GÖĞÜS HASTALIKLARINDA İLAÇ KULLANIMI (Reçetelendirme)

... konulu sunumlar: "GÖĞÜS HASTALIKLARINDA İLAÇ KULLANIMI (Reçetelendirme)"— Sunum transkripti:

1 GÖĞÜS HASTALIKLARINDA İLAÇ KULLANIMI (Reçetelendirme)

2 AKILCI İLAÇ KULLANIMINDA 5D
DOĞRU HASTA DOĞRU İLAÇ DOĞRU DOZ/DOZLAM DOĞRU UYGULAMA YOLU DOĞRU SÜRE

3 AKILCI İLAÇ KULLANIMI KAVRAMLARI
ZARAR/YARAR ORANI Risk/Benefit MALİYET/YARAR ORANI Cost/Benefit Primum non nocere Tüm ilaçlar tehlikelidir. Bazıları yararlı da olabilir. N. Moore, BMJ, 2005, 330

4 AKILCI İLAÇ KULLANIMI KAYNAKLARI
Formüler - Farmakope Drug Formulary - Pharmacopoeia Temel ruhsatlı ilaç listesi Ulusal, kurumsal(hastane), bireysel Etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet kriterleri Dinamik Kısa ürün bilgisi

5 AKILCI İLAÇ KULLANIMI KAYNAKLARI
Tanı ve tedavi rehberleri Yol gösterici nitelikte Toplumda sık görülen sorunların saptanmasında ve çözümünde tavsiye edilen Üzerinde uzlaşmaya varılmış İlaçlı ya da ilaçsız tanı ve tedavi şemalarını içeren Kılavuz ya da özetler

6 İLAÇ OPTİMİZASYON ANALİZİ
Etkinlik Güvenilirlik Uygunluk Toplam % % % %100 İlaç grubu 1 İlaç grubu 2 İlaç grubu 3 İlaç grubu 4 Zarar/Yarar oranı (Risk/Benefit ratio)

7 İLAÇ OPTİMİZASYON ANALİZİ
Zarar/yarar oranı Maliyet İlaç grubu 1 İlaç grubu 2 İlaç grubu 3 İlaç grubu 4 Maliyet/Yarar oranı (Cost/Benefit ratio)

8 TERMİNOLOJİ Etkililik:
İlacın, tanımlanmış terapötik amacı karşılayan özellikleri ile ilgili bir ölçüttür. İlacın farmakodinamik özellikleri ve farmakokinetik özellikleri ölçütün temel belirleyicileridir. Güvenlilik: İlacın istenmeyen etkileri (advers etki, yan etki), bunların sıklığı, şiddeti, ciddiyeti ile ilgili ölçüttür. Risk/yarar oranındaki riskin boyutunun belirleyicisidir.

9 TERMİNOLOJİ Uygunluk:
İlacın, kullanılacağı endikasyonun hasta popülasyonu için taşıdığı üstünlükleri belirleyen bir ölçüttür. Kontrendikasyonun az/yok olması, ilaç/gıda etkileşiminin az/yok olması (risk taşımayacak olması), özel hasta gruplarında veya her tür popülasyonda kullanım kolaylığının olması, gerekli/her tür farmasötik formülasyonun bulunması, kullanım sıklığının az/zahmetsiz olması, ilaca erişimin önünde güçlük bulunmaması

10 FARMAKOTERAPİ FORMU Tanı (Endikasyon): Terapötik Amaç: K-İlaç:
a) Kontrendikasyonlar b) Etkileşmeler 4. Tedavi Planı: a) İlaç ticari adı b) Dozaj formu ve etken madde miktarı c) Günlük doz d) Dozlam e) Tedavi Süresi

11 REÇETE ÖRNEĞİ ………………… …………………… Hasta Bilgileri Dr. bilgileri
………………… …………………… Hasta Bilgileri Dr. bilgileri ……………… …………………… TARİH Rx I. İlacın adı + Müstahzar formu + Birim formda bulunan ilaç miktarı D: …. Kutu ( …. tablet/kutu) S: Günde …. Kez, … saat arayla ….. Tablet alınacak İMZA

