Sosyal Gruplar

... konulu sunumlar: "Sosyal Gruplar"— Sunum transkripti:

1

2 Her toplumun, birbirleriyle karşılıklı ilişkileri olan toplumsal grupları vardır. Gruplar da bireyler gibi varlığını koruma mücadelesi verirler. - Bölünme ve dağılmalara karşı kendini korur, önlemler alır ve ayrıca - çevresel fırsatları değiştirmek suretiyle büyüme ve gelişme için uğraşırlar Toplumsal grupların bir başka özelliği de çeşitlenmeye elverişli olmalarıdır. Sosyolojik açıdan grup; - Benzer amaçlı ve ortak değerleri paylaşan kişilerin oluşturduğu ilişkiler topluluğudur. - Eylemlerde birbirini göz önünde tutan ve böylece bir arada bulunan, kendi aralarındaki etkileşimi, başkalarından ayırt edilebilen iki ya da daha çok kişiden oluşan topluluktur.

3  Gruba üye olmak/kabul edilmek kişiyi yalnızlık duygularından kurtarır,  Grup içinde daha güçlü ve morali yerinde çabalar/çalışır,  Kişisel güvenlik kazanır,  Bireysel sorun ve amaçların çözümünde diğerlerinin desteğini alır,  Hem grup üyeliği onuru ve gururu hem de davranış normları ve grup sadakati sağlamak suretiyle yaşamlarında güç ve anlam kazanırlar.

4 Kısacası insanın kişiliğinin oluştuğu yerler, onun kültürel, eğitsel ve duygusal yaşamı üzerinde büyük etkiler yapan inanç Ve tutumlarını biçimlendiren üyesi olduğu gruplar olmaktadır. Kişinin bir gruba üye olmak istemesi, o grupta kendisini ilgilendiren konularda, kendi amaçları, değer yargıları ve ortak yanlar olmasındandır.

5 NORM: Grup üylerinin gerek grup içi bireysel faaliyetlerinde ve gerekse birbirleri ile karşılıklı ilişkilerinde uymak istedikleri davranış kurallarına NORMlar adını veriyoruz. (Yazılı/sız olabilirler). Normlar amaçlara ulaşırken yardım edici / düzenleyici birer araçtırlar.

6 Normlar birdenbire oluşmazlar. Oluşmaları uzun zaman alır. Kolay kolay da değiştirilemezler. Önce grup lideri tarafından bilinçsel bir çaba ile belirlenir sonra uygunluğuna göre düzenlenerek kullanılır. Normlar bir kere benimsendikten ve çoğunluk tarafından kabul edildikten sonra dinamik baskı araçları şekline dönüşürler. Bireysel çıkarlara ters olsa da normlara uyulur. Bu sebeple sosyal baskı araçları niteliğini taşırlar. Uyulmadığı durumlarda ise kişi uyarı alır, bazen ceza, yalnız bırakılma vb. durumlarla karşılaşabilir. Örn. Konuşmama, azarlama, alay etme, iş araç ve gereçlerini saklama, sabotaj ile verimliliği düşürücü cezalar uygulanır. Bu duruma maruz kalan kişiler başarısızlık olasılığı ile de yönetimin gözünden düşerler.

7 1. Grup içinde üyelerin davranışlarını etki ve baskı altına alarak düzenleyen KOLLEKTİF DEĞER YARGILARIDIR. 2. Üyelerin tamamı için ÖNEMLİ OLDUĞU KABUL EDİLEN DAVRANIŞLAR için GELİŞTİRİLİRLER, 3. Grup Normları bireysel arzu istek ve inançların temsilcisi değildirler (duygu/düşünceler sosyal baskıda, tutum/inançları değişmez ama etkilenebilir) 4. Oluşması belli bir süreyi gerektirir, çeşitli müzakereler ve karşılıklı ödünler vererek biçimlenirler, 5. Bazıları tüm üyeler için yaygın kabul görme, kısmi normlar/klik/alt grup normları adı verilebilir.

