Anayasa Tanımları Geniş (maddi) anlamda: Dar (şekli) anlamda :

... konulu sunumlar: "Anayasa Tanımları Geniş (maddi) anlamda: Dar (şekli) anlamda :"— Sunum transkripti:

1 Anayasa Tanımları Geniş (maddi) anlamda: Dar (şekli) anlamda :

2 Bağlayıcılığı ve üstünlüğü
Hukuk sistemlerinde genellikle üstündür Örnek ABD anayasasında Bu Anayasa ve bu Anayasa uyarınca yapılacak Birleşik Devletler yasaları; ve Birleşik Devletlerin yetkisi altında yapılmış ya da yapılacak, bütün antlaşmalar, ülkenin en üstün yasası olacak; ve bütün eyaletlerdeki yargıçlar, herhangi bir eyaletin anayasası ya da yasalarındaki karşıt hükümlere rağmen bu üstün yasaya uyacaklardır.

3 Rusya Federasyonu Madde 15
1. Rusya Federasyonu Anayasası, Rusya Federasyonu genelinde yüksek hukuki güce, doğrudan yürürlüğe sahiptir ve uygulanır. Rusya Federasyonunda uygulanan kanunlar ve diğer hukuk düzenlemeleri, Rusya Federasyonu Anayasasına aykırı olmamalıdır. 2. Devlet hakimiyet organları, yerel yönetim organları, yetkili kişiler, vatandaşlar ve onların birlikleri Rusya Federasyonu Anayasasına ve kanunlara uymakla yükümlüdürler.

4 . Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasa’sı
MADDE 11.– Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz. ………………………………. 1982 Anayasasının doğrudan uygulanabilirlik özelliği

5 Maddi anayasa – yöntemsel anayasa
Maddi anlamda anayasadan farklıdır. MADDİ ANAYASA: sosyo ekonomik tercihleri anayasa hükmü haline getirerek iktidara alternatifler tanımaz Yöntemsel Anayasa: iktidarın değişimine ilişkin kurallar koyarak politikaları iktidara bırakır. Demokratik ülkeler

6 . TÜRKİYE’DE ANAYASAL GELİŞMELER

7 1808 SENED-İ İTTİFAK 1807 yılında İstanbul’da Kabakçı Mustafa ’nın yönetiminde Üçüncü Selim’e karşı bir ayaklanma oldu. Üçüncü Selim  tahtan indirildi ve yerine Dördüncü Mustafa geçirildi. Üçüncü Selim’i tekrar tahta oturtmak için Rusçuk âyanı  Alemdar Mustafa Paşa  İstanbul’a yürüdü. Bunun üzerine Üçüncü Selim öldürüldü. Alemdar Mustafa Paşa tahta İkinci Mahmut’u geçirdi. Kendisi de Sadrazam oldU

8 . Alemdar Mustafa Paşa, devletin otoritesini İstanbul’da tekrar kurdu. Ancak bu devirde, merkezî otorite taşrada tamamıyla etkisizdi. Rumeli ve Anadolu’da âyanlar[2] âdeta bağımsız idareler kurmuşlar ve merkezin otoritesini tanımamaya başlamışlardı[3]. Alemdar Mustafa Paşa, merkezî otoriteyi taşrada hâkim kılmak için Rumeli ve Anadolu âyanlarını İstanbul’a davet etti. Âyanlar İstanbul’a kendi askerleriyle birlikte geldiler ve şehir dışında konakladılar

9 . Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa  başkanlığında bir tarafta âyanlar, diğer tarafta devletin ileri gelenleri arasında 29 Eylül 1808’de Kağıthane’de “meşveret-i amme”  denilen büyük bir toplantı yapıldı. Toplantıda varılan kararlar “Sened-i İttifak” adı verilen bir belgede tespit edildi

10 . Senet bir “giriş”, yedi “şart” ve bir “zeyl”den oluşmaktadır
Sened-i İttifak’ın “giriş” bölümünde Osmanlı devlet düzeninin bozulduğu, devlet otoritesinin sarsıldığı ve bu durumun taraflarca gözlemlenmesi üzerine, devletin kuvvetlenmesi (Devlet-i Aliyenin kuvvet-i kamilesi esbâbını istihsal) maksadıyla toplantılar yapıldığı ve sonunda bu ittifakın akdolunduğu bildirilmektedi

11 . Hükümlerin bir kısmı merkezi idare Bir kısmı ayanlar
Bir kısmı da halk lehine

12 Merkezi yönetimin yararına olan hükümler
Padişah otoritesini herkes kabul edecektir Sadrazama itaat edilecek Mali yükümlülüklere vergilere uyulacak Yeniçeri ocağı padişaha itaat edecek Ayanlar kendi toprakları dışına el atmayacak

