DEMİRLİ HUMİK ASİTİN DEĞİŞİK DÜZEYLERDE İLAVESİNİN MISIR SİLAJININ KALİTESİ VE İN VİTRO GAZ ÜRETİMİ ÜZERİNE ETKİSİ Betül Zehra SARIÇİÇEKa , Birgül YILDIRIMa.

... konulu sunumlar: "DEMİRLİ HUMİK ASİTİN DEĞİŞİK DÜZEYLERDE İLAVESİNİN MISIR SİLAJININ KALİTESİ VE İN VİTRO GAZ ÜRETİMİ ÜZERİNE ETKİSİ Betül Zehra SARIÇİÇEKa , Birgül YILDIRIMa."— Sunum transkripti:

1 DEMİRLİ HUMİK ASİTİN DEĞİŞİK DÜZEYLERDE İLAVESİNİN MISIR SİLAJININ KALİTESİ VE İN VİTRO GAZ ÜRETİMİ ÜZERİNE ETKİSİ Betül Zehra SARIÇİÇEKa , Birgül YILDIRIMa , Mustafa BOĞAb a Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Dışkapı-Ankara b Niğde Üniversitesi Bor Meslek Yüksekokulu Bor-Niğde ÖZET Bu çalışma, değişik düzeylerde ilave edilen demir içerikli humik asitin (FeHA) mısır silajının besin madde kompozisyonu, silaj kalitesi ve in vitro gaz üretimi (İVGÜ) ile in vitro gaz üretim parametreleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. FeHA % 5, 10 ve 15 düzeylerinde silaja ilave edilmiş ve 3 L’lik laboratuvar tipi silo kaplarında 90 gün süreyle silolanmıştır. Silajın ham kül (HK) ve ham yağ (HY) içeriği FeHA ilavesiyle artmış ve aerobik stabilite yükselmiştir. Mısır silajına %15 FeHA ilavesi silajın pH, organik asit (laktik, asetik ve bütirik asit) ve CO2 konsantrasyonunu düşürmüştür. Silaja FeHA ilavesi İVGÜ değerini önemli derecede etkilemezken, %5 FeHA ilavesi potansiyel parçalanabilirlik “b” değerini önemli derecede yükseltmiştir. GİRİŞ Humik asitler, alkali şartlar altında su içinde eriyebilen, zayıf alifatik ve aromatik organik asitlerin bir karışımıdır (Pettit, 2007). Humik asitler, %4 nitrojen ve %33-36 oksijen içerirler. Humik asitlerin toprakta nötr, alkali ve asidik şartlar içinde hareketliliği sınırlıdır (Islam, 2005). Humik asit polimerleri topraktaki organik bileşiklere bağlanabilen minerallere sahiptir. Doğal olarak oluşan humik asit ekstraklarının analizinde 60’ın üzerinde element olduğu belirlenmiştir. Humatlar doğal çevre içinde organik karbonun en yaygın formudur. Silaj, suca zengin yeşil yemlerin oksijensiz ortamda saklanması sonucu elde edilen fermente bir kaba yem çeşididir. Özellikle süt ineği, besi sığırı, koyun ve keçi gibi geviş getiren çiftlik hayvanlarının severek tükettikleri bu kaba yem, taze ot bulunmayan mevsimlerde ucuz bir yem kaynağıdır. Hemen hemen tüm bitkilerden silaj yapılsa da en fazla mısırdan silaj yapılmaktadır. Bu çalışma, bir silaj katkı maddesi olarak FeHA’in farklı düzeylerde ilavesinin mısır silajının besin madde içeriği, silaj kalite kriterlerine etkisini belirlemek amacıyla planlanmıştır. MATERYAL ve METOD Materyal Bu çalışmada, silaj materyali olarak Azize çeşiti mısır, silaj katkı maddesi olarak ise leonarditten elde edilen demir içerikli sıvı humik asit kullanılmıştır. FeHA, % 15 humik ve fulvik asit, % 3 potasyum oksit ve %1.5 demir içerir, pH’sı 8-10’dur. Silo materyali olarak 3 litrelik laboratuvar tipi cam silo kapları kullanılmıştır. İn vitro gaz üretim tekniği için kg canlı ağırlıkta 2-3 yaşlı Holstein erkek sığır kullanılmıştır. Rumen sıvısı alınan kanullü hayvanlar günde 2 kez (saat ) buğday samanı ve mısır silajından oluşan diyetle beslenmişlerdir. Metod Mısır hamur olumu devresinde hasat edilmiş, yaklaşık cm boyunda kıyılmış, %0, 5, 10 ve 15 oranında FeHA ilave edilerek her muamele grubu 3 tekerrürlü olarak silolanmıştır. Silaj 90 gün kapalı tutulmuştur. Denemede kullanılan mısır ve silajının besin madde analizleri ve amonyak azotu AOAC (1990)’a göre belirlenmiştir. Silaj organik asitleri Lepper yöntemine göre yapılmıştır (Akyıldız, 1984). Suda kolay çözünen karbonhidrat (SÇK) içerikleri fenol sülfürik asit yöntemine (Dubois ve ark., 1956) göre belirlenmiştir. Silajlarda aerobik stabilite testi Ashbell ve ark. (1991)’a göre yapılmıştır. Silajların in vitro koşullarda sindirilebilirlik (OMS) ve ME düzeyinin saptanmasında Menke ve Steingass (1988) tarafından bildirilen in vitro gaz üretim tekniği kullanılmıştır. Her muamele grubu ve her tekerrür 3 paralel olarak analiz edilmiştir. ARAŞTIRMA BULGULARI ve TARTIŞMA Silaj Kalitesi Araştırmada, değişik düzeylerde kullanılan FeHA’nın silajın kimyasal yapısını