Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

... konulu sunumlar: "Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları"— Sunum transkripti:

1 Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Anabilim Dalı Çocuk Yoğun Bakım Servisi Sunumu 18 Mart 2016 Cuma İnt. Dr. Yasemin Metin Ar. Gör. Dr. Oktay Kuloğlu

2 ÇOCUK YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ VAKA SUNUMU
İNT. DR.YASEMİN METİN DR. OKTAY KULOĞLU

3 ORGAN / DOKU NAKLİ VE ORGAN BAĞIŞI

4 1)DOKU VE ORGAN NAKLİ NEDİR ?
Organ nakli (Transplantasyon) vücutta görevini yapamayan bir organın yerine canlı bir vericiden veya ölüden alınan sağlam bir doku veya organın nakledilmesidir. Bu işlem,günümüzde birçok kronik organ hastalıklarında uygulanan rutin,geçerli ve ileri bir tedavi yöntemidir.

5 2)ORGAN NAKLİ ÇEŞİTLERİ
A)KADAVRADAN YAPILAN NAKİL Trafik kazası, kurşunlanma, beyin kanaması gibi nedenlerle yoğun bakımda tedavisi devam ederken beyin ölümü geçiren hastaların organlarının bağışlanmasıyla yapılan nakildir.

6 BEYİN ÖLÜMÜ “Beyin ölümü” merkezi sinir sisteminin kafatası içinde kalan kısmı olan beyin, beyin sapı ve serebellumun tamamının tüm aktivitelerinin kalıcı, yani geri dönüşümsüz olarak yitirilmesidir.

7 TARİHİNDE “Tıbbi ölümün gerçekleştiğine, biri nörolog veya nöroşirurjiyen, biri de anesteziyoloji ve reanimasyon veya yoğun bakım uzmanından oluşan iki hekim tarafından kanıta dayalı tıp kurallarına uygun olarak oy birliği ile karar verilir.”

8 BEYİN ÖLÜMÜ - TANI KLİNİK DESTEKLEYİCİ TESTLER

9 BEYİN ÖLÜMÜ TANISI NEDEN GEREKLİDİR?
Yoğun bakım hizmetleri kısıtlı ve pahalı Organ transplantasyonu için potansiyel donör adayları

10 ORGAN NAKLİ ÇEŞİTLERİ B)CANLIDAN YAPILAN NAKİL Nakil bekleyen hastanın eşi veya yakın akrabaları doku, kan grubu vb. uyum mevcut ise organ bağışında bulunabilmektedir. Böbrek ve karaciğer canlıdan nakil yapılabilen organlardır.!

11 ORGAN NAKLİ KİMLERE YAPILIR ?
İlerlemiş karaciğer, böbrek, kalp ve akciğer hastalıklarında, İncebarsakları önemli ölçüde alınmış veya işlev kaybı gelişmiş hastalarda, Kornea hastalıklarına bağlı olarak görme kaybı gelişmiş hastalarda, Böbrek yetmezliği gelişmiş diabet hastalarında, Bazı kan , kalp ve akciğer hastalıklarında, Cildinin önemli bir bölümünü kaybetmiş hastalarda, Yüzünün çoğunu kozmetik ve fonksiyonel olarak kaybetmiş hastalarda, Kemik dokuda ve tendonlarında önemli hasar gelişmiş hastalarda uygulanabilir.

12 3)NAKLEDİLEBİLEN DOKU VE ORGANLAR
ÜLKEMİZDE NAKLEDİLEBİLEN ORGANLAR

13 ÜLKEMİZDE NAKLEDİLEBİLEN DOKULAR
KEMİK KORNEA KALP KAPAĞI DERİ KEMİK İLİĞİ

14 A)BÖBREK NAKLİ Böbrek naklinde kullanılan gerek canlı vericiden, gerekse kadavradan yapılan başarılı böbrek transplantasyonlarında diyaliz tedavilerinde olduğu gibi böbrek fonksiyonlarından bazıları değil, tamamı yerine getirilir. Buna ek olarak, hem tüm böbrek fonksiyonları yerine getirildiğinden, hem de hastalar için sürekli diyaliz işlemlerinin oluşturduğu fiziksel ve psikolojik zorluklar ortadan kalktığından dolayı yaşam kalitesi daha iyidir.

