertten az radyasyon alıyor. Radyasyonda Sievert birimi kullanılmakta ve bir insan dokularından emilen miktarı belirtiyor. Bir sievert=bin milisievert ediyor.

10 Radyasyon Seviyelerinin İnsan Üzerindeki Etkileri (milisievert):
milisievert radyasyona maruz kalmak kanın kimyasını bozuyor. 500 milisievert: Saatler içinde bulantıya yol açıyor. 700 milisievert: Kusma 750 milisievert: 2-3 hafta içinde saç dökülmesi 900 milisievert: İshal 1 000 milisievert: Kanama 4 000 milisievert: Tedavi uygulanmadıysa 2 ay içinde muhtemel ölüm. milisievert: Bağırsaklarda tahribat, iç kanama, 1-2 hafta içinde ölüm.

11

12 CEP TELEFONLARI

13 Akıllı telefonlar hızla yaygınlaşıyor, pek çok kullanıcı telefonunun sar değerine bakmadan sağlığına zarar verecek telefonları tercih ediyor ve istemeden, bilmeden kendine zarar veriyor.

14 SAR Nedir? Pek çoğumuzun bilmediği, dikkat etmediği sar değeri elimizdeki telefonun çalışırken yaydığı radyo dalgalarının kuvvetini, yüksekliğini belirten bir değer oluyor. Bazı telefonlar Avrupa ve Amerika standartlarının sınırında üretilirken bazıları en düşük değerlerle üretiliyor ve Blackberry, Apple, Sony bu değerlere dikkat etmeyen firmaların başında geliyor.

15 Sar Değeri Yüksek İse Ne Olur?
Sar değeri yüksek telefon çalıştığı süre boyunca yaydığı radyo dalgaları ile beynimize ve diğer iç organlarımıza zarar vererek kanser’e kadar giden hastalıklara, rahatsızlıklara sebep olabilir. Bu nedenledir ki sar değeri yüksek telefon kullananlara görüşme sırasında telefonu kulaklık ile kullanmaları ve telefonu vücudumuzdan, beynimizden uzak tutmamız önerilir.

16 Yüksek SAR değerine sahip cihazların insanlara verdiği yan etkiler:
- Görüş alanında daralma, - Kalp rahatsızlıkları, - Kalp pilinin bozulma riski, - Hafıza zayıflaması ve beyin tümörü riski, - Yoğun stres ve yorgunluk hissi, - Kalıcı işitme bozuklukları, - Konsantrasyon ve dikkat bozulması, - Embriyo gelişiminin zarar görmesi, - Kulak çınlaması ve kulaklarda ısınma (5 senelik telefonumda sıkça yaşadığım durum), - Kadınlarda düşük riskinin artması, - İşitmede geçici aksaklıklar oluşması, - Kan hücrelerinin bozulması, - Bas ağrıları ve sersemleme, - Bağışıklık sisteminin bozulması (bunlar 24 saatlik zararlar).

17 Uzun Vadede Kalıcı Zararlar:
- Yüksek tansiyon, - Genetik yapının bozulması, - Sperm sayısının azalması, - Beyaz kan hücresi (lenfoma) kanseri, - Cilt kanseri, - Kan beyin bariyerinin zedelenmesi.

18 Hava Atmak Mı Daha Önemli? Sağlığınız mı?
Eğer çok fazla telefon görüşmesi yapanlardansanız telefon alırken dikkat etmeniz gereken asıl konuyu anlamış olmalısınız? Sağlığınız hava atmaktan daha önemli olduğu için sağlığınıza daha az zarar verecek cihazları tercih etmeli, elinizdeki cihaz yüksek sar değerine sahip ise olabildiğince dikkatli olmalı, telefonu kulaklık ile kullanmalısınız.

19 Marka ve Modele Göre Güncel Sar Değeri Listeleri:
(Değerlere ve bağlantılara geçmeden önce belirtmek gerekirse, AB Konseyi tarafından tavsiye edilen SAR limiti 2.0W / Kg, ABD tarafından tavsiye edilen SAR limiti 1.6W / Kg. Yani bu değerlere kadar telefon üretimine izin veriliyor ancak değer arttıkça zararlı etkisi de artıyor. Avrupa için üretilen X model telefonun SAR’ı daha farklı, ABD için üretilenin SAR değeri daha farklı olabiliyor bizim tercih edeceğimiz telefonlarda değer genelde 0.70 altı veya en kötü ihtimal 1.0′ı aşmayan telefonlar olmalı.) Bazı sitelerden derlenmiş SAR değerleri :

20

21 BAZ İSTASYONLARI

22 BAZ İSTASYONLARI Baz istasyonu, iki yönlü bir mobil ağ sisteminde yayın yapan birim. Radyo sistemindeki bir antenden farklı olarak, baz istasyonu hem sinyal alır, hem de sinyal gönderir (yani iki antenden oluşur).

23

24 Ülkemizin GSM ile tanışması 1994 yılında gerçekleşmiştir
Ülkemizin GSM ile tanışması 1994 yılında gerçekleşmiştir. 19 yıllık süreçte, gelişmiş ülkeler yeni nesil haberleşme teknolojilerine geçerken, bizlere de eski nesilleri transfer etmişlerdir. Avrupa ülkelerinde üst teknolojiye geçişler sonrası, baz istasyonu üniteleri allanıp pullanıp küresel altyapı – teknoloji ve servis sağlayıcı firmalarca Türkiye gibi ülkelerde kullanılmaktadır.

25

26

27

28 BAZ İSTASYONLARININ DENETİMİ
Türkiye’de baz istasyonlarının kapsamlı denetimi, ölçümü ve izin işlemleri BTK tarafından gerçekleştirilmektedir. Dünyadaki gelişmeleri takip etmek üzere, ülkemizde BTK tarafından 2005 yılında Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, TÜBİTAK, TSE, TRT, bazı üniversiteler, tüketici dernekleri ile bazı özel ve kamu kuruluşlarının temsilcilerinden oluşan “RF Sağlık Komisyonu” kurulmuştur.

29 EMR ÖLÇÜM:

30 Baz istasyonlarının ilk kurulum aşamasında EMR değerleri ölçülür ve BTK’ya sunulur. Aktif kaldığı yıllar içinde, istasyonlarda sistem değişikliği yapılmadığı sürece bu değerler tekrar ölçülmüyor.

31 BAZ İSTASYONU ETKİ ALANI
Ülkemizde belirlenen anten bazlı güvenlik mesafesi 9.70 metredir. Bir istasyonun etki alanı ortalama olarak 250 metredir. Sistem odalarının bulunduğu konum için bir güvenlik mesafesi belirlenmemiştir. Ne yazık ki bu kabinlerin dışına bir elektromanyetik izolasyon da yapılmamaktadır. Ayrıca çatılarda bulunan kabinler, antenler ve radyolinkler de dahil olmak üzere sistemin tamamlayıcı tüm unsurlarına karşı yetkisiz erişimin engellenmesi gerekmektedir.

32

33

34

35 BAZ İSTASYONU ŞİKAYETİ
Kurulu baz istasyonu şikayetleri: Usule aykırı yapılar üzerine kurulu baz istasyonları, Duvar yüzeyleri, balkon, cam kenarı gibi yerlere kurulu istasyonlar, Benzin istasyonları depolarının havalandırma bacalarına, okul, hastane, çocuk yuvaları yakınlarında kurulu istasyonlar, Ev çatılarında yetkisiz erişimin mevcut olduğu istasyonları muhtarlık, belediye, kaymakamlık ve bölge BTK müdürlüklerine şikayet edebilirsiniz.

36 EM Koruma

37 BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ!