DUYGU, BELLEK, DÜŞÜNCE Prof Dr Süheyla Ünal.

... konulu sunumlar: "DUYGU, BELLEK, DÜŞÜNCE Prof Dr Süheyla Ünal."— Sunum transkripti:

1 DUYGU, BELLEK, DÜŞÜNCE Prof Dr Süheyla Ünal

2 Duygu Psikofizyolojik uyaranların oluşturduğu öznel duyum
Bir öznel duyum aşağıdakiler ile etkileşim neticesinde yaşanır: çevresel uyaranların algılanması algılamalara sinirsel ve hormonal tepkiler bu durumu uyandıran koşulun adlandırılması durumun dışarıya sergilenmesi-ifade edilmesi

3 Duygu BİRİNCİL DUYGULAR Keyif Korku Tiksinme Sürpriz İlgi Üzüntü Doğuştan Uyaranın tehlike, tehdit/uzaklaşma ya da hoşlanma/yaklaşma açısından öneminin değerlendirilip, verilecek tepkinin belirlenmesinde önem taşır Limbik sistem duyguların oluşumundan sorumludur

4 Duygunun üç bileşeni Fizyolojik uyarılma Bilinçli yaşantı
Duyguların şiddeti arttıkça fizyolojik tepkilerin şiddeti de artar. Bilinçli yaşantı Farkındalık ve bellek aracılığı ile hisler anlamlandırılır Davranışsal ifade Yüz ifadeleri ve beden duruşu duyguların ifadesini sağlar

5 Limbik sistem septal bölge forniks hipokampus amigdala insula
arka fronto-orbital korteks

6 Limbik sistemin işlevleri
Yaşamın korunması Duygular (agresyon, korku, haz ) Motivasyon Amaca yönelik davranış Öğrenme Türün korunması Cinsel davranış

7 Duygu-Bellek Duyguların oluşumunda geçmiş yaşantıların kaydedildiği bellek yapıları önem taşır Amigdala (çevreden gelen duygusal uyaranların algılanmasında ve duygunun oluşmasında kilit yapıdır) Hipokampus (uzun süreli bellek)

8 Duygu yapıları Duygular hipotalamus ve beyin sapı aracılığı ile enerjiyi harekete geçirerek, eylemi kolaylaştırır

9 Hipotalamus Otonomik işlev Hormon salgılanması Isı regülasyonu Açlık
Susuzluk algısı ve regülasyonu

10 Otonom sinir sistemi Sempatik sinir sistemi organizmanın tehlikeli uyaranlar karşısındaki savaş-kaç tepkilerini yönlendirir Parasempatik sistem organizmanın dinlenmesini, onarılmasını sağlar

11 Serebral korteks-Düşünce
Birincil duyusal, motor ve bağlantı alanlarından oluşur Her duyusal modalite ve motor işlev için özelleşmiş alanlar bulunur. Yüksek bilişsel işlevler bağlantı (asosiasyon) alanları aracılığı ile gerçekleşir.

12 Frontal lob soyutlama gelecekteki eylemin sonuçlarını öngörme
karar verme önceleme akıl yürütme sorun çözme planlama

13 Karar-Eylem Algıya dönüşen uyarana hangi davranışsal tepkinin verileceğine beynin yönetsel merkezi olan prefrontal korteks karar verir Verilen karar uygulama merkezi olan premotor kortekse aktarılarak motor planlama oluşturulur Motor planlama davranışın genel bir taslağının oluşturulması ile başlar, motor yolakdaki işlemler sonucu kasların etkinliği aracılığı ile somut davranışa dönüştürülür.

14 Bağlantı korteksi Çalışma belleği Seçici dikkat Depolama Singulat
Düşünme ve eylem Prefrontal korteks Motor sistem Bazal gangliyonlar Serebellum Seçici dikkat Çalışma belleği Bağlantı korteksi Depolama Duygusal kodlama Singulat yaşantı Hipokampus Konsolidasyon Talamus Duyusal girdi Uyarılma Amigdala Duygu anlatımı Endokrin Otonom Hipotalamus

15 Düşünme ve Problem çözme

16 Düşünme Düşünce, kavram ve çağrışımların amaca yönelik akışı
Psikobiyolojik bütünlüğün yüksek bir işlevi Dış dünyanın zihnimizdeki yansıması

