Dalga Enerjisi D Dipl.- Ing. Cemal ÇELİK.

... konulu sunumlar: "Dalga Enerjisi D Dipl.- Ing. Cemal ÇELİK."— Sunum transkripti:

1 Dalga Enerjisi D Dipl.- Ing. Cemal ÇELİK

2 Dalga Enerjisi Dalga nedir, nasıl oluşur ve nasıl hareket eder
Deniz yüzeylerinde rüzgarın etkisiyle oluşan salınım hareketlerine “Dalga" denir.   Sebepleri: • Rüzgar, • Deniz tabanlarındaki (kütle hareketleri) heyelan,  • Deprem,  • Volkanik faaliyetler ,  • Gel-git olayları, • Rüzgar Hızı. Rüzgar Hızı arttıkça Dalga Boyu Büyüyecektir

3 Dalga Enerjisi Dalga nasıl oluşur ve nasıl hareket eder
Deniz, göl gibi su kütlelerinin yüzeyinde, rüzgar, deprem, ayın çekim kuvveti gibi etkenlerin meydana getirdiği çalkantı olarak tanımlanabilir. Dalga su parçacıklarının aşağı yukarı hareketlerinden oluşur. Fakat dalgaları oluşturan asıl etken deniz yüzeyinin şeklidir. Rüzgarlar denizin yüzeyinden eserler ve böylece suyu yükselterek dönme hareketini oluştururlar. Dalgaların alt kısmı kumsala çarptığında sürtünür ve hızı azalır. Ancak dalganın üst kısmı harekete devam eder. Daha sonra üst kısmı devrilir ve devrildiği yerde köpükler meydana gelir.

4 Dalga Enerjisi

5 Dalga Enerjisi Dalgaların Sınıflandırılması; Dalgalar:
►kendilerini oluşturan kuvvetlere (kapiler veya ağırlık), ►periyotlarına, ►yayıldıkları ortamın derinliklerine, göre sınıflandırılırlar. Dalgalarin Siniflandirilmasi, Dalgalar

6 Dalga Enerjisi Rüzgar Dalgası
Rüzgar dalgası, dalganın en yaygın dalga türüdür, rüzgarın deniz yüzeyini bozması ile oluşur. Rüzgar ne kadar şiddetli, esme yönü değişmeden ne kadar uzun mesafede eserse dalgalar o kadar yüksek olur. Rüzgar Dalgas

7 Dalga Enerjisi

8 Dalga Enerjisi

9 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisi ile ilgili ilk Patent Fransız
Teknikerler (1799) Girand ve Son’a ait. Bu gün itibariyle 1000 üzerinde patent var. Portekiz kW/m Kanada 0,6-101,6 kW/m Güney Afrika kW/m Çin 0,7-4,5 kW/m

10 Dalga Enerjisi Su, dünya yüzeyinde insanların tanıdığı en büyük güçlerden biridir. Tsunami olsun, sel olsun birçok felakete sebep olup karşı konulamayacak bir güce sahiptirler. Mühendisler ve Bilim İnsanları da suyun “Dalgalarında ki enerjiyi kullanmaya çalışmaktadırlar. Dünya yüzeyinin neredeyse %75’i suyla kaplı olmasına rağmen, kullanılamayan büyük miktarda dalga enerjisi mevcuttur. Onun için burada;  Dalga Enerjisi Nedir, Nerelerde Bulunur, Nasıl Kullanılır? ve Türkiye’deki Dalga Enerjisi durumunu incelenecektir.

11 Dalga Enerjisi Dalga enerjisi, rüzgarın deniz ve okyanus yüzeylerinde hareketi sonucunda oluşan dalgalanma hareketinden elde edilen enerji türüdür. Rüzgarların sınır tabakasında oluşturdukları sürtünmeler neticesinde ortaya çıkan dalgalar, deniz yüzeyinin rastgele yukarı ve aşağı hareket etmesine neden olur. Dalga enerjisi diğer yenilenebilir enerji kaynakları ‘na göre daha yoğundur.

12 Dalga Enerjisi Dalga enerjisi ile elektrik üretmek için birçok yöntem vardır. Başlıca dalga enerjisi çeşitleri ise şunlardır; Gel-git enerjisi sistemleri, Dalga çiti ile enerji üretimi, Deniz suyu salınımı enerji sistemleri, Deniz suyu ısıl enerji kazanım sistemleri, Akıntı ile enerji üretim sistemleri, başlıca deniz ve okyanus dalgaları ile enerji elde etme yöntemleridir.

