Periyodik Sağlık Muayeneleri

... konulu sunumlar: "Periyodik Sağlık Muayeneleri"— Sunum transkripti:

1 Periyodik Sağlık Muayeneleri
Dr. Mahmut ÖZAYDIN KTÜ Aile Hekimliği Anabilim Dalı

2 Amaç Sağlıklı bireyler için periyodik sağlık muayenesi kavramını ve gereklerini öğrenmek

3 Öğrenim hedefleri Periyodik sağlık muayenesinin tanımını yapabilmek
Periyodik sağlık muayenesinin amacını ifade edebilmek Koruma düzeylerini kategorize edebilmek ve her kategoriye uygun örnek verebilmek Sağlıklı çocuk ve erişkin periyodik sağlık muayenesinde kullanılan tarama metotlarını sayabilmek

4 Periyodik Sağlık Muayenesi - Tanım
Sağlıklı yada sağlıklı görülen kişilerin tarama muayene ve testleri ile, yaşa, cinsiyete ve risk faktörlerine göre biçimlendirilmiş, kanıta dayalı yapılandırılmış, spesifik, etkin, uygulanabilir, kabul edilebilir bir izlem programı ile değerlendirilmesidir.

5 Periyodik Sağlık Muayenesi
Periyodik sağlık muayenesi, görüşme, danışmanlık ve sağlık eğitimi, aşılama, fizik muayene, bazı laboratuvar tetkikleri gibi işlemler kullanarak yapılır.

6 Periyodik Sağlık Muayenesi - Amaç
Sağlıklı bireylerin, cinsiyet ve yaş gruplarına uygun olarak, önlenebilir ve tedavi edilebilir hastalıklarının erken belirtilerini ve risk faktörü olup olmadığını tanımlayarak morbidite ve mortalitelerini azaltmaktır.

7 Koruma Düzeyleri Primordial Koruma
Hastalıklar için risk faktörlerinin ortaya çıkmasını azaltmak ya da elimine etmek için alınan önlemler olarak tanımlanmaktadır. Obezitenin önlenmesi Sigaranın yasaklanması

8 Birincil koruma: hastalık veya yaralanma oluşmadan önce risk etmenlerinin kontrol edilmesi
Sağlığın geliştirilmesi: Yeterli ve dengeli beslenme, fizik egzersiz Alkol-madde alışkanlıklarının önlenmesi, vb. Çevresel risk etmenlerinin kontrolü Enfeksiyonların önlenmesi, dekontaminasyon ve atık kontrolü Bağışıklama ve kemoprofilaksi, vb.

9 İkincil koruma: hastalık belirtileri ortaya çıkmadan veya yaralanma gerçekleşmeden erken tanı ve girişimlerin en kısa sürede uygulanması Erken tanı ve sevk Uygun tedavi, tedaviye uyumun sağlanması ve izlem

10 Üçüncül koruma: hastalık ve sakatlık oluştuktan sonra daha kötüye gidişin engellenmesi amacıyla tıbbi, sosyal rehabilitasyon yöntemlerinin belirlenmesi ve uygulanması Komplikasyonlarla mücadele Rehabilitasyon, protez, vb. uygulamaları Psikolojik ve sosyal hizmet uygulamaları

11 Wonca Tanımı Dördüncül Koruma
Aşırı medikalizasyon riskindeki hastayı ve toplumu tanımlamak, medikal istilalardan onları korumak ve onlara bilimsel ve etik olarak kabul edilebilir bakım prosedürlerini sağlamak için yapılan eylemdir.

12 Hastalığın gidişinin seyri

13

14 Kanıt Düzeyi ABD Önleyici Hizmetler Çalışma Grubu (USPSTF) Öneri Derecelendirme Tablosu; A Öneri: Net yararın belirgin olduğu kesindir. B Öneri: Net yararın orta derecede olduğu kesin ya da net yararın orta derecede veya belirgin olduğu orta derecede kesin. C Öneri: Rutin kullanım karşıtı öneri. Hizmetin bazı bireylere kullanımıyla ilgili düşünceler olabilir. Net yararın düşük olduğuna dair en azından bazı deliller mevcut. D Öneri: Hizmetin kullanımına karşı. Yarar olmadığını veya zararın ağır bastığını gösteren iyi ya da vasat kanıtlar. I yetersiz kanıt: Kanıt yok ya da kalitesiz veya sonuçlar çelişkili ve yarar/zarar dengesini belirlemiyor

15 Tarama Kararı Hastalık; Mortalite ve morbiditesi yüksek
Prevalansı yüksek Test; Sensitivitesi ve spesifitesi yüksek, Düşük riskli ve kabul edilebilir, Erken tanı ve tedavi etkin, Maliyet etkin olmalı

16 Taramalar Bebeklik ve Çocukluk Dönemi Erişkinlik Dönemi

17 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Fenilketonüri Taraması 3 ila 5 günlük yeni doğanda fenilketonüri erken tanısı için yeni doğan taraması yapılmalı, Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

18 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
3 ila 5 günlük yeni doğanda konjenital hipotroidinin erken tanısı için yeni doğan taraması yapılmalı, Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 Konjenital Hipotroidi Taraması

19 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Biotinidaz Eksikliği Taraması 3 ila 5 günlük yeni doğanda biotinidaz eksikliğinin erken tanısı için yeni doğan taraması yapılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

20 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
İşitme Taraması İşitme taraması testinin bebek doğduktan sonraki ilk 72 saat içerisinde, taburcu olmadan önce hastanede yapılması gerekmektedir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

21 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) Taraması Aile hekimince 4. izlem olan 41.gün izleminde ( gün arası) Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) taraması yapılması zorunludur. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

22 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
İnmemiş Testis Muayenesi 6 ay-1 yaş arası bebek takiplerinde en az bir kez inmemiş testis muayenesi yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

23 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Görme Keskinliği Taraması Görme keskinliğini tarama amaçlı yenidoğanın 15. gün izlemi ve sonrasında her izlemde bebeğin görmesi değerlendirilmeli, Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

24 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
36-42 aylık çocuklara aile hekimi tarafından kırmızı refle testi yapılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

25 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Prematüre Retinopatisi Taraması Prematüre retinopatisi muayenesi yapılması açısından “32. hafta ve/veya 1500 gr. altı doğan bütün bebeklerin aile hekimleri tarafından bir göz hastalıkları kliniğine/hekimine rutin olarak yönlendirilmesi önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

26 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Ağız Diş Sağlığı Taraması Ağız diş sağlığının korunması amacıyla bebekte ilk süt dişinin çıkmasıyla birlikte başlayan diş hekimi kontrolleri, altı aylık periyodlarla tekrarlanmalıdır. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

27 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Bilişsel ve Motor Gelişim İzlemi 0-6 yaş döneminde bebek ve çocuğun bilişsel gelişimi dil gelişimi, sosyal ve duygusal gelişimi kaba-motor ve ince-motor gelişimi ile ilgili izlemlerin yapılarak gelişimsel sorunların değerlendirilmesi Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

28 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Arteriyel Tansiyon Ölçümü Hipertansiyon tanısının erken tespiti ve kardiyovasküler olayların önlenmesi amacıyla 3 yaşından sonra ömür boyu yılda en az bir kez arteriyel tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

29 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
0-1 yaş arası bebek, 1-5 yaş arası okul öncesi, 6-18 yaş arası okul dönemi olmak üzere her dönemde en az bir kez sağlıklı diyet konusunda bilgilendirme yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 Diyet Danışmanlığı

30 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Beden Kitle İndeksi (BKI) Ölçümü 6-18 yaş arası okul döneminde obezitenin önlenmesi amacıyla yılda bir kez ağırlık, boy, beden kitle indeksi (BKI) ölçümlerinin yapılması, Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

31 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Tütün Kullanım Durumu Sorgulanması 13-18 yaş grubu çocuklara her klinik karşılaşmada, tütün ve diğer bağımlılık yapıcı madde kullanım durumu sorgulanarak bilgilendirme yapılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

32 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Otizm,Dikkat Eksikliği,Hiperaktivite Değerlendirmesi 18-36 aylar arasında bir kez otizm , ay arasında da bir kez dikkat eksikliği, hiperaktivite ve özgül öğrenme güçlüğü açısından değerlendirilmeli Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

33 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Çocuk İstismarı Değerlendirilmesi 0-6 yaş çocuklarda her muayenede, 7-18 yaş çocuklarda ise yılda bir kez çocuk ihmali ve istismarı ile çocuğa kötü muamele olup olmadığı yönünden sorgulama, gözlem ve muayene yapılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

34 Bebeklik ve Çocukluk Dönemi
Hepatit B,Hepatit C ve HIV Taraması 18 yaşın altındaki kişilerde hepatit B, hepatit C, HIV’in erken tespitine yönelik testler yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 ailenin talebi üzerine gerekli bilgilendirme yapılarak ve onayları alınarak

