EKON 203 Mikroiktisat Bölüm 8

EKON 203 Mikroiktisat Bölüm 8
Konu: Kar Maksimizasyonu ve Rekabetçi Arz 1

Tartışılacak Konular Tam Rekabet Piyasaları Kar Maksimizasyonu
Marjinal Hasıla, Marjinal Maliyet ve Kar Kısa Dönemde Çıktı Düzeyinin Belirlenmesi 2

Tartışılacak Konular Kısa Dönemde Rekabetçi Firmanın Arz Eğrisi
Kısa Dönem Piyasa Arz Eğrisi Uzun Dönemde Çıktı Düzeyi Endüstrinin Uzun Dönem Arz Eğrisi 3

Tam Rekabet Piyasaları
Tam Rekabet Piyasasının Özellikleri 1) Fiyatı veri olarak alırlar 2) Homojen ürün 3) Giriş çıkış engeli yoktur 4

Firmalar Fiyatı Piyasadan Veri olarak Alırlar Firma bireysel olarak toplam piyasa çıktısının çok küçük bir bölümünü ürettiği için piyasa fiyatını etkileyemez. Piyasadaki tüketici endüstri çıktısının çok küçük bir kısmını satın aldığı için fiyatı etkileyemez. 4

Homojen Ürün Tüm firmaların ürettiği ürünler birbirinin tam ikamesidir. Örnekler Tarım ürünleri, petrol, bakır, demir, odun 4

Piyasaya giriş ve çıkış serbestliği Tüketiciler kolaylıkla satın aldıkları firmayı değiştirebilirler. Üreticiler piyasaya kolaylıkla girebilirler ve çıkabilirler. 4

Kar Maksimizasyonu (Profit Maximization)
Firmaların Amacı Karlarını En-çoklamak mı? Diğer Amaçları Olabilir mi? Gelir Maksimizasyonu Pay (Dividend) maksimizasyonu Kısa-Dönem kar maksimizasyonu 5

Kar Maksimizasyonu Firmaların Amacı Karlarını En-çoklamak mı?
Kar maksimizasyonu dışındaki amaçların sonuçları: Uzun dönemde yatırımcılar firmayı desteklemeyecektir. Karlar olmadan firmanın yaşamını sürdürmesi olası görünmemektedir 6

Kar Maksimizasyonu Firmaların Amacı Karlarını En-çoklamak mı?
Uzun dönem kar maksimizasyonunun geçerli olması, altruistik (özveriyi) dışlamaz. 7

Marjinal Hasıla, Marjinal Maliyet ve Kar Maksimizasyonu
Karları maksimum yapan çıktı düzeyinin belirlenmesi Kar ( ) = Toplam Hasıla – Toplam Maliyet Toplam Hasıla (R) = Pq Toplam Maliyet (C) = Cq Sonuç Olarak: 8

Kısa Dönemde Kar Maksimizasyonu
Maliyet, hasıla, kar (YTL-yıl) R(q) Toplam Hasıla R(q)’nun eğimi = MR Çıktı (adet-yıl) 10

Kısa Dönemde Kar Maksimizasyonu
C(q) Toplam Maliyet C(q)’nun eğimi = MC q sıfır iken maliyet neden pozitif? Maliyet, Gelir, kar YTL (yıl) Çıktı (adet-yıl) 11

Marjinal Hasıla (Marginal revenue): üretim bir birim değiştiğinde toplam hasılada meydana gelen değişmedir. Marjinal Maliyet (Marginal cost): ek bir birim çıktı üretmenin maliyetidir. 14

R(q) ve C(q) eğrilerinin karşılaştırılması Çıktı düzeyleri: 0- q0: C(q)> R(q) Negatif kar FC + VC > R(q) MR > MC Yüksek çıktı yüksek kar demektir Maliyet, Hasıla, Kar (YTL) C(q) A B R(q) q0 q* Çıktı 16