13 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisi Nedir?
Dalgalar güçlü ve sınırsız yenilenebilir enerji kaynağıdır. Elektrik üretmek için rüzgar vasıtasıyla dalgalardaki kuvveti kullanan, yakın zamanda geliştirilmiş bir enerji üretim yönetimidir. Hidroenerjiden farklı olarak, dalga enerjisi okyanus ya da büyük denizlerin akıntısını kullanır ve baraj veya hızlı hareket eden bir nehir gerektirmez. Sadece rüzgarın dalgalar üzerinde ve yüzeyinin altında oluşturduğu salınım hareketinden meydana gelir.

14 Dalga Enerjisi Neden Dalga Enerjisi Kullanılmalıdır?
Daha önce de belirttiğimiz gibi, Okyanuslar yeryüzü yüzeyinin neredeyse % 75’ini kaplar ve bu da Dalga Enerjisinin çok büyük bir potansiyele sahip olduğu anlamına gelir. Yani tükenmeyecek, eşsiz bir kaynaktır. Dalga enerjisi, çevreyi en az etkilediği için ve her elektrik üretim tesisinin sahip olduğu sorunlardan olan çevre kirliliği sorununu ortadan kaldırması sebebi ile verimi ve kullanım maliyeti açısından da büyük bir fayda sağlamaktadır. Dalga enerjisi, diğer iki rakibi olan RES’e ve GES’e göre de birçok konuda öndedir.

15 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisi Üretim Sistemleri
Dalga enerjisi dönüştürme teknolojileri - kıyı boyunca, - kıyıya yakın ve - kıyıdan uzak ( açık denizde) bölgelerde uygulananlar olmak üzere üç ana grupta toplanabilir. Dalga yüksekliği ve frekansı elde edilecek dalga enerjisinin esas öğeleridir. Her dalga yüksekliğinden istenilen enerjinin elde edilebilmesi, dalga enerjisinin önemli avantajlarından biridir.

16 Dalga Enerjisi

17 Dalga Enerjisi Üretim Sistemleri
Salınımlı Su Kolonu(Oscillating water column-OWC). Bu sistemlerde su kolonu ve onun üzerinde bir hava kolonu vardır. ... Daralan Kanal Sistemi(TAPered CHAnel -TAPCHAN) ... Pendula. ... Osprey. ... Wosp OPT Dalga Enerji Dönüştürücüsü(WEC) ... Pelamis:

18 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisi Üretim Sistemleri

19 Dalga Enerjisi Kıyı Şeridi(Shoreline) Uygulamaları
Kıyı Şeridi uygulamalarında, enerji üretim yapıları kıyıda sabitlenmiş veya gömülü halde bulunurlar. Bakım ve inşası diğer uygulamalara göre daha kolaydır ve derin su bağlantılarına veya uzun su altı elektrik kablolarına ihtiyaç yoktur. Bununla birlikte, daha az güce sahip dalga rejimi nedeniyle elde edilebilen dalga enerjisi daha az olabilmektedir. Bu tür uygulamaların yaygınlaşması kıyı şeridi jeolojisi, gel-git seviyesi ve kıyı yapısının korunması gibi etkenlerle sınırlanmaktadır.

20 Dalga Enerjisi Kıyı Tipi
Salınımlı Su Sütunu (Oscillating water column-OWC) Bu sistemlerde su kolonu ve onun üzerinde bir hava kolonu vardır. En alttaki kapı suyun içeri girmesini sağlar. Su tarafından sıkıştırılan hava dar kısımdan geçerek çıkıştaki türbini hareket ettirir. Dalga geri çekilirken içerdeki havayı boşaltacak bu hareket türbinin yeniden hareket etmesini sağlayacaktır. Bu sistemde normal bir türbin kullanılırsa su odaya girdiğinde ve odadan çıkarken türbin pervanesi farklı yönlere dönecektir. Bu durumda pervane durup çalıştığı için enerji üretimini azaltacaktır.

21 Dalga Enerjisi PORTEKİZ -Azures de Pico Adası PORTEKİZ -Azures de Pica Adası Ancak Wells türbini kullanıldığında bu türbinin özel yapısı sayesinde zaman kaybı yaşanmadan her zaman tek yöne doğru dönüş sağlanır ve daha verimli bir şekilde enerji üretilmesini sağlar.

