Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com.

... konulu sunumlar: "Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com."— Sunum transkripti:

1 Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

2 Zeka nedir? Zeka, öğrenme güdüsüdür. Dış ortamdan edinilen bilgiler birikimini kazanma olarak da tanımlanabilir. Zeki olarak tanımlanan kişi ise bilgi birikimi yüksek kişi olarak ifade edilebilir. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

3 Akıl nedir? Akıl ise problemi çözme kabiliyeti olarak tanımlanabilir. Problem çözümü için tecrübe (bilgi) ya da öngörü gibi yeterliliklere sahip olmak gerekmektedir. Hiç karşılaşılmamış olan bir sorunun çözümü için geçmiş birikimlerimizi kullanırız. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

4 Zeka ile Akıl arasındaki farklar Zeka bir birikimdir. Bu birikimin kullanılmaması veya kullanılamaması zeka seviyesini belirlememektedir. Akıl ise sorunu çözmek ile ilgili olduğu için; Zeka ile Akıl birbirine bağlı görülebilmektedir. ZEKA: EZBER AKIL : KABİLİYET YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

5 Zeka ile Akıl arasındaki farklar İngilizcede; AKIL : MIND ZEKA : INTELLIGENCE olarak tanımlanmaktadır. Ancak iki kavram Türkçe’de olduğu gibi farklılaştırılmamıştır. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

6 Yapay Zekaya Giriş Yapay Zeka, dünyamızda var olan AKLIN/ZEKANIN taklit edilmesi ve problem çözümlerinde bu taklitlerin kullanılması için geliştirilmekte olan ALGORITMA YAPISIDIR. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

7 Yapay Zekaya Giriş - ALGI Canlıların dış dünyayı algılama şekillerini taklit ederken, onların veri bankalarını kullanabiliriz. Anketler, Ölçüm sonuçlarının birikimi, Gözlem Etki-Tepki sonuçları vs YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

8 Yapay Zekaya Giriş - YARGI Canlıların algıları sonucunda verdikleri tepki olarak tanımlanabilir. Hangi duruma karşı nasıl bir tepki verdi, ne dedi, ne yaptı vs… YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

9 Yapay Zeka Algoritmaları Bu algoritmalar algı / yargı arasındaki farklılaşma benzeri bir ayrımdadır. ALGI için en çok kullanılan «Bulanık Mantık» YARGI için en çok kullanılan «Yapay Sinir Ağları» YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

10 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Bulanık Mantık, Azeri bir Türk bilim adamının (Lütfi ZADE) bulduğu bir algoritmadır. Bu mantıkla ilgili özet tanımlama -- Hiçbir şey asla kesin değildir -- YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

11 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Dış dünyada bir çok nesneye sıfat ile tanımlarken; Örneğin: Beyaz Peynir, Beyaz Perde, Beyaz Diş vs gibi renk sıfatlarını kullanırız. Ancak biliyoruz ki hiçbir nesne gerçekte aynı değildir ve bundan dolayı içlerinden biri beyaz ise diğerleri kesinlikle beyaz olamaz. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

12 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Sıcaklık fen bilimlerinde bir ölçüm sonucudur. Örneğin, 23^C olan bir odada bu sıcaklığa bir grup sıcak derken, diğer bir grup soğuk veya ılık diyebilir. Bu durumda algı ile ilgili büyük bir çokçuluk meydana gelecektir. Peki gerçekten bu oda sıcak mıdır? YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

13 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Kesin sonuçları olmayan birkaç olay… 5 km/s hızla hareket eden bir nesne GERÇEKTEN HIZLI MIDIR? Etrafınıza baktığınızda gördüğünüz Siyah gerçekten siyah mıdır? Siyah karanlıkta mükemmeldir. O halde karanlıkta göremediğimiz bir renk gerçekten siyah olur mu? Şuan rüya da mısınız? Yoksa gerçekten uyanık mısınız? Aradaki farkı nasıl anlıyoruz? …. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

