TÜRK KOOPERATİFÇİLİĞİNİN AŞILMASI GEREKLİ SORUNLARI

... konulu sunumlar: "TÜRK KOOPERATİFÇİLİĞİNİN AŞILMASI GEREKLİ SORUNLARI"— Sunum transkripti:

1 TÜRK KOOPERATİFÇİLİĞİNİN AŞILMASI GEREKLİ SORUNLARI

2 KOOPERATİFÇİLİKTE EĞİTİM SORUNU
Eğitimin öncelikle halkın eğitimi ile başlaması gereklidir. Halkın, Ülkemizde kooperatifçiliğe olan olumsuz bakış açısı mutlaka silinmelidir. Buda öncelikle eğitim ve daha sonrada başarılı kooperatiflerin halka takdimi ile olacaktır. Daha sonra ise, kooperatif çalışanları ve kooperatif yöneticilerinin eğitimi gelmelidir. Kooperatif çalışanları; kooperatif muhasebesi, vergilendirme, işletmecilik bilgileri ile, Kooperatif yöneticileri ise; üst örgütlenme bilincinin geliştirilmesi, ortak-kooperatif ilişkisinin geliştirilmesi çabaları konusunda ve kooperatif işletmeciliği konusunda bazı Temel bilgilerle donatılmalıdır.

3 KOOPERATİFLERDE ÜST ÖRGÜTLENME SORUNU
Kooperatiflerin üst örgütlenmesi iki açıdan önemlidir. Bunlardan birisi ve en önemlisi piyasa rekabetini daha kuvvetli oluşturabilmek içindir. Diğeri ise siyasette baskı grubu oluşturma ve kooperatifçilik lobisi oluşturma çabalarına katkıda bulunmak içindir. Bugün ülkemizde kooperatiflerin federatif örgütlenmeleri son derece zayıftır. birim kooperatifin sadece adedi bir üst birliğe üyedir. 450 kooperatif üst birliğinin ise sadece 13 tanesi Türkiye Milli Kooperatifler Birliğine üyedir. Tarım Satış Kooperatiflerinden, FİSKOBİRLİK ve KAYISIBİRLİĞİN dışındaki diğer üst birliklerin Milli Birliğe üye olmaması son derece büyük bir eksikliktir.

4 KOOPERATİFLERDE DENETİM SORUNU
Hangi tür işletme olursa olsun işletmelerde denetim yönetimin vazgeçilmez unsurlarındandır. Denetim, kooperatif yöneticisinin başarısını test etmesi ve alınması gerekli önlemler için son derece gerekli bir faaliyettir. Ayrıca birde kooperatif ortaklarının menfaatleri açısından önemi var ki oda eksikliğinde hukuksal olarak olarak sorunlara neden olmaktadır. DENETİMİ KİM YAPACAK SORUSU KARŞIMIZA ÇIKMAKTADIR. Denetimin bağımsız organlar tarafından ve hem de Kooperatif üst birlikleri tarafından yapılması denetimin sağlıklı işlemesi açısından en iyi yoldur. Devletin binlerce kooperatifi denetleyecek ne elemanı ve nede maddi gücü bulunmaktadır

5 KOOPERATİF İŞLETMELERDE YÖNETİM SORUNLARI
 Kooperatif işletmelerde yönetim sorunları, kooperatif işletme faaliyetlerinin bütçelenmesi- fiyatlandırılması ve fazlaların(karların) kullanımı üzerinde yoğunlaşmaktadır. Kooperatiflerde bütçe hazırlama diğer tip işletmelere göre farklılıklar arz etmektedir. Bu farklılıklar kooperatif işletmenin temel özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Kooperatif bütçesi iki faklı kısma ayrılmıştır. Kooperatif Bütçesi Kooperatifin sabit varlıklarının Bütçelenmesi/Finansmanı Kooperatif işletme faaliyetlerinin bütçelenmesi/fiyatlandırma

6 KOOPERATİFLERDE BÜTÇELEMEYE VE FİYATLANDIRMAYA GENEL BİR BAKIŞ
1)SABİT VARLIKLARIN BÜTÇELENMESİ Kooperatifler kuruluşu aşamasında sahip olacağı sabit varlıkların finanse ederken çoğunlukla büyük sorunlar yaşamaktadır. Bu sorunlar büyük oranda kooperatif hukukundan kaynaklanmaktadır. Oysa, Ortakların sabit varlıklara katılımı eşit olmalıdır. Bir başka değişle sabit sermayenin toplam değeri muhtemel ortak sayısına bölünerek bir ortaklık payı tespit edilmelidir. Sabit varlıkların değeri zaman içerisinde farklılık gösterecektir. Bu nedenle daha sonra ortak olacakların ödemek zorunda kalacakları sermaye payı da yükselecektir.