R(q) ve C(q) karşılaştırma Soru: çıktı sıfır iken kar düzeyi neden negatif? Maliyet, Hasıla, Kar (YTL) Çıktı C(q) A B q0 q* R(q) 17

R(q) ve C(q)Karşılaştırma Çıktı düzeyleri: q0 - q* R(q)> C(q) MR > MC Çıktı yüksekken karlarında yüksek olduğunu ifade eder Karlar artıyor Cost, Revenue, Profit $ (per year) Output (units per year) C(q) A B q0 q* R(q) 18

R(q) ve C(q) karşılaştırma Çıktı düzeyi: q* R(q)= C(q) MR = MC Karlar maksimum Maliyet, Hasıla, Kar (YTL) Çıktı C(q) A B q0 q* R(q) 19

Soru q* düzeyinden daha az veya daha çok üretim yapıldığında kar neden azalmaktadır? Maliyet, Hasıla, Kar (YTL) Çıktı C(q) A B q0 q* R(q) 20

R(q) ve C(q) karşılaştırma yapalım: q* noktasının üzerindeki çıktı düzeylerinde: R(q)> C(q) MC > MR Karlar azalmaktadır Maliyet, Hasıla, Kar (YTL) Çıktı C(q) A B q0 q* R(q) 21

Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: Karlar MC = MR iken maksimum olmaktadır Maliyet, Hasıla, Kar (YTL) Çıktı C(q) A B q0 q* R(q) 22

23

MR – MC =0 böylece MR(q) = MR(q) Yada, 24

Rekabetçi Firma Fiyatı etkileyemez... Piyasa çıktısı (Q) ve firma çıktısı (q) Piyasa talebi (D) ve firma talebi (d) R(q) doğru biçimindedir. 25

Rekabetçi Firmanın Karşılaştığı Talep Eğrisi
Fiyat Fiyat Firma Endüstri D $4 d $4 100 200 Çıktı 100 Çıktı 27

Rekabetçi Firma Rekabetçi Firmanın Karşı Karşıya Kaldığı Talep: Bireysel üretici ürettiği tüm birimleri aynı fiyattan (4 YTL) satmaktadır. Üretici fiyatı yükseltmeye çalışırsa, hiç satış yapamayacaktır. 28

Rekabetçi Firma Rekabetçi firmanın talep eğrisi Üretici fiyatı düşürürse, satışı arttıramaz P = D = MR = AR 28

Rekabetçi Firma Kar Maksimizasyonu (Profit Maximization) MC(q) = MR = P 29

Kısa Dönemde Çıktının Belirlenmesi
Firmanın üretim düzeyini ve karlılık durumunu belirlemek için üretim ve maliyetler ile talep analizini birleştirmemiz gerekir. 30

Pozitif Kar Elde Eden Rekabetçi Firma
MC Fiyat 60 q0 Kayıp kar qq < q* Kayıp karlar q2 > q* q1 q2 50 AVC ATC q*’de: MR = MC Ve P > ATC D A B C q1 : MR > MC ve q2: MC > MR ve q0: MC = MR fakat MC düşüyor 40 AR=MR=P q* 30 20 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Çıktı 36

Zarar Eden Rekabetçi Firma
AVC ATC MC q* P = MR Fiyat B F C A E D q*: da MR = MC Ve P < ATC zarar = P- AC) x q* veya ABCD Bu üretici üretime devam eder mi? Çıktı 39

Kısa Dönemde Çıktı Düzeyinin Belirlenmesi
Üretim Kararlarının Özeti MC = MR iken kar maksimumdur. P > ATC ise firma pozitif kar yapmaktadır AVC < P < ATC firma zarar etmesine rağmen üretime devam eder. P < AVC < ATC firma kapanmalıdır 40

Alüminyum Endüstrisinde Kısa Dönem Dengesi
Gözlemler Fiyatlar 1140 ile 1300 arasında iken: q = 600 fiyat > iken q = 900 fiyat < iken q = 0 Soru P < 1140 iken bu firma üretime devam etmeli mi? Maliyet 1400 P1 P2 1300 1200 1140 1100 Çıktı 300 600 900

