Kimya’nın Uğraş Alanları Kimya= ‘Maddelerin Bilimi’ veya ‘Maddelerin Yapı, özellik ve birbilerine dönüşümlerini sağlayan tepkimeleri inceleyen bir bilim’

... konulu sunumlar: "Kimya’nın Uğraş Alanları Kimya= ‘Maddelerin Bilimi’ veya ‘Maddelerin Yapı, özellik ve birbilerine dönüşümlerini sağlayan tepkimeleri inceleyen bir bilim’"— Sunum transkripti:

1

2 Kimya’nın Uğraş Alanları Kimya= ‘Maddelerin Bilimi’ veya ‘Maddelerin Yapı, özellik ve birbilerine dönüşümlerini sağlayan tepkimeleri inceleyen bir bilim’ dalıdır. Kimya=Kirlilik saydığımız çamurdan ve dumandan başlayarak hayatın güzelliği saydığımız hoş koku ve lezzetlere kadar her maddeyi inceleyen bir bilim dalıdır.

3 Kimya’nın Uğraş Alanları  Kimya biliminin uğraş alanı çok geniş olduğu için kimyacılar Alt Uzmanlık Alanları oluşturmuşlardır. Şekil’de görüldüğü gibi,kimyanın alt alanları bir çarkın dişlileri gibi birbiriyle yakından ilgilidir. Bu alt alanlar dışında kimya bilimi başka kariyer alanlar ile de yakından ilgilidir.Örneğin astrofizikçiler,yıldızlarla ve diğer gök cisimlerini;nükleer fizikçiler,atomların çekirdeklerini;biyologlar,canlı organızmaların işleyişini araştırırken;eczacılar,yeni ilaçların keşfinde;

4 Kimya’nın Uğraş Alanları  Jeologlar,yer kabuğundaki mineral adı verilen maddelerle ilgilenirken kimya biliminden faydalanmaktadır.  Kimya modern uygarlığın temelini oluşturan ürün ve malzemeleri üretirken çevreye zarar veren ikinciletkilerde getirmiştir.Örneğin kömür ve petrol endüstriyel ürünlere dönüşürken hava,su ve toprak kirlenmiştir.Bu problemlerin çözümü de kimya bilimi ile mümkün olmaktadır.Yeşil kimya adı verilen yeni yöntemler,olumsuz çevre etkilerini en aza indirmektedir.  Kimya Nobel Ödülü sahibi Fransız bilim insanı Dr.Lehn (Leğn), ‘Kimya 25. yüzyılın bilimi olacaktır’ şeklindeki açıklamasıyla kimyanın gelecekteki öneminin daha da artacağına vurgu yapmıştır. Şimdi,kimyanın alt alanlarını daha yakından tanıyalım

5 Başlıca Kimya’nın Disiplinleri  Analitik Kimya= Belirli bir maddenin kimyasal bileşenlerinin ya da kimyasal bileşenlerinden bir bölümünun niteleğini ve niceleğini inceleyen bilim dalıdır.Bu alandaki çalışmalarla üretimde kalite kontrolü; yiyeceklerin,ilaçların,kozmetiklerin kontrolü; tıbbı ve biyolojik araştırmada programları örnek olarak verilebilir.  Biyokimya= Canlıların yapısında yer alan kimyasal maddeleri ve yaşamlar boyunca sürüp giden kimyasal süreçleri incleyen bilim dalıdır.Örneğin tıp ve veterinerlik biyokimyası idrar ve kan gibi vücüt sıvılarının bileşimlerindeki değişiklikleri inceleyerek teşhise yardımcı olur.

6 Başlıca Kimya’nın Disiplinleri  Organik Kimya=Karbon temelli bileşiklerin yapısını,özelliklerini,tepkimelerini incelerken;  Anorganik Kimya= Organik olmayan bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını incelemektedir.  Fizikokimya=Kimyasal sistemlerde fiziksel özellikleri ve enerji-iş dönüşümlerini inceleyen diğer bir alt dalıdır.

7 Diğer Alt Dallar: Tıbbi(Medikal)Kimya=Kimyasal maddelerin,hastalıkların tedevisinde kullanılmasını ve tedavi mekanizmasını konu alan yeni bir alt bilim dalıdır.  Arıtım=Temel yaşam kaynağı olan suyun evsel veya endüstriyel amaçlarla kullandıktan sonra islah edilmesi işidir.  Kimyasal Arıtım=Atık suyun hızlı ve yavaş karıştırma ünitelerinde çeşitli kimyasallar eklenip,bu kimyasalların artık suyun içindeki kirleticiler ile reaksiyona girerek çökelmesi ile oluşur.