15 İnsan dışında bir canlıdan transplantasyon şu anda mümkün olmamakla birlikte çalışmalar ümit vericidir, iyimser bir tahminle 2020 li yıllarda mümkün olabilir. Türk Nefroloji Derneğinin verilerine göre Türkiye’de yıllarında yaklaşık böbrek nakli yapılmıştır.Ancak ne yazık ki bunların yaklaşık 1/3’ü kadavra kaynaklıdır. Kadavra kaynaklı böbrek nakli oranı Batı ülkelerinde yaklaşık % 80’dir. Bunun nedeni ülkemizde organ bağışlarının henüz istenilen seviyeye ulaşamamasıdır.

16 UYGUN BÖBREK NE DEMEK ? Kadavra ve canlı vericilerde A-B-0 kan grubu uyumu ve doku ila negatif cross match uyumu gerekir. Canlı vericilerde, 1 ve 2 antijen uyumsuzluğu (Mis match) varsa vericiler kabul edilebilir. Kadavrada ise HLA B ve DR den birer antijen uyumu ile negatif Cross match yeterli uyum sayılır. Rh sisteminin ise bir önemi yoktur; yani Rh negatif bir kişi Rh pozitif bir kişiden böbrek alabilir.

17 Alıcı ile verici arasında uyum aranan en önemli sistem, doku grubu olarak bilinen HLA sistemidir.
HLA sistemi 6. kromozomun kısa kolu üzerinde yerleşmiş doku uygunluk antijenlerini içerir. HLA bölgesindeki antijenler 1. sınıf ( A,B,C ) ve 2. sınıf ( D,DR,DP,DQ ) olmak üzere ikiye ayrılır.

18 Böbrek transplantasyonunda önemli olan A, B ve DR antijenleridir ve her insanda ikişer tane bulunur. Böbrek transplantasyonunda en iyi sonuç doku uygunluk antijenlerinde tam uyum olduğu durumlarda alınmaktadır; vericide alıcıda olmayan DR, B, A antijenleri arttıkça alıcının böbreği reddetme olasılığı artmaktadır.

19 B)KARACİĞER NAKLİ 1980 öncesinde karaciğer nakli sonrasında 1 yıllık sağ kalım % 50 iken bugün % 80-90’lara ulaşmıştır. Geçmişte karaciğer transplantasyonu hastanın hayatını kurtarmak amacıyla son çare olarak başvurulacak bir manevra olarak görülmekteyken,günümüzde karaciğer yetmezliğinin daha erken devresinde hayat kalitesini artırmak amacıyla uygulandığı görülmektedir.

20 C)KALP NAKLİ

21 B)KALP NAKLİ KİMLERE YAPILIR ?
Çeşitli nedenlerle oluşan kalp yetmezliği -koroner arter hastalığı kalp kapağı hastalığı nedeni bilinen veya bilinmeyen kalp büyümesi hipertansiyon ısrarlı göğüs ağrısı hayatı tehdit eden kalp ritim bozukluğu doğumsal kalp hastalıkları olan insanlara uygulanır.

22 D)AKCİĞER NAKLİ Nakli oldukça zor ve başarı yüzdesi düşük olan bir transplantasyon işlemidir. Daha önce 3 kez denenen akciğer naklinde ülkemizde şu ana kadar başarılı bir operasyon bulunmamaktadır.

23 E)PANKREAS NAKLİ Yine son yıllarda artan nakil sayısına sahip olan başka bir organımızda pankreas… Yaygın bir nakil işlemi olmasa da sadece Akdeniz üniversitesi için son 5 yılda yapılan 50 operasyon umut verici bir tablo olarak karşımız çıkmaktadır.

24 F)İNCE BARSAK NAKLİ Dünya’da çok az rastlanan nakil işlemlerinden olan ince bağırsak nakli için şu ana kadar başarılı geçen vaka sayısı sadece 600 dür.