8 Bireyin davranışlarını grup üyelerinin tamamının / bir kısmının İSTEK ve BEKLEYİŞLERİ doğrultusunda değiştirmesine UYMA davranışı denir. UYMA DAVRANIŞI: Bir kişinin davranış ve hatta bazı durumlarda düşünce ve duygularını gerçek (somut) yada sosyal etki aracılığı ile değiştirmesi ve baskı yönüne doğru uyum göstermesi demektir.

9 Grup baskısı dışlanma ve cezalandırılma korkusu ile birey itaat edip gruba benzeyebilmek için özdeşleşme davranışı gösterir. Grup baskı yaptığı gibi cazibe ve değere de sahiptir. Cazibe ve değer sürekli olursa da birey bütünüyle inanç ve düşüncelerini Uydurabilir/uygulayabilir. Uyum davranışı, grubun düşünce ve değerlerini doğru olduğuna inançla oluşmuşsa buna da benimseme davranışı denir. Bunlar kendi inancı ile bütünleşme sağlarlar, grup baskısı ile değil. Örneğin; Ahmet trafik yasaklarının gerçekten nesnel değerlendirmeler sonucu elde edilmiş doğru kararlara dayandığını düşünüyor ve bu nedenle kurallara uyuyorsa bir denetim olmasa bile yalnızca kuralları benimsediği için uyma davranışı gösterecektir. Grup üyeliğinin olumsuz sonuçları da tamamen uygun olma mümkün değil, baskı, özveri, ödün dayanamama gibi durumlardan oluşabilir.

10 Biçimsel Gruplar Açıkça saptanmış bir takım amaçları gerçekleştirmek için belirli görevleri yürütmek üzere meydana getirilmiş gruplardır. Geçici olanları vardır, bunlar görev tamamlanması ile başka bağları olmadığından dağılabilirler, sürekli olanları ise belirli hizmetleri devamlı sağlamak için bir arada bulunurlar. Biçimsel Olmayan Gruplar Biçimsel grup üyeleri kendi bireysel ihtiyaçlarını, duygularını tatmin etmek için aralarında biçimsel olmayan grup meydana getirirler. (İnsanların doğasında iş dışı ilişkiler geliştirmek ihtiyacı vardır.) Eğer örgüt biçimsel olmayan grubun oluşmasını önlemek istiyorsa, üyeler arasında hiçbir ilişki ve haberleşmeye olanak tanınmayacak biçimde görev dağılımını ve fiziksel yerleşim yerlerini belirlerler. Örn. Kızıl Çinliler Kore Savaşında bu yöntemlerle biçimsel olmayan gruplaşmaların önüne geçmişler.

11 Birincil Gruplar Üyelerin birbirlerini tanıyıp sık sık yüz yüze ilişkide bulundukları ve bu ilişkinin sürekli olduğu insan topluluklarıdır. Üyeler arasında sıkı ilişkiler ve haberleşme. Üyeler birbirlerinin rollerini ve kişisel özelliklerini bilirler (aile, aynı bölüm çalışanları vb.) Burada genelde grup olmanın gerektirdiği 3 koşul da karşılanır. Küçük gruplardır, karşılıklı dayanışma, destek ve kişisel çatışma ile klikleşmeler de olabiliyor. Herkes genelde birincil grupta yer alır yoksa temel ihtiyaçlarından eksik kalır. İkincil Gruplar Üyelerin ortaklaşa duydukları yüce ülkü ve idealler üzerine kurulmuş, grup üyeleri arasında karşılıklı ilişkilerin birbirlerini göremedikleri çok sayıda insanın bir arada bulunması nedeni ile üyelerin birbirlerini yakından tanıma fırsatı bulamadıkları gruplardır.. (seyrek görüşme daha az iletişim) Örn. Büyükşehir hemşehrileri sendikacılar, işçi grupları vb.