12 GÖĞÜS HASTALIKLARI’NDA İLAÇ KULLANIMI
Pnömoni KOAH Tüberküloz

13 PNÖMONİLER

14 Öykü 22 yaşında bayan hasta 3 gün önce başlayan ateş, öksürük ve halsizlik şikayetleri ile polikliniğe başvuruyor. Balgam çıkaramadığını ifade ediyor. Ateşi 39 dereceye kadar çıkmış, parasetamol kullanmış. Geçirilmiş bir akciğer enfeksiyon öyküsü yok Sistemik bir hastalık tanımlamıyor Sigara , alkol kullanmıyor

15

16 Problem: Pnömoni (sağ alt zonda)
Terapötik amaç: 1) Enfeksiyonun tedavisi 2) Ateşi düşürmek *Endikasyonun ilaç öncelendirme açısından önemli olacak özellikleri Pnömoniye neden olan sıklıkla karşılaşılan bakterilere karşı etkili olması Akciğerde doku penatrasyonunun iyi olması İlgili yaş gubu için kullanılabilirliğinin olması Ateş düşürücü özelliğinde olması *Terapötik amaca götürecek ilaçlar ile ilgili beklentiler Enfeksiyon tedavisinde etkili olmak Etkinin hızlı başlaması Kolay kullanım Kolay ulaşılabilir olması Yan etkilerinin az olması *Terapötik amaca uygun etkili ilaç grupları Antibiyotikler Ekspektoran ve mukolitikler Antipiretikler

17 Bilimsel kriterlere göre ilaç gruplarının seçimi
Etkililik Pnömoni yapan etkenlere karşı etkililik Akciğere penetrasyonun iyi olması Ateş düşürücü etkisi Güvenlilik Hafif yan etkiler Uyumu bozan yan etkiler Ciddi advers etkiler Uygunluk: Her tür popülasyonda kullanılabilirlik Kontrendikasyonlar İlaç-gıda etkileşimi Kolay kullanım (doz aralığı), kolay ulaşım Uygun farmasötik formülasyonun bulunması Yüzdeler Etkilik %50 Güvenlik %20 Uygunluk % 30

18

19 Rp 1-Amoksisilin tb 1000 mg DII B (Alfoxil veya Largopen veya Amoksina veya Remoksil veya diğer…) S:3x1 veya 1- Klaritromisin 500 mg DII B (Klamaxin veya Klamer veya Klarolid veya Klax veya diğer..) S:2x1 Azitromisin 500 mg (Azitro veya Zitromax veya Azro veya Azax veya diğer…) S:1x1 2- Parasetamol tb 500 mg DIB S: gerekirse 3-Espektoran ve mukolitikler

20 Öykü 62 yaşında erkek hasta 1 gün önce başlayan ateş, öksürük ve halsizlik şikayetleri ile polikliniğe başvuruyor. Balgam çıkaramadığını ifade ediyor. Ateşi 38.7 dereceye kadar çıkmış. Hasta 6 ay önce de pnömoni tanısı ile yatarak tedavi almış Sistemik bir hastalık tanımlamıyor Sigara , alkol kullanmıyor

21

22 Rp 1- Amoksisilin+klavulanat 1000 mg
Rp 1- Amoksisilin+klavulanat 1000 mg. DIIB (iki) (Augmentin BID veya Amoklavin veya Klamoks veya Bioment veya klavupen veya diğer..) S:2x1 ve/veya 2- Klaritromisin 500 mg. DII B (iki) (Klacid veya Klamaxin veya Klamer veya Klarolid veya Klax veya diğer..) Azitromisin 500 mg. DIIB (iki) (Azitro veya Zitromax veya Azro veya Azax veya diğer…) S:1x1 2- Parol tb 500 mg. DIB S: gerekirse 3-Ekspektoran ve mukolitikler

23 KOAH

24 BRONKODİLATATÖRLER iNHALER NEBÜLİZATÖR SOLÜSYONU Etki süresi
KISA ETKİLİ ANTİKOLİNERJİKLER İpratropium bromür Atrovent inh. Solüsyon mcg / 2 ml (20 adet) 6-8 saat UZUN ETKİLİ ANTİKOLİNERJİKLER Tiotropium Spiriva inh. kapsül 18 mcg, KTİ, 30 kapsül 24 saat Glikopronyum Panthero inh. kps UZUN ETKİLİ β2-AGONİSTLER +UZUN ETKİLİ ANTİKOLİNERJİKLER Tiotropium+olodaterol Spiolto respimat, Respimat, 2,5 mcg/2,5 mcg