22 Dalga Enerjisi Kıyı tipi TAPCHAN (Daralan Kanal) Sistemi
Bu sistemler su seviyesinin 3-5 metre üzerinde duvar yüksekliğine sahip, uçurumun kenarına inşa edilmiş hazneyi besleyen, gittikçe daralan bir kanaldan oluşmaktadır. Kanalın daralması dalga yüksekliğinin artmasına neden olur ve yükselen dalgalar kanal duvarlarından haznenin içine boşalır. • Daralan Kanal Sistemi (TAPered CHAnel -TAPCHAN)

23 Dalga Enerjisi Su haznede depolandığı için hareketli dalganın kinetik
enerjisi potansiyel enerjiye dönüşür. Depolanan su türbine verilir. Çok az hareketli parçası olduğundan düşük bakım maliyetine ve yüksek bir güvenirliğe sahiptir. Bu sistemde ihtiyaç duyulana kadar enerji depolanabilmektedir. Ancak sistemleri bütün kıyı kesimleri için uygun değildir. Daralan Kanal Sistemi(TAPered CHAnel -TAPCHAN)

24 Dalga Enerjisi • Pendula Pendular, bir tarafı denize açılan dikdörtgen bir kutu şeklindedir. Bu açıklık üzerine sarkaç bir kapak menteşelenmiştir. Kapak dalga hareketiyle ileri-geri hareket etmektedir. Bu hareket jeneratörün ve hidrolik pompanın çalışması için kullanılır. 

25 Dalga Enerjisi Kıyıya Yakın (Near Shore) Uygulamalar metre su derinliklerinde gerçekleştirilmektedir. Bu uygulamalar şunlardır. • Osprey-İngiltere Wavegen tarafından geliştirilen Osprey’in gücü 1,5 MW’lık rüzgâr türbininin dâhil edilmesiyle 2 MW’a çıkarılmıştır. Bu sistemin ticari gösterimi için üzerinde oldukça çok çalışmalar yapılmıştır ve özellikle inşa maliyetinin düşürülmesi amacıyla çalışmalar hala devam etmektedir.

26 Yakın Kıyı Tipi Yakın Kıyı Tipi

27 Dalga Enerjisi • Wosp 3500 WOSP (Rüzgâr ve Okyanus Salınım Enerjisi) kıyıya yakın dalga ve rüzgâr enerji istasyonun birleştirilmiş halidir. Eklenen 1,5 MW’lık rüzgar üretim kapasitesi, tesis kapasitesini 3,5 MW’a

28 Dalga Enerjisi Açık Deniz Tipi
Kıyıdan Uzak (Offshore) Uygulamalar 40 metreden daha derin sularda kıyıdan uzak uygulanan cihazlar kullanılmaktadır. Bu tür sistemlerde uzun elektrik kablolarına gereksinim vardır. • McCabe Dalga Pompası (McCabe Wave Pump) Bu cihaz, birbirine menteşeli, düzenli bir şekilde sıralanmış ve birbirlerine bağlı hareket eden 3 adet dikdörtgen çelik (4 m genişliğinde) duba içermektedir. Ekstra bir kütle eklenmesiyle merkez dubanın ataletinin artması sağlanır. Enerji ise merkez duba ile diğer dubalar arasına monte edilen hidrolik pompa vasıtasıyla menteşe noktalarındaki hareketten sağlanmaktadır. Örnek bir cihaz 40 metre uzunluğunda Kilbaha, County Clare ve İrlanda’da kurulmuştur.

29 Dalga Enerjisi • OPT Dalga Enerji Dönüştürücüsü (WEC) 2-5 metre çaplı üstü kapalı, tabanı denize açık silindirik bir yapı içerir. Yapının tepesi ile yapı içerisinde yüzen çelik yüzücü arasına hidrolik pompa yerleştirilmiştir. Yapının yüzücüye göre hareketinden elektrik üretilir. Bu sistem, Doğu Atlantik’te büyük ölçekte test edilmiştir ve ilk ticari yapılar Avustralya ve Pasifik’te kurulmak üzeredir.

