PARAGRAFIN ANLATIM YÖNÜ

... konulu sunumlar: "PARAGRAFIN ANLATIM YÖNÜ"— Sunum transkripti:

1 PARAGRAFIN ANLATIM YÖNÜ
PARAGRAFIN ANLAM YÖNÜ PARAGRAFIN YAPI YÖNÜ PARAGRAFIN ANLATIM YÖNÜ SORULAR ÇIKIŞ

2 PARAGRAF Paragraf, bir düşünceyi tam olarak anlatabilmek için bir araya getirilen cümleler topluluğudur. Paragrafın bütün cümleleri aynı konuyu işler ve destekler. Paragraf bir düşünce etrafında oluştuğundan, kendi içinde bir bütünlük gösterir. Zaten paragraf ile ilgili sorular sorular, bütünlük gösteren bir paragraf çerçevesinde sorulur. Ayrıca paragrafın oluşturulmasıyla ilgili özellikler üzerinde durulur. Biz de bu konular üzerinde duracağız. Ayrıca paragrafın yapı ve anlatım yönü ile ilgili az da soru geldiğinden bu konulara da değineceğiz. GERİ

3 PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ PARAGRAFIN YARDIMCI DÜŞÜNCELERİ
PARAGRAFIN ANLAM YÖNÜ PARAGRAFIN KONUSU PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ PARAGRAFIN YARDIMCI DÜŞÜNCELERİ PARAGRAFIN BAŞLIĞI GERİ

4 PARAGRAFIN YAPI YÖNÜ PARAGRAFIN BÖLÜMLERİ PARAGRAF TANIMLAMA
PARAGRAF OLUŞTURMA GERİ

5 PARAGRAFIN KONUSU Paragrafta, hakkında söz söylenen düşünce, olay ya da durumlar konuyu oluşturur. Konu; üzerinde söz söylenen konuşulan şeylerdir. Çoğunlukla “Parçada neden söz ediliyor?” sorusuyla bulunur konu. Kısacası parçada üzerinde durulan söz neyse, konu da odur. GERİ

6 PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ
Ana düşünce paragrafın yazılış amacıdır. Yazar bir olay, bir durum ya da bir hikâyeyi niçin anlatır? Sadece anlatmak için mi? Hayır, yazar bir paragrafta bir şeyler anlatmayı, okuyuculara bazı mesajlar vermeyi hedefler. İşte bu mesaja biz ana düşünce diyoruz. Ana düşünce “Yazar bu paragrafı niçin, hangi düşünceyle yazdı?” sorusuyla bulunabilir. Zaten ana düşünce veren -ki bu seçeneklerin birinde olacaktır- cümleler kesin bir yargı bildirir; açık ve anlaşılır bir anlam taşır. Yani ana düşünce, parçada anlatılanları en kapsaplı bir şekilde bildiren cümledir. Ana düşüncenin, parçanın tamamını kapsayacak biçimde olması gerekir. Parçanın bir kısmını içeren düşünceler ana düşünceyi oluşturamaz. GERİ

7 PARAGRAFIN YARDIMCI DÜŞÜNCELERİ
Her parçada tek bir konu üzerinde durduğunu ve bir ana düşünce etrafında döndüğünü söylemiştik. Paragrafta bunun dışında ana düşüncenin daha iyi açıklamasını sağlayan, onu daha belirgin hale getiren, işlediği konunun sınırlarını çizen düşünceler de vardır. Bu düşüncelere paragrafın yardımcı düşünceleri denir. Her paragrafta bir ana düşünce olmasına karşın, bir veya daha fazla yardımcı düşünce vardır. Parçada yardımcı düşüncelerin tek başına bir değeri yoktur. Ana düşünceyle bağlantıları ölçüsünde değer kazanırlar. Yardımcı düşünceler bir ağacın dalları gibidir. Her biri ağacı tamamlayan unsurdur; ama hiçbir zaman tek başına ağacın kendisi değildir. GERİ

8 Başlık bulunurken şunlar dikkate alınmalıdır:
PARAGRAFIN BAŞLIĞI Belli bir düşünceyi ele alan her paragrafta bazı temel kriterleri dikkate alarak, o paragrafta bir başlık bulmak mümkündür. Başlık bulunurken şunlar dikkate alınmalıdır: Başlık, temel düşüncelerden işaretler taşımalıdır. Başlık, paragrafta anlatılmak istenenlerin bir bölümünü değil, tamamını kapsamalıdır. Başlık, konu demek değildir, iyi bir başlık konuyu değil, üzerinde durulan esas fikri içine alır. - Paragrafta birden fazla düşünce üzerinde duruluyorsa, başlık düşünceleri de yansıtıcı özellikte olmalıdır. GERİ