etkilediği görülmüştür. Silajların HP içeriği rakamsal olarak %10 FeHA ilaveli grupta yüksek olmasına rağmen gruplar arasında önemli farklılık bulunmamıştır (P>0.01). Silajda FeHA ilavesi HY ve HK içeriğini artırmış, en yüksek HY içeriği %15 ve %10 FeHA ilavesinde en yüksek HK içeriği ise %5 FeHA ilavesinde elde edilmiştir (P<0.01). Humik asitin demir içerikli organik asit olması silajın HK ve HY içeriğinin artmasına neden olabilir. %15 FeHA ilavesi silajın HS içeriğini rakamsal olarak düşürmüş ancak istatistik açıdan önemli bulunmamıştır. Silaja FeHA ilavesi silajın pH değerini düşürmüştür. En düşük pH %15 FeHA ilavesinde belirlenmiştir (P<0.01). KM ve pH dikkate alınarak hesaplanan Fleig puanı bakımından %5 ve10 FeHA ilaveli silajlar kontrol grubuna kıyasla yüksek olmuş, bu farklılık önemli bulunmuştur (P<0.01). %15 FeHA ilavesi silajın SÇK içeriğini kontrol grubuna kıyasla önemli derecede düşürmüştür (P<0.01). Silajların 5 gün boyunca doğrudan hava teması ile gerçekleştirilen aerobik stabilite testi sonucunda kontrol grubunda 96.3±0.53 g/kg KM ile yoğun bir CO2 üretimi olmasına rağmen FeHA ilavesi ile silajın CO2 üretimi düştüğü tespit edilmiştir. En düşük CO2 üretimi 25.9±0.16 g/kg KM ile %5 FeHA ilavesinde belirlenmiştir (P<0.01). FeHA ilavesi, silaj fermentasyon son ürünleri olan laktik asitte düşüşe, asetik asit konsantrasyonlarında ise artışa neden olmuştur. En düşük asetik asit konsantrasyonu %5 FeHA ilavesinde belirlenirken, en düşük laktik asit konsantrasyonu ise %10 ve %15 FeHA ilavesinde belirlenmiştir (P<0.01). İn vitro Gaz Üretim ve Gaz Üretim Parametreleri Silajların in vitro gaz üretim değerleri 3, 6, 9, 12, 24 , 48, 72 ve 96. saatlerde belirlenmiştir. 3, 6, 12, 24 ve 48. saat inkübasyonda İVGÜ değerleri rakamsal olarak %5 FeHA ilaveli silajda, 72 ve 96. saat inkübasyonda ise kontrol grubunda düşük olarak belirlenmiş ancak tüm inkübasyon süreleri için gruplar arasında farklılık önemsiz bulunmuştur. İVGÜ parametrelerinden “a” değeri bakımından gruplar arasında fark bulunmamıştır. Potansiyel parçalanabilirlik göstergesi olan “b” değeri %10 FeHA ilaveli grupta yüksek olmuştur (P<0.01). 96 saat sonrası pH değeri %5 ve %10 FeHA ilavesiyle kontrol ve %15 FeHA ilavesine kıyasla önemli derecede düşmüştür (P<0.01). Silajların OMS açısından rakamsal farklılık görülmesine rağmen gruplar arasında farklılık bulunmamıştır. ME ve NEL bakımından da benzer bir durum görülmektedir. %10 ve 15 FeHA ilavesi rakamsal olarak artışa neden olmuş ancak gruplar arasındaki farklılık önemli bulunmamıştır. SONUÇ Mısır bitkisine silolama sırasında FeHA ilave edilmesi mısır silajının besin madde içeriğini etkilemiştir. Silajlara FeHA ilavesi ile KM seviyesi yükselirken pH seviyesi düşmüştür. FeHA ilavesi OMS, ME ve NEL değerlerinde rakamsal olarak artış gösterse de bu farklılık önemsiz bulunmuştur. KM ve pH üzerinden hesaplanan Fleig puanı, kontrol grubuna kıyasla %5 ve 10 FeHA ilaveli silajlarda yüksek bulunmuştur. Ancak silaj fermentasyon özelliklerinden asetik asit FeHA ilavesi ile artış eğilimi gösterirken, laktik asit önemli derecede düşmüştür. Silaja FeHA ilavesi, fermentasyon sürecinde özellikle artması arzu edilen laktik asit seviyesini düşürdüğünden silaj kalitesi açısından yarar sağlayamamıştır. Silaj katkı maddesi olarak kullanılmasının bu çalışma için uygun olamayacağı görülmüştür. Bu konuda yapılmış çalışma olmadığından başka çalışmaların da yapılmasında yarar vardır. KAYNAKLAR Akyıldız, R., Yemler Bilgisi Laboratuvar Klavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ders Kitabı, Yayın No:895, Ankara. Dubois, M., Giles, K.A., Hamilton, J.K., Rebes, P.A. and Smith, F., Colorimetric method for determination of sugars and related substances. Anal Chem., 28: Islam, K.M.S., Schuhmacher, A., Gropp, J.M., Humic acid substances in animal agriculture. Pakistan J. Nutr., 4(3): Menke K.H. And Steingass H. ,1988. Estimation of the energetic feed value obtained from chemical analysis and gas production using rumen fluid. Anim. Res. Develop. 28:7-55. HUMAK 2014 HUMAK 2014 ULUSLARASI KATILIMLI II. HUMİK MADDE KONGRESİ EKİM 2014 KAHRAMANMARAŞ