8  Biyolojik Arıtım=Evsel ve endüstriyel atık suların oksijenli veya oksijensiz bakteriler yardımı ile biyolojik olarak parçalanması ile gerçekleşir.  Fiziksel Arıtım=Hiçbir kimyasal veya bakteri kullanmadn mekanik işlemlerle fiziksel olarak atık suyun içindeki yağ ve kaba atıkların uzaklaştırılması işlemidir.  Gübre=Bitkilerin büyümesi için gerekli olan doğal ya da yapay maddelere gübre denir.  Petrokimya=Ham petrolün işlenmesi olayıdır.Ham petrol yer kabuğunun katmanları arasında sıkışmıs olarak bulunur.Çoğu defa pompalarla dışarıya çıkarılan ham petrol doğrudan kullanılmaz.Temizlenip damılatılması gerekir.Petrolün ayrımsal damıtılmasıyla birçok hidrokarbon elde edilir.

9  Polimer Kimyası= Polimer, çok sayıda molekülün kimyasal bağlar ile düzenli bir şekilde bağlanarak oluşturduğu yüksek molekül ağırlıklı bileşiklerdir. Polimer kimyası ise bu moleküllerin yapısı ve reaksiyonlarını inceler.  Farmosötik Kimya= Kimya ile eczacılığın kesiştiği noktadaki etken madde dizaynı, organik sentez ve ilaç geliştirmekle ilgilenir.  Nükleer Kimya= Atom altı taneciklerinin atomu nasıl oluşturduklarını inceler.  Jeokimya= Yerküredeki doğal kimyasal olayları inceler.  Termokimya= Kimyasal reaksiyonların ısı ile olan ilişkilerini inceler.  Agrokimya= Tarım bilimindeki kimyasal uygulamaları kapsar.  Elektrokimya= Elektronik bir iletken (metal, grafit ya da yarı iletken) ile iyonik bir iletken (elektrolit) ara yüzeyinde gerçekleşen reaksiyonları inceler.  Foto Kimya= Işığın atom ve bileşiklerle etkileşimini inceler.  Çevre Kimyası= Kimyasal reaksiyonların yol açtığı çevre kirlenmesini ve önlenmesini konu alır.

10  Gıda Kimyası= Besin maddelerinin kimyasal yapılarını ve organizmadaki işlevlerini inceler. Bunların dışında; astrokimya, atmosfer kimyası, akışkanlar kimyası, tıbbi kimya,organometallik kimya, adli kimya, teorik kimya, tekstil kimyası, sanayi kimyasıgibi alt dallar da bulunmaktadır.  Kimya Biliminin Kullanıldığı Bazı Alanlar:  İncelenen alt dalların yanı sıra kimya; ilaç, gübre, petrokimya, ahşap işleme, arıtım, boya ve tekstil alanları ile de yakından ilişkili bir bilim dalıdır.  İlaç: İlaçlar hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesini sağlayarak insan sağlığını korumak ve yaşam kalitesini yükselterek sağlıklı bir toplumsal yaşam oluşturmak amacıyla kullanılır. İlaç, kimyasal bir maddedir ve etkisi dozuna bağlıdır. Bu yüzden kimyasal yapısını bilmek önemlidir. İlacın ne olduğu, nasıl etki ettiği, nasıl verilip alındığı ve vücutta yarattığı etki farmakolojinin konusudur. Kimyanın doğrudan farmakoloji bilimi ile ilişkisi vardır. Kimyacılar, ilaç sanayinin araştırma geliştirme bölümünde çalışırlar.  Gübre: Gübre, bitkinin beslenmesinde gerekli olan kimyasal elementleri sağlamak için toprağa ilâve edilen maddelerdir. Her ne kadar toprak ve su, bu elementlerin büyük bir kısmını sağlayabiliyor olsa da bazı elementler bakımından fakir olabiliyor. Bu durumlarda toprağın gübre ile takviye edilmesi gerekiyor. Bitkiler, büyüme ve yaşamaları için azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt, demir, mangan, bakır, çinko, bor ve bazı hâllerde de molibden gibi elementlere ihtiyaç duyarlar. Tarımsal bir alanın hangi elementleri içerdiği ve hangi elementlere ihtiyaç duyduğu, kimyacıların yaptığı analizlerle belirlenir ve ona göre kullanılır.