9 PARAGRAFIN BÖLÜMLERİ GERİ
Bir denemenin. Makalenin ya da bir başka yazı türünün nasıl giriş, gelişme ve sonuç bölümleri varsa, bu yazı türlerinin küçültülmüş şekli olan ve sınavlarda karşımıza çıkan paragrafın da bu tarz bölümleri vardır. Paragrafta cümleler belli bir düzen içinde sıralanmalı, her cümle, kendinden öncekine hem anlam hem de anlatım bakımından bağlanabilmelidir. Paragrafın cümle düzeniyle, cümle – anlam ilişkisi ile ilgili sorular, sınavlarda karşımıza çıkmaktadır. Bu soruları daha kolay çözebilmek için paragraf bölümleri ile ilgili kısa bilgiler verecek bu konudaki soru tipleri üzerinde duracağız. a) Giriş bölümü: Paragrafın giriş bölümü genellikle tek cümle olur. Burada açıklanacak, anlatılacak konu verilir. Bu bölümdeki cümle veya cümleler paragrafın ana düşüncesiyle aynı doğrultuda ve aynı üsluptadır. Bu cümlede “bu yüzden, bundan dolayı, kaldı ki, bunun için, oysa, fakat...” gibi kendinden önce bir açıklamanın olduğunu belirten sözcükler kullanılmaz. Bu tür ifadeler, bulundukları cümlenin bir başlangıç cümlesi değil, devam cümlesi olduğunu hissettirir. b) Gelişme bölümü: Bu bölümde, giriş bölümünde bir veya birkaç cümleyle verilen konu, değişik yönleri ile ortaya konur. Düşüncenin açıklanması, anlaşılır hale gelmesi, yerine göre ispatlanması için tasvir, öyküleme, örneklendirme gibi değişik tekniklere başvurulur; yerine göre duyu organlarının değişik ayrıntılarından yararlanılır. c) Sonuç bölümü: Gelişme bölümünden anlatılan konu belli bir sonuca bağlandığı bölümdür. Bu bölüm genellikle kısadır ve bir ya da birkaç cümleden oluşur. GERİ

10 PARAGRAFIN TANIMLAMA Sonuç bölümüyle ilgili olarak paragrafta tamlama sorulur. Bu da paragrafın son cümlesini tamamlama şeklinde karşımıza çıkar. Parçanın son cümlesi bir bitiş bildirir. Ya anlatılanlardan bir sonuç çıkarılır ya da bir olayın bitişini gösterir. Bu soruların çözümünde cümlelerin anlamca bağlılığı yanında yapısal olarak bağlanmalarına da dikkat edilmelidir. GERİ

11 PARAGRAF OLUŞTURMA Paragrafın yapısıyla ilgili bazı sorularda da paragraf oluşturma sorulur. Yani bir paragraf oluşturabilecek cümleler dağınık olarak verilir ve bunlardan bir paragraf oluşturulması istenir. Bu tip sorularda cümlelerin anlamca ve yapıca birbirine bağlanabilmesi aranmalıdır. Ayrıca giriş cümlesinin özellikleri dikkate alınarak giriş cümlesini, gelişme bölümüyle ilgili özellikleri göz önünde bulundurarak diğer cümleleri, sonuç bölümünün özelliklerinden yararlanılarak da sonuç cümlesi bulunup paragraf oluşturulabilir. Bu tip sorular seçeneklerden gidilerek de çözülebilir. GERİ

12 PARAGRAFIN ANLATIM YÖNÜ
Buraya kadar paragrafın anlam ve yapı yönü üzerinde durduk; konu, ana düşünce, yardımcı düşünceler... Hakkında bilgi verdik. Bir de paragrafın anlatım yönü vardır. Son yıllarda anlatım teknikleri ile ilgili sorular gelmeye başladı. Özellikle betimleme (tasvir) çokça soruldu. Yeni sorulmaya başlanan bir konu olduğu için biz anlatım tekniklerinin belli başlılarını örneklerle burada incelemeyi düşünüyoruz. Anlatım, yazarın paragrafta duygu ve düşüncelerini ortaya koyma biçimidir. Yazar, yazısını etkileyici kılmak, akıcı hale getirmek için öyküleme, betimleme gibi bazı tekniklerden yararlanır ki bunlara anlatım tekniği denir. 1) Betimleme (tasvir): Sözcüklerle resim çizme işine tasvir denir. Varlıkların niteliklerini bu niteliklerin duygularımız üzerinde uyandırdığı izlenimleri belirtmeye; okuduğumuz parçadaki ifadeyi zihnimizde şekillendirmeye betimleme(tasvir) denir. 2) Öyküleme: Belli bir zaman diliminde oluşan olayların anlatıldığı durumlarda başvurulan anlatım biçimidir. Öykülemede olaylar, durumların değişmesi; kısacası kişi, zaman ve olaylar bir zaman süreci içinde verilir. 3) Örneklendirme: Anlatılan konuyla ilgili örneklerin verilmesiyle oluşan bir anlatım tekniğidir. Konuyu daha anlaşılır ve zihinde daha kalıcı bir niteliğe kavuşturmak için kullanılır. 4) Tanık Gösterme: Yazarın düşüncesini inandırıcı kılmak için, o konu hakkında sözüne güvenilir uzman birinin sözünü yazısına alıntı yaparak almasıyla oluşur. Tırnak içine alınan bu sözle düşüncesi için tanık göstermiş olur. 5) Tanımlama: Yazarı, düşüncelerini bir anımdan hareketle ifade etmesidir. Parçada bir tanım bulunabileceği gibi, birden fazla tanım da bulunabilir. 6) Karşılaştırma: İki varlık ya da kavramın benzer ya da farklı yönleri ile ele alınmasına karşılaştırma denir. GERİ

