Taxodiaceae Bataklık servisigiller

... konulu sunumlar: "Taxodiaceae Bataklık servisigiller"— Sunum transkripti:

1 Taxodiaceae Bataklık servisigiller
Kretase ve Tersiyer devirlerinde geniş yayılma gösteren bu familya bugün 10 cins ve 16 türle temsil edilmektedir. Tüm türleri süs bitkisi olarak korunmaya ve kültüre alınmıştır. Çoğu yüksek boylu, uzun ve kısa sürgünleri bulunan ağaçlardır. Çoğunluk sarmal diziIişli yaprakları iğne veya pul şeklindedir. Dişi kozalaklarda örtü tohum pulları çok kaynaşmıştır. Tohum taslakları 2-9 adettir.

2 Taxodium : Bataklık servisi
Taxodium : Bataklık servisi. Kuzey Amerika'nın güneydoğusundan Meksika'ya dek. Taxodium distichum: Amerikan bataklık selvisi Kuzey Amerika'nın güneydoğusu.Bataklıklarda yaşayan, hava kökleri bulunan ve 50 m.'ye dek yükselen ağaçlar.Tavşanlı-tunçbilek linyit 0caklarında fosillerine rastlanmıştır.

3 Sequoiadendron giganteum: Mamut ağacı Kaliforniya nın Siera Neveda Dağlık kesiminde 2000 m.'ye dek çıkar. 8 m. çapında 100 m. yüksekliğindeki bu ağaç 3000 yıl kadar yaşar. Tavşanlı-Tunçbilek kömür yataklarında fosilleri bulunmuştur. -- Big tree

4 Metasequoia disticha: Su ladini
Orta Çin. Yakın zamanlara değin Doğu Asya ve Kuzey Amerika‘ da yalnız fosil olarak bilinmekteydi 'te Çinli 2 botanikçi tarafından yaşayan örnekleri bulunmuştur.

5 Cupressaceae-Servigiller
Çoğunluk pulsu, ender olarak iğne yapraklı ağaç ve ağaççıklardır. Yapraklar karşılıklı çapraz (dekusat) veya çevrel (vertisillat) şekilde dizilmiştir.

6

7 Cupressaceae’den Ülkemizde doğal olarak yayılış gösteren cinsler;
Cupressus ve Juniperus ‘tur. Dünyada 16 cins ve 140 türü var

8 T. occidentalis: Batı mazısı Kuzey Amerika'nın doğusu. T
T. occidentalis: Batı mazısı Kuzey Amerika'nın doğusu. T. orientalis: Doğu mazısı Orta ve Doğu Asya. Önemli süs ağaçları.

9

10 Cupressus :Selvi Kuzey Amerika. Asya ve Akdeniz Bölgesi. C.sempervirens: Adi selvi Doğu Akdeniz ve Kuzey İran. 30 m 'ye dek yükselen bir ağaçtır. 4 köşeli olan sürgünlerinin üzerinde dekusat durumdaki pulsu yapraklar kiremit gibi birbirini örtecek şekilde diziImistir. Erkek çiçekler küçük kozalaklar halindedir. Mikrosporofillerin alt yüzeylerinde 2-6 adet mikrosporang meydana gelir. Dişi çiçekler de, 8­14 adet kozalak pulundan meydana gelen kozalaklardan oluşmuştur. Kozalak pulları olgunlukta odunlaşarak çokgen şekiller alırlar ve yuvarlak kozalakları meydana getirirler

11

12

13

14 Juniperus : Ardıç Kuzey Yarıküre. Sürekli yeşil ağaççık veya çalılar kimi zaman boylu ağaçlardır. Yapraklar pulsu veya iğnemsi ve sivri uçludur. Kozalaklar yaprak koltuklarında ve dalların ucunda Erkek kozalaklar çok stamenli. Dişi kozalaklar 3-8 sert yapıda puldan oluşmuş,küremsi şekilde. Her pul 1-9 tohum taslağı taşır. Meyve etli bir kozalak. Yurdumuzda 8 türü bulunur:

15

16 J. communis var. communis Adi ardıç Kars ,Ağrı

17 Juniperus communis

18 Juniperus communis

19 J. oblonga: Uzunca ardıç Doğu Karadeniz Bölgesi'nin doğusu ve Kafkasya

20

21 Araucariaceae Araucaria : Arokarya,
Güney Yarıküre. Düzgün gövdeli, dalları katlar oluşturan, değerli orman ağacıdır. Sarmal dizilişli, çok dayanıklı iğne yaprakları vardır. Araucaria excelsa- salon arokaryası

22 Cephalotaxaceae Monoik veya dioik herdem yeşil ağaç veya ağaççıklar.
Yapraklar küçük, şeritsi.

23 Erkek kozalaklar yaprak koltuklarında küremsi başçıklarda veya başak durumda
Dişi kozalaklar haç şeklinde yerleşmiş makrosporofillerden meydana gelmiştir Cephalotaxus ve Amentotaxus olmak üzerere iki cinsi vardır.

24 Cephalotaxus

25

26 Podocarpineae Podocarpaceae
Herdemyeşil 30 m ye kadar büyüyebilen ağaçlar Yapraklar almaşlı veya karşılıklı dizilmiş, yassılaşarak dal şeklini almış (Filloklat).

27 Podocarpus Herdem yeşil ufak çalılar.
Tohumlarının dış kısmı etlenmiş olup etli bir çiçek tablası üzerine oturmuştur.

28

29 Phyllocladus Herdem yeşil ağaç veya çalılar
Phyllocladus Herdem yeşil ağaç veya çalılar. Özümleme filloklad haline dönüşmüş kısa sürgünlerle sağlanır. Erkek çiçekler silindirik kozalak,dişi çiçekler ise salkımlar halinde. Tohum taslağının dip tarafında meyva yaprağından oluşmuş etli bir örtü (arillus) bulunur

30

31 Taxineae Taxaceae - Porsukgiller Tek familya içerir
Herdem yeşil ağaç veya ağaççıklar. Yapraklar almaşlı, 2 sıralı, şeritsi mızrak şeklinde,

32 Dişi çiçekler uç kısımlarda, çoğunlukla tek tohum taslaklı ve kozalağa benzemez. Olgunlaşan tohum kısmen veya tamamen yumuşak etli bir arillus ile sarılmıştır. Erkek çiçekler tek veya yaprak koltuklarında kozalağa benzeyen demetlerde 4 cins yaklaşık 16 türü vardır. Ülkemizde tek cins ve tek türü bulunmaktadır. Taxus baccata

33 Taxus baccata: Adi porsuk
Kuzey, Batı ve Güney Anadolu 20 m'ye dek boylanabilen bir ağaçlar veya ağaççıklar. 1000 yıl kadar yaşar. Yaprakları iğne şeklinde, basık ve sivri uçludur, üst yüzü koyu yeşil, parlak ve belirgin damarlı, alt yüzü açık yeşildir. Reçine kanalları yok

34 Tohum taslağı mikropilin dışına, polen tanelerini yakalamaya yarayan ve tozlaşma damlası ismini alan yapışkan bir sıvı salar. Çiçek tabanında halka şeklinde oluşan bir çıkıntı, döllenmeden sonra arillus ismini alan ve tohumu çanak şeklinde saran, etli, kırmızı, tatlı bir organ meydana getirir. Kuşlar bunu yerler ve böylece tohumlar yayılır.

35 Aril dışında Taxus’un tüm kısımları zehirli bir alkaloid olan taksin içerir.
T. Brevifolia’dan elde edilen politaksol ürünleri yumurtalık ve meme kanserinde kullanılır.

