ÇOCUĞUN HUKUKİ KİMLİK ÖZELLİKLERİ

... konulu sunumlar: "ÇOCUĞUN HUKUKİ KİMLİK ÖZELLİKLERİ"— Sunum transkripti:

1 ÇOCUĞUN HUKUKİ KİMLİK ÖZELLİKLERİ
ÇOCUĞUN EHLİYETLERİ HAK EHLİYETİ FİİL EHLİYETİ ÇOCUĞUN HUKUKİ KİMLİK ÖZELLİKLERİ

2 Hak Ehliyeti Hak ehliyeti, kişilerin hak sahibi olabilme ve borç altına girebilme ehliyetidir. Bütün insanlar, hukuk düzeninin sınırları içerisinde, eşit olarak hak ve borçlara ehil olabilirler. Çocuk, sağ ve tam doğmuş olmak şartıyla, ana rahmine düştüğü andan itibaren, hak ehliyetine sahiptir. Fakat evlenme, vasiyetname yapma, vakıf kurma, kefil olma gibi durumlarda hak ehliyeti sınırlandırılmıştır.

3 Fiil Ehliyeti Fiil ehliyeti, kişinin kendi fiilleriyle hak edinebilmesi ve borç altına girebilmesidir. Çocuk fiil ehliyetine doğuştan sahip olmaz, ya kısmen sahiptir ya da hiç sahip değildir. Fiil ehliyetine sahip olmayan çocuk, ancak yasal temsilcisi olan veli ya da vasisi aracılığı ile hak kazanabilir ve borç altına girebilir. Bu kısıtlamanın sebebi çocuğu korumaktır.

4 Fiil Ehliyeti Fiil ehliyetinin koşulları şunlardır:
1.Ergin olmak: Kanun’a göre 18 yaşını dolduran herkes ergindir. 2.Kısıtlı Olmamak: Kanun’a göre ergin olan kişinin fiil ehliyeti akıl hastalığı, alkol ve madde bağımlılığı ve savurganlık gibi nedenlerin birinin bulunması halinde hakim kararıyla kaldırılabilir.

5 Fiil Ehliyeti 3.Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak: Ayırt etme gücü, kişinin akla uygun biçimde davranma ve fiillerinin neden ve sonuçlarını anlayabilme yeteneğidir. Ayırt etme gücüne sahip olmayan bir birey fiil ehliyeti bakımından tam ehliyetsizdir. Bunun sonucu olarak da, yaptığı hukuki işlemler geçersizdir ve gerçekleştirdiği hukuka aykırı fiillerden sorumlu değildir. Kişinin ayırt etme gücünü haiz olup olmadığı ise hakimin takdiridir.

6 Fiil Ehliyeti Ayırt etme gücünü ortadan kaldıran nedenler:
-Yaş küçüklüğü -Akıl hastalığı -Akıl zayıflığı -Sarhoşluk -Diğer nedenler

7 Fiil Ehliyeti Çocuklar fiil ehliyeti bakımından iki kategoriye ayrılmıştır: 1.Tam Ehliyetsiz Çocuklar: Ayırt etme gücüne sahip olmayan çocuklar bu kategoriye girer. Bu sebeple, fiil ehliyetleri yönünden tam ehliyetsizdirler. Bu kişiler adına hukuki işlemleri yasal temsilcileri yapar. Ancak vakıf kurma, çocuk adına kefil olma, önemli bağışlamalarda bulunma gibi hukuki işlemler yapamaz, kişiye sıkı sıkıya bağlı hakları kullanamaz.

8 Fiil Ehliyeti Tam ehliyetsiz çocuklar, hukuka aykırı eylemlerinden sorumlu tutulamazlar ve yaptıkları işlem kesin hükümsüzdür. Bu hükümsüzlük yasal temsilcinin onayı ile de geçerlilik kazanmaz, işlemin çocuk adına tekrar yapılması gerekir.

9 Fiil Ehliyeti 2.Sınırlı Ehliyetsiz Çocuklar: Ayırt etme gücüne sahip olan çocuklar bu kategoriye girer. Bunlar bazı işlemleri yasal temsilcisinin izni veya onayı olmadan yapabileceği gibi bazı işlemleri de yasal temsilcisinin izni veya onayı olmadan geçerli bir hukuki işlem sayılmaz.