Yöneticiler İçin Bazı İlkeler
Marjinal maliyet hesaplanırken üç kılavuz ilke: 1) Ortalama değişken maliyet, marjinal maliyet yerine kullanılmamalıdır. 41

Marjinal maliyet hesaplanırken üç kılavuz ilke: 2) Firmanın hesaplarında yer alan tek bir kayıt iki parça içerebilir; bunlardan sadece biri marjinal maliyetle ilgili olabilir. 41

Marjinal maliyet hesaplanırken üç kılavuz ilke: 3) Tüm alternatif maliyetler, marjinal maliyet belirlenirken hesaba alınmalıdır 42

Rekabetçi Firmanın Kısa Dönem Arz Eğrisi
Fiyat P1 q1 Firma MR = MC olduğu çıktı düzeyini, Değişken maliyetlerini karşıladığı sürece devam ettirir. MC AVC ATC P2 q2 P = AVC P < AVC ise Ne olur? Çıktı 46

Gözlemler: P = MR MR = MC P = MC Arz her olası fiyatta arz edilen miktarı gösterir. Dolayısıyla: P = P1, ise q = q1 If P = P2, ise q = q2 47

Fiyat AVC’nin üzerinde S = MC MC ATC P2 AVC P1 P = AVC Kapanma noktası Çıktı q1 q2 49

Gözlemler: Arz eğrisi, azalan getirilerden dolayı pozitif eğimlidir. Yüksek fiyat, ek üretim yapmanın yüksek maliyetlerini karşılar, çünkü bu fiyat ve maliyet tüm birimlere uygulanır. 50

Firmanın, Girdi Fiyatındaki Değişime Tepkisi Firmanın ürettiği malın fiyatı değiştiği zaman, marjinal maliyeti fiyata eşitlemek için çıktı düzeyini değiştirir. 51

Firmanın, Girdi Fiyatındaki Değişime Tepkisi
MC2 q2 Girdi maliyeti artmış ve MC kayarak MC2 olmuş ve q azalmış (q2). Çıktıyı azaltmanın firmaya sağladığı tasarruf MC1 q1 $5 Çıktı 54

Kısa Dönemde Endüstri Arzı
Endüstrinin kısa dönem arz eğrisi Her bir firmanın kısa dönem arz Eğrilerinin yatay toplamına eşittir. MC1 MC2 Fiyat MC3 P1 P3 P2 Soru: çıktı arttığında girdi fiyatları artıyorsa, piyasa Arz eğrisi bundan nasıl etkilenir? 2 4 5 7 8 10 15 21 Miktar 64

Kısa Dönemde Endüstri Arz Eğrisi
Piyasa Arz Esnekliği 66

Tam katı (Perfectly inelastic) kısa dönem arz: çıktı düzeyini arttırmak ancak yeni tesis kurmakla mümkün olacak kadar endüstrideki tüm tesisler yüksek oranda kapasite kullanıyorlarsa ortaya çıkar. Tam esnek (Perfectly elastic) kısa dönem arz: marjinal maliyetler sabit iken ortaya çıkar. 67

Sorular 1) Tam katı bir arz eğrisine örnek veriniz. 2) MC hızlı bir biçimde artıyorsa, arz az? Çok? Esnek olur. 68

Dünya Bakır Endüstrisi (1999)
Yıllık Üretim Marjinal Maliyet Ülke (bin metrik ton) (Dolar-pound) Avustralya Kanada Şili Endonezya Peru Polonya Rusya ABD Zambiya

Kısa Dönem Dünya Bakır Arzı
Fiyat 0.90 MCC,MCR MCJ,MCZ MCA MCP,MCUS MCCa MCPo 0.80 0.70 0.60 0.50 0.40 2000 4000 6000 8000 10000 Üretim (bin metrik ton)

