ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

... konulu sunumlar: "ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME"— Sunum transkripti:

1 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Doç.Dr. Yavuz ERİŞEN 1 Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi 1 1

2 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

3 planlı bir eğitim süreci söz konusu olamaz.
Ölçme ve değerlendirme süreci olmadan planlı bir eğitim süreci söz konusu olamaz.

4 Planlı eğitim sürecinde cevap verilmesi gereken bazı sorular
Cevap aranan soru Ortaya çıkan eğitim boyutu 1. Niçin eğiteceğiz? 1. Eğitimin amacı 2. Ne öğreteceğiz? 2. Eğitimin içeriği 3. Nasıl kazandıracağız? 3. Eğitimin yöntemi 4.Nerede eğiteceğiz? 4. Eğitimin ortamı ? 5. Ne kadar öğrenildi? 5. Ölçme ve değerlendirme

5 Eğitim süreci içerisinde ölçme ve değerlendirme sonuçları ile;
öğrencilerin kazanacağı davranışları açıkça gösteren yeterliğe dayalı amaçlara ne ölçüde ulaşıldığını, öğretme-öğrenme sürecinde karşılaşılan güçlükleri belirleyebiliriz. Toplanan bilgilerle, yeterliğe dayalı amaçlarda, öğretim stratejilerinde, kullanılan öğretim materyallerinde vb. unsurlarda düzenlemeler yapabiliriz.

6 Ayrıca ölçme ve değerlendirme sonuçları ile;
öğrenciye davranışını nasıl değiştireceği, nasıl geliştireceği hakkında bilgi verir, yeterince başarılı olan öğrenciyi motive eder, öğrenci hakkında verilecek kararlara dayanak oluşturur, öğretmene kendi öğretiminin etkililiğini belirleme fırsatı verir, ilgililere eğitimin nitelik ve niceliği hakkında bilgi sağlayabiliriz.

7 Ölçme ve Değerlendirme ile İlgili Temel Kavramlar

8 Sadece tek bir değer alabilen özelliklere sabit adı verilir.
Değişken: Kişiden kişiye, durumdan duruma, nesneden nesneye değişen özelliklerdir, boy, zeka, not, sıcaklık, başarı… Sabit: Kişiden kişiye, durumdan duruma, nesneden nesneye değişmeyen özelliklerdir. Sadece tek bir değer alabilen özelliklere sabit adı verilir. “Sabit” özellikler fen bilimlerinde sosyal bilimlerinden daha fazla yer almaktadır. Örneğin; Einstein’ın enerji denklemindeki (E=mc2 ) “c” değeri sabittir (c: ışık hızını göstermektedir), pi (π) sayısı bir sabittir.

9 Nicel Değişken: Sayısal değişkenler (boy uzunluğu, zeka düzeyi…)
Nitel Değişken: Sıfat ya da sembollerle ifade edilebilirler. (medeni durumun evli/bekar olması, cinsiyetin bayan erkek olması…) Örneğin; cinsiyet renkler medeni durum Bu özellikler sayılarla ifade edilse bile bu sayısal gösterimler matematiksel anlamda bir büyüklük, nicelik ifade etmezler (kız:1, erkek:2)

10 Sürekli Değişken: İki değer arasında sonsuz sayıda başka bir değerin yer alabildiği değişkenlerdir (uzunluk, ağırlık, zeka, sıcaklık…) Süreksiz Değişken: Tam sayılarla ifade edilir (cinsiyet, medeni durum, mezuniyet durumu…)

11 Bağımsız Değişken: Etki değişkenidir, bir araştırmada etkisi olup olmadığı belirlenmeye çalışılan değişkendir. (Sigaranın sağlığa etkisi…) Bağımlı Değişken: Etki değişkenine bağlı olarak değişimin araştırıldığı değişkendir.

12 Kontrol Değişkeni: Araştırmaya etkisi olması istenmeyen değişken Karıştırıcı (ara) Değişken: Araştırmada etkisi olabilen, kontrol altına alınamayan değişken (özellikle sosyal bilimlerde)

13 Ölçme belli bir obje ya da olayın, belli bir özelliğinin, uygun ölçme araçları kullanılarak, belli bir birim cinsinden ifade edilmesidir.

14 ÖLÇME KAVRAMI VE ÖLÇME YÖNTEMLERİ
Ölçme; herhangi bir niteliği gözlemek ve gözlem sonucunu sayılarla yada başka sembollerle ifade etmektir.

15 Ölçme, varlık veya olayların belli bir özelliğe sahip oluş derecelerini belirleme işlemidir.
-Bir kumaşın boyunun cetvel ile ölçülmesi -Bir odanın boyunun bir ip ile ölçülmesi -Bir kova suyun sıcaklığının termometre ile ölçülmesi -Bir çocuğun zekasının renkli küpler ile ölçülmesi

16 ÖLÇME YÖNTEMLERİ Doğrudan Ölçme Ölçülen nitelik ile ölçmede kullanılan aracın niteliği aynı ise bu tür ölçmelere doğrudan ölçme denir. Örneğin: Bir bahçenin enini metre ile ölçmek, bir kütleyi terazi ile ölçmek, öğrencileri boy sırasına dizmek gibi…

17 Dolaylı Ölçme Ölçülen özellik ile ölçmede kullanılan aracın özelliği birbirinden farklı ise bu tür ölçmelere dolaylı ölçme denir. Örneğin, sıcaklık ve zeka-başarı doğrudan değil dolaylı olarak ölçülür.

18 Örneğin, aritmetik ortalama
Türetilmiş Ölçme Ölçülmek istenen özellik matematiksel bir bağıntıyla ölçülebiliyorsa türetilmiş ölçmedir Örneğin, aritmetik ortalama “Hız= Yol / Zaman” Burada hız özelliği kendisinden farklı yol ve zaman gibi iki özelliğin matematiksel bir bağıntısı olan bölme işlemi yardımıyla ölçülebilmektedir. Yani hız ölçülürken türetilmiş ölçme işlemi yapılmaktadır.

19 ÖLÇEK Bazı ölçme araçlarına verilen ad.
Nesnelere sayılar vermede ve bu sayıların kullanılmasında uyulması gerekli kurallar ve kısıtlamaları belirtmek için kullanılır. Cetvel ve metre gibi ölçme araçları üzerindeki bölmeleri belirtmek için kullanılır.

20 Ölçek Belli bir obje ya da olayın, belli bir özelliğe sahip oluş derecesini belirlemek için kullanılan ölçme araçlarıdır. (metre, cetvel, termometre, başarı testi, tutum ölçeği…) Ölçek, ölçme sonuçlarının matematiksel nitelikleri olarak da tanımlanır.

