Sağlık Bilimleri Fakültesi

... konulu sunumlar: "Sağlık Bilimleri Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 Sağlık Bilimleri Fakültesi
Antiaging(Antiecing)-Gençleştirme Ve Uygulamalar (10) SKY 413 Evde Bakım Hizmetleri Yönetimi Dersi (SKY 4) Prof. Dr. Ömer R. ÖNDER Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Güz

2 Anti-Aging Uygulaması
Hormonal dengesizlikleri erkek ve kadında ayrı ayrı ele alarak, dengelemek, Cilt dokusunu ve bağlayıcı hücreleri yenilemek, Cinsel gücü ve sağlığı artırmak, Yaşlanmayla ilgili hastalıkları erken tanılamak, tedavi etmek ve önlem almak, Temel İlkeler; Muayene ve testlerle yaş durumu ve gereksinimi belirlemek(Biyolojik yaş ölçümü, hormon ve genetik durumu, kemik ve kan tablosunun belirlenmesi), Eksik hormonların dışarıdan verilerek, dengelenmesi, Gereksinim varsa vitamin ve mineral desteği, Sağlıklı yaşam biçimi(dengeli beslenme,az kalori, kilo kontrolü ve egzersiz, vb.), Plastik ve estetik cerrahi uygulamaları, Anti-Aging(Yeniden Gençleşme); Yaşlanmayı geciktirici ya da durdurucu tedavi ve uygulamalarını içerir. Yaşlanmada Üç Önemli Faktör; Serbest Radikaller, Hormon ve enzim’lerin azalması, Sağlıksız yaşam ve yıpranma, Hedef; Yaşlanma sonucu ortaya çıkan hastalıkları önlemek, Güç kaybını engellemek ve daha uzun süre genç kalmayı sağlamak,

3 Yaşlanmada Etkili Durumlar
Serbest Radikaller(SR) veHücre Zarı, Çekirdek, Mitokondriyal DNA Mutasyonları ve Hasarı; Mitokondriya’da Glikoz+O2=Isı+Serbest Radikaller(SR), (Hidrojen peroksit(H2O2), Hidroksil radikali(OHO), Azot dioksit, Ozon, Lipit peroksit, Hipoklorik asit, Kloramin), Üretim ve atılım arasındaki dengesizlik, SR birikimine ve yeniden hücre içine girmeye, bu da mutasyon ve hasara yol açar, Mutasyon ve hasar 30 yaşlarında başlar, 50’den sonra hızla artar, Kalp, damar, böbrek, beyin gibi organlarda daha hızlı,

4 Telomer Kısalması ve Telomeraz Enzimi Teorisi
Telomer(DNA Zinciri) Kısalması ve Telomeraz Enzimi; Kromozomların ucundaki DNA zinciri uzunluğuna Telomer denir, her hücre çoğalmasında telomer bir miktar kısalır, zamanla hücre çoğalamaz olur (Yaşlanma), Telomer kısalmasını, Telomeraz Enzimi bir miktar önler, Telomer kısalması olmadığı için çoğalması devam eden hücreler: Sperm/Ovum, Kök Hücre ve Kanser Hücresidir, Kopyalama vücut hücresinden yapılmakta, bu hücrenin de daha önce telomer kısalması nedeniyle ömrü kısaldığından, kopyalanan canlının (Dolly Koyun) ömrü kısadır ve etik değildir, Telomeraz enzimi sentezlenip, genç kalmak ve ömrü uzatmak için vücuda verilebilmekte ise de, vücut hücrelerinde yaptığı gibi kanser hücrelerinin çoğalmasını da artırdığından, pratik ve etik değildir,