Kısa Dönem Piyasa Arz Eğrisi
Kısa Dönemde Üretici Artığı Firmalar, son çıktı birimi hariç, ürettikleri tüm birimlerden bir rant kazanırlar. Üretici Artığı (producer surplus) piyasa fiyatı ile marjinal maliyet arasındaki farkın tüm üretim birimleri için toplamıdır. 69

Firmanın Üretici Artığı
P q* q* noktasında MC = MR. 0 ile q , arasında MR > MC Fiyat A D B C Üretici Artığı Alternatif olarak, VC, MC’nin toplamı veya ODCq* . R= P x q* veya OABq*. Üretici rantı = R - VC veya ABCD. MC AVC Output 73

Kısa Dönemde Üretici Artığı (Producer Surplus) 69

Gözlem: Kısa dönem (pozitif sabit maliyetli durum) 69

Piyasa İçin Üretici Artığı
Fiyat S D P* Q* Üretici Artığı Piyasa üretici artığı, P* ile S arasındaki farkın 0 dan Q* ya kadar toplamıdır. Çıktı 77

Uzun Dönemde Çıktı Düzeyinin Belirlenmesi
Uzun dönemde, firma tesisin ölçeği dahil tüm girdilerini değiştirebilir. Endüstriye giriş ve çıkışın serbest olduğunu varsaymaktayız. 78

Uzun Dönemde Çıktı Düzeyi Seçimi
Maliyet Uzun dönemde tesis ölçeği büyüyecek ve çıktı q3. düzeyine yükselecektir. Uzun dönem kar ise, EFGD > kısa dönem kar, ABCD. q3 q2 G F 30 LAC E LMC SAC SMC q1 A B C D Kısa dönemde, firma sabit girdilere sahiptir. P = 40 > ATC. Kar= ABCD. P = MR 40 Çıktı 84

Maliyet Soru: Üretici üretimi arttırıp fiyatlar 30 YTL Düzeyine düştüğünde karlı oluyor mu? 30 LAC E LMC SAC SMC D A P = MR 40 C B G F q1 q2 q3 Çıktı 84

Muhasebe Karı ve Ekonomik kar Muhasebe Karı = R = wL Ekonomik Kar = R = wL + rK wl = işgücü maliyeti rk = sermayenin alternatif maliyeti (opportunity cost of capital) 87

Uzun Dönem Rekabetçi Denge Sıfır-Kar R > wL + rk ise, ekonomik kar pozitif R = wL + rk ise, ekonomik kar sıfır, fakat firma normal bir getiri oranı elde etmektedir, bu endüstrinin rekabetçi olduğunu gösterir R < wl + rk ise, firma kapanma kararı almayı değerlendirmelidir. 88

Uzun Dönem Rekabetçi Denge Giriş ve Çıkış (Entry and Exit) Kısa dönemde yüksek kar düzeyine tepki olarak firma uzun dönemde çıktı ve karlarını arttırır. Karlar diğer üreticileri endüstriye çeker (cezbeder) Daha çok üretici endüstrinin arzını arttırır, bu da piyasa fiyatını düşürür. 89

Long-Run Competitive Equilibrium
$30 Q2 P2 Kar firmaları çeker Arz kar=0 olana kadar yükselir. Maliyet Firma Maliyet Endüstri S1 D LAC LMC $40 P1 Q1 S2 q2 Çıktı Çıktı 92

Uzun Dönem Rekabetçi Denge 1) MC = MR 2) P = LAC Endüstriye giriş-çıkışa yol açacak bir neden yok Kar = 0 3) Piyasa Denge Fiyatı 93

Sorular 1) Firmalar aynı maliyet eğrilerine sahip iken P < LAC durumunda piyasa nasıl uyum sağlar. 2) Firmaların maliyet yapısı farklı iken piyasa nasıl bir uyum gösterir. 3) Toprağın alternatif maliyeti nedir? 94

İktisadi Rant (Economic Rent) Rant firmanın bir girdiyi elde etmek için ödemeye razı olduğu fiyat ile fiili olarak ödediği fiyat arasındaki farktır. 95

