Öğr. Gör. Dr. Ayşegül Öztürk Birge

... konulu sunumlar: "Öğr. Gör. Dr. Ayşegül Öztürk Birge"— Sunum transkripti:

1 Öğr. Gör. Dr. Ayşegül Öztürk Birge
SİNİR SİSTEMİ Öğr. Gör. Dr. Ayşegül Öztürk Birge

2 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
TANI İŞLEMLERİ Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

3 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
TANI İŞLEMLERİ Kafatası ve omurilik röntgenleri Bilgisayarlı tomografi-BT Manyetik rezonans görüntüleme: MRG Dijital serebral ve spinal anjiografi PET (Pozitron Emisyon Tomografi) Elektroensefalografi (EEG) Elektromiyografi (EMG) Beyin Omurilik Sıvısının incelenmesi Biyopsi Psikometrik değerlendirme Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

4 LP’de Hemşirelik Bakımı
Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

5 SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK BAKIMI
Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

6 Sık Kullanılan Terimler
Amarozis fugaks: Bir gözde ani, geçici görme kaybıdır. GİA’da internal karotis arter darlığının ilk klinik kanıtıdır. Vertigo: Baş dönmesi Tinnitus: Kulak çınlaması Disfaji: Yutma güçlüğü Diplopi: Çift görme Ataksi: Denge kaybı Afazi: Konuşamama Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

7 Sık Kullanılan Terimler
Disknezi : İstem dışı hareketler Hemiparazi : Bir taraftaki kol ve bacak kuvvetinde azalma Hemipleji : Bir taraftaki kol ve bacak hareketlerinin olmaması Nistagmus : Göz kürelerinin istem dışı sağa, sola, aşağı, yukarı hareketidir. Paralizi : Felç Paraljezi : Ağrılı duyu Parapleji : Alt. Ekstiremitedeki hareketin yokluğu/felci Parastezi : Yanma, karıncalanma Pitozis : Göz kapağının düşmesi Rijidite : Kas tonüsünde artma Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

8 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
BİLİNÇ KAYBI VE KOMA Bilinç: Kendisinin ve çevrenin farkındalığı ile birlikte olan uyanıklık durumudur. Konfüzyon: Bozulmuş bilinç anlamındadır. Kişi şaşkındır ve çevresini yanlış yorumlar. Deliryum; Bilinç düzeyinde ani bir değişimle seyreden dikkat ve düşünce organizasyonunda, duygulanım durumundaki değişimdir. Sıklıkla konfüzyon ve görsel halüsinasyonlar vardır. Letarji: Kişinin uyandırılabildiği normal zihinsel ve fiziksel aktivite kaybıdır. Stupor: Hastanın şiddetli ve tekrarlayan uyaranlar ile uyandırılabildiği uykululuk halidir. Koma: Uyandırılmayan cevapsızlık anlamındadır. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

9 Glasgow Koma Skalası (GKS)
Göz Açma Refleksi Skor Kendiliğinden 4 Konuşma ile 3 Ağrı ile 2 Cevapsız 1 Sözel Yanıt Oryante 5 Konfüze konuşma Uyumsuz kelimeler Anlaşılmaz sesler Motor Yanıt Emirlere uyar 6 Lokalize eder Çeker Fleksiyon Ekstansiyon Toplam puan en fazla 15 En az 3’tür. 8 ve altı puan koma durumudur. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

10 KİBAS (KAFA İÇİ BASINCIN ARTMASI SENDROMU)
Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

11 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
KİBAS Etiyolojisi Beyin tümörler, beyin ödemi İntrakraniyal kanamalar Koroid pleksusu papillomu Kraniyosinostoz (kafatası sütürlerinin erken kapanması ile gerçekleşir.) Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

12 KİBAS Belirti ve Bulguları
Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

13 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
KİBAS’ta Tedavi Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

14 KİBAS’ta Hemşirelik Bakımı
Hastanın bilinç düzeyi, pupil reaksiyonu, motor ve duyu fonksiyonları, yaşam bulguları ve solunum şekli değerlendirilir (15 dk). Yatağın başı serebral ödemi azaltmak için 30° kaldırılır. Serebral basıncı yükselmesine neden olabileceği için konstipasyon önlenir. CVP belirli aralıklarla değerlendirilir. Aldığı çıkardığı takibi yapılmalıdır. Hastanın bilinç düzeyi azaldığında bilinçsiz hasta bakımı gerçekleştirilmelidir. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

