İçindekiler Kaynak nedir? Kaynak türleri nelerdir?

... konulu sunumlar: "İçindekiler Kaynak nedir? Kaynak türleri nelerdir?"— Sunum transkripti:

1 İçindekiler Kaynak nedir? Kaynak türleri nelerdir?
Kaynak yapılırken alınması gereken önlemler?

2 KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
KAYNAK NEDİR? Basit anlamda kaynak, ısı aracılığı ile iki parçanın birbirine birleştirilmesidir. Genel olarak kaynak; imalat, onarım ve tamir işlerinde bir yöntem olarak kullanılır. İmalat yöntemi olarak,dökümün veya dövmenin bir başka şeklidir. Pratik anlamda kaynak; kaynak yerinin yüksek ısı ile erimesi veya metalin ergime sıcaklığına yakın sıcaklığa kadar ısıtılması ile yapılmaktadır .

3 KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
KAYNAK TÜRLERİ 1) ELEKTRİK KAYNAĞI Elektrik akımının zıt uçlarının birbirine yaklaştırılmasıyla elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşür. Elektrikli kaynak makinalarının kullanımında elverişli elektriğin sağlanması için kaynak jeneratörleri, kaynak transformatörleri ve kaynak redrosörleri kullanmak gerekmektedir.

4 ELEKTRİK KAYNAĞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ELEKTRİK KAYNAĞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ Elektrik kaynak makinesi bağlantı ve fişleri yalnızca elektrik bakım personeli tarafından yapılmalı ve değiştirilmelidir. Elektrik kaynak makinesinin kablolarının üzerinden taşıt geçmemelidir. Kaynak işine başlamadan kaynak motorunun nötr hattı kaynak yapılacak parçaya, kaynak noktasına en yakın yere sağlam şekilde tespit edilmelidir. Yalıtkanlığı bozuk kaynak pensleri kullanılmamalıdır. Elektrik kaynak makinesi üzerindeki şalter, şebeke ile olan bağlantıyı tek hamlede kesmelidir. Kaynak motorunun çalıştığı ortamın havasında parlayıcı patlayıcı gaz olmamalıdır. Kaynak yapanın vücudunun herhangi bir yeri makinenin kutupları ile iş parçasının arasına girmemelidir. İletken parçalara dokunulmamalıdır. Elektrik ark kaynağının oluşturacağı elektrik tehlikelerine karşın yalıtılmış kablolar kullanılmalıdır. Kaynak pensleri iyi izole edilmelidir.

5 2) OKSİ-ASETİLEN KAYNAĞI
KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 2) OKSİ-ASETİLEN KAYNAĞI Boru kanal kaynağında ve tamir işlerinde kullanılmaktadır. Ekipmanı ucuz ve basittir, genelde kaynak alevi (yaklaşık 3100°C) oksijenle asetilenin yanması sonucu elde edilir. Yüksek alaşım çeliklerinin kaynağının yapılması bu yöntemle daha kolaydır. Bu metot, metallerin kesilmesinde de kullanılır.

6 OKSİ-ASETİLEN KAYNAĞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ OKSİ-ASETİLEN KAYNAĞI GÜVENLİK ÖNLEMLERİ Oksi-asetilen kaynağında alev zamanla oksijeni azaltır, azot miktarını yükseltir. Böylece solunum güçleşir. Ortamın havası saatte 10 defa değiştirilmelidir

7 KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
TÜPLER VE STOKLAMA Tüpler üstü hafif malzeme ile yapılmış, yangına dayanıklı özel alanlarda cinslerine ve dolu/boş olmasına göre ayrı bölmelerde depolanmalı, Açık ateş, ark ve ısı kaynaklarından uzak depolanmalı (min 10 metre), Oksijen tüpleri ile yakıcı tüpler aynı yerde depolanmamalı ( en az 7 metre), Uyarı işaretleri ve Malzeme Güvenlik Bilgi Formları depolanan bölgeye asılmalı, Tüplerin kepleri dolu yada boş daima takılı olmalı, Mümkün olduğunca az depolanmalı, Güneş altında veya soğukta bırakılmamalı, 45 C üzerinde sıcaklığa maruz bırakılmamalı, Soğuk ortamlarda veya bitmek üzere olan tüpleri akış gücünü arttırmak için ısıtılmamalı, Yangına dayanıklı, havalandırmalı depolarda, yanıcı ve yakıcı tüpler olarak ayrı depolanır.

8 KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
GAZLAR VE GAZ TÜPLERİ 1- Yanıcı Gazlar : Tüplerde valf ağzı sol vida dişlidir. Saat ibresinin ters yönünde sıkıştırılır. Asetilen : Renksiz, havadan hafif, zehirli olmayan gazdır. Sarımsağa benzer kokusu vardır. Sistemde bakır, %70 alaşımlı bakır malzeme, gümüş ve civa asla kullanılmaz.Çok reaktif olan bakır asetilit bileşimi oluşur, bu da şiddetli patlamaya neden olabilir. 2- Yakıcı Gazlar : Tüplerde valf ağzı sağ vida dişlidir. Saat ibresi yönünde sıkıştırılır. Azot-Argon : Azot havanın %70 ini oluşturur. Havadan hafiftir. Argon havadan ağırdır. Saf azot ve argonu 3 kez solumak öldürebilir.

9 KAYNAK İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
GAZLAR VE GAZ TÜPLERİ Gaz tank ve tüpleriyle, gaz nakleden hatlar normların belirttiği renklerde boyanmalıdır. Asetilen – sarı Oksijen – mavi Hidrojen – kırmızı Azot – yeşil Basınçlı hava – açık mavi Karbon gazı – kırmızı Klor – gri Propan – gri

10 GAZLAR VE GAZ TÜPLERİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
KAYNAK YAPILIRKEN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER GAZLAR VE GAZ TÜPLERİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR Tüpler TS 1519 ve TS standartlarına uygun olmalıdır. Tüplerin periyodik kontrolleri zamanında yapılmalıdır. Dolu tüpler sıcaklık değişimlerine, güneşin dik ışınlarına, radyasyon ısısına, soğuğa ve neme karşı korunmalıdır. Tüpler 45 ºC ‘nin üzerinde sıcaklığa maruz kalmamalıdır. Boş tüplerin artıkgaz sızıntılarını önlemek için valfler kapatılmalıdır.. Kullanılacak tüpler kaynak yapılacak yere kaynak arabalarıyla taşınır Basınçlı gaz tüpleri dik veya 45ºC lik açıyla kaynak arabasına sabitlenir. Sabit kaynak yapılıyorsa tüpler dik olarak tutulur, devrilmeye karşı önlem alınmalıdır. Gaz tüpleri yatık vaziyette kullanılmaz

11 GAZLAR VE GAZ TÜPLERİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER GAZLAR VE GAZ TÜPLERİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR 1- REGÜLATÖR (ISO EN 2503 e uygun olmalıdır) 2- ALEV GERİ TEPME EMNİYET VENTİLİ 3- HORTUM (TS 2411 EN 559 a uygun, yanmaz, kauçuk olmalı) (Asetilen =Kırmızı, Oksijen = Mavi, Propan = Turuncu, Asal Gaz = Siyah)

12 ALEV GERİ TEPME EMNİYET VENTİLİ
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER ALEV GERİ TEPME EMNİYET VENTİLİ Oksi-yakıt proseslerinde, gazın kesme ve kaynak ekipmanından geri tepmesi sonucu ortaya çıkabilecek yanmayı ( alev geri tepmesi hadisesini ) önlemek için geliştirilmiş ekipmanlardır.

13 ALEV GERİ TEPME EMNİYET VENTİLİ
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER ALEV GERİ TEPME EMNİYET VENTİLİ Başlıca iki önemli görevi vardır : 1. Alevi durdurmak, 2. Gazın ters akışını engellemek ( Check Valf ) Kullanım yerine göre üç farklı tiptedir : 1. Regülatör Arkası Alev Geri Tepme Emniyet Valfleri 2. Hortum Arası Alev Geri Tepme Emniyet Valfleri 3. Şaloma Arkası Alev Geri tepme Emniyet Valfleri

14 4-Argon (TIG) Kaynağı Özellikleri :
ARGON KAYNAĞI 4-Argon (TIG) Kaynağı Özellikleri : Kaynak arkı iş parçası ile tükenmeyen tungsten elektrod arasında oluşur. İlave metal elle kaynak banyosuna verilir. Yaşlandırma ile sertleştirilmeyen alaşımlar her hangi bir ilave metal kullanmadan da kaynak yapılabilir. Alüminyum malzemelerin TIG kaynağı alternatif akımda ve argon koruyucu gazı kullanarak yapılır. Mekanize TIG kaynağı ilave metal kullanarak veya kullanmadan da yapılabilir.

15 KAYNAK TOZ DUMAN VE GAZLARININ SAĞLIĞA ETKİLERİ
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER KAYNAK TOZ DUMAN VE GAZLARININ SAĞLIĞA ETKİLERİ Kaynaklı imalat atölyelerinde üretim süreci gereği oluşan ve çalışma ortamına yayılan gaz, toz ve dumanlar vücuda solunum yolu ile girerler. Söz konusu hava kirleticilerinden bazıları kronik (uzun dönemde ortaya çıkan) hastalıklara neden olduğu gibi, etkilenme düzeyine bağlı olarak akut (ani-birdenbire) rahatsızlıklara da neden olabilmektedir. Kaynaklı imalat atölyelerindeki çalışma ortamında izin verilen yoğunluktan daha fazla kirleticilerin bulunması ve bu havanın solunması durumunda maruz kalma süresi ve yoğunluğuna göre; solunum güçlüğü, kan hastalıkları, kanser, kronik bronşit, baş ağrısı, akciğer ödemi, metal dumanı ateşi, ağız ve burun mukozasında tahrişler oluşabilmektedir Merkezi sinir sistemi, böbrek, karaciğer, kan yapıcı sistem ve kemik yapısı üzerinde de çeşitli hasarlar oluşmakta ve buna bağlı hastalıklar ortaya çıkabilmektedir.

16 KAYNAK EKİPMANLARI KAYNAK EKİPMANLARININ ÖZELLİKLERİ
KİŞİSEL KORUYUCULAR KAYNAK EKİPMANLARI KAYNAK EKİPMANLARININ ÖZELLİKLERİ Eldiven ateşe dayanıklı olarak üretilmiş olmalıdır. Önlük ve tozluk deriden ve ateşe, radyant ısıya ve sıcak metal çapaklarına dayanıklı olmalıdır. Ayakkabılar sıcak çapakların ayağa girmesini önlemek amacıyla uzun konçlu, malzeme düşmelerine karşı burnu çelikli olarak yapılmalıdır. Eğer baş üstü çalışması var ise deri başlık ve omuzluk kullanılmalıdır. Ağır ve keskin malzemelerin başa çarpmasını ve düşmesini önlemek için baret giyilmelidir. İş elbiseleri koyu renkte, kalın ve yünden dikilmeli, pamuk kullanılmamalı ve çok dar olmamalıdır İş elbiselerin kolları ile pantolonların paçaları düğmeli veya lastikli olmalı, tozların birikmelerine karşı cepsiz dikilmelidir.

17 Faruk Torun Fatih Doğan

18

19

20

21

22