HİZMET YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI

... konulu sunumlar: "HİZMET YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI"— Sunum transkripti:

1 HİZMET YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI
Yerinden Yönetim Kuruluşlarıdır

2 Fonksiyonel Kamu Hizmeti Yürütülmesi
Fonksiyonel Adem-i Merkeziyet Türkiye’de Cumhuriyet Yönetimi ile 1950’den sonra sayısal ve çeşitsel artış ALANLARI Ticaret Sanayi Eğitim Kültür Teknik Uzmanlaşma yönü daha baskın hizmetler. Genel Müdürlük, Kurum, Kurul, Oda, Ofis isimler altında örgütlenme

3

4 Coğrafi Bakımından Y.Y.İ.
Yerinden Yönetim İdareleri (Ayrı Tüzel Kişilik) HİZMET BAKIMINDAN Y.Y.I. Kamu Kurumları Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları Coğrafi Bakımından Y.Y.İ. 2. İl özel İdaresi 1. Belediye 3. Köy

5 2 Başlık Altında Toplanırlar
1. KAMU KURUMLARI A. idari kamu kurumları B.iktisadi kamu kurumları C.sosyal kamu kurumları D. bilimsel, teknik, kültürel kamu kurumları E. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 2. KAMU KURUMU NİTELİĞİNDEKİ MESLEK KURULUŞLARI

6 Hizmet Bakımından YYİ İdari Kamu Kurumları -Vakıflar Genel Müdürlüğü,
-Devlet Su İş. Gen Müd. -Karayolları Gen Müd. İktisadi Kamu Kurumları (KİT) A.Ş. Veya Genel müdürlük şeklinde statüye sahiplerdir -TEKEL -TÜPRAŞ -THY -BOTAŞ -Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü -ETİ Maden işletme Sosyal kamu Kurumları -SGK -İŞKUR -OYAK BİLİMSEL TEKNİK KÜLTÜREL KAMU KURUMLARI ÜNİVERSİTELER TÜBİTAK TÜBA DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Düzenleyici ve DENETLEYİCİ KURUMLAR -Rekabet Kurumu -TAPDK -BDDK Kamu Kurumları Nit. Meslek Kurumları -Meslek Odaları -Barolar -Borsalar

7 BAŞLICA ÖZELLİKLERİ 1. MERKEZİ YÖNETİMİN HİYERARŞİK YAPISI DIŞINDADIR
2. DEVLET TÜZEL KİŞİLİĞİ DIŞINDA AYRI TÜZEL KİŞİLİKLERİ, KENDİNE AİT MAL VARLIKLARI, GELİR KAYNAKLARI, VE BÜTÇELERİ VARDIR. 3. BELİRLİ ÖLÇÜDE ÖZERKLİKLERİ VARDIR-KENDİ ORGANLARINCA YÖNETİLİR 4. KAMU YÖNETİMİNİN BÜTÜNLÜĞÜ İÇİNDE FAALİYET GÖSTERİRLER, BU BÜTÜNLÜK İÇİN MERKEZİ YÖNETİMİN VESAYET DENETİMİNE TABİDİRLER AMA BUNLARIN ÜST KURULLARI HARİÇ. 5. HİZMET KONULARI BELİRLİ İŞLEVLERLE SINIRLIDIR, GENELLİKLE TEK AMAÇLI ÖRGÜTLENİRLER

8 6. KAMU YARARINI GÖZETEREK ÇALIŞIRLAR
7. KANUN YADA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME İLE KURULURLAR 8. Bakanlıklara ilgili kuruluşlar grubunda da yer alır bazıları (KİT)

