MURRAY BOWEN Bowen aile sistem kuramını biyolojik esasına göre açıklamıştır. Kavramlarını bir heyecansal birim veya her bir bireyin birbirlerini etkileyen.

... konulu sunumlar: "MURRAY BOWEN Bowen aile sistem kuramını biyolojik esasına göre açıklamıştır. Kavramlarını bir heyecansal birim veya her bir bireyin birbirlerini etkileyen."— Sunum transkripti:

1

2 MURRAY BOWEN Bowen aile sistem kuramını biyolojik esasına göre açıklamıştır. Kavramlarını bir heyecansal birim veya her bir bireyin birbirlerini etkileyen alanı olarak açıklamıştır. Bowen’a göre insan davranışlarını etkileyen ve birbirleriyle etkileşim içinde olan üç sistem belirlemiştir. Bunlar heyecansal sistem, duygusal sistem ve zihinsel sistemdir.

3 Heyecansal sistem insan davranışlarını güdüler, yönlendirir ve düzenler. Heyecanlar bilinçsizdir duygular ise, bilinçli olup evrensel olarak sonra gelişir. Bowen, duygusal sistemi diğer iki sisteme oranla daha az açıklamıştır. Zihinsel sistem yetenekleri kapsar. Yetenekler duygusal, heyecansal ve öznel durumu dikkate alır ve bu durumlara nasıl tepki vereceğinin seçimini yapar. Eğer bu sistem iyi gelişmezse şiddetli duygular ve heyecansal tepkilerin baskı yaptığı düşünülür.

4 Bowen’a göre birbirleriyle yarışan iki yaşam kuvveti vardır bunlar, kişilik ve bağımsızlık. Aile sistem kuramı ilkeleri: İletişim kalıpları öğrenilmiştir ve kuşaktan kuşağa aktarılır, Kişi ve aile davranışları bu kalıpların bir sonucudur, Ailesi sistemi homeostatiktir.

5 Aile bir bütündür ve bu bütündeki parçalardan birinin değişmesi sistemin temelini etkilemektedir. Birinci amaç, her bir aile üyesinin kimliğini dengede tutmayı başarmaktır. Sistemde sabitlik, durağanlık amaçtır. Eğer bir değişiklik olursa buna uyum sağlamaya çalışılır.

6 Sekiz Ana kavram Benliğe farklılaşma, üçgen, çekirdek ailenin duygusal sistemi, aile yansıtma süreci, duygusal yoksunluk, kuşaklar arası aktarma süreci, kardeş konumu, toplumsal gerileme.

7 Benliğe farklılaşma: Bireyleri birleştirme ile farklılaşma düzeylerine göre belirleyen bir kavramdır. Bu kavram evrenseldir ve bütün insanlar bu şekilde sınıflandırılabilir. Bowen’a göre aile içindeki kronik ve yüksek anksiyete düzeyi gerilimin artmasına neden olur. Eğer bu gerilim durdurulamazsa, ailenin başa çıkma mekanizmalarının kapasitesi bunları yenmeye yetmez ve sonuçta da ailede semptomlar ortaya çıkar. Benliğe farklılaşma, bireyin heyecansal ve zihinsel süreçleri birbirinden ayırt etme yeteneği olduğu gibi aynı zamanda bireyin kendisini ailenin heyecansal atmosferinden ayırt etmeyi başarabilmesidir.

8 Yüksek düzeyde farklılaşma ile aile üyeleri çatışmalarına bilişsel düzeyde tepki verebilirler, mantıklı inançlar ve değerlere dayanırlar. Farklılaşmamış üyeler ise heyecansal ve kararsız biçimde tepki de bulunurlar. Yüksek düzeyde farklılaşma aile üyelerini anksiyete ile daha etkili baş etmelerine neden olur.

9 Üçgen: genel olarak insan sistemini ve özellikle aile sistemini içine alan bütün süreçlerin temelidir. Üçgende ailenin temeli, sabit yapısı ve sosyal çevre yer alır. Üçgen ailenin duygusal sisteminin yapıtaşıdır. Üçgen iki insan arasındaki problemi çözmek de kullanılabilecek bir yöntemdir. 2+1 veya 2+1+1 Bowen üçgeni en küçük sabit etkileşim sistemi olarak görür. İki kişi sistemi sabit değildir.