21 ÖLÇEK TÜRLERİ Sınıflama Ölçekleri Sıralama Ölçekleri
Eşit Aralıklı Ölçekler Oranlı Ölçekler

22 Sınıflama Ölçekleri Belli bir gruba ait olup olmamayı gösteren ölçüler veren ölçeklere sınıflama ölçekleri denir. İnsanların cinsiyet (kadın-erkek), medeni hal (evli-bekar-boşanmış),göz rengi (mavi-yeşil-ela) ten rengi gibi kategorilere ayrılması, illere kod numarası verilmesi ve her ile ait arabaların aynı numara ile belirtilmesi sınıflamaya iyi bir örnektir. Bu ölçekte nesnelere verilen sayıların sayısal anlamları yoktur, onlar miktar belirtmezler. Sınıflama ölçekleri eğitimde pek kullanılmaz

23 Sıralama Ölçekleri Sadece sıra bildiren ölçüler verebilen ölçeklere sıralama ölçekleri denir. Bu ölçekte nesneler, bir özelliğe en az sahip olandan en çok sahip olana ya da en çok sahip olandan en az sahip olana doğru sıralanır ve her bir sıraya bir sayı verilir. Bir gruptaki boy sırası, bir koşuda alınan dereceler, bir sınıftaki başarı sırası bu türdendir. Eğitimdeki ölçmelerde elde edilen ölçme sonuçlarının pek çoğu sıralama ölçeğindedir.

24 Eşit Araklı Ölçek Eşit aralıklı ölçeklerde göreceli bir başlangıç noktası ve tanımlanmış, değişmez (tüm ölçek boyunca eşittir) bir birim vardır. Eşit aralıklı ölçeklerdeki sıfır, o noktada ölçülen özelliğin gerçekten hiç bulunmadığı anlamına gelmez yani yokluk ifade etmez. Bu tür ölçeklerdeki sıfır noktası, sayısallaştırmayı kolaylaştıran bir başlangıç noktasıdır, doğal ya da mutlak sıfır noktası değildir.

25 Eşit Oranlı Ölçek Eşit oranlı ölçeklerde gerçek bir sıfır noktası bulunduğu ve ölçek eşit aralıklara bölümlendiği için bu ölçekte elde edilen veriler üzerinde her türlü matematiksel işlem yapılabilir. Ağırlık ve uzunluk ölçüleri bu tür ölçek esasına uygun olarak geliştirilmiştir. Eğitimde bugüne kadar eşit oranlı ölçekte ölçme sonuçları elde edilememiştir.

26 ÖLÇME HATALARI Ölçülen nesnenin gerçek değeri ile gözlem ya da ölçme sonucunda elde edilen değer arasındaki farka “ÖLÇME HATASI” denir. Eğitimdeki ölçmelerin genellikle dolaylı olması, eğitimdeki ölçme sonuçlarında daha çok hata çıkmasına neden olabilmektedir.

27 HATA TÜRLERİ 1. Sabit Hata
Ölçüm aracındaki bir hatanın tüm ölçümleri aynı şekilde etkilemesi (cetveldeki bir santimlik kısalık) 2. Sistematik Hata Miktarı; ölçülen büyüklüğe, ölçme koşullarına ve ölçmeciye bağlı olarak değişen hatalar (yazı güzelliğinin tarih sınav puanını etkilemesi) 3. Tesadüfi (Rasgele) Hata Kaynakları, miktarı ve yönü önceden bilinemeyen, yönü eş olasılıklı hatalar

28 HATA KAYNAKLARI Ölçmeyi yapan kişiden kaynaklanan hatalar. Ölçme aracından kaynaklanan hatalar. Ölçmenin yapıldığı ortamdan kaynaklanan hatalar. Ölçülen özellikten kaynaklanan hatalar. Ölçmenin yönteminden kaynaklanan hatalar.

29 DEĞERLENDİRME NEDİR Değerlendirme, ölçme sonucunu bir ölçüt ile karşılaştırarak ölçülen özellik hakkında bir karara varma işlemidir. Eğitimde değerlendirme; belli bir takım davranışların öğrenilme derecesi ölçme ile ortaya konulduktan sonra bu ölçme sonuçlarına dayanarak neler yapılacağının kararlaştırılması şeklinde görülür.

30 Değerlendirme Nedir? Ölçme sonucu Ölçüt Karşılaştırma Karar (değer yargısı)

31 DEĞERLENDİRME TÜRLERİ (amaca göre)
Tanıma ve yerleştirmeye yönelik Biçimlendirici (süreç) Toplam (sonuca yönelik ) olmak üzere üç temel değerlendirme türü vardır.

32 1. Tanıma ve yerleştirmeye yönelik
1.Tanıma ve yerleştirmeye yönelik Eğitim sürecinin başında yapılır,amaç öğrenciyi tanımak ve uygun programa, işe yerleştirmektir Örnek: -Üniversite sınavı, -seviye belirleme sınavları

33 1. Süreç değerlendirmesi. Öğretimi yönlendirmek amacıyla kullanılır
1.Süreç değerlendirmesi Öğretimi yönlendirmek amacıyla kullanılır. Hem öğrenme öncesi, hem de sonrası süreçlerde yer almaktadır. Örnek: -Öğrencilerin çalışmalarını yönlendirmek amacıyla kullanılan ön testler ve izleme testleri, -Çalışmaları esnasında öğrencilerin yaptıklarına yönelik gözlemler, -Ev ödevleri ve ders esnasında sorulan sorular

34 Örnek: -Ünite sonrasında yapılan sınavlar,
2. Sonuç değerlendirmesi Öğrencilerin öğrenme düzeylerine ilişkin bir yargıda bulunma çalışması olup genelde öğrenci notlarının tespitinde kullanılmaktadır Örnek: -Ünite sonrasında yapılan sınavlar, -Nota dahil edileceği söylenen ev ödevleri, -Proje notları -Standartlaştırılmış başarı sınavları

35 DEĞERLENDİRME TÜRLERİ (Ölçüte Göre)
Mutlak değerlendirme Bağıl değerlendirme

36 Mutlak (Yeterliğe/ölçüte) Dayalı Değerlendirme
Bu yaklaşımda yeterlikler (ölçütler) önceden belli ve kesindir. Yeterlikler (genellikler hedefler) öğrencilerin durumlarını belirlemek amacıyla kullanılırlar. Değerlendirmenin temel işlevi öğrencinin belli bir yeterlikte uzmanlaşıp, uzmanlaşmadığını ya da performans standartlarına ulaşıp, ulaşmadığını belirlemektir.

37 Bağıl değerlendirme Öğrenci grubunun başarısından çıkarılacak norma göre yapılan değerlendirmedir. Bu tür değerlendirmelerde norm önceden belli değildir, grubun başarı dağılımından ve aritmetik ortalamasından ortaya çıkar, izafidir. Bu yaklaşımda belli bir testteki öğrenci performansı, aynı testin uygulandığı diğer öğrencilerin performansıyla karşılaştırılır.

