SOSYAL ETKİ.

... konulu sunumlar: "SOSYAL ETKİ."— Sunum transkripti:

1 SOSYAL ETKİ

2 «Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgar yardım etmez».MONTAIGNE
Sosyal Etki Sosyal psikoloji ,bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarının başkalarının gerçek, hayali ve örtülü varlığı karşısında nasıl etkilendiğini anlama ve açıklama çabasıdır. Sosyal etki araştırmaları, sosyal etkiyi irdeleyen sosyal psikologların işaret ettiği konularla sınırlı kalmıştır.

3 Sosyal etki sosyal davranışı yönlendirir. Örnek davranışlar:
-Seyrettiği filmi beğenmediği halde, herkesin beğendiği arkadaş grubu içinde görüşünü söylemeyen genç. -Sınıftan çıkmak istediği halde çoğunluk oturduğu için oturan öğrenci. -Gözlemlendiğini görünce,farklı davranan genç kız. Gruba uyma davranışı,birey davranışına yön verir.

4 Sosyal Etki Biçimleri Kabul, itaat, uyma
İkna olmak ile bir grup ya da bir bireyle ilgili doğrudan ya da dolaylı bir sosyal baskıya kapılmak arasındaki fark bilinmektedir. Örneğin, başkalarının tutumlarını tasvip edebilir, onların taleplerini yerine getirebilir ya da onlarla aynı davranışlarda bulunabiliriz, fakat kendimizi ikna olmuş hissedemeyiz.

5 Bazı sosyal etki biçimleri kabulü doğurur -çoğunlukla ikna ya da zor kullanma yönteminin bir sonucu olarak bu davranışlarda ve dışa vurulan tutumlarda görünürde gerçekleşen bir değişimdir. Kabul, iç değişimi yansıtmadığı için, ancak davranış gözetlendiği sürece varlığını devam ettirir.

6 Örneğin, çocuklar anne babalarının talimatları doğrultusunda odalarını tertipli tutabilirler, fakat bu anne babalarınca gözetlendiklerini bildikleri sürece geçerli olan bir durumdur. Zor yoluyla insanları bir şeyler yapmaya mecbur ya da razı etmenin önemli bir ön koşulu, sosyal etki kaynağının hedef kişi ya da kişilerin gözünde güç sahibi bir kaynak olarak algılanmasıdır; güç, kabul ettirmenin temelidir.

7 Güç ve etki Kabul güç ilişkileriyle bağlantılıyken, uyma değildir. Kabulde, insanların bir istemde bulunurlarken kullandıkları ikna edici taktiklerin etkisi söz konusu değildir sadece, bu istemlerin ne denli güçlü bir biçimde ortaya konulduğu da önemlidir. Güç, etki yaratma kapasitesi olarak görülebilir; etki ise eyleme geçmiş güç demektir. Örneğin, French ve Raven sosyal gücün beş temelini saptadı, daha sonra Raven buna bir altıncısını etkiledi: ödüllendirme, cezalandırma, bilgi, uzmanlık, yasa ve kıyaslama.

8 Normların oluşumu ve etkisi
Uyma Sosyal etki, kendisini, büyük ölçüde, doğrudan istemlerin kabul edilmesi ile otoriteye itaatte gösterse de, daha dolaylı bir tarzda da grubun normlarına uyma yoluyla işleyebilir. Örneğin, Allport, kişilerin, bir grubun içindeyken korkular ve ağırlıklar hakkında daha ılımlı yargılar verdiklerini gözlemledi. Öyle gözüküyor ki, doğrudan bir baskının olmadığı bu koşulda grup, kendi üyelerinin bir noktada birleşmelerine (yakınsamalarına) ve böylece birbirlerine daha fazla benzemelerine yol açmaktaydı.

9 Sherif, bu yakınsama (bir noktada birleşme) etkisini açıkça grup normlarının gelişimine bağlayarak büyük bir adım attı. İnsanların yaptıkları, düşündükleri ve hissettikleri şeylerin doğru ve uygun olduğundan emin olma ihtiyacı içerisinde oldukları düşüncesinden hareket eden Sherif, insanların kendilerine olası davranışlar yelpazesi oluştururlarken başkalarının davranışlarına başvurduğunu ileri sürdü: biz buna referans çerçevesi ya da ilgili sosyal karşılaştırma bağlamı diyoruz.