7 2) İŞLETME GİDERLERİNİN BÜTÇELENMESİ/FİYATLANDIRMA
İşletme giderlerinin bütçelenmesi hizmetin fiyatlandırılması ilraynı anlamdadır. Hizmetin fiyatlandırılması sabit varlıkların bütçelenmesi gibi her ortağın eşit katılımı ile gerçekleşemez. Burada her ortak kooperatif faaliyeetlerinden yararlanma oranına göre işletme giderlerine katkıda bulunacaktır. Bunun için aşağıdaki örnekler kooperatif tiplerine göre ayrı ayrı verilmiştir. Tedarik hizmeti veren bir kooperatif için; Ortağa satış fiyatı=Kooperatife mal oluş + doğrudan işletme + güvenlik marjı(fazla) Fiyatı giderleri Pazarlama hizmeti veren bir kooperatif için; Ortaktan alış fiyatı=Mamulün piyasa - doğrudan işletme - güvenlik marjı fiyatı masrafları Kredi kooperatifi için faiz oranının tespiti; Ortağın ödeyeceği=Mevduata ödenen + doğrudan işletme + güvenlik marjı Faiz Faiz masrafları (Kredi kooperatifi için yapılan açıklama ülkemiz kredi kooperatifçiliğine uygun değildir. Ancak olması gereken ve Tarım kredi kooperatiflerimizin çalışma şekli budur.

8 KOOPERATİF İŞLETMELERDE OLUŞAN FAZLALARIN KULLANIM SORUNU Kooperatif işletmenin yıl sonunda faaliyetleri nedeniyle bir fazla(kâr) oluşturması doğaldır. Bunu oluşturmadan uzun yıllar ayakta kalabilmesi mümkün değildir. Ancak sorun bu fazlanın oranı ve bunun kullanım şeklidir. Oluşan fazla yatırıma dönüştürülmüş olabilir Buradaki sorun, oluşan fazlanın ortak üreticiden alınan paylar olması ve bu paylarda kooperatifle çok iş yapan ortağın katkısının yüksek olması gerçeğidir.Bu nedenle,Kooperatifte oluşacak sermaye birikimi büyük oranda aktif üyenin katılımı ile gerçekleşecek ve aktif olamayan üyede bundan yararlanacaktır. KOOPERATİFTE SERMAYE BİRİKİMİ OLMALI ANCAK BUNA HER ORTAK EŞİT ORANDA KATILMALIDIR Oluşan fazlalar geçmiş yılların fazlalarının kapatılması için kullanılabilir Bu durumda kooperatif ile yoğun ticari ilişki içinde bulunan ortağın sayesinde zararlar telafi edilmiş olur. Zararların oluşumunda, kooperatif ortaklarının kooperatife ticari anlamda ilgi göstermemelerinin büyük etkisi olabilir. Bu nedenle, aslında zararların kapatılmasında külfete katlanması gereken aktif ortaklar değil kooperatif ile ticaret yapmayan ortaklar katlanmalıdır.

9 Fazlaların kullanım sorunu(devam)
Oluşan fazlalar bir bankada bekletilebilir; Bankadaki mevduat faiz oranı ülkedeki enflasyon oranının kesinlikle altındadır. Aradaki bu fark bankacılık kesiminin gelirini oluşturur. Kooperatifçiler faiz oranlarına aldanıp kooperatif fazlaları mevduatta bekletmemelidir. Fazlalar sahiplerine mutlaka ödenmeli ve hatta bu ödeme yılda bir defaya mahsus olarak yıl sonunda değil, mümkünse yılda birkaç kez ödenmelidir. Bu özellikle fiyat artışlarının yüksek olduğu ülkelerde ülkeler için son derece önemlidir.