38 ÖLÇME ARACININ YAPISAL NİTELİKLERİ

39 Yapısal Nitelikler Ölçme araçlarının nitelikleri değişik kaynaklarda farklı biçimlerde ele alınmasına rağmen, nitelikler başlıca üç başlık altında ele alınmaktadır. Geçerlik, Güvenirlik Kullanışlılık

40 Geçerlik Bir ölçme aracının her şeyden önce, ölçülecek özellik ya da özellikleri tam ve doğru olarak ölçmesi ve ölçülmesi söz konusu olmayan başka özelliklerle karıştırılmadan ölçülebilmesidir. Bu nitelik aynı zamanda aracın kullanış maksadına hizmet etmesi demektir

41 Geçerlik türleri Kapsam geçerliği: Bir ölçme aracının yoklanması gereken tüm davranışları kapsayıp kapsamadığı ile ilgilidir. Yapı Geçerliği: Ölçme aracının ölçülmek istenen özelliği, başka değişkenlerle karıştırmadan ölçebilmesiyle ilgilidir

42 Geçerlik türleri Yordama geçerliği: Puanların ileri performanslara ilişkin tahminlerde dayanak olarak kullanıldığı durumlarda kullanılır Görünüş geçerliği: Testin hangi davranışları ölçtüğünün görülmesi ile ilgilidir.

43 Güvenirlik Ölçümlerin hatasızlık derecesi ya da gerçeği yansıtma derecesi olarak algılayabiliriz. Belli bir özellik, bir ölçme aracı ile değişik zamanlarda ölçüldüğü zaman aynı ya da hiç olmazsa yaklaşık olarak aynı ölçümleri vermelidir. Yani güvenirlik, ölçtüğü şeyi tutarlı bir biçimde ölçmesidir.

44 Güvenirliğin üç özelliği:
Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir. Hata azaldıkça ölçme daha duyarlı olur. Tutarlılık: Birden fazla ölçmenin aynı ya da yakın sonucu vermesidir Kararlılık: Bir nitelik aynı araçlarla birden fazla ölçüldüğünde, birbirinden farklı olmayan sonuçlar çıkarsa, ölçme aracı kararlıdır. Ölçümlerin zaman aralığı verilerek yapılması gerekir.

45 Güvenirliği sağlama yöntemleri:
Test-tekrar test yöntemi: Test aynı gruba belirli bir aralıkla iki kez uygulanır. Birinci uygulama ile ikinci uygulama puanları arasıdaki ilişki/korelasyon hesaplanır. Korelasyon katsayısı (Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı “r”) ile arasında bir değerdir. Güvenirlik için katsayının +1.00’a yaklaşması gerekir.

46 Güvenirliği sağlama yöntemleri:
Eşdeğer (Paralel) testler yöntemi: Testin iki kez uygulanmasından kaynaklanan olumsuzlukları gidermek için eşdeğer formlar geliştirip uygulanır. Geliştirilen iki form aynı gruba aynı anda uygulanır. İki testten elde edilen puanlar arasındaki korelasyon katsayısı hesaplanır.

47 Güvenirliği sağlama yöntemleri:
Testi yarılama yöntemi: Testin iki yarısı arasındaki tutarlılık araştırılır. Tek numaralı sorular bir yarı, çift numaralı sorular bir yarı oluşturur. Elde edilen iki yarı; iki ayrı testmiş gibi kabul edilip aralarındaki korelasyon hesaplanır. Bu yöntem, testin bir kez uygulanmasına dayandığından kullanışlıdır.

48 Güvenirliği Etkileyen Faktörler
Testin uzunluğu: Soru sayısı arttıkça güvenirlik artar Ölçülen niteliğin genişliği (Ranj): Gruptaki değişiklik ne kadar fazla ise güvenirlik o kadar yüksek olur. Bu nedenle birkaç sınıfta uygulanan testin güvenirliği bir sınıfta uygulanan testin güvenirliğinden daha yüksektir Test uygulama şartları: Sınav süresi, öğrencileri güdülenme düzeyleri, dikkatsizlik, gürültü, ölçmeyi yapan kişinin sınav anındaki davranışları Ranj: Bir veri grubunda en yüksek puan ile en düşük puan arasındaki farktır.

49 GÜVENİRLİĞİ ARTTIRMAK İÇİN
Bir test deki soru sayısını arttırmak, Açık anlaşılır ve kesin cevaplı sorular sormak, Öğrencilerin seviyelerine uygun sorular sormak. Sınav süresinin gereğinden kısa veya uzun olmamasına dikkat etmek. Öğrencilerin sınav öncesi motivasyonunu sağlamak. Ölçmenin hatalardan arındırılması. Puanlamanın objektifliği.

50 Kullanışlılık Ekonomiklik Hazırlama süresi Uygulama süresi
Hazırlayıcı ve uygulayıcının nitelikleri Cevaplayıcının nitelikleri Uygulama kolaylığı Puanlama kolaylığı Puanların yorumlama kolaylığı

51 ÖLÇME ARAÇLARI VE ÖZELLİKLERİ

52 Eğitim yoluyla öğrencilere kazandırılabilecek davranışları üçe ayırmıştır.
Bunlar bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranışlardır. Farklı alanlara ait davranışların kazandırılması için farklı yöntemlerin kullanılması, farklı biçimlerde ölçme değerlendirmelerin yapılması gerekir.

53 Öğretmenlerin hazırlayabilecekleri bazı ölçme araçları
Bilişsel Davranışları Ölçme Araçları Duyuşsal Davranışları Psikomotor Davranışları 1. Sözlü Testler 2. Yazılı Testler a) Kısa Cevaplı b) Uzun Cevaplı 3. Objektif (işaretlemeli) Testler a) Çoktan Seçmeli Sorular b) Doğru-yanlış Sorular c) Eşleştirmeli Sorular d) Tamamlamalı Sorular 4. Araştırmaya Dayalı Projeler 1. Anket Formlu Ölçekler 2. Gözlem Fişleri 1. Süreç Ölçmeye Yönelik Performans Testleri 2. Ürün Ölçmeye Yönelik Portfolyo Değerlendirme

54 Bilişsel Davranışları Ölçme Araçları

55 Test Geliştirmenin Basamakları
1. Testin Amacı 2. Kapsamının ve Ölçülecek Davranışların Belirlenmesi 3. Soru Yazımı 4. Soru Düzeltme Çalışmaları (Redaksiyon) 5. Test Formunun Oluşturulması ve Çoğaltma 6. Uygulama 7. Puanlama 8. Ön Uygulama Test İstatistiklerinin Hesaplanması 9. Madde analizi 10. Nihai Teste Madde Seçimi 11. Nihai Test İstatistiklerinin Kestirilmesi 12. Raporlaştırma

56 Bilişsel Davranışları Ölçme Araçları
1. Sözlü Testler: Soruların sözlü yöneltildiği, cevaplarında sözlü alındığı, evrakı olmayan test şeklidir. 2. Yazılı Testler: yazılı sorulara, yazılı cevapların verildiği, bilişsel amaçları ölçmeye yönelik bir test türüdür. Hazırlaması kolay, puanlaması zor ve subjektifdir. Aşağıda yazılı test örneği verilmiştir.