35 Erişkinlik Dönemi Aşı Önerilerinde Bulunma
18 yaş ve üzeri erişkinlerde Td KKK Hepatit B, Hepatit A İnfluenza Polisakkarit pnömokok Suçiçeği Meningokok aşılarının uygulanmış olması kuvvetle önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

36 Erişkinlik Dönemi Hepatit B,Hepatit C ve HIV Taraması
18 yaşın üzerinde ve cinsel aktif kişilerde, kişiden talep gelmesi durumunda veya risk faktörlerinin varlığında; - HBV, HCV ve HIV için tarama yapılması önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

37 Erişkinlik Dönemi Sifiliz Taraması
Yüksek riskli kişilerde sifiliz taramasının yapılması kuvvetle önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

38 Erişkinlik Dönemi Deri Lezyonlarının Takibi
Tüm yaş gruplarında deride sonradan oluşan Leke, yara Hızla büyüyen lezyon Deride mevcut nevüslerin ABCDE kuralı ile takibi (ailede deri kanseri öyküsü varsa kuvvetle) önerilir. Deri Lezyonlarının Takibi

39 Erişkinlik Dönemi Asymmetrical skin lesion
Border of the lesion is irregular Color Diameter Evolution

40 Erişkinlik Dönemi Kardiyovasküler Risk Değerlendirilmesi
40 yaş altı bireylerde ailesinde erken yaşta aterosklerotik hastalık öyküsü varsa, 40 yaş üstü bireylerde ise başvuru sebebinden bağımsız olarak bir kez kardiyovasküler risk değerlendirmesi yapılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

41 SCORE Risk Hesaplama Tablosu

42 Erişkinlik Dönemi Tütün Kullanım Durumu Sorgulanması
18 yaş ve üzeri grupta tütün ürünü kullanım ve tütün dumanından pasif etkilenim durumu sorgulanmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 Tütün Kullanım Durumu Sorgulanması

43 Erişkinlik Dönemi Madde Kullanım Durumu Sorgulanması
18 yaş ve üzeri grupta uyuşturucu madde hakkında bilgi verilip kullanım durumu sorgulanmalı ve bireylere uyuşturucu madde kullanımının zararları anlatılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

44 Erişkinlik Dönemi Alkol Kullanım Durumu Sorgulanması
18 yaş ve üzeri bireylerde alkol kullanım durumu sorgulanmalı, Alkol kullanımına bağlı fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan sorun yaşadığı düşünülen bireylere; alkol kullanımının zararları hakkında bilgi verilmesi ve tedavi olmaları için ilgili merkezlere yönlendirilmesi önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

45 Erişkinlik Dönemi Depresyon Taraması
18-65 yaş aralığındaki yetişkinlerde kişinin şikayeti veya hekimin öngörmesi durumunda “Son iki hafta içinde hemen her gün kendinizi çökkün ya da umutsuz hissettiğiniz oldu mu?” ve “Son iki haftadır ilgi kaybı ya da hayattan zevk alamama gibi yakınmalarınız oldu mu?” sorularının yöneltilerek depresyon sorgulamasının yapılması, *her iki soruya da “Evet” cevabının alınması durumunda bir psikiyatri uzmanına yönlendirilmesi önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

46 Erişkinlik Dönemi KVS Olaylardan Korunmada Aspirin Profilaksisi
45-65 yaş grubu erkeklerde kardiyovasküler olaylardan korunmada çoğul risk faktörleri* gözetilerek ve gastrointestinal yan etkiler dikkate alınarak günlük 81 mg aspirinin kullanımı önerilmelidir *kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, renal yetmezlik, trombositopeni, eş zamanlı antikoagulan tedavi Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

47 Erişkinlik Dönemi İskemik İnmeden Korunmada Aspirin Profilaksisi
55-80 yaş grubu kadınlarda iskemik inmenin önlenmesi amacıyla çoğul risk faktörleri* gözetilerek ve gastrointestinal yan etkiler dikkate alınarak günlük 81 mg aspirin kullanımı önerilmelidir. *kanama bozukluğu, karaciğer hastalığı, renal yetmezlik, trombositopeni, eş zamanlı antikoagulan tedavi... Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

48 Erişkinlik Dönemi Periferik Nabız Değerlendirilmesi
50 yaş üstü riskli kişilerde, Yürüme sırasında bacak semptomları olan kişilerde, 70 yaş üzerindeki tüm bireylerde; periferik arter hastalığı açısından periferik nabızlara bakılması önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