9 KİT Refah devleti anlayışıyla devletin klasik işlevleri genişlemiştir. Devlet bir girişimci olarak ekonomik ve ticari faaliyetlere de katılmaktadır. KEYNEZYEN GÖRÜŞ Devlet anahtar sektörlerde yer alarak, ekonomiyi kontrol etme, düzen getirme ve özel sektöre önderlik yapma ihtiyacı Devlet Bu Sektörlere Kar değil “Sosyal Fayda” için girer. Ayrıca, Devlet özellikle stratejik öneme sahip alanları kontrol altına almak ve siyasal otoritesini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. “Haberleşme”, “demir-çelik”, “atom enerjisi” ve” savunma sanayi” gibi alanlar çoğu ülkede kamu iktisadi kurumu biçiminde örgütlenmiştir

10 Yani Kit’lerin Kuruluşunun İKTİSADİ; SİYASİ;SOSYAL sebepleri vardır.
KİTlerin yapısı Kamu iktisadi teşebbüsleri iki gruba ayrılmaktadır: 1. İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ 2. KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI 1.İDT: Sermayesinin tamamı devlete ait, ekonomik alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan kamu iktisadi teşebbüsüdür. Halk Bankası, Ziraat Bankası, Toprak Mahsülleri Ofisi, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Devlet Malzeme Ofisi, THY, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Ekonomik gereklere uygun şekilde, karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda çalışmaktadırlar.

11 2. KİK: Sermayesinin tamamı devlete ait olup, tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan kamu iktisadi teşebbüsüdür. TC Devlet Demiryolları, Devlet Hava Meydanları İşletmesi, PTT gibi kurumlar bu tür niteliğe sahiptir. Kamu hizmeti niteliği ağır bastığından toplumsal ihtiyaçlara uygun şekilde çalışmaları esastır. BAĞLI ORTAKLIK: Sermayesinin %50’sinden fazlası KİT ait işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan A.Ş. İŞTİRAK: KİT VEYA bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az %15, en çok %50’sine sahip bulundukları A.Ş. İŞLETME: Müesseselerin ve bağlı ortaklıkların mal ve hizmet üreten fabrika ve diğer birimlerdir

12 KİT YÖNETİMİ Genel Müdür, Yönetim Kurulu ve GM Organları Yönetim kurulu, GM başkanlığında beş üyeden oluşur. Yönetim kurulu üyelerine atanacak olanların, devlet memurluğuna atanabilme genel şartına haiz, yüksek öğrenim görmüş ve teşebbüsün faaliyet alanı ile ilgili idari ve mesleki uzmanlığa sahip olmaları gerekir. Görev süreleri üç yıldır, tekrar atanabilirler. Yatırım ve işletme politikalarını belirlemek, GM önerisiyle üst düzey yöneticileri atamak, ilgili kararları almak, faaliyet raporlarını incelemek ve onaylamak görevleri bulunmaktadır.

13 Genel müdürlük, genel müdür, genel müdür yard
Genel müdürlük, genel müdür, genel müdür yard. ve bağlı alt birimlerden oluşur. Genel müdürlük teşebbüslerin yetkili ve sorumlu yürütme organıdır. GM atanabilmek için yükseköğrenim görmüş ve belirli bir süre kamu hizmeti yapmış olmak, gerekli yetenek ve deneyime sahip olmak gerekir

14 BÜTÇE VE DENETİM Özerk Bütçelidir Kitlerin yıllık yatırım ve finansman programları Bakanlar Kurulunca karara bağlanır. Denetimi hiyerarşik olarak vesayet makamı olan ilgili Bakanlık tarafından hukuka uygunluk açısından denetlenir Mali denetim Sayıştay

15 KİTLERİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ
Temel İdeolojiler Yeni Kamu İşletmeciliği, Neoliberalizm, Yenisağ “Kürek çeken değil, dümen tutan devlet” istemi-söylemi Türkiye de 1986 dan itibaren özelleştirmeler başlıyor.