25 BRONKODİLATATÖRLER iNHALER NEBÜLİZATÖR SOLÜSYONU Etki süresi
KISA ETKİLİ β2-AGONİSTLER Salbutamol Terbütalin 100 mcg, ÖDİ,200 doz (Ventolin, Ventosal, Salbulin..) 500 mcg, KTİ, 200 doz (Bricanyl) 2.5 mcg/2.5 ml (20 adet) (Ventolin) 4-6 saat UZUN ETKİLİ β2-AGONİSTLER Formoterol Salmeterol Indacaterol 4.5, 9, 12 mcg, KTİ, 60doz (Foradil, Oxis, Ventofor..) 25 mcg, ÖDİ, 120 doz 50 mcg, KTİ, 60 doz (Serevent) 150mcg, KTİ, 30 doz (Arcapta) 12 saat 24 saat

26 BRONKODİLATATÖRLER iNHALER NEBÜLİZATÖR SOLÜSYONU Etki süresi
KISA ETKİLİ β2-AGONİSTLER ve ANTİKOLİNERJİKLER Salbutamol /İpratropium bromür 100 mcg / 20mcg , ÖDİ, 200 doz (Combi bero, İpravent) 2.5 mcg/500 mcg (20 adet) (Combivent) 6-8 saat

27 BRONKODİLATATÖRLER ORAL İV Etki süresi METİLKSANTİNLER Teofilin
100, 200, 300 mg, kapsül, tablet (Teokap, Talotren, Bronkolin, Xanthium….) 200 mg/100ml 400 mg/500ml Solüsyon (Teobag) 240 mg, flakon (Aminocardol) 12-24 saat

28 ANTİ-ENFLAMATUVARLAR
iNHALER NEBÜLİZATÖR SOLÜSYONU Etki süresi KORTİKOSTEROİDLER Budesonid Flutikazon Siklesonid 50, 200 mcg, ÖDİ,120 doz 100,200,400 mcg, KTİ, doz (Miflonid, Pulmicort, İnflakort…) 50, 125 mcg, ÖDİ, 120 doz 100, 250 mcg, KTİ, 60 doz (Flixotide) Alvesco inh, ÖDİ mg/ml, 2ml, 20 ampul (Pulmicort) 0.5, 2mg, 10 adet solüsyon 12 saat Diğer anti-enflamatuar Roflumilast ORAL 500 mcg, 30 tablet (Daxas) 24 saat

29 BRONKODİLATATÖR/ANTİ-ENFLAMATUVAR
iNHALER Etki süresi Formoterol/Budesonid Salmeterol/Flutikazon Formoterol/Beklametazon Vilanterol/flutikazon furoat 4.5/160, 9/320 (KTİ), 60 doz 12/200, 12/400 (KTİ), 60 doz (Symbicort, Foradil combi, Rolastym combi, forpack gibi…) 50/100, 50/250, 50/500 (KTİ), 60 doz (Seretide, Respiro, Cyplos…) 6/100 (ÖDİ), 120 doz (Foster) 25/100, 25/200 (Relvar ellipta) 12 saat 24 saat

30 TEDAVİ ALGORİTMASI EVRE I (Hafif) EVRE II (Orta) EVRE III (İleri)
EVRE IV (Çok ileri) Risk faktörlerinden kaçınma, influenza aşısı Gerekirse kısa etkili bronkodilatör Bir veya fazla uzun etkili bronkodilatör ile düzenli tedavi Rehabilitasyon Tekrarlayan ataklar varsa inhaler steroid Solunum yetmezliği varsa USOT Cerrahi tedavi

31 BAŞLANGIÇ KOAH TEDAVİSİ

32 Öykü 50 yaşında erkek hasta, son 2 yıldır eforla belirginleşen nefes darlığı ile başvuruyor. Kış aylarında öksürük ve balgam çıkarma şikayeti oluyor ve uzun sürüyormuş. Halen 2 kat merdiven çıkmakla nefes darlığı başlıyormuş. Geçirilmiş akciğer enfeksiyon öyküsü yok Sigara: 40 paket-yıl

33 Sorun: Efor dispnesi Ayırıcı tanı tartışması SFT yapılabiliyorsa; Dispne ayırıcı tanısı için SFT yapılması SFT: FVC: %85 FEV1: %72 FEV1/FVC: % 68 (hafif dereceli havayolu obstrüksiyonu) SFT yapılamıyorsa, ilgili yakın bir merkeze sevk edilmesi