12 Üyelik Grupları Üye olup, faaliyette bulunur. (aile ferdi, okul mezunu, vb.) Referans Grupları Gerçek olarak üyesi değil ama olmak istiyor ve çaba gösteriyor. İdeali hayali hedefi ve arzusu bu grubun parçası olmak. (Örn. Şef iken Müd. Hayali ile öyle davranmaya başlamak)

13 - sevgi, hemcinslerine yakın olma ihtiyaçları (dostluklar) - Kişiler grup içinde kendilerini göstererek benlik duygularını, kendine saygı, arzularını geliştirme olanağına kavuşurlar, (değer, statü, prestij, yükselme vb. kazanması) - Bilinmeyen gerçeklerin ortaya çıkarılmasına katkı (eğitim, öğrenme, araçlarıdır) - İşte karşılıklı yardımlaşma ve kişisel hedeflere ulaşma da destek ve araç olur. Buna dayanışmadan doğan sinerjistik güç adı da verilir. - Bireysel güç ve arzuları artıran ve üyelerinin güvenlik ve psiko-sosyal ihtiyaçlarını karşılayarak onları güdüleyici bir işlev de görür. - Örgütsel amaçlarla bireysel amaçları bağdaştırabilir..

14 ROL ROL: Sosyal sistem olarak belirli amaç ve görevleri ifa etmek üzere bir araya gelmiş bulunan grup üyelerinin birbirlerinden bekledikleri davranışlara denir. (roller görevlerle ilgilidir, her mevkideki beklentiler farklıdır) Sosyal mevkisi onun rolünü gösteren unsurdur. Rol ayrıca bireyin kişiliğine de bağlıdır. - Grubu oluşturan tüm üyelerden eklenen davranışların birbirinden farklı olmasıdır, buna rol farklılaşması denir. Rol davranışı kesin ayırdedilememişse bu takdirde rol belirsizliği olur. Bu grup başarısını etkiler ve rol çatışması antlaşmazlığına sebep olur. Rol farklılaşmasına biçimsel gruplarda iş bölümü denir. STATÜ STATÜ: Grup üyelerinin sosyal bir ortam içinde birbirlerine atfettikleri değerden ve bireysel rollerin grup içinde hiyerarşik düzenlenmesinden kaynaklanır. (Mevkii, grup içi başarı, bilgisi, yeteneği, tecrübeleri, kişiliği rol alır) Grupta statü farklılaşması mevcut ise bu gruba ‘hiyerarşik yapılı gruplar’ denir, yoksa arkadaşlık grupları denir.

15 Grup üyeleri arasındaki haberleşme biçimi grubun iş verimliliği liderliğin oluşumu ve iş tatmini ve güdülenme bakımından çok önemlidir. Yıldız Haberleşme: Haberleşme kanallarının yoğunluğu az, ancak haberleşme hızı yüksek. Belirgin bir lider var ve haberleşme merkezidir. İş tatmini az sosyal temaslar azdır. İşler süratli ve hatasız yapılır. Önderin yetenekli olmasını gerektirir. Daire Haberleşme: Haberleşme yoğunluğu var ve eşit düzeydedir. Kesin bir lider yoktur. Haberleşme aracı kullanıldığından hatalarda artma ve lider olmaması ile grubun disiplinini düşerek iş miktarı düşmektedir. Verimlilik düşer, iş yapma sürati düşer ve sosyal ilişkiler ile iş tatmini yükselir. BC DE A E D C B A

16 Zincir Haberleşme: Haberleşme kanalları daha fazla (orta) ancak haberleşme hızı düşüktür, ulaşması zaman alıyor. Tam ortada yer alan birey haberleşme merkezi ve lideri olur. İş tatmini çok az, işler orta süratte, hatalar aracıların olmasından dolayı artar ve verimlilik azalır. Şebeke Haberleşme : Tüm üyeler arası arkadaşlıklar, - Haberleşme yoğun ve süratli, - Sosyal ilişkiler güçlü, - Aracılar yok, - Her üye eşit güç ve düzeyde - Lider yok, - Otorite yoksunluğ - İş miktarı ve verimlilik düşük,- Demokratik, yenilik, yaratıcılık potansiyeline sahip… E D C B A

17