30 Dalga Enerjisi • Pelamis: Bu yapı, kısmi olarak su içinde yer alan, menteşeli noktalarla birbirine bağlı silindirik bölümlerden oluşan eklemli bir yapıdır. Dalga ile birleşim noktaları hareket eder ve bu hareketle hidrolik pompalar elektrik jeneratörlerini çalıştırır. Günümüzde, 375 KW gücünde, 130 metre uzunluğunda ve 3,5 metre çapında bir sistemin geliştirilmesi için çalışmalar devam etmektedir.

31 Dalga Enerjisi

32 Dalga Enerjisi

33 Dalga Enerjisi Arşimet Dalga Salınımı
Bu sistem metre çapında silindirik, içi hava dolu bir yüzücü içermektedir. Sistemin üzerinden geçen dalga, yüzücü içindeki havanın basıncını yükseltir veya düşürür. Böylelikle yüzücünün zemine göre yükselip alçalma hareketi enerji üretimine neden olur.

34 Arşimet Dalga Salınımı (AWS)
Dalga Enerjisi Arşimet Dalga Salınımı (AWS) Bu tür makinelerin kıyıya yakın ve kıyıdan uzak uygulamaları da vardır. Bu sistem m çapında silindirik, içi hava dolu bir yüzücü içermektedir. Bu makinede (Şekil 8) su yüzey altında bulunan yukarısında sıkışmış hava bulunan bir bölmeye girer. Dalga hareketi giren suyun yukarıya ve aşağıya bir piston gibi hareket etmesini sağlar ve havayı bağlı bulunan türbine doğru iter.

35 Dalga Enerjisi Noktasal soğurucu dalga hareketiyle birbirlerine bağlı olarak hareket eden bileşenleri bulunan yüzey bir yapıdır. Bağlantılı hareket doğrudan lineer jeneratörü tahrik eder. Şekil 8’de dalga hareketine bağlı olarak piston hareketinin açık görünüşü verilmiştir

36 Dalga Enerjisi Önerilen Yazı  Doğal Gaz Kombine Çevrim Santralinin Ana Parçaları Dalga teknolojileri kıyıda, denizde ve uzak deniz bölgelerinde kurulacak şekilde tasarlanmıştır.  Dalga enerjisi teknolojileri suyun yüzeyine veya suyun yüzeyine yakın yerlerde kurulmaktadır. Bu nedenle teknik konseptleri ve tasarımlarında büyük farklılıklar görülmektedir.  Örneğin, suya dizilim yönleri bakımından ve dalgalarla enerjiyi dönüştürdükleri düzen bakımından farklılık gösterebilirler. Dalga teknolojileri gelişmelere devam etmekle birlikte, Dış Kıta Sahanlığına (Suyun Yüzeylerine) kurulum için uygun olabilecek dört temel uygulama vardır: Nokta Soğurucular, Azaltıcılar, Yüksekten bırakılan Dalga ve Sonlandırıcılar.

37 Dalga Enerjisi Kıyı Şeridi (Shoreline) Uygulamaları
Kıyı Şeridi uygulamalarında, enerji üretim yapıları kıyıda sabitlenmiş veya gömülü halde bulunurlar. Bakım ve inşası diğer uygulamalara göre daha kolaydır ve derin su bağlantılarına veya uzun su altı elektrik kablolarına ihtiyaç yoktur. Bununla birlikte, daha az güce sahip dalga rejimi nedeniyle elde edilebilen dalga enerjisi daha az olabilmektedir. Bu tür uygulamaların yaygınlaşması kıyı şeridi jeolojisi, gel-git seviyesi ve kıyı yapısının korunması gibi etkenlerle sınırlanmaktadır.

38 Dalga Enerjisi Sonlandırıcı makineler dalgaların hareketi yönünde dikey olarak uzanır ve dalga enerjisini yansıtır veya yakalar. Bu tür makinelerin son sürümleri denize yakın yerlere kurulmak için tasarlanmış olsa da, genelde sahilde veya sahile yakın yerlerde kurulmak için tasarlanmıştır. Titreşen su sütunu sonlandırıcı makinenin başka bir çeşididir. Bu makinede su yüzey altında bulunan yukarısında sıkışmış hava bulunan bir bölmeye girer. Dalga hareketi giren suyun yukarıya ve aşağıya bir piston gibi hareket etmesini sağlar ve havayı bağlı bulunan türbine doğru iter.