13 Ayanların lehine hükümler
Sadrazamın keyfiliği önlenecek Suçsuz hanedanlara haksızlık edilmeyecek

14 Halkın yararına olan hükümler
Yoksullar korunacak, vergiler ezici olmaycak Suç işlendiğinde soruşturulmadan ceza verilmeyecek

15 TANZİMAT FERMANI - 1839 Padişah tarafından tek taraflı ferman
Devlet yönetimine ilişkin ilkeler, yasama yürütme ve yargıya ilişkin İktidara yönelik sınırlamalar, Yeni düzenlemeler yapılacak, keyfi uygulamalar olmayacak Yargılamalar aleni olacak, yargılanmadan ceza olmayacak Din ayrımı olmadan fermanla getirilen hükümlerden herkes yararlanacak

16 . Kişi dokunulmazlığı Cezaların şahsiliği olacak,
Mal güvenliği olacak, müsadere yasaklanacak Ömür boyu askerlik olmayacak, 4-5 yıl olacak

17 ISLAHAT FERMANI - 1856 Tanzimat fermanındaki vaadleri yeniliyor
Din farkı gözetmeden tam bir eşitllik

18

19 1876 Anayasası (Kanun-u Esasi)
2. Abdülhamit tarafından ferman olarak ilan edildi Rejimi dili dini belirtildi Temel hak ve hürriyetler düzenlendi İki dereceli bir meclis öngördü Yasama süreçleri düzenlendi Yargı yetkisi bağımsız mahkemeler 119 madde

20

21

22

23

24

25 1921 ANAYASASI 1921 Anayasa Taslağı, Atatürk’ün yönlendirmesiyle Bakanlar Kurulu tarafından hazırlanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde özel bir encümende incelendikten sonra görüşülerek kabul edilmiştir tarihli ve 85 sayılı “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu” adını taşıyan bu Anayasa, milli egemenlik ilkesine dayalı yeni bir devlet kurmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisinde kanunlar gibi genel usule göre görüşülmüş olması, nitelikli çoğunluk aranmaması ve değişiklikle ilgili katılaştırma tekniği içermemesi sebepleriyle “esnek (yumuşak) anayasa” olarak nitelenen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, aynı zamanda sadece 24 maddeden oluşan kısa metni sebebiyle “çerçeve anayasa” olarak sınıflandırılmaktadır. Kuvvetler birliğine dayalı “Meclis hükümeti” sistemini benimsemiş olan Anayasası, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin sürekli toplantı halinde olmasını öngören Nisab-ı Müzakere Kanunu’nun 1. Maddesine atıf yapmıştır. Anayasanın orijinal metni, 3. Tertip Düstur, Cilt:1, 196. Sayfasında yayımlanmıştır

26

27

28

29

30 1924 ANAYASASI 1921 Anayasa temel hak ve hürriyetler yeterince yer almamıştı Sert anayasadır Anayasanın hiçbir maddesi tavsanamaz, hiçbir kanun Anayasaya aykırı olamaz Meclis hükümeti ile parlamenter sistem arasında karma bir sistem Yürütme yetkisi de mecliste toplanmıştır Başbakan ve cumhurbaşkanı var. Cumhurbaşkanını meclis seçer Başbakanı Cumhurbaşkanı tayin eder

31

32

33

34 . BU DÖNEMDE ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ DENEMELERİ VE GEÇİŞ
………………………………… BU DÖNEMDE ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER 1928’den 1960’a kadar değişiklikler 1928’de önemli değişiklikler 1937’de önemli değişiklik

35 Eski - (devletin dini islam)
Y yeni

36 Eski – (ahkam-ı şeriyenin tenfizi)

37 . 1937 YILINDA ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK

38 ESKİ YENİ

39 1961 ANAYASASI 1924 Anayasasının hükümlerinin siyasal tıkanıkları aşmada yetersiz 27 Mayıs 1960 darbesi 1961 Anayasa’sı %61.7 oy oranıyla kabul

40 Getirdiği yenilikler Parlamenter sistem Anayasa Mahkemesi
Özerk kamu kurumları Yerel yönetim ilkeleri Yüksek hakimler kurulu Askeri ve yargısal bir vesayete yol açtı

41

42

43 senato

44

45

46 değişiklikler 1971 Muhtırası
ara döneminde iki defa önemli değişiklikler Yürütme güçlendirilmiş Üniversitelerin özerkliği daraltılmış Devlet güvenlik mahkemeleri ve AYİM kurulmuş Parlamento dışarıdan baskılara maruz kalmıştır.