14 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Bu ve benzeri algısal sonucu incelediğimizde gerçek adı verilen olgunun hiç var olmadığı, sadece bir ideal ya da karar olduğu sonucuna ulaşmaktayız. İnsandaki bu algıyı taklit etmek için bu algoritma ideal olabilir. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

15 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Bulanık Mantık ve klasik mantık arasındaki farklar YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

16 Bulanık Mantık – Fuzzy Logic Bulanık Mantık ve klasik mantık arasındaki farklar Tüm sonuçlar kesin, evet yada hayır değildir. Belki de olabilir.. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

17 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network Problem çözme kabiliyeti olarak tanımlanan aklın taklidi olarak incelenebilir. Ancak aklın gerçekten nasıl çalıştığını hiç bilmemekteyiz. Klasik olarak bildiğiniz girdilerden çıktı üretme işlemleri örneğin matematiksel formüllerle olmaktadır. Örneğin : HIZ = YOL / ZAMAN Alan = (taban x yükseklik) / 2 YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

18 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network SORUN: Peki ya markete gittiğimizde almak istediğimiz ürün kalmamışsa, ne yaparız? ÇÖZÜM: -Başka bir markete gideriz… -Aynı marketten benzer biri ürün alırız.. -Hiç uğraşmaz geri döneriz… Peki hangisi? Formülü nedir? Nasıl hesaplarız? Neye göre? YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

19 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network SORUN: Sabah erken uyanmamız gerekiyorsa? ÇÖZÜM: -Erken yatarız, -Alarm kurarız, -Hiç yatmayız. Peki hangisi? Formülü nedir? Nasıl hesaplarız? Neye göre? YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

20 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network Tüm bu çözümlerini nasıl bulduğumuzu bilmediğimiz sorun-çözüm ilişkilerinin arasında ilişkiler kurma yolu olarak YSA’yı tanımlayabiliriz. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

21 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network Klasik Mantıkta YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Her şey önceden planlanmıştır. Dışarıdan girilen verilen, bu planlanmış olan akışa göre devam etmektedir. Eğer planı siz yapmışsanız Girdiyi bilirseniz çıktıyı da KESİNLİKLE BİLİRSİNİZ… ! Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

22 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network YSA Mantığı YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar İşlem basamaklarını bilmediğimiz bir olayın tüm girdileri ile çıktıları arasındaki ilişkiyi bulmaya çalışırız. Elbette bu ilişkiyi bulmak GENELLEME için YETERSİZdir. Ancak DOĞRUDUR. Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

23 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network YSA ile en doğruya ulaşabilmek için -Örnek sayısının fazla olması gerekmektedir. -Tüm girdi ve çıktıların takip edilmesi, sisteme eklenmesi gerekmektedir. -Bir çok deneme yapılması gerekmektedir. Bu işlem sürekli IN-OUT arasındaki ilişkinin testi için yapılır. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

24 Yapay Sinir Ağları - Artificial Neural Network YSA ile ilgili hatalar nelerdir? -YSA kesin sonuca asla ulaştıramayabilir. -Yalnız ayın günleri ile yağış miktarı arasındaki ilişki, doğru bir sonuca ulaştıramaz. Bu nedenle Ay gün yıl saat vs gibi değerlerin de sisteme dahil edilmesi gerekir. -Deneme sayısı az ise örneğin, 10 olaydan bir fikir çıkartırsanız ancak karşınızda 1000lerce olay varsa 10 olayla 1000lerce olayı genelleyemezsiniz. YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

25 TARTIŞMA Bizi diğer canlılardan farklı yapan nedir? Sevgi, nefret, his nedir? Ben kimim? Kendim nedir? Bedenimin neresindeyim? Yapay zekanın bilinci olabilirimi? İnsan bilincini modelleştirmek mümkün mü? Hafıza nedir? Beyinde hafıza nasıl kaydedilir? YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com

26 TARTIŞMA Makineler düşünebilir mi? Canlı ile makine arasındaki fark nedir? İnsanların yerine Bilgisayarlar çalışabilir mi? YAPAY ZEKA – Genel Kavramlar Öğr.Gör. Hüseyin TURGUT / Tefenni MYO hturgut.com