5 Mitokondriyal DNA Mutasyonları/Hasarı (Serbest Radikaller)
Vücutta yaklaşık Trilyon hücre vardır, Mitokondriyumda(Boyları 0,2-0,5 mikron)=Glikoz+O2=Enerji/Isı+Serbest Radikaller(SR), SR, yanma sırasında elektron kaybetmiş zararlı maddeler(Hidrojen peroksit(H2O2), Hidroksil radikali(OHO), Azot dioksit, Ozon, Lipit peroksit, Hipoklorik asit, Kloramin vb.), SR üretimi ve atılımı dengeli değilse, SR düzeyi artar, tekrar hücre içine girer, Dışarıya gerektiği gibi atılamayan SR’ler yeniden hücre içine girer, mitokondriyal DNA mutasyonu ve hasarı artar. Mitokondrinin yapısı ve işlevi olumsuz etkilenir(Metabolizmada yavaşlama, kilo alma vb.), Mitokdndriyal DNA mutasyonları ve hasarı; 30 yaşlarında başlar, 40’lı yaşlarda artarak ilerler, 50’den sonra dramatik bir şekilde artarak yaşlanmaya ve pek çok yaşlılıkla ilintili hastalıkların oluşmasına yol açar, Mitokondriyal DNA Mutasyonları bazı organlarda daha hızlıdır ve daha erken başlar, Kalp/iskelet kası, Böbrek, Merkezi Sinir Sistemi (Beyin) vb.,

6 Serbest Radikallere Karşı Savunma
Bu savunma sistemleri, SR’lere kendi elektronlarını vererek, onların elektron açlığını giderir, onları etkisiz hale getirirler, SR’lerin dikenlerini köreltirler, Hücreden uzaklaştırılmalarına yardımcı olurlar, 1. Hormon, Enzim ve Diğer Biyomoleküler Sistemler: DNA’daki bilgilere göre vücut tarafından üretilen moleküler maddeler: İnsan Büyüme Hormonu(HGH), Melatonin, DHEA-SO4(Dehydroepiandrosterone sülfat) “Summer 7 Keto”; SR’leri Zararsızlaştıran Enzimler; Süperoksit dismutaz, Katalaz, Glutatyon peroksidaz, Sülfhidril proteinleri ve diğer serum proteinleri Sistein ve Prosistein, CO Enzim Q10, Alfa Lipoik Asid, Acetyl L Carnitine, Hydergine, Piracetam Deprenyl, 2. Dışarıdan Besinlerle Alınan Antioksidanlar, A ,C,E vitaminleri, B5-B6 Vitaminleri, Protein ler, Mineraller(Selenyum. Bakır, Çinko vb.) Likopen vb.

7 Yaşlanma Sürecini Etkileyen Etmenler (Hormon/Enzim/Protein/Vitamin vb
İnsan Büyüme Hormonu(Human Growth Hormone); Hipofizden salgılanır, gençliğe kıyasla yaşlılıkta düzeyi 1/5’e düşer, ergenlikte en yüksek düzeydedir, yetmezliğinde; Yağlanma, kilo alma, Kas kütlesinde ve gücünde azalma, Egzersiz kapasitesinde azalma(akciğer fonksiyonlarında gerileme), Kalbin çalışmasında zayıflama, Kemik yapısında zayıflama, Uyku bozuklukları ve kendini iyi hissetmeme, İmmün sistemde zayıflama, sık hastalanma, IGF-1(İnsülin Growth Faktör 1), HGH’nin karaciğerde dönüştüğü aktif metabolitidir, HGH’nin kan düzeyinin belirlenmesinde kullanılır, DHEA-SO4(Dehydroepiandrosterone sülfat) “Summer 7 Keto”; Böbrek üstü bezlerinden salgılanır, testesteron ve östrojene dönüşür, İmmün sistemi ve sinir sistemini korur(SLE, Parkinson, Alzheimer , Depresyon, vb.), Stresten koruyucu, Kanser ve kalp damar hastalıklarından koruyucu, Yüksek kolesterol, Obezite, Kas gücünü artırıcı, Diyabet, Osteoporoz, Cinsiyet Hormonları; Testesteron/ Östrojen/ Progestron,