10 Üçgenin dört olası çıktısı vardır; Sabit, durağan çift üçüncü bir kişinin katılımıyla değişken hale dönüşebilir. Sabit, durağan çift üçüncü bir kişinin ayrılmasıyla bozulabilir. Değişken çift üçüncü bir kişinin katılımıyla sabitleştirilebilir. Değişken çift üçüncü bir kişinin ayrılmasıyla sabitleşebilir.

11 Bowen’a göre, eğer danışman üçüncü bir kişi olarak üçgene katılırsa, eşler arasında taraf tutmadan onlara kendilerini bir birey olarak bakmayı öğretebilir. Bu şekilde bireyler, evli bir çift olmaları kadar farklılaşmış benlikleri olduğunu anlarlar. Çekirdek ailenin duygusal sistemi: bu kavram bir ailedeki duygusal fonksiyonun kalıplarını tanımlar. Anne-baba-çocuk arasındaki belli kalıplar önceki kuşaklardan kopya edilmiştir ve bunlar gelecek kuşaklar tarafından tekrarlanacaktır. Ailenin özgeçmişi dinlenmelidir.

12 Çekirdek ailenin başlangıcı evliliktir. Evlilik duygusal, içgüdüsel güçler tarafından yönlendirilir. Eşlerin davranış biçimleri onların farklılaşma düzeyinden etkilenir. Farklılaşma düzeyi düşerse duygusal birleşme derin olur. Farklılaşma düzeyi yükseldikçe birleşme oranı azalır ve buna bağlı olarak da karmaşa azalır. Şimdiki aile problemini etkili biçimde çözmenin tek yolu eşlerin kendi ailelerinden getirmiş oldukları etkileşim kalıplarını değiştirmektir. Ancak bundan sonra farklılaşma başlar.

13 Aile yansıtma süreci: yansıtma süreci, anne-baba-çocuk üçgeni arasında olur ve aktarma savunmasız çocuğa karşı daha fazla yapılır. Çünkü çocuk duygusal olarak ebeveyne bağlıdır. Ebeveynler ailedeki her çocuğa karşı aynı biçimde davranmazlar. Bowen’a göre, çok az düzeyde farklılaşabilmiş ebeveynler kendi olgunlaşmamış yapılarını çocuklarına yansıtırlar. Buna aile yansıtma süreci denir.

14 Bu süreç, annenin etrafında cereyan eder. Anksiyetedeki ebeveyn çocuğa karşı meraklı, koruyucu, tedirgin davranır. Bu çocuktan çok annenin anksiyetelerinden kaynaklanır. Bu süreç bir kez başlarsa ya annenin ya da çocuğun anksiyetesi ile devam eder. Bu olaylar çocukta ilk duygusal yıkıma neden olur. Bu süreç evrenseldir, bütün ailelerde farklı derecelerde yaşanır.

15 Duygusal yoksunluk: ebeveyne duygusal bağımlılık probleminin derecesi, benliğe farklılaşmanın derecesine eşittir. Bireyler geçmişlerinde ne kadar çok duygusal yoksunluk yaşamışlarsa, evliliklerinde daha başarılı olurlar ve çocuklarının da kendisinden daha fazla yoksunluk yaşamasına müsaade ederler. Yetişkinler kendi ebeveynleri ile olan duygusal bağımlılıklarını çözmeleri gerekir.

16 Kuşaklar arası aktarma süreci: aile yansıtma süreci kuşaklar boyu devam eder.

17 Kardeş konumu: Toman’a göre çocuklar doğum sıralarına göre kişilik özellikleri geliştirirler. Bireyler evlenirken eşlerini bu kardeş konumuna göre seçerlerse daha başarılı olurlar. Bu nedenle, ilk doğan kişi ikinci doğan’la, en genci büyük biriyle evlenmelidir. Şimdi ve geçmişteki kardeş konumlarının bilinmesi aile danışmasında daha önemlidir. Toplumsal gerileme: eğer ailede anksiyete oluşursa, aile entellektüel olarak ilkelerini belirleme bağlantısını azaltır ve kararlarını duygusal olarak almaya başlar. Bu fonksiyonları azaltır, semptomlar belirir. Bu olaylar ailenin toplum anksiyetesini de artırır.