57 Bilişsel Davranışları Ölçme Araçları
3. Objektif Testler: Hazırlanması zor, zaman alıcı, puanlaması kolay, öğretmenin test geliştirme konusunda uzmanlığını gerektiren ölçme araçlarıdır. Bu testlere objektif denilmesinin sebebi, puanlamasına öğretmenden veya puanlayan kişiden subjektiflik karışmamasıdır.

58 Duyuşsal Davranışları Ölçme Araçları
Uzmanlar tarafından geliştirilmiş (ilgi ve tutum ölçekleri gibi) ölçekleri uygulamak, Kişileri gözlemleyerek, onların belirli durumlardaki davranışlarını kaydetmek, Gözlem fişi uygulamak Örencilerin kendi duyuşsal davranışlarını sözlü veya yazılı olarak rapor etmelerini sağlamak, anketler kullanmak.

59 Duyuşsal Davranışlarının Öğretilmesi ve Ölçülmesindeki Güçlükler
Duyuşsal alandaki öğrenmeler genellikle kişinin yetenekleriyle çevresi arasındaki yaşam boyu etkileşimin ürünleridir. Bu alanda belli konularda tek bir doğru değil, doğrular vardır. Hedefleri gerçekleştirmek tek bir öğretmenin başaramayacağı kadar kapsamlıdır. Diğer öğretmenlerle işbirliğini gerektirir. Bu alan hedeflerine ulaşma derecesini ölçmek zor olduğu gibi ölçümlerin geçelik, güvenirliği de düşüktür.

60 Psikomotor Davranışları Ölçme Araçları
Psikomotor davranışların ölçülmesinde kullanılan ölçme araçlarına performans testleri denir. Performans testleri ya bir davranış yapılırken (süreç) gözlenir veya belli işlemler sonunda ortaya çıkan ürünün niteliklerine bakılır. Performans testi beceri testi ile eş anlamlı olarak kullanılır. Bu testlerde, öğrencinin işi bizzat yapıp, yapmadığına bakılır.

61 Psikomotor davranışların ölçülmesinde kullanılan ölçme araçlarına performans testleri denir.
Performans testleri ya bir davranış yapılırken (süreç) gözlenir veya belli işlemler sonunda ortaya çıkan ürünün niteliklerine bakılır. Performans testi beceri testi ile eş anlamlı olarak kullanılır. Bu testlerde, öğrencinin işi bizzat yapıp, yapmadığına bakılır.

62 PORTFOLYO DEĞERLENDİRME

63 Portfolyo Değerlendirme
Bir öğrenme süreci içerisindeki öğrenciyi bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranışlarıyla bir bütün olarak (performansa dayalı) değerlendirme yaklaşımlarından biri ve belki de en önemlisi portfoliyo değerlendirmedir.

64 Portfolyo Öğrencinin öğrenme süreci içerisindeki performansı ve başarısına ilişkin kayıtlardır. Yeterliğe dayalı programlarda öğrencinin kazanımlarına ilişkin kanıtları içeren belgelerdir.

65 Portfolyo değerlendirme
öğrencinin kazanımlarına ilişkin kanıtları içeren belgelerin incelenmesiyle öğrencinin başarısı hakkında karar verme sürecidir.

66 Portfolyoların genel amaçları
Öğrencinin gelişimini izleyebilmek, Öğrencideki öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek ve kendi kendini değerlendirme becerisine ulaşmasını sağlamak, Öğrencinin gerçekte ve öğrendiğinin açık resmini çizebilmek, Öğretim programına bağlı olarak yapılan yazılı ve sözlü değerlendirmelerin dışına çıkıp, alternatif ölçme-değerlendirme yöntemi geliştirmek,

67 Gelecekteki öğretmenlerine bilgi sunmak,
Portfolyoların genel amaçları Gelecekteki öğretmenlerine bilgi sunmak, Öğrencinin gelişimini daha sağlıklı izleyebilmek, Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını çoğaltmak, Öğrencinin gerçekte ne öğrendiğini ortaya koymak, Öğrencilerin diğer arkadaşlarının yaptığı portfolyoları izleyip, yardımcı olarak gelecekteki takım çalışmasına zemin hazırlamaktır.

68 Değerlendirme sonuçlarının kopyaları
Portfolyoların içerisinde yer alabilecek materyaller Değerlendirme sonuçlarının kopyaları Modül ya da derslere ilişkin verilen krediler Resmi ve özel sertifikalar (örn; kısa dönemli özel kurslara katılım belgeleri) Öğrenci çalışmaları hakkında ilgililerin değerlendirme belgeleri Öğrencinin yaptığı işlere ilişkin fotograflar, örnekler, belgeler...

69 Öğrenci sunumlarının görsel ve işitsel kayıtları, Yazılı projeler,
Portfolyoların içerisinde yer alabilecek materyaller Öğrenci sunumlarının görsel ve işitsel kayıtları, Yazılı projeler, Sanatsal çalışmalar (resimler, çizimler, grafikler veya haritalar), Konferans veya görüşme notları, Kontrol listeleri (öğretmen, veli, grup veya öğrenciler tarafından hazırlanmış), Testler.

70 RUBRİK DEĞERLENDİRME “dereceli puanlama anahtarı”

71 Nedir? Dereceli puanlama anahtarı, performansı tanımlayan ölçütleri içeren puanlama rehberidir. Herhangi bir çalışmanın puanlanması için geliştirilmiş ölçütleri içeren bir araçtır.

72 Dereceleme Ölçekleri (Rubric)
Oxford İngilizce sözlüğe göre: 15. yüzyılın Ortalarında rubric bir kitabın farklı bölümlerinin başlıkları demekti yıl öncesinde rubric eğitimciler arasında yeni anlamını almaya başlamıştır. Rubric, değerlendirmeleri ya da etkinlikleri puanlarken takip etmek için bir rehberdir. Bir ölçme veya etkinliğin tamamının ya da bölümlerinin nasıl puanlanacağını ana hatlarıyla anlatmayı ifade ediyor. Seçilen ve düzenlenen rubric tipini belirleyen kriter ölçmenin odağını veya amacını oluşturabilir.

73 Neden Rubrik (dereceli puanlama anahtarı)?
Performans değerlendirme ve öğrenci urun dosyası basta olmak üzere alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerinin çoğunda puanlama amacı ile dereceli puanlama anahtarı (rubrik) kullanılır. Puanlama yapmak amacı ile kullanılan dereceli puanlama anahtarları, öğrencinin bir kavram ile ilgili bilgisini ortaya koyması veya bir ödevi yapması için gerekli yeterlilik düzeyini belirlemeye yönelik bir sistemdir. Öğrencilerin performanslarını tanımlayan, sınırları iyi çizilmiş, belli sayıdaki kategorileri taşıyan puanlama yönergelerinin bütüncül ve analitik olmak üzere iki bicimi vardır.

74 Performans Değerlendirme:
Herhangi bir dersle ilgili proje veya araştırma ödevi verilen bir öğrenciye ait “performans değerlendirme” ölçütleri, bir “dereceli puanlama anahtarı” (rubric) ile daha önceden belirlenmiş izleme ve görüşme yöntemleriyle yapılır. Değerlendirme ölçütlerini öğretmen öğrencilerle birlikte hazırlayabilir. Öğrencilerin yaptığı çalışmalarda, süreci değerlendirirken (problem çözme becerileri, proje, ürün dosyası vb) bu teknikleri kullanabilirsiniz.