25 A)KALP KAPAKÇIĞI NAKLİ:
İNEKTEN İNSANA KALP KAPAKÇIĞI NAKLİ Tekirdağ’ın Çorlu ilçesinde Çorlu Özel Şifa Hastanesi’nde konuşma ve yürümede zorluk çektiği şikayetleriyle gelen 77 yaşındaki bir hastaya sol kalp kapakçığının çalışmamasının belirlenmesi üzerine uygun bir verici bulunamadığı için 5 saat süren bir operasyonla inekten aldıkları kalp kapakçığını taktılar. İnsan kalbine en yakın ve benzeyen kalp kapakçığı sadece inekte mevcut. Bu operasyon başarılı olmuş.

26 BAŞARI ŞANSI ve UYGULANMA SIKLIĞI?
B)KORNEA NAKLİ: KİMLERE YAPILIR? Gözün ön bölümündeki saydam kornea katmanın saydamlığını yitirdiği kataraktlı görme bozukluğu olan hastalarda. BAŞARI ŞANSI ve UYGULANMA SIKLIĞI? Kornea nakli çok sık yapılan ve ret olaylarına pek ender rastlanan bir ameliyattır. Çünkü gözün bu katmanında kan damarları olmadığı için bağışıklık sisteminin hücreleri bu dokuya ulaşamaz. Büyük hastanelerin çoğunda gözün kornea katmanının dondurularak saklandığı ‘göz bankaları ‘bulunur.

27 -Bazı kan, kalp ve akciğer hastalıklarında,
C)KEMİK İLİĞİ NAKLİ: KİMLERE YAPILIR? -Bazı kan, kalp ve akciğer hastalıklarında, -Kemik dokuda ve tendonlarında önemli hasar gelişmiş hastalarda uygulanabilir.

28 D)PANKREAS’IN ADACIK HÜCRE NAKLİ
KİMLERE YAPILIR? -Böbrek yetmezliği gelişmiş diyabet hastalarında. BAŞARI ŞANSI VE UYGULANMA SIKLIĞI? Adacık hücresi nakilleri diyabet hastalarında günümüzde uygulanmaktadır. Adacık nakillerinde genel olarak nakledilen tüm adacıkların ancak %10-15'i hastanın vücudunda tutunabilmektedir.Nakillerin başarılı olma şansı yüksek değildir. Her şeye rağmen, adacık nakillerinde olumlu sonuç alan hastalar vardır ve bu genç diyabet hastaları insulin bağımlı olmaktan kurtulmuşlardır.

29 E)DERİ NAKLİ: KİMLERE YAPILIR?
-Cildinin önemli bir bölümünü kaybetmiş hastalarda, -Yüzünün çoğunu kozmetik ve fonksiyonel olarak kaybetmiş tüm hastalarda.

30 ORGAN NAKİLLERİNDE KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER:
DOKU REDDİ (REJEKSİYON): Alıcı ile verici arasındaki doku uyumsuzluğu nedeni ile nakledilen organın reddedilmesi. (Tam doku uyumu sadece tek yumurta ikizlerinde mevcuttur.) ENFEKSİYONLAR İLAÇLARA BAĞLI YAN ETKİLER

31 GÜNÜMÜZDE İSE… Organ nakli,son 50 yılda tıbbın en hızlı ilerleyen en güncel branşlarından birisidir.Tabi ki bunda kronik organ hastalıklarını tedavi ederek hastayı sağlıklı yaşama kavuşturmasının etkisi büyüktür. Bugün artık hasta takibi,yoğun bakım şartları ve cerrahi yöntemlerinin ilerlemesi ile birlikte bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların özgülleşmesi ile birlikte organ nakillerinin uzun ve kısa dönemdeki başarı oranlarını arttırmıştır. Günümüzde organ nakillerinde en büyük güçlük yeterli organ bağışının olmaması ve organ teminindeki güçlüktür.

32 6)DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ORGAN NAKLİNİN GELDİĞİ NOKTA
A)DÜNYADA ORGAN NAKLİ Doku ve organ nakli dünyamızda beklenenin çok altında seyretmektedir.Her geçen yıl bu açık gittikçe artmaktadır. Rakamlara göre bugüne kadar dünya genelinde yaklaşık böbrek, karaciğer ve kalp nakli yapılmıştır. Bekleyen ise 1 milyara yakın...