18 Danışma süreci ve teknikler. Danışmanın amaçları; anksiyeteyi azaltma ve semptomları hafifletme ve uyumu sağlayabilmek için her aile üyesinin farklılaşma düzeyini artırma. Aile danışmasının dört temel işlevi: 1. eşler arasındaki etkileşimi belirleme ve açıklama 2. ailenin duygusal sisteminden kendisini çekme 3. duygusal sisteminin fonksiyonların öğretme 4. danışma oturumlarında ben-konumumu kullanarak farklılaşmaya gösterme.

19 Aile danışmasında genellikle ebeveynlerle birlikte çalışılır. Bowen semptomlu çocuk olmadan yalnızca ebeveynleri danışmaya almıştır. İlk oturumlarda ebeveynlere, problemin asıl kaynağının onların fonksiyonelsizliğinden kaynaklandığını ve bu durumun, değişmesiyle çocukların semptomlarının azalacağını anlatır.

20 Bowen ailelerin kendi fonksiyonlarını araştırabilmelerine yardımcı olmak için kendisini bir yardımcı araştırmacı olarak sunar. Aile üyelerinin birbirlerine vermiş oldukları duygusal tepkileri belirlemek ve açığa çıkarmak için danışman aktif bir uzman gibi davranır. Fazla yönlendirici olmayan sorularla aileye yardımcı olur. Danışma sürecinde aile üyeleri dinleme, koşullar hakkında düşünme, duygusal aktivitelerini kontrol etme ve ben dili ile kendini ifade etmeyi öğrenmeleri için cesaretlendirilirler.

21 Danışma sürecinin temel amacı olan aile üyelerinin benliğe farklılaşmaları danışmanın isteği ile değil aile üyelerini isteğiyle olmalıdır. Danışman karışıklıktan etkilenmez, sakindir, objektiftir. Zamanla eşler arasındaki birleşme yavaşça azalır ve diğer aile üyeleri bundan olumlu yönde etkilenirler. Danışma sürecinde heyecanları ifade etme önemli değil, mantıklı ve bilişsel iletişimi kullanma önemlidir.

22 Bowen, aile sisteminin nasıl işlediğini bilmenin tekniklere göre daha önemli olduğuna inanır. Aile danışmasında yedi tekniği yaygın olarak kullanmıştır. Bunlar; genogram, üçgen danışması, ilişki yaşantıları, antrenörlük, ben dili, çoklu aile danışması, yerine geçen hikayeler. Genogram: Bu tekniğin temel işlevi kuşaklar arasındaki önemli ilişkileri saptamaktır. Yani değerlendirme aşamasında bilgileri düzenlemek, etkileşim sürecini ve anahtar üçgenleri izlemektir.

23 Üçgen danışması: bu tekniği ailedeki çatışmalı etkileşim üçgene katılımıyla azalır sayıltısına dayanır. Bu teknikte, eşlere yumuşak tarzda ve onların objektif düşüncelerini desteklemek için sorular sorulur.

24 İlişki yaşantıları: bu tekniğin amacı, aile üyelerinin sistem süreci hakkında bilinçlenmesi ve bunları kendi rollerine göre düzenlemeyi öğretmektir. Takip etme uzak durma. Takip etme, bireylerin arayışlarını sınırlamaları, isteklerini durdurmaları ve duygusal ilişkilerinde gerilimi azaltmaları için onları cesaretlendirir. Böylece bireyin kendinde ve etkileşimde nelerin olduğunu görmelerini olanak verir. Uzak durma ise diğer insanlara doğru gitmeyi ve onlarla kişisel duygu ve düşünceleri hakkında konuşması için cesaretlendirme yapar.

25 Antrenörlük: bu teknik danışmana kişilerle doğrudan çalışma olanağı verir. Daha fazla kişisel ve duygusal içeriği vardır. Danışman antrenör gibi davranırken sorumluluk üstlenmekten ve aile üçgenine karışmaktan kaçınır. Antrenörlük, insanlara ne yapmaları gerektiğini anlatmak değildir. Danışma sürecinde sorular tasarlayarak, üyelerin ailenin duygusal süreci anlamalarına ve bunda kendi rollerini bulmalarına yardımcı olma anlamına gelir. Bu tekniğin amacı, aile üyelerinin kavrayışını geliştirmek kendine odaklanmayı artırmak ve ailenin daha fonksiyonel olmasına yardım etmektir.

26 Ben-dili: duyguları ifade etmenin en doğal yolu ne yaptığını söylemek yerine ne hissediyorsa onu söylemektir. Sen tembelsin demekle bana daha fazla yardım etmeni dilerim demek arasında oldukça fark vardır. Ben dili daha az yargılayıcıdır ve tehdit edicidir. Objektif olmayı artıran mükemmel bir yoldur. Bu teknik, çoklu aile danışması tekniği ve yerine geçen hikayeler tekniği ile ilişkilendirilir.

27 Çoklu aile tanışması: önce eşlerden birine sonra diğerine odaklaşmış ve karşılıklı etkiyi azaltmıştır. Bunun nedeni bir eş diğerini gözleyerek duygusal süreç hakkında çok şey öğrenir.

28 Yerine geçen hikayeler: bu tekniğin amacı, üyeleri aile sisteminin fonksiyonlarını öğretmektir. Bunun için aile üyelerine film, video gösterilir ya da hikaye anlatılır.

29 Güçlü ve sınırlı yanlar Probleme bir sistemi perspektifinde bakılır. Bireyler akıl hastası olarak teşhis edilmez veya nitelendirilmez. Danışanın kendi aile menşeinden farklılaşmasına önem verilir. Çitlerle ilerlemeye, geliştirmeye daha çok önem verildiği için duygusal sürecin tarafsızlığının önemine dikkat çekilir. Sınırları; Aile sisteminde çocukların etkisi dikkate alınmamıştır. Benliğe farklılaşma ölçeği gibi çalışmalar henüz tam gelişmemiştir. Şimdi yerine geçmiş üzerinde fazla durulmaktadır. Duyguya yeterince önem verilmemektedir. Çok fazla zaman gerektirir.

30 JAMES FRAMO Ailenin önemini vurgulayan bir kuram geliştirmiştir. Framo, kuramının psikanalitik rotada olduğunu kabul etmez. Klasik anlamda bir psikoanalitikçi değil bir sistemci olmasına rağmen, terapötik değişim hakkındaki bir çok görüşü bu doğrultudadır. Framo, psikoanalitik kuramı bireylerin sosyal yaşamına gereken önemi vermediğine inanır.

31 Framo, hem iç ruhsal hem de kişiler arası davranışların anlaşılmasının çok önemli olduğunu ve bunların aile yaşamının dinamikleri olduğuna inanır. En çok tanınan kuramcılardan birisidir.

32 Framo, kendi kuramsal görüşünü şöyle özetlemiştir. Eğer ebeveynlerin davranışı ret edici, soğuk veya eziyet edici biçimde ise çocuk bunları dışsal gerçekler olarak algılar. Çocuk buna göre ruhsal dünyasını düzenlemeye çalışır. Birey dışarıdaki gerçek modelleri sürekli olarak özümler. Kişiler arası istekler ve içsel çatışmaları yansıtma akılcı olmayan taleplerin kaynağıdır. Birey bunları kendi eş ve çocuklarından bekler. Bu beklentiler aileyi çok yoğun strese sokar. Danışmada gerçeklerle ilgilenilerek, dışsal ebeveyn figürleri daha gerçekçi hale getirilir. Transferanslarını değiştiren bireyler eş ve çocukları ile daha iyi ilgilenirler.

33 İnsanlar büyüdükten ve evlendikten sonra kendi aile menşeileri ile nasıl etkileşimde bulunurlar? Framo’ya göre aile menşei ile etkileşim dört kategoriye ayrılır. Birincisi, aile menşei ile karışık yaşama biçimidir. İkincisi, yüzeysel ilişkiler biçimidir. Üçüncüsü, bireylerin aile menşeileri ile ilişkilerini tamamen kestiği biçimidir. Bu yetişkinler için aileleri ölmüştür. Dördüncüsü, ebeveynleri ile uygun bir etkileşim kalıbının olduğu biçimidir. Bireyler ailelerinden ayrılmadan önce bağımsız bir benlik oluşturmuşlardır. Bu bireylerin aile menşeilerinden uzaklaşmaya veya onlarla birlikte oturmaya ihtiyaçları yoktur. Aile menşeileri ile ne çok samimi ne de çok soğukturlar. Sevgi ve sorumluluk ne ailenin ne de bireylerin bütünlüğünü bozmaz.

34 Framo’ya göre, ailelerle derinlemesine danışma yaparak onların evlilik ve aile problemleri çözülebilir. Çünkü bireylerin aile menşeileri ile çözülememiş sorunları vardır. Bu çözülememiş problemler bireylerin kişiliğinin önemli bir parçası haline gelir.

35 Kuramın temel ilkeleri İnsanı asıl gidilen şey başkaları ile başarılı iletişim kurabilmesidir. Çocuğun ebeveynleri ile geçirdiği ilk yaşantısı hüsran, gerilim yaratırsa bunu çocuk değiştiremez. Bu çocuğun kişiliği ile birleşir. Daha sonra birey evlenerek çocuk sahibi olur, kendisine yakın, samimi etkileşimler kurar. Birey bu etkileşimi bir bakıma çocukluğunda oluşan gerilimli yaşantıyı bırakmak için oluşturur.

36 Aile menşeinde çözülememiş çatışmalar iç ruhsal problemlere neden olur. Bireyler kendi aile menşeindeki çözülmemiş çatışmaları yeniden yaşamalarına fırsat sağlayabilecek kişilerle evlenirler. Aile menşeindeki çözülememiş sorunlar genellikle çocuklara yansıtılır. Çocukta semptom oluşabilir. Danışma oturumlarında problemin kaynakları ele alınarak en iyi çözüme kavuşturulabilir.

37 Eğer bireyler problemleri çözmek için kendi aile menşeilerini incelerse olayları daha iyi algılayabilirler. Bu problemleri ile kendi eş ve çocuklarının arasındaki ilişkisini kavrayabilirler.

38 Danışma süreci ve teknikler Birey çocukluk yıllarındaki acı yaşantıları şimdiki yakın ilişkilerinde bilinçsizce kullanır. Framo çalışmalarını daha çok aile menşeine göre düzenlemiştir. Bütün aileye birkaç danışma oturumuna alır. Ailedeki kriz kontrol altına alındıktan sonrada eşlere sorunun altında yatan nedenleri incelemek için danışmaya devam edilmesinin yararlı olduğunu anlatır.

39 Framo İşlem Programı için üç evre geliştirmiştir. Eşlerle danışma Eşlerle grup danışması Aile menşei danışması

40 Eşlerle danışma: Birinci evrede danışman eşlerle çalışır. Evrenin ilk amacı, her eşle karşılıklı güvene dayanan tutarlı çalışma etkileşimini kurmaktır. Bu amaç için; Kadını bir birey olarak anlamak, Kocayı bir birey olarak anlamak ve Etkileşimi doğru anlamak gerekir.

41 Framo, eşlerle terapötik müdahale yaparken temkinli davranır. Acele etmeden eşleri anlamaya ve onları tanımaya çalışır. Sürecin bu birinci evresi, güvenli bir etkileşim oluşturma fırsatı verir. Daha sonra danışman terapötik amaçlara odaklanır. Bu amaçlar, 1. Kocanın amaçları, 2. Kadının amaçları, 3. Danışma’nın amaçları. Danışmanın her evresinde, danışman değişen amaçların ve aile üyelerinin beklentilerinin farkında olmalı ve bunların karşılanması için çalışmalıdır.

42 Danışman her bir eşle tutarlı bir etkileşimi kurduktan sonra, evlilikteki ciddi tartışmaları etkisiz hale getirmeye başlayabilir. Bu amaç için, iletişim becerisi eğitimi ve tartışma eğitimi gibi temel müdahaleler kullanılır. Acil sorunlar çözüldükten sonra, danışman çiftlere nesnel ilişkiler teorisi ile problemlerin nasıl aile menşeindeki çözülememiş problemlerden kaynaklandığını göstermek için eğitmeye başlar. Danışman ilerleyen oturumlarda eşlerden doğrudan aile menşeileri ile ilgilenmelerini ister.

43 Eşlerle grup danışması Framo, eşleri kendi aile menşeilerine hazırlamak için grupla danışma biçiminin avantajlı olduğunu bulmuştur. Bu grup genellikle üç çiftten oluşur. Eşler başkalarının da benzer korkuya sahip olduklarını görerek daha az anksiyete yaşadığını, kendi aile menşeindeki problemlerin evrensel olabileceğini fark ederek kendilerini normal olarak görüp kabul ettiklerini, eşlerin grupta bir birilerine daha fazla güvenliğini ve daha fazla bilgi paylaştığını, diğer eşlerden dönüt ve destek aldıklarını, diğer eşlerin dönütleri ile kendi amaçlarını gerçekleştirmek için güdülendiklerini ve böylece eşlerinden gerçekçi olmayan beklentileri olduğunu fark ettiklerini belirtir.

44 Aile menşei danışması Aile menşei oturumlarının iki amacı vardır. Aile menşeilerinden şu andaki aileye yansıyan problemlerin ne olduğunu ve aile menşeileri ile daha uygun yaşantı geçirmelerini sağlamak. Framo’ya göre eğer bireyler geçmişlerine gider ve aile menşeileri ile hem şimdi hem de geçmişteki problemleri ile doğrudan ilgilenebilirlerse şu andaki evlilik ve ailelerinde daha yapıcı değişimler yapabilirler.

45 Aile menşei danışmasının temel amacı her bir danışanın kendi ailesiyle ilişki kurmasını sağlamak ve onlarla birlikte daha uygun yaşantılar geçirmektir. Aile menşei danışması eşler olmadan yapılır.

46 Aile menşei danışmasının özel amaçları: Danışan aile menşei ile şimdiki yetişkin hayatı ile ilişki kurar. Danışman aile menşeinin danışanın eş ve çocuklarına nasıl yansıdığını keşfetmelidir. Aile menşei ile danışanın farklılaşması artırılmalıdır. Toplantılarda ebeveynler hakkında önemli duygu ve düşünceler paylaşılır. Kendi ebeveynlerinin hatalarından dolayı onları affetme, gerçekçi olarak algılama ve ebeveynlerine onları sevdiklerini söyleme fırsatı verir.

47 Framo, aile menşei oturumlarının genellikle danışanlara olumlu yaşantılar sağladığını bulmuştur. Normal olarak, eşler arasındaki ilişki arttığı gibi ebeveynler ve kardeşler arasındaki ilişkide düzelir. Yine de bazı durumlarda gerilimin artabileceği uyarısında da bulunur. Framo’nun aile menşei danışması aktif ve yönlendirici bir yaklaşımdır. Framo, farklı cinsiyetteki bir başka danıışman ile ortak danışma (co-therapy) yapmanın daha faydalı olduğuna inanır.

48 Diğer önemli teknikler; (Bu kısımda aslında farklı bir teknikten bahsedilmiyor. Terapilerdeki kazançlardan bahsediliyor.) Framo, yalnızca eşlerden birisi ile danışma yapmaz böyle bir durumda o kişiyi başka danışmana havale eder. Eşlerin sorunların kaynağını görebilmesi için aile menşei ileri ile ilgili sorular sorulur. Gruptaki üyeler, aile menşeileri ile karşılaşmaya isteksiz, gönülsüz olanlara yardım ederler.

49 Grup üyeleri aile menşei çalışması için cesaretlendirir. Aile menşei danışması için direnç beklenmektedir. Danışman her üyenin aile menşei hakkında tartışırken bir gündem konusu getirmelerine yardım eder. Aile menşei oturumlarının başında eşler oturuma alınmaz. Eğer problem eşler ile eşinin ailesi arasında ise eşler bir sonraki aile menşei oturumlarına katılabilirler.

50 Danışman, aile üyelerini aile menşeileri hakkında düşünmeleri için cesaretlendirir. Yaratıcı, verimli bir aile menşei oturumu yapabilmek için danışman belli şeyleri yapar. Eğer oturum olumsuz bir içeriğe odaklanmışsa yaratıcı olmayan, sancılı bir oturuma dönüşebilir.

51 Güçlü ve sınırlı yanlar Aile menşei ile ilgili problemlerini doğrudan ailedeki bireylerle yapılan oturumlarda ele alan tek danışma biçimidir. Şu anki ailedeki problemin aile menşeindeki bitirilmemiş işlerin neticesi olarak var olduğunu kabul eder. Eşlerle yapılan grubun gücünü kabul eder ve bu gücü eşlerin etkileşimini geliştirmek için kullanır. Bireyleri kendi aile menşeileri ile daha anlamlı etkileşim kurmaları için fırsat verir.

52 Framo, kendi kuramının sınırlı yanlarını şöyle açıklar. Aile menşei çalışması eşler için değildir. Bazı danışanlar kendi ailelerine yakınlaşmayabilirler. Bireylerle danışma yapmanın önemini vurgular. Şimdiki problemlerin geçmişteki aile menşeinden kaynaklandığı hipotezine dayanır. Eğer danışanlar bunu kabul etmezlerse etkili bir danışma yapılamaz.

53 GELECEK HAFTA… YAPISAL AİLE TERAPİSİ