10 Fiil Ehliyeti Yasal temsilcinin onayı gerekmeksizin tek başına yapabileceği işler: 1-Karşılıksız kazandırmalar 2-Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar 3-Ehliyetin genişlediği durumlar

11 Fiil Ehliyeti Yasal temsilcinin onayı veya katılımı ile yapabileceği işler: 1- Yasak işlemler 2-Hukuka aykırı eylemlerden sorumluluk ve dava ehliyeti 3-Tıbbi müdahaleler

12 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
Çocuğun adı soyadı, yerleşim yeri, vatandaşlığı aile bağları onun kimlik özellikleridir. Bu özellikler çocuğu diğerlerinden ayırarak bireyselleştirir. Çocuk Hakları Sözleşmesi madde 8’e göre çocuklara verilen isim, vatandaşlık hakkı ve aile bağları korunmalıdır. Bunlar zorla değiştirilemez ve alınamaz, değiştirilmek istenir ya da çocuğun elinden bu haklar alınırsa devlet bu duruma karşı çıkmalıdır.

13 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
1.Çocuğun Adı Soyadı: Soyadı ad ile birlikte çocuğun kimliğini oluşturur ve onun bir aileye ait olmasını sağlar. Evlilik içinde doğan çocuk babanın soyadını alırken evlilik dışında doğan çocuk anasının soyadını alır. Ana ile evlilik, tanıma veya hakim hükmüyle baba ile soybağı kurulmadıkça da çocuk anasının soyadını taşır. Ergin olmayan küçük evlat edinildiğinde evlat edinenin soyadını alır.

14 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
Çocuğun adını ana babası koyar. Evlilik dışında doğan çocuğun adını ise anası koyar. Bununla birlikte evlat edinen kişi isterse çocuğa yeni bir ad verebilir. Burada çocuğu koruyacak biçimde getirilen sınırlama ana babanın veya evlat edinenin bu hakkını kötüye kullanamayacak olmasıdır. Bu kişiler çocuğa, onu küçük düşürecek gülünç isimler koyamazlar. Haklı nedenlerin varlığı halinde herkes gibi çocuk da isterse ad ve soyadını değiştirebilir.

15 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
2.Çocuğun Vatandaşlığı: Türk Hukuku’nda çocuğun vatansız kalmasını önleyecek ve vatandaşlık hakkını koruyacak koruyacak birçok önlem ve düzenlemelere yer verilmiştir. Bu düzenlemelere göre çocuk Türk vatandaşlığını ya doğumla ya da sonradan kazanır.

16 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
A.Türk Vatandaşlığının Doğumla Kazanılması: Doğum anından itibaren hüküm ifade eder. a. Soybağı - Evlilik birliği içinde Türk vatandaşı ana veya babadan doğan çocuk Türk vatandaşıdır. - Evlilik birliği dışında doğan çocuk ise Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan doğmuş veya soybağının kurulması şartıyla Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan doğmuş olan çocuk Türk vatandaşıdır. b. Doğum Yeri - Türkiye’de yabancı ana ve babadan doğan ve bu sebeple herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuk, Türk vatandaşıdır.  - Türkiye'de bulunmuş çocuk aksi sabit olmadıkça Türkiye'de doğmuş sayılır.

17 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
B. Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılması: Yetkili makamın kararı veya hakkın kullanılmasıyla hüküm ifade eder. a. Evlat Edinilme -Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan çocuk, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmadığı takdirde Türk vatandaşlığını kazanabilir.  b. Seçme Hakkı -Ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde seçme hakkını kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

18 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
3.Çocuğun Yerleşim Yeri: Yerleşim yeri, kişinin bir yere bağlılığını ifade eder. Herkesin bir ikametgahı olmak zorundadır. Çocuğun yerleşim yeri ana babasına bağlıdır. Ortak bir yerleşim yeri varsa o yer, yoksa çocuk kimin yanında yaşıyorsa o yer çocuğun ikametgah yeri sayılır. Vesayet altındaki çocuğun yerleşim yeri ise vesayet makamının bulunduğu yerdir. Ana baba velayete sahip değil, çocuk da bunlardan birisinin korumasına bırakılmamışsa ikametgah yeri halen oturduğu yerdir.

19 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
4.Çocuğun Hısımları: Kimlik duyguları ve aile bağının korunması açısından çocuğun yalnız ana babası değil kardeşleri, büyük ana babaları ve diğer hısımları da önemlidir. Kanuni olarak kan hısımlığı ve kayın hısımlığı olarak ikiye ayrılan aile bağları çocuğa mirasçılık hakkı gibi birçok hak sağlamaktadır.

20 Çocuğun Hukuki Kimlik Özellikleri
5.Çocuğun Nüfus Kayıtları: Her Türk vatandaşı nüfus kütüklerine kaydolmaya ve nüfus cüzdanı almaya mecburdur. Çocuğun kimliğinin korunmasına ilişkin düzenlemeler sonucu çocuğun, kimlik bilgilerinin gizlenmesi, hukuka aykırı olarak başkasına verilmesi, değiştirilmesi veya nüfusa hiç kaydedilmemesi gibi durumlarda bunlara sebebiyet veren kişi veya kişiler cezalandırılır.