Örnek İki firma A ve B Her ikisi belli bir araziye (toprak) sahip A firması taşıma maliyetlerini B firmasına kıyasla 10 bin dolar düşüren bir nehir kenarında yer alıyor. A firmasının nehir kenarında olması bu yerin talebini arttıracak ve fiyatı (arsanın) 10 bin dolara çıkacaktır. 95

Bir Örnek İktisadi Rant = $10,000 $10,000 – maliyeti sıfır kabul edelim İktisadi rant artmıştır A firmasının İktisadi karı = 0 95

Firmalar Uzun Dönem Dengesinde İktisadi Kar Sıfırdır.
$7 1.0 A baseball team in a moderate-sized city sells enough tickets so that price is equal to marginal and average cost (profit = 0). Bilet Fiyatı LAC LMC Sezonluk Bilet Satışları (milyon) 96

Uzun Dönem Dengesinde Firmalar Sıfır Kar Elde Ederler
Bilet Fiyatı $7 LAC LMC 1.3 $10 İktisadi Rant Aynı maliyete sahip Ancak daha büyük şehirdeki Grup biletleri $10’dan satar. Satış Miktarı (milyon) 97

Firmanın spesifik bir kaynağa sahip olması (belli bir mekan vs) durumunda, Üretimin maliyeti (LAC = 7) ile fiyat ($10) arasındaki fark söz konusu spesifik girdinin değeri veya fırsat maliyetidir. Aynı zamanda bu kaynaktan (belli bir mekan) elde edilen iktisadi rantı ifade eder. 98

Spesifik girdinin fırsat maliyeti dikkate alınmayacak olursa, uzun dönemde karlar varmış gibi görünebilir. 99

Endüstrinin Uzun Dönem Arz Eğrisi
Endüstrinin uzun dönemdeki arz eğrisinin biçimi büyük ölçüde endüstri çıktısı değiştikçe firmaların kullandıkları girdiler için ödemek zorunda kalacakları fiyatlardaki (ücret, kira maliyeti vs) değişime bağlı olacaktır. 101

Endüstrinin Uzun Dönem Arz Eğrisini belirlemek için, şunları varsaymaktayız: Tüm firmalar üretim teknolojisine erişme imkanına sahiptir. Çıktı ancak girdilerden daha çok kullanarak arttırılabilir (teknoloji sabit, keşif ve yenilik yok) 100

Endüstrinin Uzun Dönem Arz Eğrisini belirlemek için, şunları varsaymaktayız: Faktör piyasaları endüstrinin daralması veya genişlemesinden etkilenmemektedir. 100

Sabit Maliyetli Endüstrilerde Uzun Dönem Arz
Q2 İktisadi Kar yeni firmaları cezb eder Arz artar (S2 ) ve piyasa uzun dönem dengesine geri döner SL Çıktı Q1 den Q2.ye yükselir. Uzun dönem arz = SL = LRAC. Çıktıdaki değişme girdi maliyetlerini etkilememiştir. $ $ A P1 AC MC q1 D1 S1 Q1 C D2 P2 q2 Çıktı Çıktı 106

Sabit Maliyetli Endüstrilerde Uzun Dönem Arz
Sabit maliyetli bir endüstrinin (constant- cost industry), uzun dönem arz eğrisi fiyatın minimum ortalama maliyete eşit olduğu yatay bir doğrudur. 100

Artan Maliyetli Endüstrilerde Uzun Dönem Arz
SL P3 SMC2 Çıktı arttıkça, girdi fiyatları arttığı için uzun dönem denge daha yüksek bir fiyat düzeyinde oluşur. LAC2 $ $ S1 D1 P1 LAC1 SMC1 q1 Q1 A B S2 P3 Q3 q2 P2 D1 Q2 Çıktı Çıktı 111

Artan Maliyetli Endüstrilerde Uzun Dönem Arz
Artan maliyetli (increasing-cost industry) bir endüstride, uzun dönem arz eğrisi (long-run supply curve) pozitif eğimli olacaktır. 100

