1. DERS: DNA RNA GEN KROMOZOM GENETİK VE BİYOTEKNOLOJİ.

... konulu sunumlar: "1. DERS: DNA RNA GEN KROMOZOM GENETİK VE BİYOTEKNOLOJİ."— Sunum transkripti:

1 1. DERS: DNA RNA GEN KROMOZOM GENETİK VE BİYOTEKNOLOJİ

2 GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GENETİK; Canlılardaki kalıtsal karakterlerin nesilden nesile nasıl geçtiğini, bunu sağlayan faktörlerin neler olduğunu inceleyen bilim dalıdır. KALITIM MATERYALİ DNA (Tüm prokaryotik ve ökaryotik organizmalar ve virüslerin çoğu) RNA (Bazı virüsler)

3 GEN  Kalıtsal karakterler için gerekli bilgiyi kodlayan DNA parçasıdır. GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GENOM; Bir organizmanın tüm DNA’sıdır.

4 KROMOZOM  Genler şeklinde organize olmuş, uzun DNA molekülüdür.  Virüsler ve bakteriler bir adet DNA içerirler ve halkasal yapıdadır.  Ökaryotların çoğu doğrusal DNA moleküllerinin proteinlerle yakın bir şekilde bir araya gelerek oluşturduğu birden çok kromozoma sahiptir. GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

5 KROMOTİN İPLİK GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

6 HOMOLOG KROMOZOM  Biri anneden biri babadan gelen, karşılıklı bölgelerinde aynı karaktere etki eden genler bulunduran kromozomlardır. ALLEL GEN  Bir karakterin kalıtımından sorumlu olan genlerden her biridir. Alleller bir genin alternatif formlarıdır. GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

7  Homolog kromozomlar birbirinin eşidir ve sentromerlerinin yerleşimi de aynıdır.  Gen bölgelerini aynı dizilimde içerirler ve mayozda gamet oluşumu sırasında birbirleriyle eşleşirler. HOMOLOG KROMOZOMLAR

8  Ökaryotik organizmaların çoğunda, her bir hücrede diploit (2n) sayıda kromozom bulunur.  İnsanların diploit kromozom sayısı 46’dır.  Kromozomlar çiftler halindedir (homolog kromozom).  Diploit kromozom sayısının (2n) yarısı kadar kromozoma haploit (n) adı verilir.  Mayalar gibi bazı organizmalar yaşam döngülerinin büyük bir bölümünde haploittir.  Diğer yandan pek çok bitki türü iki takımdan fazla kromozom içerirler (poliploit). BİR ORGANİZMA KAÇ KROMOZOMA SAHİPTİR?

9 GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR HOMOZİGOTHETEROZİGOT DOMİNANT GEN RESESİF GEN

10 GENETİK İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GENOTİP Canlının sahip olduğu genlerin tümü FENOTİP Canlının dış görünüşü, genotipin dışa yansıyan şekli

11 DNA’NIN KEŞFİ

12 MIESCHER’IN ÇALIŞMALARI-1869

13 GRIFFITH DENEYİ-1928

14 AVERY GRUBUNUN ÇALIŞMALARI-1944

15 1. TÜP2. TÜP3. TÜP4. TÜP Isıyla öldürülmüş S tipi DNA’sı ++++ Tripsin- kimotripsin _+__ RNAaz __+_ DNAaz ___+ Canlı R tipi bakteri ++++ SONUÇFARE ÖLÜR FARE ÖLMEZ

16 HERSHEY VE CHASE DENEYİ-1952

17 ROSALIND FRANKLIN-1950

18 WATSON VE CRICK DNA MODELİ-1953

19 DNA RNA GENLER KROMOZOMLAR

20 NÜKLEOTİDİN YAPISI

21 DNA’NIN İKİLİ SARMAL YAPISI

22 DNA’NIN 5’ VE 3’ UÇLARI

23 DNA’NIN FARKLI FORMLARI

24 RNA

25 M-RNA (MESAJCI RNA)

26 T-RNA (TAŞIYICI RNA)

27 R-RNA (RİBOZOMAL RNA) rRNA; Proteinlerle birleşerek ribozomları oluşturmakla görevlidir.

28 BAKTERİ DNA’SI E.COLİ DNA’SI PLAZMİD DNA

29 ÖKARYOTİK KROMOZOMLARIN PAKETLENMESİ-NÜKLEOZOM OLUŞUMU

30 DNA’NIN PAKETLENMESİ SOLENOİD YAPI

31

32 KROMATİN İPLİK ÖKROMATİN BÖLGESİ  Açık renkli DNA bölgesi  DNA gevşek paketlenmiştir.  Bu bölgedeki genler aktiftir ve transkripsiyona uğrayabilir. HETEROKROMATİN BÖLGESİ  Daha koyu renkli DNA bölgesi  DNA çok sıkı paketlenmiştir. Bu sebeple nükleazlardan etkilenmez.  Genetik olarak inaktiftir, transkripsiyon gerçekleşmez.

33

34 KROMOZOMMORFOLOJİSİ

35 SENTROMERİNDURUMUNA GÖREKROMOZOMLAR

36 DNA Dizileri Satellit (Uydu) DNA Mikrosatellit (Akrabalık araştırmaları) Minisatellit (Babalık testi, kalıtsal hastalıklar) Sentromer DNA Dizileri Telomerik DNA Dizileri VNTR’ler ve İki Nükleotid Tekrarları SINE’ler ve LINE’ler Orta Sıklıkta Tekrarlanan Çok Kopyalı Genler

37 SENTROMER DNA DİZİLERİ

38 TELOMERİK DNA DİZİLERİ

39 ORTA SIKLIKTA TEKRARLANAN DNA DİZİLERİ – VNTR’LER

40

41