8 Yaşlanma Sürecini Etkileyen Etmenler (Hormon/Enzim/Protein/Vitamin vb
Melatonin; Epifizden salgılanır, Yapısında triptofan aminoasiti bulunur, Beynin alt bölümünde epifizden(pineal gland=pirinç, mercimek büyüklüğünde) üretilen hormon, gece salgılanır, ışıkta retina uyarıldığından salgılanması durur(körlerde düzey yüksek, pek kanser olmazlar), Akşam 21:00’de salınım başlar, gece 02:00-04:00 arası en fazladır, Antioksidan, antikanserojendir(kanserleşmeyi ve mutasyonları önler, hücreleri tamir eder), Gece salgılanır, uykuya dalmayı sağlar ve yorgunluktan korur, dinlendirir, Yaşlanma sürecini uzatır, Üreme üzerinde etkilidir, CO Enzim Q10; Kalp damar sistemini koruyucu,enerji verici, Kanseri önleyici, Yaşlanmayı geciktirici, Alfa Lipoik Asid; Antioksidan, Kanda glukozun zararını azaltır, diyabetli hastalar açısından önemli, Yaşlanmayı geciktirir, Serbest Radikalleri Zararsızlaştıran Enzimler; Süperoksit dismutaz: Mitokondride bulunur, Süperoksit radikallerini hidrojen peroksite çevirir, Katalaz: Hücrede bulunur, Hidrojen peroksidi suya ayrıştırır, Glutatyon peroksidaz: Hidrojeni çıkartıp su oluşturur, Sülfhidril proteinleri ve diğer serum proteinleri: Organik peroksitleri ve hidroksil radikallerini zararsız kimyasallara dönüştürür.

9 Yaşlanma Sürecini Etkileyen Etmenler (Hormon/Enzim/Protein/Vitamin vb
ALC(Acetyl L Carnitine); Hücrenin güç kaynağı olan mitokondrial fonksiyonun azalması yaşlanmaya yol açar,ALC; Aminoasit gibi enerjiyi uyarır, Yağ asitlerinin mitokondri içine taşınmasını sağlar, Mitokondrial fonksiyonu geliştirir, DNA hasarını engeller ve geri döndürür, Deride adiposit(yağ hücresi) artışını engeller, Kalp kasını güçlendirir, Kan-beyin engelini aşar ve nörotransmitter olan asetilkolin üretimi için gerekli, Nöron hücre kaybını yavaşlatır, Kavramayı güçlendirir, alzheimerden koruyucu, Hücrenin güç kaynağıdır, ölmesini(adipozit) önler, Yaşlanmayı yavaşlatır, Sistein ve Prosistein; Protein sentezinde önemli bir sülfür aminoasittir, her insan hücresinde bulunur, Antioksidan sentezinde rol oynar, Yaşamı uzatır,

10 Yaşlanma Sürecini Etkileyen Etmenler (Hormon/Enzim/Protein/Vitamin vb
Hydergine; Beyne kan akışını ve O2 miktarını artırır, beyin hücreleri beslenir ve yenilenir, Beyinde ATP düzeyini ve glukozun kullanımını artırır, Beyin hücrelerindeki serbest radikallerin zararını azaltır, Hafıza ve öğrenmeyi artırır, Pirasetam; Nöronlardaki öğrenme ve hafıza reseptörlerinin duyarlılığını artıran GABA aminoasitinin türevidir, Beynin alanlarını ve beyindeki elektriksel aktiviteyi ayarlar, Hafızayı ve dikkati güçlendirir, Zekayı artırmada,yaratıcılığı ve bilgiyi işleme yeteneğini kullanmada yardımcıdır, Deprenyl; Nöronları, nörotoksinlerden korur, Antioksidan enzimlerin düzeyini artırır, dopamin azaltıcı enzimlerin düzeyini düşürür, Parkinson ve alzheimer hastalıklarının olumsuz etkilerini azaltır, Ömrü uzatır,

11 Yaşlanma Sürecini Etkileyen Etmenler (Hormon/Enzim/Protein/Vitamin vb
C Vitamini(Askorbik Asid); Tüm sebzelerde, Turunçgiller başta olmak üzere tüm meyvelerde, Antioksidan etkili, yaşlanma ve hastalıklardan koruyucu, E Vitamini(Tokoferol); Selenyumun antioksidan etkisini artırır, Bağışıklığı güçlendirir, Kalp krizi olasılığını azaltır, Kanserden koruyucudur, Likopen; Domateste yüksek miktarda var, En önemli yaşlanmayı önleyici faktör, Kanserden koruyucu etki(Prostat Ca), A Vitamini(Karoten); Havuç ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur, Antioksidan etkili, yaşlanma ve hastalıklardan koruyucu,