49 Erişkinlik Dönemi Arteriyel Tansiyon Ölçülmesi
18 yaşından büyük yetişkinlerde başvuru sebebinden bağımsız olarak hipertansiyon tanısının erken tespiti ve kardiyovasküler olayların önlenmesi amaçlı yılda en az bir kez arteriyel tansiyon ölçülmelidir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

50 Erişkinlik Dönemi Serum Lipit Profili Taraması
Hiperlipidemi, kardiyovasküler olay, diabetes mellitus ve komplikasyonlarının erken tanısı ve/veya yan etkilerinin önlenmesi amacıyla; 18 yasından büyük olup risk faktörlerinden en az birini taşıyanlarda ve 35 yaşından büyük bütün kişilerde beş yılda bir serum lipit profili taramasının yapılması* önerilir * en az 12 saat açlıktan sonra Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 Serum Lipit Profili Taraması

51 Erişkinlik Dönemi Diyabet Taraması 45 yaşın üzerinde herkese
Risk faktörlerini barındıran kişilere 3 yılda bir, Açlık plazma glukozu, HbA1c veya OGTT ile diyabet taraması yapılması kuvvetle önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

52 Erişkinlik Dönemi 45 yaşın üzerinde herkes ve ayrıca aşağıdaki risk faktörlerini barındıran kişilere diabetes mellitus taraması önerilir: • BMI≥25kg / m² (bel çevresi kadında >88 cm, erkekte >102 cm) • Fiziksel inaktivite • Birinci derece yakınında DM öyküsü • 4.1 kg’ın üstünde bebek doğurma öyküsü • Gestasyonel DM öyküsü

53 Hipertansiyon (KB> 140/90 veya HT için tedavi alan),
HDL<35 mg/dl veya TG>250 mg/dl Polikistik over öyküsü Daha önce bozulmuş glukoz toleransı veya bozulmuş açlık glukozu öyküsü Kardiyovasküler hastalık İnsülin rezistansı ile ilgili klinik durumları olan (örn:akantosis nigrikans) kişiler Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

54 Erişkinlik Dönemi Diabetli Hastaların Takibi
Yıllık albumin ekskresyonu, GFR ve serum kreatini bakılması için yönlendirilmesi Yıllık göz taraması için yönlendirilmesi Yıllık lipid profili bakılması (hedef LDL, KAH olanlarda 70 mg/dl, olmayanlarda 100 mg/dl) Kan basıncı hedefinin <140/80 mmHg tutulması

55 Erişkinlik Dönemi Tiroid Hastalığı Taraması
Ailesinde tiroid hastalığı öyküsü bulunanlara ilk muayenede olmak üzere ve 35 yaşın üzerindeki tüm erişkinlere beş yılda bir Tiroid Fonksiyon Testlerinin (TSH) yapılması önerilir Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

56 Erişkinlik Dönemi Beden Kitle İndeksi Takibi
18-65 yaş grubu yetişkinlerde obezitenin önlenmesi ve metabolik sendromun değerlendirilmesi amacıyla yılda bir kez ağırlık, boy, beden kitle indeksi (BKİ) ve bel çevresi ölçümleri yapılmalı Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 Beden Kitle İndeksi Takibi

57 Erişkinlik Dönemi Meme Kanseri Taraması
20 yaş üstü kadınlarda meme kanserinin erken tanısı amacıyla kendi kendine meme muayenesi hakkında bilgi verilmesi ve ayda bir kez uygulamasının önerilmesi, 20-40 yaş arası kadınlarda iki yılda bir hekim tarafından rutin klinik muayenenin yapılması, 40-69 yaş arası bütün kadınlarda yılda bir hekim tarafından rutin klinik muayene yapılması ve iki yılda bir dijital/konvansiyonel mamografi yapılması gereklidir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

58 Erişkinlik Dönemi Kolorektal Kanser Taraması
50-70 yaş grubundaki yetişkinlerin tamamında kolorektal kanserin erken tanısı amacıyla yılda bir gaitada gizli kan testi yapılması ve her on yılda bir gaitada gizli kan testinin yanısıra kolonoskopi yapılması için yönlendirilmelidir.