16 1. Serbest Piyasanın Ekonomiyi Canlandırmasını sağlamak
2. üretkenliği ve verimliliği artırmak, 3. Mal ve hizmetlerin kalitesini miktarını ve çeşitliliğini artırmak, 4. Hisse sahipliğini yaygınlaştırmak, 5. Sermaye piyasasının gelişmesini hızlandırmak, 6. KiT'lere hazine desteğini en aza indirmek, 7. KiT'ler tarafından,uygulanan tekelci fiyatlandırmayı ve dolaylı vergileri azaltmak, 8. Hükümet yöneticilerinin politika ve düzenleyici konular üzerinde daha rahat hareketlerini sağlamak,

17 9. Modern teknoloji ve yönetim tekniklerini Türkiye'ye çekmek, 10. Çalışanlara pay verilmesiyle işgücü üretkenliğini artırmak, 11. Endüstride kamu ve özel mülkiyet dengesini değiştirme, 12. Yabancı yatırımlar sayesinde uluslararası ekonomik, politik bağları güçlendirmek, 13. Mevcut sermaye yatırımlarının gelirlerini artırmak. 14. Devlete gelir sağlamaktır

18 1. Küme Hemen Satılmalı; (1985 ve sonrası): TURBAN-THY-, Bir yeniden org tabi tutup kısmi satışı istenene , Tarım İşletmeleri Gen Müd, TPAO, ETİBANK 2. Küme, Bazı bölümünü iyileştir bazı bölümünü sat: PTT, TEK, Süt End Kurumu, TTK, SÜMERBANK 3. Küme , bakıcaz artık DMO, TCDD, Denizcilik İşletmeleri, Zırai Donatım Kurumu.

19 Özelleştirme Yöntemi Kurumun yapısına göre, Hisse Senedi Satış,
Blok Satış, Parça Satışı, Kiralama.

20 Özelleştirme yüzdeleri ve yııllar

21 yöntemler

22 ÖZELLEŞTİRMENİN YAYGIN SONUÇLARI -TÜRKİYE
-Yatırımlar olumsuz etkilenecek, işten çıkarmalar artacaktır. - Sendikalaşma oranı düşerken, çalışma yaşamında baskılar artacaktır. - Sosyal devlet uygulamaları gerileyecektir. - IMF, Dünya Bankası gibi uluslararası tekelci sermayenin finans kurumlarının ülkemiz üzerindeki egemenliğİ artmıştır. - ulusal sanayinin gelişmesi sağlanamayacaktır -Artan bunalımın yükü çalışanlara yüklenecektir. - Topluma yönelik hizmetlerden parası daha çok olanlar yararlanabilecektir.

23 Mesleki Kamu Kurumları
Avukatlık, doktorluk, ticaret ve sanayicilik, mühendislik, mimarlık ve eczacılık gibi meslekleri icra edenlerin zorunlu üyelik ilkesine dayalı olarak örgütlenmeleri gerekmektedir. Mesleki kamu kurumları, her bir mesleğin bütün mensuplarını bir araya getiren, denetleyen ve temsil eden, ortak sorunlarını dile getiren kuruluşlardır

24 ANAYASA MD 135 kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir. Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadî teşebbüslerinde aslî ve sürekli görevlerde çalışanların meslek kuruluşlarına girme mecburiyeti md.) Bu meslek kuruluşları ve üst kuruluşları organlarının seçimlerinde siyasî partiler aday gösteremezler. Bu meslek kuruluşları üzerinde Devletin idarî ve malî denetimine ilişkin kurallar kanunla düzenlenir. Amaçları dışında faaliyet gösteren meslek kuruluşlarının sorumlu organlarının görevine, kanunun belirlediği merciin veya Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkeme kararıyla son verilir ve yerlerine yenileri seçtirilir.