12 Yaşlanma Sürecini Etkileyen Etmenler (Hormon/Enzim/Protein/Vitamin vb
B5 Vitamini; Büyüme ve gelişmeye etkili, Soğuğa dayanıklılığı artırır, B6 Vitamini; Pek çok yaşam sürecinde etkili, Aminoasit metabolizmasında etkili, Kalp krizi ve inmeden(felç) koruyucu, Selenyum; Kalp damar hastalığı ve kanserden koruyucu, Bağışıklığı artırır, Toksik etkiye dikkat,

13 Anti-Aging Uygulamalrı
H-Scan Cihazı, Biyolojik yaş ölçümü; biyolojik yaş-organların total yaşı, 12 vücut fonksiyonu inceleniyor, Testler; Kemik yoğunluğu, Kan tahlilleri, USG,EKG Cilt analizleri, Ayrıntılı Hormon Analizi; Kadınlık,erkeklik hormonu, Kortizol,İnsülin,melatonin, Seratonin vb., Hormon, Vitamin ve Mineral Desteği; Bazılarına takviye gerekiyor, Bazılarında beslenme ve yaşam tarzı ile sağlanıyor,

14 Anti-Aging Uygulaması
Genetik Testler; Herkese hormon verilemiyor, Riskli olanlar genetik test ile belirleniyor, Bazı insanların genlerinde mutasyonlar oluyor, bunlar belirlenip,hormon verilip verilmeyeceğine karar veriliyor, Sağlıklı Yaşam Biçimi; Sigara ve dumansız ortam, Düzenli-doğru beslenme, Stres yönetimi, Kilo kontrolü, Düzenli egzersiz, Toksinlerden arınma, Düzenli uyku ve dinlenme, Tıbbi Kozmetik ve Güzellik Programları; Plastik ve Estetik Cerrahi uygulamaları,

15 Anti-aging’e Uygun SR’leri Zararsızlaştırıcı DNA Mutasyonlarını Onarıcı Yaşam Tarzı
Sigarasız yaşam, Sağlıklı beslenme(Yeterli ve Dengeli): 3 ana, 3 ara öğün, Akşam 19:00’dan sonra yememe, Sebze ve meyve ağırlıklı, Süt/Süt ürünleri ağırlıklı, Tuz(günde 1 çay kaşığını geçmemeli), Şeker/tatlılar kalkmalı (tatlı gereksinimi meyvelerden), Katı yağlar, özellikle margarinler kalkmalı, Zeytin yağ tercih edilmeli (Dumanlanma Derecesi 250 derece, kanserojen madde oluşmuyor;diğer yağların derece, kanserojen kolay oluşuyor; Ayçiçek yağındaki Omega 6, balığın Omega 3’ünü etkisizleştiriyor), Ekmek kısıtlı (Kepekli, tam buğday tercih), Günde en az 2 litre su(tercihen yarısını hızlı, yarısını yudum yudum), Uyku, gece karanlıkta, Yürüme ve Egzersiz (Günde dakika), Stresle başetme,

16 Değerlendirme Soruları
Anti-aging nedir? Kısaca tanımlayınız. İnsan büyüme hormonu hangi organdan salgılanır? Etkisini kısaca belirtiniz. Meletonin, hangi organda salgılanır? Organizmada etkisi nedir? Kısaca belirtiniz. Anti-aging uygulamalarını ana başlıklar halinde yazınız. Anti-aging uygulamalarını günümüz koşullarını göz önünde bulundurarak değerlendiriniz.

17 Kaynaklar Institute of California WHO/NMH/NPH., (2002). “Active Ageing: A Policy Framework”. 02.8,Madrid, Spain. WHO., (1995). “Health of Elderly”. Tech. Rep. Series, N:79 WHO/Geneva. Türk Tabipleri Birliği., Ankara Tabip Odası., (2000). “Geriyatri 2000 Eğitim Toplantısı Konuşma Özetleri”. Yayına Hazırlayanlar: Yeşim Gökçe Kutsal., Serpil Bal.

18 “Yaşlılık bir dağa tırmanmak gibidir; nefessiz bırakır, ama muhteşem bir manzaraya tanık olursunuz”
INGMAR BERGMAN TEŞEKKÜRLER