11  Petrokimya: Petrokimya, petrol ya da doğal gazdan tamamen ya da kısmen türetilen kimyasal maddeler ile ilgilenen teknik, sanayi dalıdır. Petrokimya, organik kimyayla ilişkilidir. Yeraltından petrol ya da doğal şeklinde çıkarılan "hidrokarbon" denilen ham maddenin kullanılmasıyla ilgilenir. Petrokimyanın temel üretim maddeleri olefinler (etilen, propilen), aromatik hidrokarbonlar ve amonyaktır. Bu alanda görev yapan kimyacılar petrolün analizini yapar ve petrolden elde edilecek ürünlerin elde ediliş yöntemlerinde araştırma yapar ve geliştirir.  Ahşap İşleme: Ahşap, insanların yüzyıllardan beri kullandığı en bilindik malzemelerden biridir. Ahşap, işlenmesi kolay bir madde olup, hafif, ses, ısı ve elektrik yalıtımında mükemmel özelliklere sahiptir. Biyolojik bir madde olan ahşap, dış etkenlere karşı çeşitli bozunmalara uğrar. Bu nedenle ahşap için kullanılacak tutkal, cila,boya, kaplama ve koruma maddelerinin belirlenmesinde ve imalatında kimyacılargörev alırlar.

12  Arıtım: Arıtım, bir ürünün arılığını bozan maddeleri ayırma işlemidir. Petrol, yağ, su vb. maddeler kimyasal işlemler ile arıtılarak daha kullanışlı hâle getirilir. Kimyasal arıtımın amacı, istenmeyen maddelerin zararsız maddelere dönüştürülmesi ve atıkların depolanıp, filtrelenmesini sağlayarak ürünün temizlenmesi ve kullanıma daha uygun hâle getirilmesidir. Arıtma işinde; Asit ve bazların nötralizasyonu  Ağır metal giderilmesi  Kromat, nitrit, fluorid, amonyak, siyanür giderilmesi  Organik bileşiklerin giderilmesi  Koku giderilmesi gibi  işlemleri yapılır. Kimyacılar, bu yapılacak işlemlerde kullanılacak kimyasalların belirlenmesinde ve yöntemlerin nasıl olabileceği durumunda görev alırlar.

13  Boya ve Tekstil: Boya, yapısındaki boyar maddeler, çözücüler ve bağlayıcılar ile birlikte boyaya farklı özellikler kazandıran kimyasallar bulunduran karışımlardır. Boyar maddelerin üretimi, kullanımı ile kimyacılar ilgilenir. Kirlenmeyen boyalardan koku tutmayan, bakteri üretmeyen boyalara kadar farklı ürünlerle hayatı kolaylaştıran boya sektörüne kimyasal gelişmeler ışık tutmaktadır. Ayrıca tekstil sektöründe kullanılan kumaş, iplik, elyaf, polimer gibi maddelerin boyanması, baskısı, işlenmesi kimyacıların uğraş alanları içerisindedir.  Adli Kimya: Adli bilimlerin suç olaylarının aydınlatılmasına yönelik uygulamalı alanı olan kriminalistiğin en önemli dallarından biri olan adli kimya; bir suç ile ilgili olan mikro veya makro düzeydeki bulguları, esas olarak kimya, yardımcı olarak da fizik, biyoloji, jeoloji gibi pozitif bilimlerin temellerine dayalı laboratuvar analizleri ve incelemeleri ile tanımlayarak ve/veya karşılaştırarak, bu bulguların suç ile ilgisini belirleyen ve suçun aydınlatılmasına somut olarak katkıda bulunan bir bilim dalıdır. Bu tanıma bakarak adli kimyayı yalnızca laboratuvar incelemeleri ile kısıtlı olarak değerlendirmek doğru değildir. Laboratuvar incelemeleri ile olayı aydınlatabilecek bulguların neler olabileceği, bunların olay yerinden nasıl toplanacağı, laboratuvara nasıl ulaştırılacağı konuları da adli kimyanın alanına girer.

14  Hazırlayan=Emir Can ALĞAN  Ders=Kimya  Konu=Kimya’nın Uğraş Alanları  Sınıf=9/B  Numara=30  İzlediğiniz İçin teşekkür ederim