25 ODALAR Odalar, kentlerde ticaret ve sanayi odası, ticaret odası, sanayi odası, deniz ticaret odası biçiminde örgütlenmektedir. Meslek ahlâkını,disiplini ve dayanışmayı korumak ve geliştirmek, Üyelerine bilgi sağlamak, elektronik ticaret ve internet ağları konusunda yol göstermek Ticaret ve sanayiye ait her türlü incelemeleri yapmak, bölgeleri içindeki iktisadî faaliyetlere ait endeksleri tutmak

26 Ticaret ve sanayi odaları,
Ticaret odaları, Sanayi odaları, Deniz ticaret odaları, Ticaret borsaları ile üst kuruluşu Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği(TOBB) Alıp satılan malların fiyatın tespit ve tescili, Alım satım ihracat ve ithalat standartlarının belirlenmesi

27 ÖRNEKLER CORLU TICARET BORSASI CORLU TICARET VE SANAYI ODASI
ÇERKEZKÖY TİCARET VE SANAYİ ODASI Çerkezköy Ticaret Borsası İstanbul Sanayi Odası İstanbul Ticaret Borsası İstanbul Ticaret Odası İMEAK DENİZ TİCARET ODASI

28 DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURULUŞLAR
İNGİLİZ KÖKENLİ BAĞIMSIZ İDARİ OTORİTE, BAĞIMSIZ DÜZENLEYİCİ KURUMLAR, ÜST KURULLAR HEPSİ AYNI ANLAMDA AMA RESMİ ADI DDK Devlet Tekelerinin ortadan kaldırılması, Deregülasyon Fiyat Düzenlemesi , Devletin Ekonomik faaliyetlerden çekilip, düzenlemelerin bunlara bırakılması. Devlet sadece kural koyacak, denetliyecek Tabi siyasetin de alanı daralıyor.

29 Ortaya Çıkış Nedenleri
1. Ekonomik alandaki karmaşık ve teknik sorunları uzmanlık gerektirir-klasik bakanlık yapısı buna uymaz. 2. Devletin piyasada hem hakem hem de oyuncu olması tarafsızlığı zedeler, kararların bağımsız kurumlarca alınması gerekir. 3. Siyasi etkilerden arındırılmış kurumlar uzun dönemli kararlar alıp uygulamada baskıdan uzak durabilirler.

30 Neler Bunlar SPK 1981 RTÜK 1994 REKABET KURUMU 1994 BDDK 1999
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU 2000 ENERJİ PİYASASI DZÜENLEME KURUMU 2001 TAPDK 2002 KAMU İHALE KURUMU 2002 KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU 2011 KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU 2016

31 Özellikleri İdari mali özerkliğe sahip, Kanunla kurulur, Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşudur. Bakanlıkla İlgili ve ilişkili kuruluş bağlantısı vardır. İlişki Üyelerin atanması, Faaliyet Raporlarının sunulması Bazı konularda uygun görüş alma Hükümet ve Meclis ile ilişkilerin yürütülmesi Üyelerinin yargılanma izni’nin Bakan onayınca başlatılabilmesi

32 Bunların Görevleri ve Yetkileri
Kural Koyma İzleme-Denetleme Ceza vb Yaptırımlar Bilgilendirme, Görüş Bildirme, Eğitim, Araştırma-Geliştirme. Kurumların karar organı KURULLARDIR. Yönetmelik çıkarabilirler (kendi alanlarıyla ilgili) Kurul sayısı 5-11 dir. RTÜK dışında tüm üyeleri Bakanlar Kurulunca atanmaktadır RTÜK İkitidar ve Muhalefet adaylarından TBMM’ce seçilir.

33 Görev süresi 4-6 yıldır. Görevleri süresince görevden alınamıyorlar (sadece yargı) Sayıştay tarafından denetlenebilirler. Ayrı bütçe kalemi var DDK Bütçesi Hiyerarşik ve İdari Vesayet Denetimine tabi değildir. Sadece Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu’nun idari denetimine tabidirler. Çalışanların ücret ve çalışma usulleri normal devlet memurundan yüksek ve esnektir. Ankara da kurulur ama Taşrada’da kurulabilir.