15 Bilinçsiz Hastanın Bakımı- I
Solunum yolu açıklığı sağlanır ve sürdürülür. Hasta semifovler pozisyonunda yatırılır. Başının yüksekliği 30 °geçmemelidir. Uzun süreli yapay hava yolu gerekiyorsa endotrakeal tüp ya da trakeostomi uygulanır. Komadaki hastada farengeal refleks bulunmadığından yutkunamaz ve sekresyonlar farenkste birikir. Bu nedenle hasta sık sık aspire edilir. Komadaki hastada hareketsizlik ve öksürük refleksinin olmamasına bağlı atelektazi, pnömoniyi önlemek için hastanın en fazla 2 saatte bir pozisyon değişimi sağlanır. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

16 Bilinçsiz Hastanın Bakımı- II
Bilinçsiz hastalarda cildi kaşıma sıklıkla gerçekleşir. Bu nedenle cildin tahriş olmasını önlemek için tırnaklar kesilmeli ve doku bütünlüğü korunmalıdır. Yatak banyosu verilmeli ve nemlendirici sürülmelidir. Perine bakımı sağlanmalıdır. Korneanın kurumasını önlemek için suni gözyaşı damlaları kullanılmalı ve gece göz antibakteriyel krem sonrası kapatılmalıdır. Ağız bakımı günde en az 3 kez sağlanmalıdır. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

17 Bilinçsiz Hastanın Bakımı- III
Yatak korkulukları kaldırılmalı, hasta nöbet yönünden gözlenmeli, nöbet esnasında yaralanmalardan hasta korunmalıdır. Hastanın takma dişleri var ise çıkarılmalıdır. Acil durumlar için girişim malzemeleri ve ilaçlar hasta başında hazır bulundurulmalıdır. Tromboflebiti önlemek için hastalara varis çorabı giydirilmelidir. (Dört saatte bir çıkarılıp cilt bakımı yapılmalıdır.) Ayaklar atelle desteklenir. Hasta NG ile besleniyorsa aspirasyon pnömonisini önlemek için bas semifovlerda olmasına dikkat edilmelidir. AÇT yapılır. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

18 Bilinçsiz Hastanın Bakımı- IV
Aile ziyaretleri desteklenmelidir. Hastanın yanında dikkatli konuşulmalı ve hastaya yapılan tüm girişimlerde bilinci kapalı dahi olsa açıklama yapılmalıdır. Hastaya ismi ile hitap edilmeli, ona yöneldiğimizi belirtmesi nedeniyle önemlidir. Dokunmanın terapötik gücünden yararlanılarak hasta ile güven ilişkisi geliştirilmelidir. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

19 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
İNME/STROKE Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

20 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
İNME 40 Yaşın altında enderdir ve erkeklerde daha sıktır. İnme sonrası ölüm hızı yaklaşık %25’tir. Hipertansiyon en tedavi edilebilir risk faktörüdür. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

21 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
İnme Dünya Sağlık Örgütü tarafından inme; vasküler nedenlerden kaynaklanan ani ve hızlı gelişen 24 saatten uzun süreli motor kontrol kaybı, his kusuru, denge bozukluğu, konuşma ve kognitif fonksiyon bozukluğundan komaya kadar gidebilen tablo olarak tanımlanmıştır. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

22 İSKEMİK İNME (STROKE-SVH)
Arteryal kanın beyne ulaşmasını engelleyen pıhtı ya da başka bir engelin olması sonucu gelişir. Tüm inmelerin %80-85’ini serebral tıkanma, %10-15’ini serebral hematom, %6-8’ini subaraknoid kanama oluşturur. İnmede temel özellik nörolojik bulguların ani başlamasıdır. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

23 İskemik İnmede Risk Faktörleri
Değiştirilebilir Riskler Değiştirilemez Riskler Potansiyel Riskler Arteryal hipertansiyon Diabetes mellitus Kardiyak hastalıklar (MI, AF) GİA Sigara, alkol Obezite Sedanter yaşam Oral kontraseptifler Enfeksiyon Hipotiroidi Hiperkolesterolemi Artmış hematokrit Hiperhomosisteinemi (trombosit ve pıhtılaşma faktörlerinin aktivitesini etkiler) ve inflamasyon Yaş Cinsiyet Aile öyküsü Genetik faktörler (19. kromozomdaki Notch 3 gen mutasyonu) Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü

24 Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü
Örnek soru İnme geçiren hemiplejik hastaların en sık yaşadığı sorun ve soruna ilişkin hemşirelik girişimlerini açıklayınız. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Bölümü