39 Dalga Enerjisi Noktasal soğurucu dalga hareketiyle birbirlerine bağlı olarak hareket eden bileşenleri bulunan yüzey bir yapıdır. Bağlantılı hareket elektromekanik veya hidrolik enerji çeviricilerinin sürülmesi için kullanılır.

40 Dalga Enerjisi Azaltıcılar dalgaların yönüne paralel olarak yönelmiş uzun çok parçalı yüzer yapılardır. Makine boyunca dalgaların yükseklik farkı parçaların birleştiği noktalardan bükülmeye neden olur ve bu bükülme hidrolik pompalara veya diğer çeviricilere bağlıdır. Yükseğe Çıkan Makinelerin makineyi çevreleyen deniz veya okyanusun ortalamasını aşan seviyede dalgalar tarafından gelen suyla dolan rezervuarları vardır. Su yükseldikten sonra yer çekimi deniz yüzeyine doğru geri çekilmesine neden olur. İçeriye dolan suyun enerjisi su türbinlerini döndürmek için kullanılır.

41 Dalga Enerjisi Özel olarak üretilen açık deniz tekneleri kıyının biraz açığındaki dalgaların enerjisini depolarlar. Bu yüzer platformlar dalgaları dahili bir türbinden geçirerek ve tekrar denize dönmesini sağlayarak elektrik üretirler.

42 Dalga Enerjisi Nokta Soğurucular:
Dalga hareketi nedeniyle birbirine göre hareket eden, kayan bir yapıdadır (Örneğin, sabit bir silindirin içinde kayan bir şamandıra gibi).  Nokta Soğurucusu genellikle yüzen Oşinografik Şamandıralara benzemektedir.  Onlar, enerji dönüşüm için tek bir noktada dalganın yükselişini ve düşüşünü kullanırlar.  Geçen dalgaların neden olduğu aşağı yukarı salınım hareketi, elektromekanik ve hidrolik enerji dönüştürücüleri güç üretmek için kullanır.

43 Dalga Enerjisi Azaltıcılar:
Dalgaların yönüne paralel olarak yönelmiş, uzun ve çok parçalı yüzer yapılardır. Makine boyunca dalgaların yükseklik farkı, parçaların birleştiği noktalardan bükülmeye neden olur ve bu bükülme hidrolik pompalara veya diğer çeviricilere bağlıdır.

44 Dalga Enerjisi Yüksekten Bırakılan Dalga:
Gelen dalgalarla doldurulan ve bir baraj gibi hafif bir su basıncına neden olan rezervuarlara sahiptir.  Su daha sonra serbest bırakılır ve yer çekimi okyanusa geri akmasına neden olur.  Düşen suyun enerjisi Hidro türbinleri güç üretmek üzere döndürmek için kullanılır.  Özel olarak inşa edilmiş yüzer platformlar dalgaları dahili türbinler vasıtasıyla ve sonra da denize geri göndererek elektrik üretebilir

45 Dalga Enerjisi Sonlandırıcılar:
Dalganın yönüne dik uzanır, dalganın gücünü yakalar veya yansıtırlar. Bu cihazlar tipik olarak kıyıda veya deniz kıyısındadırlar. Bununla birlikte, offshore uygulamalar için yüzer versiyonları da tasarlanmıştır.  Salınımlı su sütunu, suyun altına bir odaya giren ve havayı üstte tutan bir sonlandırıcı türüdür.  Dalga hareketi, yakalanan su sütununun bir piston gibi yukarı ve aşağı hareket etmesine ve havanın türbine bağlı bir açıklıktan güç üretmesine neden oluyor.  Bu cihazlar, genellikle dalga iklimine ve cihaz boyutlarına bağlı olarak 500 kW ila 2 MW’lık güç değerlerine sahiptirler.

46 Dalga Enerjisi Sonlandırıcılar

47 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisinin Avantajları:
● Tükenmez ve Sonsuz Enerji Kaynağıdır, ● Çalıştırma ve bakım maliyetleri çok düşük, ● Dalga enerji makineleri atık ya da kirlilik yaymaz, ● Offshore cihazlar büyük miktarda enerji üretme potansiyeline sahiptir, ● Okyanuslar’daki bilinmezlikler için yapılan çalışmalara yeni bir enerji kaynağı oluşturur, ● Sulardaki Canlı çeşitliliğini arttırır.