75 Dereceleme Ölçekleri Dereceleme Ölçekleri Ne Tür Etkinliklerin Değerlendirilmesinde Kullanılır? Sözel projeler (sınıf tartışması, rol oynama, görüşme, sözel sunular, hikaye anlatma,münazara vb.) Ürünler (koleksiyon ya da sergi, broşür hazırlama, poster hazırlama, gazete çıkarma vb.) Araştırma ve yazı çalışmaları (mektup, dilekçe, hikaye, kompozisyon yazma) Sanatsal çalışmalar

76 Dereceli Puanlama Anahtarı Kullanmanın nedenleri
Öğretmen ve öğrenci için acık bir kalite tanımı verir. • Öğrenciler derecelendirme ölçeği kullandıkça ürettikleri urunun sorumluluğunu daha fazla duyarlar. • Öğretmenlerin puanlama için harcadıkları zamanın azalmasına katkıda bulunur. • Öğretmenin öğrenci çalışmalarını değerlendirmelerini basitleştirir. • Öğrencilere bir ödevi tamamlarken kendi performanslarını değerlendirebilecekleri standartlar ve kriterler sağlar. • Ölçeklerde belirlenen ölçütlerin velilere bildirilmesi, çocuklarına yardımcı olacak velilere kolaylık sağlar.

77 Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme Aşamaları
• Ölçeğin ne amaçla geliştirileceğini belirleyin. • Nelerin değerlendirileceğini açıkça belirleyin. • Yeterlik düzeylerine karar verin. • Ödevin ölçmeye çalıştığı davranışlar, ürünler ya da becerilerin anahtarını oluşturun. • Davranış, urun yada her bir becerinin yeterlik düzeyi için kısa kriterler yazın. Burada önemli olan düzeyler arasında kriterleri iyi ayırt edebilmektir. Beceriler hangi düzeyde olursa, bir alt veya üst kritere ait olabilir. • Kullanılacak ölçeğin taslağının hazırlanmasıdır

78 DEĞERLENDİRMEDE RUBRIC KULLANMANIN AVANTAJLARI:
Daha objektif ve tutarlı ölçmeye izin verir. Öğrenci çalışmasının nasıl değerlendirileceğini ve ne beklendiğini açıkça görür. Öğrenci kendi performansında kullanılacak kriter hakkında bilgi sahibi olduğundan daha rahat ilerleyebilir. Eğitimin etkisine ilişkin dönüt vermede yardımcı olur. Gelişmeyi ölçmek ve belgelemek için ölçütler sağlar.

79 Örnekler Aşağıda öğrencilerin değişik konularda araştırma yaparken göstermiş oldukları performansı değerlendirmek için dereceli puanlama anahtarı örnekleri sunulmuştur. Formda yer alan ölçütler örnektir. Ölçütlerin içeriği ve sayısı, sınıfın koşulları, öğrenci seviyesi, etkinlik içeriği, dersin işlenişi, öğretmenin beklentileri göz önünde bulundurularak yeniden yapılandırılabilir.

80 unutmayın En faydalı dereceli puanlama anahtarı, kendi yaptıklarınızdır.

81 Tarih dersi için;

82 Puanlama: Ölçüt sayısının 6 olduğu varsayıldığında, öğrencinin bu formdan alabileceği en yüksek puan 6 x 4 = 24’tür. Öğrencinin almış olduğu puanın not olarak kullanılması için yüzlük not sistemine çevrilmesi gerekmektedir. Örneğin öğrenci bu formdan 24 puan üzerinden 16 puan almış olsun: 100 x 16 = 1600, 1600 / 24 = 67’dir. 67, öğrencinin yüzlük sistemde almış olduğu puandır.

83 Biyoloji dersi için;

84 Fizik dersi için;

85 1. Bana ne yaptığını anlatır mısın?
YANSITICI SORGULAMA RUBRİĞİ 1. Bana ne yaptığını anlatır mısın? 2. Bunu nasıl düşündün? 3. Bu sana neyi hatırlatıyor? 4. Bunu destekleyen ne gibi kanıtların var? 5. Peki ya bunlar başka bir sırada gerçekleşseydi? 6. Eğer bu işe yaramasaydı ne yapardın? 7. Sence.....ve arasında bir ilişki var mı?

86 İkiye ayrılır: Bütüncül puanlama, öğrenmenin genel sureci veya urunu bir bütün olarak parçalarını dikkate almadan puanlamasını, analitik puanlama ise önce performans veya urunun parçalarını ayrı ayrı puanlamasını sonra da bu kısmi puanları toplayarak toplam puanı hesaplamasını gerektirir.

87 Analitik Değerlendirme Tekniği:
Bu teknik, çalışmanın bütününün küçük birimlere ayrılarak değerlendirilmesidir. Örneğin; problem çözme için analitik değerlendirme, problem çözme basamaklarının not ile değerlendirilmesidir. Bu teknik uygulanacaksa hangi basamakların önce değerlendirileceğine karar vermek gerekir. Daha sonra bu basamaklar için değerlendirme aralığı belirlenir (Örneğin 0-2 gibi.). Problem çözme için hazırlanmış bir analitik değerlendirme ölçeği (Problem Çözme İçin Dereceli Puanlama Anahtarı) Ek de verilmiştir. Bir problemin çözümünün analitik değerlendirmesi öğrencinin problem çözme basamaklarındaki yeterliliği hakkında bilgi verir. Böylece öğretmen öğrencinin problem çözmedeki kuvvetli ya da zayıf yanlarını belirleyerek, öğretim yönteminde düzenlemelere gidebilir. Analitik ölçekte her bir basamağın kategorileri belirlenirken dersin işleniş şekli ile uyumlu olmasına dikkat edilmesi gerekir.

88 -

89 Bütüncül Değerlendirme Tekniği:
Bu teknik, çalışmanın bütününün birkaç ölçütünün birlikte ele alınarak değerlendirilmesidir. Problem çözme için ölçekler Ekte verilmiştir. Bir problemin çözümünün tamamının belirlenen kriterlere göre tek bir notla değerlendirilmesidir. Bütüncül değerlendirme, öğrencilerin cevaplarının hızlı bir şekilde değerlendirilmesine fırsat verir. Yalnızca cevaba değil, sürece de önem verir. Ancak detaylı olarak öğrencinin zayıf ya da kuvvetli olduğu noktaları ortaya çıkarmaz. Problem çözme için hazırlanmış dereceli puanlama anahtarı ektedir.

90 -

91 Genel İzlenim Değerlendirme Tekniği:
Bu teknik, çalışmanın bütününün genel olarak izlenimler dikkate alınarak değerlendirilmesidir. Öğretmen, öğrencilerin problem çözümlerinin bütününü yazılı olmayan ölçütlere göre değerlendirir. Problemin çözümünde yapılmasının gerekli olduğunu düşündüğü yerlere not verir. Günlük yaptığınız kısa sınavların değerlendirmesi, öğrencilere geri dönüt vermek için az zaman harcayarak yapacağınız bir değerlendirmedir. Genel izlenim değerlendirmesi, yeteri kadar deneyimi olmayan öğretmenler tarafından kullanılmamalıdır.

92 ..

93 .

94 .

95 .

96 Duyuşsal Özellikleri ve Öz Düzenleme Becerilerini Değerlendirme
Öğrencilerin bilişsel gelişimlerinin yanı sıra duyuşsal gelişimleri de önemlidir. Duyuşsal boyutun değerlendirilmesinde öğrencilerin derse yönelik tutumları, kendine güvenleri vb. hakkında bilgi edinmek için ölçekler kullanılabilir, gözlem veya görüşme yapılabilir.Bunun için kontrol listesi veya çeşitli gözlem formları kullanılabilir. Ayrıca duygu veya düşünceye yönelik sorular cevaplandırılabilir. Sorulardan bazıları şunlar olabilir: Konu işlenirken severek yaptıklarınız nelerdir? Konu işlenirken sizi neler zorladı? Bu zorlukların üstesinden gelebildiniz mi? Gelebildiyseniz neler yaptınız? Şimdi ……..(matematik) hakkında neler düşünmektesiniz? Daha çok başarılı olmanız için neler yapmaktasınız? Grup olarak çalışmaktan hoşlanıyor musunuz? Neden? Neler öğrenmek istersiniz? Neden? Öğrencilerin herhnagi bir derse yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla “….. Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılabilir. Ölçekteki cümlelerin seçenekleri şunlardır: “Hiç katılmıyorum.”, “Katılmıyorum.”, “Kararsızım.”, “Katılıyorum.” ve “Tamamen katılıyorum.” Ölçekteki her bir cümleden alınabilecek en yüksek puan 5’tir.

97 Duyuşsal Özellikleri ve Öz Düzenleme Becerilerini Değerlendirme
Öğrencilerin herhangi bir derse yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla “….. Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılabilir. Ölçekteki cümlelerin seçenekleri şunlardır: “Hiç katılmıyorum.”, “Katılmıyorum.”, “Kararsızım.”, “Katılıyorum.” ve “Tamamen katılıyorum.” Ölçekteki her bir cümleden alınabilecek en yüksek puan 5’tir.

98 Örnek;

99 İSTATİSTİKİ İŞLEMLER

100 Ölçmenin Standart Hatası
Ölçme sonuçlarında daha çok tesadüfi hatadan kaynaklı bir miktar hata bulunabilir. Buradan kaynaklı olarak ölçmede yapılan standart hata miktarını bulmak için; Sem=Ss X karakök(1-testin güvenirlik katsayısı) hesaplanır Standart hata; standart sapma ile doğru orantılı, testin güvenirlik katsayısı ile ters orantılıdır. Yani güvenirlik arttıkça hata azalır, ss artıkça hata artar.

101 örnek 2010 kpss

102 Ölçme Sonuçlarının Güven Aralığı
Ölçme sonuçlarında daha çok tesadüfi hatadan kaynaklı bir miktar hata bulunabilir ve bu hata + veya – yönde olabilir. Öğrencilerin puanlarının bu hata miktarı dikkate alınarak hesaplandığında ortaya çıkan değer güven aralığıdır. Güven aralığını bulmak için; %68 olasılıkla= Puan-1sem, puan+1sem %95 olasılıkla= Puan-2sem, puan+2sem %99 olasılıkla= Puan-3sem, puan+3sem

103 Örnek İpek matematik sınavından 80 almıştır
Örnek İpek matematik sınavından 80 almıştır. Testin standart hatası 4 olsa; İpeğin aldığı puanın güven aralıkları nedir?. %68 olasılıkla :80-4; 80+4= (76,84) %95 olasılıkla :80-8; 80+8= (72,88) %99 olasılıkla :80-12; 80+12= (68,92)

104 FREKANS DAĞILIMLARI Basit frekans dağılımı (f):
her bir puan değerinin kaç sefer tekrarlandığını gösterir.

105 FREKANS DAĞILIMLARI Basit frekans dağılımı (f):

106 FREKANS DAĞILIMLARI Gruplandırılmış frekans dağılımı :
istatistiki işlemler ve grafiklerde kolaylık sağlanması için, belirli puan kategorilerinin oluşturulması için puanlar arasındaki ranjlar ya da aralıklar dikkate alınarak yapılan dağılımdır.

107 FREKANS DAĞILIMLARI Gruplandırılmış frekans dağılımı :
Öncelikle aralık katsayısının bulunması gerekir. Aralık katsayısı (genişliği) en yüksek ve en düşük ölçümler arasındaki farkın (ranj’ın) kendimizce belirlenen tahmini grup sayısına bölünmesi ile bulunur. Bir önceki tabloda verilen örnekte dağılımın ranjı= =66’dır. Belirlenen tahmini grup sayısı 10 olsun. Aralık katsayısı 66/10=6.6’dır. Hesaplama kolaylığı olması için tam sayıya tamamlarsak 7 olur. Buna göre gruplandırılmış frekans dağılım tablosunu görelim.

108 Gruplandırılmış frekans dağılımı örneği

109 Merkezi Yığılma Ölçüleri
MERKEZİ EĞİLİM (YIĞILMA) ÖLÇÜLERİ Puanların bir merkezde toplanma durumunu gösterir Merkezi Yığılma Ölçüleri mod medyan Aritmetik ortalama Normal Dağılımda; mod=medyan=aritmetik ortalama bir birine eşittir

110 ARİTMETİK ORTALAMA En çok kullanılan merkezi yığılma ölçüsüdür ( x ) ile gösterilir Ölçümlerin toplamının, ölçüm sayısına bölümünü ifade eder Dağılımın uç değerlerinden etkilenir Bütün ölçümlerin kullanılmasıyla elde edilir Dağılım simetrikse, yani çarpık değilse ve üst düzey istatistiksel işlemler yapılacaksa kullanılır A. ortalama Öğrenci Test Puanı 1 70 2 3 71 4 75 5 6 76 A.O.= ( ) / 6 A.O.= 72.83

111 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ
MOD (TEPE DEĞER) : Bir puan dağılımının en çok tekrar eden, yani frekansı en fazla olan puan ya da ölçümüdür. Gruplandırılmış verilerde mod, frekansı en yüksek olan puan aralığının orta noktasıdır. Aşağıdaki tabloda mod kaçtır?