33 Neden artış bu kadar hızlı ?
Ölümcül trafik kazalarının azalması, fakat buna karşılık sadece organ nakli ile iyileştirilebilecek hastalıkların da çoğalmasıdır. Teknolojinin gelişmesi sonucu, tıbbın giderek daha çok hastalığa organ nakli yapılabilir gözüyle bakmasıdır.

34 BEKLEYENLER ÇIĞ GİBİ BÜYÜYOR
(Avrupa’daki ortalama verilerdir.)

35 TEŞVİK VE BİLİNÇLENME ŞART !!!
Sağlık Bakanlığının yaptığı bir takım araştırmalardaki rakamlara göre tıp fakültesi öğrencilerinin yüzde 30.2’si organlarını bağışlamak istemiyor. Sadece yüzde 5.3’ünün organ bağış kartı var. Enteresan olanı ise yüzde 39’u organ nakline inanmıyor. Galiba bu noktadan başlamak gerekiyor çünkü atandıkları alanlarda halkı nakle teşvik edecek olanlar, bu insanlardır.

36 TÜRKİYE’DE ORGAN NAKLİ
Türkiye’de sadece böbrek nakli bekleyen 22 bin, diğer organları bekleyen onbinlerce hasta var. Ancak organ bağışı oranı sadece milyonda Özellikle kalp, karaciğer ve böbrek nakli bekleyen hastalar, uygun organ bulunamaması nedeniyle hayatını kısa süre içerisinde kaybediyor.

37 TÜRKİYE ORGAN NAKLİ DERNEĞİ
TONB VERİLERİNE GÖRE TÜRKİYE’DE TRANSPLANTASYONUN GELİŞİMİ Türkiye’de organ nakli 1969 yılında İstanbul ve Ankara’da gerçekleştirilen iki kalp nakli ile başlar. . İlk böbrek nakli 3 Kasım 1975’de gerçekleşir.(Prof.Dr.Haberal anneden çocuğuna bu nakli yapar.)

38 İlk başarılı karaciğer naklinin yapıldığı 1967 (Starzl)’den 21 yıl sonra Dr.Haberal ülkemizde ilk karaciğer naklini gerçekleştirir.

39 7)ORGAN BAĞIŞI NEDİR ? Organ bağışı, kişinin sağlığında, kendisi öldükten sonra organlarının kronik organ hastası olan kişilere nakledilmesi için bağışlamasıdır. Organ bağışlamak tam anlamıyla kişinin iradesiyle ve gönüllü biçimde yapılan insani bir davranıştır.

40 5)ORGAN BAĞIŞI NEDEN ÖNEMLİ ?
-Normal yaşamdan, üretkenlikten uzak, yaşamlarını diyaliz makinelerine bağlı sürdürmek zorunda kalan hastaları sağlıklarına kavuşturmak. -Diyaliz makinesine bağlı olarak yaşamlarını sürdürmeye çalışan, organ nakli olmayı bekleyen hastaların, ülke ekonomisine getirdiği trilyonları bulan sağlık giderlerini azaltmak.

41 Gençlerde ve çocuklarda diyalize bağımlılık, büyüme ve gelişmeyi engellediğinden organ nakli daha önemlidir.

42 Kimler organ bağışında bulunamaz?
Hepatit (A-B-C) Ağır iltihabi hastalıklar Şeker Hastalığı Kanser

43 ORGAN NAKLİNİN YASAL DAYANAĞI
Günümüzde 1979 yılında çıkarılan ilişkin 2238 sayılı kanuna göre; -Canlıdan organ nakli için kişinin 18 yaşını doldurmuş bulunması,akli dengesinin yerinde olması şarttır. -Canlıdan organ naklinde,verici kişinin maddi bir çıkarı olması ve/veya bunu bilen doktorun organ nakli yapması şuçtur. -Kadavradan organ naklinin yapılabilmesi için beyin ölümü belgesinin hazırlanmış olması, kişinin sağlığında organlarını bağışlaması,bağışlandığına dair bir belge yoksa yakınlarının rızası alınması şarttır.