48 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisinin Dezavantajları:
● Denizde dalga enerjisi üretimi, nakliye ve yaban hayatı ile etkileşime girebilir, ● Dalgaların, maksimum miktarda elektrik üretmek için güçlü olması gerekir, Yani Tüm denizlerde bu gücü bulmak mümkün değil, ● Dalga Enerjisi jeneratörleri gürültülü olabilir, ● Mevsimsel ve Hava koşullarından ötürü çalışma sistemlerinde sıkıntı yaşanabilir, ● Deniz üzerinde olduğu için Deniz Ticaret Yolları üzerinde bir oynama yapabilir.

49 Dalga Enerjisi Dünya’da Dalga Enerjisi Kullanan Bazı Ülkeler;
- Orkney Dalga Enerjisi İstasyonu – 2,4 MW – İngiltere, - Agucadoura Dalga Tarlası – 2,25 MW – Portekiz, - Islay Limpet – 500 kW – İngiltere, - Mutriku Breakwater Dalga Tarlası – 300 kW – İspanya, - Azura Dalga Enerji İstasyonu – 200 kW – ABD, - SDE Deniz Dalgası Güç İstasyonu – 40 kW – İsrail, - Fred. Olsen Ltd. Şişme Kurtarıcı – 30 kW – ABD - SINN Güç dalgası enerji çevirici – 20 kW – Yunanistan

50 Dalga Enerjisi Uygulama Alanları
●  Her boyut ve güçte santral, deniz yüzeyinde kurulabilir ●  Küçük boyutlu konut, otel, hastahane ve sera gibi uygulamalar ● Toplu konutlar, tatil köyleri, kasaba boyutunda aydınlanma, ısıtma ve sıcak su elde etmek amaçlı uygulamalar ● Sanayi bölgeleri ve büyük enerji tüketiminde bulunan, çimento fabrikaları, izabe tesisleri gibi endüstri kuruluşlarının ucuz enerji ihtiyacı amaçlı uygulamalar ● Büyük şehirlerde ucuz ısınma sağlanması sebebi ile hava kirliliğinin önlenmesi amaçlı ulusalprogramda olması gereken uygulamalar.

51 Dalga Enerjisi ● Nüfus yoğunluğu deniz kenarında bulunan ülkemizde, dalga elektrik santralleri, üretim yeri ile tüketim yerinin yan yana olması sebebiyle, iletimde büyük kazanç sağlanılmış olacaktır. ● Dalga elektrik santrallerinin ulusal elektrik sistemine bağlanılarak, üretiminin üst sınırlarda olduğu zamanlarda, mevcut hidrolik santralleriminizi devreden çıkararak rezerv olarak kalmasını sağlayacak uygulamalar.                         ● Pilot bölge olarak seçilmesi düşünülen Karadenizde, enerji adaları? oluşturularak istenilen büyüklükte enerji santralleri kurulabilecektir. ● Dalga elektrik santralleri kurmak için gerekli altyapı, ülkemizde fazlasıyla mevcuttur. Üç tarafı denizlerle çevrili olan ülkemiz dalga enerjisi cennetidir.

52 Dalga Enerjisi Dalga Enerjisinin Çevresel Etkileri
Dalga enerjisi üretim sistemlerinin çevresel etkileri şu şekilde verilebilir. ● Dalga ve akımlardaki değişim yüzeye yakın yaşayan türleri doğrudan etkiler. Bu durum dikkatli yer seçimi gerektirmektedir. ● Özellikle kıyı şeridi ve kıyıya yakın uygulamalarda Wells türbinlerinden kaynaklanan gürültü kirliliği söz konusu olabilir. Bu yüzden yapılar ses geçirmez özellikte olmalıdır. ● Kıyıdan uzak uygulamalar denizcilik için tehlike oluşturabilirler. ● Kıyı şeridi ve kıyıya yakın uygulamalar estetik sel açıdan olumsuz etki yaratabilir. ● Su yüzeyinin büyük bir kısmının dalga enerji sistemleri ile kaplanması deniz yaşamına zarar verirken, aynı zamanda atmosferle teması engellediği için daha büyük etkiler de yaratabilir. ● Dalga enerji tesisleri, dalgakıran gibi davrandığı için denizi durgunlaştırır. Denizin üst tabakasının karışımını yavaşlatması deniz yaşamını ve balıkçılığı ters yönde etkiler.

