Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
2
Resmi dil: Farsça Başkent: Tahran En büyük şehir: Tahran Yüzölçümü: 1 648 000 km² Nüfusu: 75 milyon Para birimi: İran Riyali
3
İran’ın tarihi MÖ 4000 yıllarına kadar uzanmaktadır. Bilinen en eski imparatorluk Elamlıların M.Ö. 1100-600 yıllarında kurdukları imparatorluktur. Elamlıların yerine Medlerin kurmuş oldukları imparatorluğu Persli Keyhüsrev M.Ö. 550 yılında yıkmış ve Anadolu’nun büyük bir bölümü dahil olmak üzere egemenliği altına almıştır. İran sınırları o zamana kadar insanlık tarihindeki en büyük sınırlara Ahameniş İmparatorluğu döneminde ulaşmıştır. İlerleyen dönemlerde bölgeye Selevkos İmparatorluğu, Part İmparatorluğu, Sasani İmparatorluğu hakim olmuştur.MS 630’larda başlayan Müslüman Arap akınları Sasani egemenliğine 651 yılında son vermiş ve İslamiyet’i yaymıştır. Orta Çağ’da Emeviler, Abbasiler, Tahiriler, Samanîler, Gazneliler, Selçuklular, Harezmşahlar Devleti, Cengiz Han ve Timur İran topraklarına hakim olmuştur. 822'de Horasan Valisi Tahir bağımsızlığını ilan etti ve yeni bir Pers hanedanlığı olarak Tahirîler hanedanlığını kurdu. Samanîler döneminde İran'ın bağımsızlığını kazanma çabaları daha da güçlendi. Gazneli Mahmut başkenti İsfahan ve Gazne olan büyük bir imparatorluk kurduğunda bu akım başarıyla 11. yüzyıla ulaşmış oluyordu. Takipçileri olan Selçuklular egemenlik alanını Akdeniz'den Orta Asya'ya kadar genişletti. 1218'te Harzemşahlar Devleti'nin doğu bölgeleri Cengiz Han'ın istilasına uğradı. Bu dönemde yarım milyondan fazla İran nüfusu öldürüldü. Erken Modern Döneminde (1501–1921) İran’ı hanedanlıklar yönetti. İlk Şii İslam devleti Şah İsmail tarafından Safevi Hanedanı yönetiminde kuruldu. Ancak 1736'da Nadir Şah başarılı bir şekilde Afgan isyancıları İsfahan'dan çıkardı ve Afşar Hanedanı'nı kurdu. Zend ve Kaçar Hanedanlığı sonraki dönemlerde İran’a hakim oldu. Kaçar Hanedanından sonra Türkler bir daha devlet denetimini ele geçirememişlerdir. 1921 darbesiyle Rıza Pehlevi, İngilizler için çalışmaya başladı.İngilizlerin himayesi altında İran’daki birçok sosyalist ve etnik hareketi bastırmayı başardı. 1925 Pehlevi hanedanlığını kurdu. Rıza Pehlevi, Rusya ve İngiltere arasında bir denge politikası yürüttü ancak 1941’de İngiltere ve SSCB 2. Dünya Savaşı boyunca İran demiryolundan yararlanmak amacıyla İran’ı işgal etti. İşgalin ardından müttefik güçleri, Şah Rıza’nın ülkedeki Alman görevlilerin sınırdışı edilmesi yönündeki isteklerini kabul etmemesi üzerine, oğlu Muhammed Rıza Pehlevi lehine tahtından feragat etmeye zorlandı. Ocak 1978’de Şah karşıtı ilk büyük halk gösterileri başladı. Pehlevi Hanedanı 11 Şubat’ta İran ordusu, gerillalar ve militanlar sokak savaşlarında Şah’a bağlı silahlı gruplara karşı üstünlük sağlayınca kendini “tarafsız” ilan etmesiyle tamamen çöktü. 1 Nisan 1979’da İran resmen İslami Cumhuriyet oldu.
4
İslam Cumhuriyetinin politik sistemi 1979 İran Anayasasına dayanmaktadır. İran dini lideri İran İslam Cumhuriyeti’nin genel politikalarının tanımlanmasından ve denetiminden sorumludur. Danışmanlar Konseyi sahip olunan itibara bağlı olarak İran dini liderini seçer ve görevinden alır. Anayasa İran Devlet Başkanı'nı dini liderden sonraki en yüksek devlet otoritesi olarak tanımlar. Devlet Başkanı dört yıllığına genel oy ile seçilir ve yalnızca bir kez daha seçilebilir. İran Meclisi dört yıllığına seçilen 290 üyeden oluşmaktadır.
5
İran'ın iklimi çoğunlukla kurak veya yarı kurak ve Hazar Denizi kıyısında subtropikaldir. Ülkenin kuzey sınır bölgesinde kış aylarında sıcaklıklar neredeyse donma noktasının altına düşer. İran dünyadaki en dağlık ülkelerden birisidir, coğrafyası çeşitli havza ve platoları birbirinden ayıran halı gibi serilmiş sıradağlar ile biçimlenmiştir.
6
71 milyon civarında tahmin edilen bir nüfusa sahip olan ülke, hem etnik hem de mezhepsel bakımdan büyük çeşitlilik göstermektedir. İran nüfusunun %46'sını Farslar, %33'ünü Azeriler, %7'sini Kürtler,6%'sını Gilekler oluşturur. İran nüfusunun dini yapısının %90'nını Şii Müslümanlar, %'8'ini Sünni Müslümanlar oluşturmaktadır.
Benzer bir sunumlar