Endüstrinin Uzun Dönem Arz Eğrisi The Industry’s Long-Run Supply Curve
Sorular 1) Azalan maliyetler nasıl mümkün olabilir? Açıklayınız. 2) Azalan maliyetli bir endüstriyi gösteriniz (şekil). 3) Azalan maliyetli bir endüstride uzun dönem arz eğrisi nasıldır? 112

Azalan Maliyetli Endüstrilerde Uzun Dönem Arz
B SL P3 Q3 SMC2 LAC2 Çıktı arttıkça girdi fiyatlarındaki azalmaya bağlı olarak uzun dönem dengesi daha düşük fiyatta gerçekleşir. $ $ P1 SMC1 A D1 S1 Q1 q1 LAC1 Q2 q2 P2 D2 Çıktı Çıktı 117

Azalan Maliyetli Endüstrilerde Uzun Dönem Arz
Azalan maliyetli (decreasing-cost industry) bir endüstride, uzun dönem arz eğrisi (long-run supply curve) negatif eğimlidir. 100

Konulacak Bir Verginin Etkisi Firmanın ürettiği çıktıya vergi konması halinde, firma nasıl bir tepki gösterir. 118

Rekabetçi Bir Firmanın Çıktısına Vergi Konmasının Etkileri
Fiyat t MC2 = MC1 + tax AVC2 Çıktı vergisi, firmanın marjinal maliyetlerini vergi kadar yukarı kaydırır. Firma üretim düzeyini MC+T=P düzeyine düşürür. q2 AVC1 MC1 P1 q1 Çıktı 121

Çıktıya Vergi Konmasının Endüstri Üretimine Etkileri
Fiyat S2 = S1 + t t Vergi arzı S1 den S2 ye kaydırır, çıktı Q2.ye düşer fiyat P2.ye yükselir. P1 S1 Q1 D P2 Q2 Çıktı 124

Uzun Dönem Arz Esnekliği 1) Sabit Maliyetli Endüstri (Constant- cost industry) Uzun dönem arz eğrisi yataydır Fiyatta meydana gelen küçük değişmeler, çıktıyı önemli miktarlarda değiştirir. 130

Uzun Dönem Arz Esnekliği 1) Sabit Maliyetli Endüstri (Constant- cost industry) Esneklik sonsuzdur Girdiler istendiği kadar her zaman vardır 130

Uzun Dönem Arz Esnekliği 2) Artan Maliyetli Endüstri Uzun dönem arz eğrisi pozitif eğimli ve esneklik pozitiftir. Eğim (aynı şekilde esneklik) girdi maliyetlerindeki değişime (artışa) bağlı olarak değişir. Esneklik genellikle uzun dönemde, kısa döneme kıyasla daha büyüktür. 131

Soru: Azalan Maliyetli bir endüstride uzun dönem arz eğrisini ve eğrinin esnekliğini tanımlayınız. 132

Uzun Dönemde Konut Arzı
Senaryo 1: Ev sahiplerinin ikamet ettiği evler Kırsal veya kentsel alanda olması Kullanılan girdilerin ülke genelinde piyasası 133

Sorular Bu endüstri nasıl bir endüstridir? Artan maliyetli? Sabit maliyetli? Arz esnekliği hakkında neler söyleyebilirsiniz? 133

Senaryo 2: Evlerini Kiralayanlar Bulunduğu bölge kısıtlar getirir Şehirde bulunmakta İnşaat maliyetleri hızlı yükselmektedir. 134

Sorular Bu endüstri nasıl bir endüstridir? Artan maliyetli? Sabit maliyetli? Arz esnekliği hakkında neler söyleyebilirsiniz? 134

EKON 203 Mikroiktisat Bölüm 8

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "EKON 203 Mikroiktisat Bölüm 8"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

EKON 203 Mikroiktisat Bölüm 8

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "EKON 203 Mikroiktisat Bölüm 8"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim