Türkiye’de Kadın Emeği

... konulu sunumlar: "Türkiye’de Kadın Emeği"— Sunum transkripti:

1 Türkiye’de Kadın Emeği
Şemsa Özar İşçi Sağlığı İşyeri Hekimliği Günleri İstanbul Tabip Odası 12 Ocak 2019

2 Zaman kullanımı 2014/15, TÜİK Ev işi ve aile bakımına harcanan zaman: Kadınlar: saat Erkekler: 51 dakika Çalışan kadınlar:3.31 saat Çalışan erkekler:46 dakika Kadınlar (üniv.): 3.36 saat Erkekler (üniv.): 1.02 saat

3 Yaşamın farklı evrelerinde karşılıksız emek kullanımı (saat/gün) (Kongar ve Memiş, 2017)

4 Yaşamın farklı evrelerinde istihdam (%) (Kongar ve Memiş, 2017)

5

6 Ücret farklılığı (Tekgüç, Eryar ve Cindoğlu, 2017)
arasında her eğitim düzeyinde kadın/erkek ücret farkı açılıyor. 2011: Kadın-erkek ücret farkı: %13 Lise ve altı eğitim düzeyinde: %24 Yüksek okul ve üniv. mezunları: %9

7 (15 yaş üstü) Kadın istihdamındaki artış: bin (612 üniv) Erkek istihdamındaki artış: bin (723 üniv) İşgücü içinde olan her 3 kadından biri işsizken her 4 erkekten biri işsiz.

8 (15 yaş üstü) Kadın istihdamında en yüksek artış gösteren sektörler: Eğitim: 230 bin İnsan sağlığı ve sosyal hizmetler: 197 bin Toptan ve perakende ticaret: 172 bin

9 KEİG (Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi) 18 Ekim 2015
35 farklı meslekten beyaz yakalı 100 kadının katıldığı (öğretmen, mimar, mühendis, müfettiş, genel müdür, şehir plancısı, bankacı, tıbbi mümessil, hemşire, ürün müdürü, ihracat uzmanı, yazar, ses sanatçısı, peyzaj mimarı, avukat, sendikacı, çevirmen, yönetmen, doktor, akademisyen gibi mesleklerden) iş yaşamı deneyimlerini paylaştıkları bir Forum düzenledi.

10 Esnek çalışma saatleri, eve taşan işler
Esnek çalışma saatleri uygulamaları sonucunda iş ve özel zaman ayrımı ortadan kalktı. Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte esnek çalışma saatleri eve sarkan saatlere yol açtı. Gerek akıllı telefonlarla, gerek tabletlerle gerekse mailleşmelerle. Eve gidiyorsunuz, orada yapacağınız başka bir sürü iş var; çocuk var, eş var. Tüm bunları halledip belki gece yarısı bilgisayarı açıp çalışmaya başlıyabiliyorsunuz. Böyle de bir sıkıntı. Esnek çalışma saatleri, mesai kavramı ortadan kaldırılıp o binanın dışına da çıksanız bu defa da iş yaşamı eve yansıyor.

11 Tükenmişlik sendromu Ben 7 günde 8,5 günlük mesai yapıyorum. Yıkanmak, yüzümü yıkamak için, hatta makyajımı temizlemek için dahi vakit bulamıyorum. 5 senelik asistanlık dönemimde hiç yıllık izin kullanmadım. Mesai dışında çalıştığım saatlerin parasını alamadım. Mezun olunca mecburi hizmet yaptım. Sonra asistanlığımı bitirdim. Şimdi yan dal uzmanlık yapıyorum, sonra yine mecburi hizmet yapacağım. Mecburi hizmet yüzünden erkek arkadaşımdan ayrıldım. Yan dal yaptığım alanda Türkiye’deki 70 kişiden biriyim. Uzmanlığı kazandım, maaşım yarıya indi. Bu yüzden özel hastanelerde nöbet tutuyorum. Tükenmişlik sendromu yaşıyorum.

12 İş ortamında kullanılan cinsiyetçi söylem
Üst düzey toplantılarda genelde erkek hâkimiyeti olduğu için kullanılan dil de çok aşırı cinsiyetçi ve ayrımcı oluyor genelde. O ortamlarda ancak bir ya da iki kadın oluyorsunuz. Başınız önünüze eğiliyor, yani utanıyorsunuz konuşulan şeyden. Karşıdakiler gülüyorlar birbirlerine. Öyle yüzlerine bakıyorsunuz. Bir şey söyleseniz nasıl bir tepkiyle karşılaşacağınızı bilmiyorsunuz. Bulunduğum pozisyondan geriye mi düşerim endişesiyle kendinizi sıkıyorsunuz. Ben saha müdürüne, “insanlar gelecekler, toplantı yapacağız” diyorum. Adam, “güzeller mi?” diye soruyor. Ben bunu hiç komik bulmuyorum. Buna nasıl müdahale edeceğimi de bilmiyorum.

13 Erkek egemen sendika yönetimleri
Sendikalarda da cinsiyete dayalı ayrımcılık yaygın. Sendikada çalışma yapan birisi olarak, Sendikaların erkek egemen örgütler olduğunun herkes tarafından bilindiğini söyleyebilirim. Yönetim kuruluna baktığınızda kadınlar yok denecek kadar az.

14 AVM Çalışanının Bir Haftası (Leyla Bektaş, Bianet 2017)
‘’Arkadaşlar şubemizin geçen yılki günlük LFL’si (like for like) 11 bin TL’ymiş, bugün 14 bin 300 yapmamız lazım” yazıyordu telefonunun ekranında Bölge müdürü … Bey, pozisyonunu elde eder etmez ilk icraat olarak Çalış, Kazan, Kazandır adıyla bir WhatsApp grubu kurmuş, sayısal verilerle desteklediği direktifler ve yer yer beceriksizliklerini, iş bilmezliklerini, (en hafif ifadeyle) rezaletlerini ifade eden hakaretlerle bezeli günaydın mesajları göndermeyi kendine iş edinmişti.

15