34 Problem: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (Evre II)
Terapötik amaç: 1) Bronkodilatör etkinlik 2) Ekspektorasyonu sağlamak ve mukolitik etkinliği sağ.  *Endikasyonun ilaç öncelendirme açısından önemli olacak özellikleri Bronkodilatör etkinliğinin olması Klinik semptomlar üzerine (öz: dispne) etkili olması Etkinin hızlı başlaması Bölgesel olarak kullanılabilmek Farklı şiddetlerde klinik tabloda etkili olmak *Terapötik amaca götürecek ilaçlar ile ilgili beklentiler Kolay kullanım (ilacın aparatları yönünden) Doz aralığın geniş olması Kolay ulaşılabilir olması Yan etkilerinin az olması *Terapötik amaca uygun etkili ilaç grupları Bronkodilatörler Ekspektoran ve mukolitikler

35 Bilimsel kriterlere göre ilaç gruplarının seçimi
Etkililik Bronkodilatör etkinliği Klinik olarak semptomlar üzerine etkinliği Ekspektoran etkinliği Güvenlilik Hafif yan etkiler Uyumu bozan yan etkiler Ciddi advers etkiler Uygunluk: Her tür popülasyonda kullanılabilirlik Kontrendikasyonlar İlaç-gıda etkileşimi Kolay kullanım (doz aralığı), kolay ulaşım Uygun farmasötik formülasyonun bulunması Yüzdeler Etkilik %50 Güvenlik %20 Uygunluk % 30

36 Evre II KOAH ‘lı hasta Rp/ 1-Tiotropium inh. kapsül DIB (Bir) S:1 x 1
veya 1-İndakaterol inh. kapsül DIB (Bir) S: 1 x 1 1-Formaterol veya Salmeterol inhaler DIB S:2 x 1 2-Salbutamol inhaler DIB (bir) S:4 x 2 puff (gerekirse)

37 Öykü 52 yaşında erkek hasta,
Yaklaşık 10 yıldır eforla nefes darlığı olan hastanın son yıllarda şikayetleri daha belirginleşmiş.Kış ayalarında öksürük balgam çıkarmada eşlik ediyormuş. Daha önce bu şikayetleri nedeni ile tetkik edilen hastaya KOAH tanısı konulmuş ve tedavilerini içeren raporu düzenlenmiş. Hastanın halen başvurma nedeni son 1 haftadır artan efor kapasitesindeki kısıtlanma, öksürük ve sarı renkli balgam çıkarma öyküsüdür. Ateşi olmamış, göğüs ağrısı ve hemoptizisi yok Özgeçmiş: Sigara: 50 paket-yıl KOAH, HT, ASKH hastası BPH

38

39 (Klacid 500 mg Klamaxin veya Klamer veya Klarolid veya Klax veya ..)
Rp 1-Salbutamol inhaler ve/veya ipratropium br. inhaler D: 1 (bir) kutu S: Gerektiğinde günde 4 kez 2 puff 2- Amoksisilin+klavulanat mg. (Augmentin 1000 BID tb (Amoklavin veya Klamoks veya Bioment veya klavupen veya…) D: 2 (İki) kutu 10 tablet S:12 saat arayla 1 tablet Ve/veya 3- Klaritromisin 500 mg. (Klacid 500 mg Klamaxin veya Klamer veya Klarolid veya Klax veya ..) D: 2 (İki) kutu 10 tablet S:12 saat arayla 1 tablet

40 TÜBERKÜLOZ

41 Öykü 35 yaşında erkek hasta
Son 1 aydır ara ara öksürük, halsizlik , gece terlemesi, Bu şikayetlerle başvurduğu doktor PA Akciğer Grafisini çektiriyor.

42 Tüberküloz Çekilen akciğer grafisindeki lezyonlar üzerine balgamda Asidorezistan basil incelemesi yapılıyor ve pozitif bulunuyor. Anti-tb tedavi başlanmasına karar veriliyor. Tedavi uzun süreli, kesintisiz ve çoklu ilaç tedavisi olacak şekilde prensipler içermektedir.

43 Tüberküloz 60 kg, yeni olgu Rp 1-İsovit tb 100 mg DIB S:1x3 (6 ay)
2-Rifadin kap 300 mg DIB (veya Rifcap kap) S:1X2 aç karna (6 ay) 3-Ethambutol tb 500 mg DIB (veya Miambutol) S:1x3 (2 ay) 4-Prazinid tb 500 mg DIB S:2x2 (2 ay)

44 Rx Media Pharma