17 Soyutlama Nesnelerin gerçekte ayrılamayan özelliklerinin zihinde ayrılarak üzerinde düşünülmesi süreci Kavramlaştırma ayırma, gruplama, kategorize etme adlandırma

18 Akıl yürütme Eski yaşantılara ya da bilgilere dayanarak zihinde oluşturulan yargılar aracılığıyla yeni yargılara vurma süreci Tümevarım Tümdengelim

19 Problem çözme Problem---Bireyin amacına ulaşmasını engelleyen, bir çözüm ve inceleme gerektiren durum Problem çözme---bu engeli ortadan kaldırmak için bireyin çaba göstermesi ve bu çabaların amacına ulaşması

20 Problem çözme aşamaları
Problemi tanıma ve tanımlama İpuçlarını araştırma-veri toplama Problemin özelliklerini belirleme Çözüm seçeneklerini belirleme Uygulanacak yaklaşımı belirleme Uygulama Değerlendirme

21 Yaratıcı düşünme Hazırlık dönemi Kuluçka dönemi Kavrama dönemi
Değerlendirme dönemi

22 Eleştirel düşünme sorgulayıcı bir yaklaşımla konulara bakma, yorumlama ve konular hakkında karar verme sebep-sonuç ilişkilerini bulma, ayrıntılarda benzerlik ve farklılıkları yakalama, çeşitli ölçütleri kullanarak sıralama, verilen bilgilerin kabul edilebilirliğini ve geçerliliğini belirleme, çözümleme, değerlendirme, anlamlandırma, çıkarımda bulunma

23 Problem çözmeyi etkileyen faktörler
Zeka Motivasyon Deneyim İşleve takılma Zihinsel kurgu Kullanılan yaklaşım (deneme-yanılma ya da içgörü yaklaşımı)

24 Zeka Yeni bilgiler, davranışlar öğrenme, beceri kazanma, gerektiğinde bunları kullanabilme, problem çözme, uyum sağlama yeteneği Düşünme, problem çözme hızı

25 İletişim ve dil Bir organizmanın ürettiği, başka organizmalar için anlamlı olan ve böylelikle davranışlarını etkileyen sinyaller... İşaret Sembol Dil; İnsanlarda bir etki yaratan , uyaran özelliği taşıyan sembollerden oluşan soyut bir sistem...

26 Bellek Öğrenilen bilgilerin ve yaşantıların
Değerlendirilmesi, işlenmesi, kodlanması, depolanması, anımsanması işlevlerinin tümü

27 Belleğin özellikleri Bellek kapasitesi Bellek içeriği
Bellek bilinç-ilişkisi Çağrışım Anımsama Unutma

28 Bellek aşamaları Kodlama Depolama Geri çağırma Saptama Saklama Anımsama Yerine yerleştirme Unutma: bu üç aşamadaki süreçlerden birinin aksamasıyla oluşuyor

29 Bellek türleri Kısa süreli bellek
Öğrenilen bilgilerin birkaç dakikaya kadar tutulabildiği bellek 2. Uzun süreli bellek Öğrenilen bilgilerin dakikalardan uzun yıllara kadar tutulabildiği bellek 3. Çalışma belleği O an gerekli olan bilginin toparlanıp kullanılması

30 Kısa süreli bellek Kodlama: Dikkat önemli İmge: 3-5 sn Depolama: 7 + 2
Geri çağırma: Bellek listesindeki rakam sayısının artışıyla hatırlama arasındaki ilişki

31 Uzun süreli bellek Kısa süreli bellekte işlenen bilgi uzun süreli belleğe aktarılır ve depolanır. Hatırlama için depolanma dışında ipucu gereklidir. Anlam bellekte tutulur

32 Kısa bellek Uzun bellek
Sessel kod Kapasite dar Ara bul getir hatasız elektrofizyolojik Anlamsal kod Sınırsız Ara bul getir hataya eğilimli biyokimyasal

33 Belleği güçlendirme Kümeleme Hayal etme Ayrıntılama
Bağlama yerleştirme Organize etme Ara-bul-getir alıştırmaları

34 Belleği güçlendirme Gözden geçirin Soru hazırlayın Okuyun
İlişkiler kurun Tekrar edin Yeniden gözden geçirin