10 Sherif’in otokinetik etki deneyi
Muzafer Sherif, sosyal normların belirsizlik şartlarında davranışa yön vermek üzere ortaya çıktığına inanıyordu. Bu fikri araştırmak için algı yanılsamasından yararlandı (otokinetik etki). Otokinetik etki, tamamen karartılmış bir odadaki ufak ve sabit bir ışık kaynağının hareket ediyormuş gibi gözükmesidir. Buradaki hareket nesnelerin yokluğunda, gözün kaydırılmasıyla oluşan bir harekettir. Işığın ne kadar hareket ettiğini tahmin etmeleri istenen kişiler bu görevi oldukça zor bulmuş, yaptıkları tahminlerden genelde emin olamamışlardır.

11 Sherif ışık noktasını defalarca göstermiş ve bu hareketin bir yanılsama olduğunu bilmeyen katılımcılarından her defasında (yani, her denemede) ışığın ne kadar hareket ettiğini tahmin etmelerini istemiştir. Katılımcılar kendi tahminlerini bir referans çerçevesi olarak kullanmış, 100 denemeden sonra tahmin yelpazelerini giderek darlaştırmış, herkes kendi kişisel tahminleri temelinde norm oluşturmuştur.

12 Asch deneyi  İnsanın karar verme sürecinde, çevre etkisinin ne denli önemli olduğunu anlamaya çalışan uyum ve sosyal etki üzerine gerçekleştirilen deneyi sosyal psikolog Asch yürütmüştür. Deneyde tüm katılımcılara bir çift kart gösterilmektedir. Bu kartların birinde biri kısa biri orta ve biri uzun olmak üzere 3 çizgi vardır. Diğer kartta ise tek bir çizgi bulunmaktadır. Deneklere bu karttaki çizginin diğer karttaki çizgilerden hangisine benzediği sorulmuştur.

13 Deneyin amacı, gerçek deneğin davranışlarının diğer deneklerden ne derece etkilendiğini bulmaktı. Araştırmaya katılan katılımcıların %76’sı diğer kişilere uyarak, çizgilerin uzunluğu konusunda yanlış yanıt vermişlerdir. Toplamda 12 etap gerçekleştirilmiştir ve ortalama olarak katılımcıların 1/3’ü diğerlerine uyma davranışı göstermiştir. Bu araştırmada, diğerlerinin cevaplarını duyan, son katılımcı diğer katılımcıları tanımamasına rağmen, farklı bir yanıtı veren tek kişi olmaktan çekinmiş ve yanlış bir yanıt vermiştir. Bu da, uyum baskısının gücünün ne kadar fazla olduğunu göstermektedir.     Bu deney Stanley Milgram'ı etkilediğinden, daha sonra itaat davranışı ile ilgili olan Milgram deneyi'ni gerçekleştirmiştir.

14 Sherif’in araştırmasında yargı nesnesi belirginlikten uzaktı: katılımcılar kendilerinden emin değildi, dolayısıyla hemen bir norm oluşturuldu ve bu norm davranışı yönlendirmede bir hayli etkili oldu. Asch, katılımcıların birbirlerini tanımadığı durumlarda, alternatif algılamaların davranış üzerinde hiçbir etkisi olmayacağını ileri sürdü,bireyler grup etkisinden bütünüyle bağımsız olarak değerlendirme yapacaklardı.

15 Sosyal Değişme Uyma davranışında tartışılan temel nokta, bireylerin bir gruptan doğrudan ya da dolaylı olarak gelen sosyal etkiye nasıl kapıldıkları, yeni bir normu nasıl oluşturduklarıdır. Sosyal değişme, bu kurumlar ve değerler sisteminin gösterdiği dönüşümleri anlatan dinamik bir kavramdır.

16 Sosyal Değişmeyi Etkileyen Faktörler Fiziki çevre, Teknoloji, Kültür, Demografi, Kitle iletişim araçları