59 Erişkinlik Dönemi Birinci derece akrabalarında kolorektal kanser veya adenomatöz polip öyküsü olanlarda taramaya 40 yaşında başlaması, Birinci derece akrabalarında erken yaşta kolorektal kanser ortaya çıkanlarda taramanın 40 yaşından bağımsız olarak kanserin çıkış yaşından beş yıl önce başlatılması önerilir Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

60 Erişkinlik Dönemi Serviks Kanseri Taraması
30-65 yaş arası kadınlarda serviks kanseri ve prekanseröz lezyonları önleme ve erken tanı amaçlı her beş yılda bir Papanicolau testi (PAP Smear testi) veya Human Papilloma Virüs testi (HPV testi) yapılmalıdır. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

61 Erişkinlik Dönemi Riskli Kişilerin Tüberküloz Taraması
Riskli kişilerin Mantoux testi (Tuberkülin deri testi) ile taranması için verem savaşı dispanserlerine veya başka bir sağlık kurumuna yönlendirilmeleri önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

62 Erişkinlik Dönemi Prostat Kanseri Taraması
Ailesinde prostat kanseri hikayesi olan 40 yaşından büyük erkekler ve aile hikayesi olmayan 50 yaşından büyük erkeklerde erken tanı ve önleme amaçlı hastanın bilgilendirilmesi ve bir üroloji uzmanına yönlendirilmesi önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

63 Erişkinlik Dönemi Osteoporoz Taraması
65 yaş altında olup aşağıdaki risk faktörlerini barındıran erişkinlerde en az bir kez biyokimyasal testlerin yapılması sağlanmalı; • 50 yaşından önce kırık geçirmiş olmak veya ailede kalça kırığı öyküsü • En az üç ay süreyle 7,5 mg/gün steroid kullanımı • Hipogonadizm • 45 yaş altında menopoz

64 Erişkinlik Dönemi • Malabsorbsiyon sendromu
• Primer hiperparatiroidizm • Hızlı kemik kaybıyla seyreden diğer hastalıklar • Düşük vücut kitle indeksi Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

65 Erişkinlik Dönemi Çok Yönlü Geriatrik Değerlendirme
65 yaş ve üzerindeki yetişkinlerde hayatlarında en az bir kez “Çok yönlü Geriatrik Değerlendirme” ile değerlendirilmesi ve mümkün ise bu değerlendirmenin her beş yılda bir tekrarlanması önerilir. Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015

66 Kılavuzlar Sağlık Bakanlığı; Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri Ve Tarama Testleri 2015 Amerika Birleşmiş Devletler Önleyici Hizmetler Çalışma Grubu (The U.S. Preventive Services Task Force, USPSTF) Amerikan Aile Hekimliği Akademisi (AAFP)

67 ÖZET Periyodik Sağlık Muayenesi – Tanım ?

68 ÖZET Periyodik Sağlık Muayenesi - Tanım
Sağlıklı yada sağlıklı görülen kişilerin tarama muayene ve testleri ile, yaşa, cinsiyete ve risk faktörlerine göre biçimlendirilmiş, kanıta dayalı yapılandırılmış, spesifik, etkin, uygulanabilir, kabul edilebilir bir izlem programı ile değerlendirilmesidir.

69 ÖZET-2 Primordial Koruma
Hastalıklar için risk faktörlerinin ortaya çıkmasını azaltmak ya da elimine etmek için alınan önlemler olarak tanımlanmaktadır.

70 ÖZET-3 Birincil koruma:
Hastalık veya yaralanma oluşmadan önce risk etmenlerinin kontrol edilmesi

71 ÖZET-3 İkincil koruma: Hastalık belirtileri ortaya çıkmadan veya yaralanma gerçekleşmeden erken tanı ve girişimlerin en kısa sürede uygulanması

72 ÖZET-3 Üçüncül koruma: Hastalık ve sakatlık oluştuktan sonra daha kötüye gidişin engellenmesi amacıyla tıbbi, sosyal rehabilitasyon yöntemlerinin belirlenmesi ve uygulanması

73 ÖZET-3 Dördüncül Koruma

74 ÖZET-3 Dördüncül Koruma Wonca Tanımı
Aşırı medikalizasyon riskindeki hastayı ve toplumu tanımlamak, medikal istilalardan onları korumak ve onlara bilimsel ve etik olarak kabul edilebilir bakım prosedürlerini sağlamak için yapılan eylemdir.

75 KAYNAKÇA Sağlık Bakanlığı Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri Rehberi 2015 Amerika Birleşik Devletleri Koruyucu Hizmetler Çalışma Grubu, USPSTF Periyodik sağlık muayenelerine genel bakış, Türk Aile Hek Derg 2017;21(2):82-89 Amerikan Aile Hekimliği Akademisi, AAFP