36

37

38 Gnetopsida Gymnspermlerin son sınıfı olan Gnetopsida bitki tarihi ve filogeni yönünden önemlidir. Çoğunluk Gymnosperm karakterleri taşımalarına rağmen Bazı Angiosperm karakterleri taşımaları ile ilginçtir!!! * Sekonder odunlarında trakelerin bulunuşu * Gnetum’ da geniş ve ağsı damarlanma gösteren yaprakların varlığı, * Çiçeklerinde basit bir periantın olması * 2 kotiledon içermeleri * Tozlaşmada entogamiye rastlanması * Reçine kanalları içermemeleri ile karakteristiktirler. Ephedrales, Welwitsciales ve Gnetales olmak üzere 3 takımı vardır.

39 Ephedrales-Ephedraceae Denizüzümügiller
Sürünücü veya tırmanıcı, zengin dallanma gösteren çalılardır. Yapraklar çoğunlukla dökülücü, karşılıklı veya çevresel dizilişlidir. Yapraklar pul şeklinde indirgenmiştir.

40 Erkek çiçekler yarı küremsi, dikdörtgenimsi ve kozalağımsıdır.
Bu yapının tabanında 2-8 çift periant taşır. Alttaki verimsi periantın dışında diğerleri 1-8 stamenli erkek çiçek taşır. Dişi çiçekler de kozalağımsı yapıda olup, altta 4 çift ve ya daha fazladır. Periantlıdır. En uçtaki periant çıplak bir tohum taslağı taşır. Karpel ve periant yaprakları etlenerek meyveye benzeyen yalancı ve etli bir meyve oluştururlar. 2 çeneklidirler.

41

42

43 Türkiye'de 3 türü bulunur:
Ephedra major: Hemen hemen tüm Türkiye’de yayılır.

44 Ephedra distachya: Anadolu'da seyrek olarak (Kars ve Kayseri), Doğu Anadolu’da

45 Ephedra campylopoda: Güney ve Batı Anadolu

46 Çin’de de yayılan E. equisetina, E. sinica ve E
Çin’de de yayılan E. equisetina, E. sinica ve E. intermedia türlerinin topraküstü kısımlarından Herba Ephedrae drogu elde edilir. Efedrin taşır. Damar daraltıcı ve solunum yolları uyarıcısıdır.

47

48 Welwitschiales-Welwitschiaceae
Welwitschia mirabilis Angola ve Güneybatı Afrika, Kalahari çölü Kıyıya yakın sisli çöl bölgesinde yaşar. İki adet karşılıklı şeritsi yaprak meydana getirir ve bunlar bitkinin yaşamı boyunca yaşarlar. Uzunlukları 3 m.'yi bulan bu yaprakların uç kısmı çürürken tabandan büyümeyi sürdürürler.

49 Pancarı andıran, kalın, kısa, yumru şeklinde
bir gövdeye sahip olan bitkinin, derin, nemli toprak katmanlarına inen kazık kökleri vardır. Çiçekler braktelerden oluşan kozalak koltuklarında bulunur. Döllenme esnasında polen hortumuna karşı birde ovülden hortum uzanması ilginçtir Tohum iki kotiledonludur.

50

51

52 Gnetales-Gnetaceae Tek cinsi vardır: Gnetum
Tropik Asya, tropik Batı Afrika ve tropik Güney Amerika yağmur ormanlarında yaşayan lianlardır (sarılıcı bitki). Erkek ve dişi çiçekler, erkek ve dişi çiçek durumlarında kat kat halkalar üzerinde sıralanmıştır.

53 Erkek çiçek durumu uzun bir eksen üzerinde sıralı küçük braktelerden oluşur. Braktelerin koltuk altlarında 2 anterle stamenlerin filamentlerini taşıyan bir polen kesesi içerir. Dişi çiçekler de bir kozalak görünümünde ve kozalağın ekseninde bir çift brakte vardır.. Her bir tohum taslağının bir periantı ve 2 tohum taslağı örtüsü bulunur. Tohum taslağı 2 integümentlidir. Olgunlukta tohum taslağı örtüleri etlenir ve meyvamsı bir yapı oluşur. Tek cinsi vardır. Gnetum. Türleri: G. gnemon, G. costatum, G. edule

54

55 Gnetum gnemon

56