112 MOD Dağılımda en çok tekrar eden değerdir
Sınıflama türü ölçekler için uygundur Ortalama ve ortancanın hesaplanmadığı durumlarda kullanılır En tipik ölçümler bilinmek isteniyorsa, kabaca hesaplanmak gerekiyorsa moda bakılır Bir dağılımın birden fazla modu olabilir Ardışık eşit sayıda tekrarlanan varsa orta noktasıdır Dağılımdaki ölçümlerin hepsi aynı ise mod yoktur Uç noktalardan etkilenmez En az güvenilen merkezi eğilim ölçüsüdür Az sayıdaki ölçümler için uygun değildir Örnek: Öğrencilerin vizeden aldığı notlar şu şekilde verilmiştir: 68, 71, 71, 74, 80, 80, 80, 80, 82, 88, 88 Cevap: 68, 71, 71, 74, 80, 80, 80, 80, 82, 88, 88

113 MEDYAN (ORTANCA) Dağılımı iki eşit parçaya bölen değerdir (%50 - %50)
Sıralama türü ölçekler için uygundur Ham puanların sayısından etkilenir. Uç değerlerden etkilenmez Dağılımın tam ortası isteniyorsa, uç değerler ortalamayı etkiliyorsa, ortalamayı hesaplamak için süre yoksa kullanılır Medyan bulunurken puanlar sıraya konulur % 50 ortanca

114 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ
MEDYAN (ORTANCA) : Bir puan dizisini, puanlar küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe doğru sıralandıktan sonra, ortadan tam iki eşit yarıya bölen puandır. Bir dağılımda medyanın altında ve üstünde kalan ölçümlerin sayısı eşittir.

115 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ
MEDYAN (ORTANCA) : Örnek: 4,7,8,11,12,15,19 şeklindeki bir dağılımın medyanını bulmak için; Önce sayıların büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe sıralanıp sıralanmadığı kontrol edilir. Daha sonra dağılımdaki ölçüm (puan) sayısı bulunur. (örnekte 7 tane puan var). Dağılımdaki ölçüm sayısı tekse, ölçüm sayısına bir eklenir (7+1=8) ve elde edilen sonuç 2 ye bölünür (8:2=4) Bulunan sonuç kadar baştan itibaren sayılır. Elde edilen sonuç medyanı verir. (örnekte, baştan 4 puan sayılınca 11 bulunur.)

116 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ
MEDYAN (ORTANCA) : Eğer dağılımdaki puanlar çift sayıdan oluşuyorsa; Örnek: 4,7,8,10,12,15 şeklindeki bir dağılımın medyanını bulmak için; Önce sayıların büyükten küçüğe ya da küçükten büyüğe sıralanıp sıralanmadığı kontrol edilir. Daha sonra dağılımdaki ölçüm (puan) sayısı bulunur. (örnekte 6 tane puan var). Dağılımdaki ölçüm sayısı 2 ye bölünür (6:2=3) Dağılım baştan ve sondan elde edilen puan kadar sayılarak ilgili rakamlar belirlenir (sonuç 3 olduğu için 8 ve 10’e ulaşılır) Bulunan rakamlar toplanıp 2’ye bölündüğünde dağılımın medyanı bulunur ((8+10)/2=9)

117 MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ
MEDYAN (ORTANCA) Gruplandırılmış verilerde medyanı bulmak için; N/2 hesaplanır (20/2=10) N/2. ölçümün bulunduğu basamak, toplamlı frekans sütunundan belirlenir. Belirlenen basamağın alt sınırı (as) bulunur (62.5) Tespit edilen basamağın altında kalan frekansların toplamı (ayf) bulunur. (8) Tespit edilen aralığın frekansına (f) bakılır (4) Aralık katsayısı (a)yazılır (7) Tespit edilen değerler formüldeki yerlerine konulur. FORMÜL: as+a.((N/2-ayf)/f) Örneğin çözümü: ((10-8)/4)=66

118 Simetrik: Normal dağılım. Ortalama=mod=medyan
ÇARPIKLIK Simetrik: Normal dağılım. Ortalama=mod=medyan Sağa çarpık: Sınıf başarısı düşük. Mod<Medyan<Ortalama. Sorular ve test zordur. Sola çarpık: Sınıf başarısı yüksek. Ortalama<Medyan<Mod. Sorular ve test kolaydır.

119 Merkezi Dağılım Ölçüleri
MERKEZİ DAĞILIM (YAYILMA) ÖLÇÜLERİ Puanların bir merkezde etrafındaki dağılımını gösterir Merkezi Dağılım Ölçüleri Ranj Çeyrek Kayma Standart Kayma

120 MERKEZİ DAĞILIM ÖLÇÜLERİ
RANJ (DİZİ GENİŞLİĞİ) Dağılımdaki en yüksek puan ile en düşük puan arasındaki farktır. Ranj arttıkça öğrencilerin aldıkları puanlar birbirinden uzaklaşır. Ayırdedici dolayısıyla geçerliği ve güvenirliği yüksek bir testte hesaplanan ranj, o testten elde edilmesi mümkün olan en yüksek puanın yarısına yakın olmalıdır.

121 ÇEYREK SAPMA (KAYMA) Q Sembolüyle gösterilir
Puanların Ortanca’dan ne kadar saptığını gösterir. 1. çeyrek ile 3. çeyrek arasındaki farkın yarısıdır Dağılımların yalnızca % 50’si dikkate alındığı için güvenilir değildir Puanlar büyükten küçüğe doğru sıralanır ve aşağıdaki formülle hesaplanır: Q = (Q3 – Q1) 2 Örnek: Öğrencilerin finalden aldığı notlar şu şekilde verilmiştir: 30, 41, 46, 56, 68, 71, 71, 74, 80, 80, 80, 80, 82, 88, 88, 91, 93, 98, 99 Cevap: Q1 (25. Yüzdelik) = 19 (25/100) = 4.75 yani 5. puan = 68 Q3 (75. Yüzdelik) = 19 (75/100) = yani 14. puan =88 Q3 = (88-68) / 2 Q3= 20 / 2 = 10

122 STANDART SAPMA (KAYMA)
S ya da σ Sembolüyle gösterilir Ölçme sonuçlarının ortalamadan farklarının kareleri ortalamasının kare köküdür. Standart kaymanın karesine varyans denir. Aritmetik ortalama ile birlikte kullanılır Standart sapmanın küçük olması grubun homojen olduğunu gösterir Formülü: S = √(X – X)2 N Örnek: Öğrencilerin finalden aldığı notlar şu şekilde verilmiştir: 30, 40, 50, 60, 70 Sınıfın aritmetik ortalaması ve standart sapması kaçtır? Cevap: X = ( ) / 5 = (300/5) = 50 S = = (-20)2 = 400 s=√1000/5 40-50 = (10)2 = 100 s= √200 50-50 = (0)2 = s= 14.14 60-50 = (-10)2 = 100 70-50 = (20)2 = 400 + 1000

123 STANDART SAPMANIN HESAPLANMASI (KAYMA)
1. aritmetik ortalamayı hesapla 2. puanların ortalamadan farkını bul ve karelerini al 3. Karelerini topla 4. toplamı, öğrenci sayısına böl 5. sonucun karekökünü al: "bu standart sapmadır" Standart sapması küçük olan gruplarda notlar ortalamaya daha yakın, büyük olanlarda ise ortalamadan hayli uzak noktalarda olur.