44 -Ölünün fiziki bütünlüğünü değiştirmeyen organlar,(örn kornea) herhangi bir bağış ya da izin alınmaksızın nakil için alınabilir. -Organ alımı,satımı,bunun ticaretinin ya da reklamının yapılması ağır ceza gerektiren bir suçtur.

45 DİNİN ORGAN BAĞIŞINA BAKIŞ AÇISI
Organ bağışına dini açıdan bir sakınca görülmemektedir. İslam dininin yaygın olduğu ülkemizde islam dininin organ bağışına bakışı Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yaptığı açıklamaya dayandırılır. (06/03/1980)

46 TÜRK İNSANI ORGAN BAĞIŞINI NEDEN REDDEDİYOR?
BEYİN ÖLÜMÜ KAVRAMINI TAM OLARAK ANLAYAMAMA, DONÖR GÖRÜNÜŞÜNÜN VE VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜNÜN BOZULACAĞI ENDİŞESİ , DİNİ ,KÜLTÜREL VE SOSYAL NEDENLER,

47 HASTALARINA ORGANLARINI ALMAK İÇİN İYİ BAKILMADIĞINI DÜŞÜNCESİ,
ORGANLARIN KİMLERE TAKILACAĞI KONUSUNDA ŞÜPHE, HASTANE VE/ VEYA HASTANE PERSONELİNE TEPKİ, CENAZEYİ ALMAKTA GECİKME YA DA CENAZEYİ ALAMAMA KORKUSU

48 10)NASIL ORGAN BAĞIŞLAYABİLİRİM?
2238 sayılı ‘‘Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli’’ hakkındaki kanunda: ‘‘18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir’’ denmektedir. Bu şartlara uygun bir bireyseniz organ nakli yapmanıza hiçbir engel yoktur.

49 NE YAPMALIYIM ? 1)T.C Sağlık Bakanlığı Organ Bağışı Senedi’ni doldurun. İl Sağlık Müdürlüğünde, Hastanelerde, Emniyet Müdürlüklerinde (Ehliyet alımı sırasında), Organ nakli yapan merkezlerde, Organ nakli ile ilgilenen Vakıf, Dernek vb. kuruluşlarda bu yapılabilir.

50 Organ bağışında bulunabilmek için; organ bağış senedini iki tanık huzurunda doldurup imzalamak yeterlidir. Senedinizde sizinle beraber 2 şahit kişinin de imzaları yer almaktadır. Ayrıca bu belgede naklini istediğiniz organlarınızı da seçebilmektesiniz.

51 2)Kartınızı Alın Organ bağış senedi imzalandıktan sonra organ bağış kartı doldurulur ve bağış yapan kişiye verilir.

52 Ülkemizin organ nakillerindeki başarı oranı nedir?
Ülkemizde organ nakilleri dünya standardında yapılmakta ve hatta dünya standardının üzerine sonuçlanmaktadır. Karaciğer ve böbrek gibi önemli organların nakillerinde başarı oranları % 90’nın üzerindedir.

53 BEYİN ÖLÜMÜ AİLE İZİN ORANI???? TOPLAM: 7.842 1.830 BUGÜN 5 2016 444
Dönem Beyin Ölüm Sayısı Aile İzin Sayısı BUGÜN 5 2016 444 143 2015 1.563 368 2014 1.816 407 2013 1.709 379 2012 1.478 345 2011 1.291 333 TOPLAM: 7.842 1.830

54

55

56

57

58 Eğer bir şeyleri gömmeniz gerekiyorsa, hatalarımı, kusurlarımı, insanlara olan ön yargılarımı gömün. Günahlarımı şeytana, ruhumu tanrıya verin. Eğer yeri gelir de beni hatırlamak isterseniz, bunu, size ihtiyacı olan birine yardım ederek yapın. Eğer tüm bu isteklerimi yaparsanız sonsuza kadar yaşarım. ROBERT N.TEST

59 Dinlediğiniz için teşekkürler…