53 Dalga Enerjisi Bu olumsuz etkilerin yanı sıra dalga enerji sistemleri bir çok çevresel avantajlara sahiptir. ● Temiz ve sonsuz bir yenilenebilir enerji kaynağıdır. Denize bıraktığı hiçbir fiziksel, kimyasal ve organik kirleticisi yoktur. ● Dalga enerji sistemleri durgun su oluştururlar ve böylece kano ve dalma gibi su sporları yapılabilir. ● Bir çok ülkede denizlerdeki canlıların saklanabileceği ve üreyebileceği yerler oluşturmak için ekonomik ömrü dolmuş gemiler batırılarak, barınaklar oluşturmaktadır. Dalga enerji sistemleri çeşitli deniz canlıları için yapay bir habitat oluşturur ve deniz içinde değişik türdeki canlı popülasyonlarının gelişmesini destekleyebilir. ● Ayrıca, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltacak yüksek bir potansiyele sahiptir ve aynı zamanda çevresel olarak daha zararsızdır. ● Deniz üzerinde kurulduğu için tarım alanlarının korunmasını sağlar, ormanların kesilmesini önleyerek ekolojik dengeye olumlu yönde katkı sağlar.

54 Dalga Enerjisi

55 DÜNYADA UYGULANAN SİSTEM ÖRNEKLERİ
Dalga Enerjisi DÜNYADA UYGULANAN SİSTEM ÖRNEKLERİ Dünya genelindeki dalga enerjisi yıllık 180TWh olduğu tahmin edilmektedir. Yaklaşık 820 milyar euro’luk bir yatırım maliyeti ile dünya genelindeki elektrik tüketiminin %10’nu karşılamaktadır. Ancak; dalga enerjili sistemler daha yavaş gelişmektedir. İlk dalga güç santrali 1996 yılında 240MW gücünde Fransada kurulmuştur.

56 Dalga Enerjisi

57 Dalga Enerjisi

58 Dalga Enerjisinin Ekonomik Analizi

59 Türkiyenin Dalga Enerjisi Potensiyeli
Türkiye kıyılarının, balıkçılık, turizm, askeri tesisler nedeniyle 1/5’inden yararlanarak sağlanabilecek dalga enerjisi teknik potansiyeli, 18,5 milyar kWh olarak tahmin edilmektedir. Sadece bir seri/dizi küçük ölçekli dönüştürücüden, yıllık kW/m arasında dalga gücü olan sularda, toplam yaklaşık olarak 10 TWh/yıl enerji elde edilebilir. Bu, ekonomik olarak üretilebilir Türkiye hidroelektrik enerji potansiyelinin %12,5’idir. Dalga enerjisinin ilk yatırımından ve bakım giderlerinden başka gideri olmayan, birincil enerjiye bedel ödenmeyen, doğaya herhangi bir kirletici bırakmayan, ucuz, temiz, çevreci ve çok büyük bir enerji kaynağı olan ve bunun kullanımını sağlamak için araştırma çalışmalarının yapılması ülke için çok önemlidir.

60 Dalga Enerjisi SONUÇ Dalga enerjisinden yararlanmaya yönelik olarak çok çeşitli tasarımlar gerçekleştirilmiştir. Bunların önemli bir bölümü, gerek maliyetleri gerekse de maruz kalacakları kuvvetler ve işletim koşulları nedeniyle proje boyutunda kalmıştır; diğer bir bölümünde ise deneylerden sonra yapılabilirliklerinin söz konusu olamayacağı sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada verimleri yüksek ve gerçekleştirilebilir sistemlere tümüyle değinilmiştir; ayrıca avantajlı yönleri vurgulanmıştır. Türkiye’nin batı, özellikle kuzey kıyılarının dalga enerjisi yönünden oldukça zengin olduğu anlaşılmaktadır. Bu kıyılarda dalga enerjisi sistemleri kurularak, ilgili bölgelerdeki küçük yerleşim birimlerinin elektrik enerjisi gereksinimi sürekli olarak sağlanabilir. Dolayısıyla, Türkiye’de orta vadede yenilenebilir enerji kaynaklarından hidrolik enerjisine destek olunurken, uzun vadede dalga enerjisinden daha fazla yararlanma olanakları geliştirilebilir