Sağlığımız ve Besinlere Kimyasal Bakış

... konulu sunumlar: "Sağlığımız ve Besinlere Kimyasal Bakış"— Sunum transkripti:

1 Sağlığımız ve Besinlere Kimyasal Bakış
BERKAY KIZILATEŞ Bünyamin KILIÇARSLAN Ali Volkan DURMAZ Mehmet Emin AKTAŞ Emre SAÇAN

2 Bütün canlılar hayatlarını sürdürebilmek için besin maddelerini tüketmek zorundadırlar.
Besinler canlı vücudunda; gerekli enerjinin kazanılmasında, yapı maddesi temininde, yıpranan kısımların onarılmasında ve bütün vücutta düzenlemenin sağlanmasında kullanılır.

3 Yeterli ve dengeli beslenme
Büyüme ve gelişme ve sağlığın korunması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin ihtiyacı karşılayacak miktarda düzenli ve süreklli alınmasına yeterli ve dengeli beslenme denir.

4 Organik Besinler Karbonhidratlar, proteinler, yağlar ve vitaminlerdir. Cansız ortamda bulunmayıp, ancak canlıların vücutlarında üretilirler. (Günümüzde, teknolojinin gelişmesiyle bazı vitaminler fabrikalarda sentetik olarak üretilebilmektedir). Bütün organik besinlerin temel yapısını karbon atomları oluşturur. Çoğunda karbonun yanında oksijen ve hidrojen de bulunur.

5 İnorganik Besinler Su ve madensel tuzlardır. Hem canlı vücudunda hem de cansız ortamda bulunur. Küçük moleküllü olup, devamlı ve yeterince bulunurlar. 

6 KARBONHİDRAT Karbonhidratlar karbon, hidrojen ve oksijenden oluşmuş moleküllerdir. Genelliklekarbonhidratlar, moleküllerindeki basit moleküllerin sayısına göre monosakkaritler, disakkaritler ve polisakkaritler olarak üç temel grupta incelenmektedir. Karbonhidratlar bitkisel besinlerde yaygındır

7  En önemli görevi vücuda enerji sağlamalarıdır.
 Bir gram karbonhidrat ortalama 4 kalori enerji verir. Vücudun enerji ihtiyacının önemli bir kısmı karbonhidratlardan sağlanır. Bu besin öğeleri enerji oluşum sürecinde artık bırakmadığından vücut için yorucu değildir.  Beyinin tek kullandığı enerji kaynağı glikozdur. Bu nedenle bilişsel fonksiyonlar için glikoz sağlanmasının zorunludur.  Ketozisi önleyicidirler(antiketojeniktirler).

8 Protein ihtiyacını azaltır
Protein ihtiyacını azaltır. Yeterli miktarda alınan karbonhidrat proteinlerin enerji için kullanılmasını önler. Vücutta suyun ve elektrolitlerin tutulmasında yardımcıdır. Karbonhidratlar ve metabolizma ara ürünleri vucutta çeşitli maddelerin sentezinde kullanılır. Bitkisel besinlerde bulunan posa(selüloz, hemiselüloz, lignin gibi) bağırsağın boşalmasını kolaylaştırır.

9 PROTEİNLER Proteinler büyük moleküllü maddelerdir, molekül ağırlıkları birkaç bin ile milyonlar arasında değişir Arıtılmış besinlerin dışında bitkisel ve hayvansal besinlerde protein bulunur. Protein kaynakları kalite grubuna göre hayvansal ve bitkisel protein kaynakları olarak gruplanır

10 Proteinler, bütün canlı hücrelerinin temel maddesidir
Proteinler, bütün canlı hücrelerinin temel maddesidir. Hücrelerin yapımı, onarımı çalışmasında dolayısı ile büyüme gelişme ve sağlıklı yaşamda görevlidir.  Enerji veren besin öğesidir. Bir gram protein 4 kalori enerji verir.  Vücuttaki kimyasal olayların gerçekleşmesinde rol alan enzimlerin yapısında bulunur.  Bazı hormonların sentezinde kullanılır.