13 SORU-1 Gözümde bir damla su deniz olup taşıyor.
Göllerde kalmış gibi yanıyor, yanıyorum. Bütün gemicilerin ruhu bende yaşıyor. Başımdaki gökleri bir deniz sanıyorum. Dörtlüğün teması nedir? Yalnızlık Pişmanlık Özlem Mutluluk A B C D

14 YANLIŞ CEVAP DOĞRU CEVAP İÇİN TEKRAR DENE!!!! GERİ

15 TEBRİKLER DOĞRU CEVAP DOĞRU YAPTINIZ!
SONRAKİ SORU İÇİN AŞAĞIYI TIKLA!! DEVAM

16 SORU-2 “Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın
sesini duyan olur, sana göz koyan olur düşmanımdır seni kim bulursa cana yakın anan bile okşasa benim bağrım kan olur.” Dörtlüğünde şaire hakim olan duygu hangisidir? Kıskanma Kırgınlık İmrenme Şüphelenme A B C D

17 YANLIŞ CEVAP DOĞRU CEVAP İÇİN TEKRAR DENE!!!! GERİ

18 TEBRİKLER DOĞRU CEVAP DOĞRU YAPTINIZ!
SONRAKİ SORU İÇİN AŞAĞIYI TIKLA!! DEVAM

19 SORU-3 “Sanatı bir fabrika ürünü gibi gören bütün fikirlere karşıyım. Sanatın gerekçesi ve yararlı olabilmesi için dini, milli ve ahlaki özellikler taşıması gerektiğine inanıyorum.” Parçada sanatla ilgili olarak, aşağıdakilerin hangisinden söz edilmemiştir? Evrensel bir nitelik taşıdığında Tekdüzelikle bağdaşmayacağından Topluma faydalı olması gerektiğinden kültürel değerlerle iç içeliğinden A B C D

20 YANLIŞ CEVAP DOĞRU CEVAP İÇİN TEKRAR DENE!!!! GERİ

21 TEBRİKLER DOĞRU CEVAP DOĞRU YAPTINIZ!
SONRAKİ SORU İÇİN AŞAĞIYI TIKLA!! DEVAM

22 SORU-4 Derya kenarında ceylan avlarım,
Ben gönlümü altın tele bağlarım, Gül yarimin göçü yüklenmiş gider, Ardı sıra bakar bakar ağlarım. Dörtlüğe göre şair için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Üzgün Çaresiz Kaygılı Öfkeli A B D C

23 YANLIŞ CEVAP DOĞRU CEVAP İÇİN TEKRAR DENE!!!! GERİ

24 TEBRİKLER DOĞRU CEVAP DOĞRU YAPTINIZ!
SONRAKİ SORU İÇİN AŞAĞIYI TIKLA!! DEVAM

25 SORU-5 Aşağıdaki cümlelerle bir paragraf oluşturulduğunda hangisi ilk cümle olur? Hatta halk arasında hikaye denince masal akla gelir Halk hikayeleriyle masal arasında benzerlik vardır Masallar genellikle düz yazı biçimindedir Halk hikayelerinde ise nazım ve nesir iç içedir A B C D

26 YANLIŞ CEVAP DOĞRU CEVAP İÇİN TEKRAR DENE!!!! GERİ

27 TEBRİKLER DOĞRU CEVAP DOĞRU YAPTINIZ!
SONRAKİ SORU İÇİN AŞAĞIYI TIKLA!! DEVAM

28 SORU-6 Aşağıdakilerden hangisi bir anlatım yolu değildir?
hikaye etme (öyküleme) tasvir etme (betimleme) örnekleme inceleme A B C D

29 YANLIŞ CEVAP DOĞRU CEVAP İÇİN TEKRAR DENE!!!! GERİ

30 TEBRİKLER DOĞRU CEVAP TESTİ BİTİRDİNİZ!!!! TEBRİKLER ÇIKIŞ