124 (p=x/ testten alınabilecek en yüksek puan)
TESTİN ORTALAMA GÜÇLÜĞÜNÜ HESAPLAMA bir testin aritmetik ortalaması kullanılarak testin ortalama güçlük düzeyi bulunabilir. testin ortalama güçlük düzeyi aritmetik ortalamanın, testten alınabilecek en yüksek puana bölünmesiyle bulunur. (p=x/ testten alınabilecek en yüksek puan) P=.50 den küçük ise, test öğrencilere güç gelmiş, zor sorular hazırlanmış, sınıfta yapılan öğretim yetersiz, zayıf öğrenciler çoğunlukta gibi yorumlar çıkarılabilir. P=.50’den büyükse, öğrenciler konuları öğrenmiş, öğretim yeterli ya da test kolaymış gibi yorumlar çıkarılabilir.

125 TEST MADDELERİNİN ANALİZİ
MADDE GÜÇLÜK İNDİSİ Bir testte herhangi bir maddeye verilen doğru cevaplar sayısının, o maddeyi sınayanlar sayısına oranıdır. Örneğin bir testin 12. maddesine 40 öğrenci doğru, 10 öğrenci yanlış cevap vermiş olsun. Bu durumda maddenin güçlüğü p=40/50=0.8’dir. Madde güçlük indisi 0.0 ile 1.0 arasında değerler alır. Değer sıfıra yaklaştıkça maddenin zorluk derecesi artmıştır. Genellikle başarı testlerinde bu değerin .50 civarında olması arzu edilir.

126 Madde güçlük indisiyle ilgili diğer bir hesaplama yöntemi şudur.
TEST MADDELERİNİN ANALİZİ MADDE GÜÇLÜK İNDİSİ Madde güçlük indisiyle ilgili diğer bir hesaplama yöntemi şudur. İlgili maddeyi üst grupta doğru cevaplayanların sayısı ile ilgili maddeyi alt grupta doğru cevaplayanların sayısı toplanıp, her iki grupta yer alan toplam öğrenci sayısına bölünür.

127 P=(25+23)/(27+(27)=0.89 ile kolay bir maddedir.
TEST MADDELERİNİN ANALİZİ MADDE GÜÇLÜK İNDİSİ Örnek:100 kişilik bir öğrenci grubuna uygulana bir testte 5. maddeye üst grupta 25 kişi, alt grupta 23 kişi doğru cevap vermişse, maddenin güçlük indisi kaç olur? (Grup 100 kişi ise bunun %25-27 si üst, %25-27 si alt grup olarak alınır.) P=(25+23)/(27+(27)=0.89 ile kolay bir maddedir.

128 TEST MADDELERİNİN ANALİZİ
MADDE AYIRDEDİCİLİK İNDİSİ (d) Bir maddenin bilenle bilmeyeni ayırt etme derecesidir. İlgili maddeyi üst grupta doğru cevaplayanların sayısından, maddeyi alt grupta doğru cevaplayanların sayısı çıkartılıp, grupların herhangi birinde yar alan öğrenci sayısına bölünür. Örnek:100 kişilik bir öğrenci grubuna uygulana bir testte 5. maddeye üst grupta 25 kişi, alt grupta 23 kişi doğru cevap vermişse, maddenin ayırdedicilik indisi kaç olur? (Grup 100 kişi ise bunun %25-27 si üst, %25-27 si alt grup olarak alınır.) P=(25-23)/27=0.074’dür. (zayıf bir maddedir, testten çıkarılmalıdır)

129 MADDE AYIRDEDİCİLİK İNDİSİ 0,40 ve daha büyükse, çok iyi bir maddedir
TEST MADDELERİNİN ANALİZİ MADDE AYIRDEDİCİLİK İNDİSİ 0,40 ve daha büyükse, çok iyi bir maddedir 0,30-0,39 arası iyi bir maddedir. 0,20-0,29 arası düzeltilmesi gereken bir maddedir. 0,19 ve daha küçükse veya (-) değer almışsa çok zayıf bir maddedir, testten çıkarılması gerekir.

130 Bir öğrencinin A dersinden 45, B dersinden 55 puan aldığını düşünelim.
HAM PUANLARIN STANDART PUANLARA ÇEVRİLMESİ Bir öğrencinin A dersinden 45, B dersinden 55 puan aldığını düşünelim. Bu öğrencinin hangi dersten daha başarılı olduğuna nasıl karar veririz? Öğrencinin bu derslerden aldıkları bu puanlara ham puan adını verelim. Öğrencinin başarısına karara vermek için ham puanların standart puanlara dönüştürülmesi gerekmektedir.

131 Standart puanlardan ilki z puanı, diğeri t puanıdır.
HAM PUANLARIN STANDART PUANLARA ÇEVRİLMESİ Standart puanlardan ilki z puanı, diğeri t puanıdır. Z puanı bir puanın standart sapma açısından ortalamaya göre farklılığının ne olduğunu gösterir. Standart z puanı aritmetik ortalaması 0, standart sapması 1 olan bir normal dağılım gösterir ve standart normal dağılıma benzer. Standart normal dağılımdaki -1 ss değeri -1 z puanına, +1ss değeri, +1 z puanına denktir. Bu nedenle z puanlar (–) değer alabilir. Standart z puanının (-) değer alması puanın aritmetik ortalamadan küçük olduğu anlamına gelir. Z puanının hesaplanmasında z=(x-a.o)/ss kullanılır. (a.o aritmetik ortalamadır)

132 Bir öğrencinin A dersinden 45, B dersinden 55 puan aldığını düşünelim.
HAM PUANLARIN STANDART PUANLARA ÇEVRİLMESİ Bir öğrencinin A dersinden 45, B dersinden 55 puan aldığını düşünelim. A dersi için a.o= 25, ss=7 , B dersi için a.o=40, ss=10 olsun. Şimdi bu ham puanları standart puanlara çevirelim A dersi için z= (45-25)/7=2,85 B dersi için z= (55-40)/10=1,5 dir. Bu durumda başlangıçta öğrencinin B dersinde daha başarılı olduğu düşünülmüşken, A dersinden daha başarılı olduğu görülmüştür.

133 B dersi için t= (10.1,5)+50=65 ‘dir.
HAM PUANLARIN STANDART PUANLARA ÇEVRİLMESİ Z puanlarının T puanlarına dönüştürülmesi oldukça kolay olup, T puanlarının aritmetik ortalaması 50, standart sapması 10 olarak kabul edilir. (z de a.o=0, ss=1’di). T puanının hesaplanmasında (10.(x-a.o)/ss)+50 formülü kullanılır. Diğer bir anlatımla önce z puanı bulunur, bulunan puan 10 ile çarpılıp, elde edilen sonuç 50 ile toplanır. Yani t=(10.z)+50’dir. Biraz önceki örnekte A dersi için z= (45-25)/7=2,85 B dersi için z= (55-40)/10=1,5 idi. Şimdi bu puanları t puanına dönüştürelim. A dersi için t= (10.2,85)+50=78,5 B dersi için t= (10.1,5)+50=65 ‘dir.