11  Hastalıklara karşı vücudun savunmasında önemli olan antikorların yapımındakullanılır.
 Kandaki (oksijen taşıyıcısı olan) hemoglobinin yapısında bulunur.  Hücre içi ve dışı sıvılarının dengelenmesi için gereklidir.  Vücutta asit-baz dengesinin korunmasında görevlidir

12 YAĞLAR Yağlar, yağ asitleri ve gliserolden oluşmuş organik bileşiklerdir. Yağın temel yapısında C, H, O vardır. Karbonhidrat ve proteinin verdiği enerjinin iki katı enerji verir. Yağların özellikleri, yapılarındaki yağ asidinin özelliğine ve miktarına göre değişiklik gösterir.

13  Sudan daha düşük özgül ağırlığa sahiptir.
 Isı, ışık, nem ve metal iyonlarıyla çabuk bozulur. Oksitlenme ve acılaşmayı önlemeküzere yağlar serin, karanlık ve nemsiz yerlerde kapalı olarak saklanmalıdır.

14  Erime noktası yapısında yer alan yağ asidinin karbon (C)sayısına, doymuş ve doymamışlık derecesine göre değişir.  Yağ asitleri bazlarla birleşerek tuz oluşturur. Buna sabunlaşma olayı denir.  Sıvı yağlardaki çok dereceli doymamış yağ asitleri hidrojenle doyurularak margarinler elde edilir.

15 BESİNLERİN SAĞLIĞA ETKİLERİ
insan vücudu da tıpkı bir yapay makine gibi çalışır. Vücudumuzun yaşayabilmesi için besinlere gereklidir. Vücudumuzun ihtiyacı olan maddelere besin denir. Vücudun gelişmesi, büyümesi ve sağlıklı olması için besinlerin dışarıdan alınması gerekir.

16 Sağlıklı beslenmek için; doğal ve taze besinler tercih edilmelidir.
Fazla miktarda katkı maddesi içeren besinlerden kaçınılmalıdır. Küçük çocuklara katkı maddesi içeren besinler mümkün olduğunca yedirilmemelidir. Saflaştırılmamış ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleri tercih edilmelidir. Beyaz ekmek yerine kepekli, esmer ekmek tercih edilmelidir.

17 Daha az tuz içeren besinler tüketilmelidir.
Hazır meyve suları, gazlı içecekler yerine besleyici değeri daha yüksek olan taze sıkılmış meyve suları, ayran, limonata tercih edilmelidir. Taze sebzeleri 20 dakika elma sirkesi veya tuzlu suda bekletmekte yarar vardır.

18 HAYATIMIZDA KİMYA SABUN: Yağ asitlerinin Na veya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir.  Yağ asitlerinin Na tuzlarına beyaz sabun, K tuzlarına arap sabunu denir. Na tuzları katı sabun, K tuzları genellikle jel şeklinde olur.

19 DETERJAN; Uzun C atomu zincirinden oluşan bir alkil ya da arilin SÜLFAT ya da SÜLFÜNAT tuzudur. 
sodyumdodesil sülfat Deterjanın temizleme prensibi sabunla aynıdır. C sayısı arasında olan alkollerin sülfatlarının sodyum tuzudur.

20 ÇAMAŞIR SULARI: Çamaşırlarımızı, saçımızı, dişlerimizi, derimizi ve yiyeceklerimizi beyazlatırız. Bir maddeyi beyazlatmak veya ağartmak, onun rengini çıkarmak veya açmaktır. Çamaşır suyu, oksidizasyon yoluyla bu etkileri yapan bir kimyasal maddedir.

21 KİREÇ: Bağlayıcı maddelerden en eski bilinen malzeme kireçtir
KİREÇ: Bağlayıcı maddelerden en eski bilinen malzeme kireçtir. Evlerde çaydanlıkların dibinde biriken madde kireç taşı olarak bildiğimiz CaCO3 tür. Kalsiyum karbonata tabii kireç de denir. HARÇ VE SIVANIN ELDESİ Sönmüş kireç, havada bulunan CO2 gazı ile tepkime vererek zamanla sertleşir.

22 KAYNAKLAR Bağ, H. & Sürücü, A. (2011). Kimyada Özel Konular. Ankara: Pegem Yayıncılık ve-proteinler

23 Helvalı, E. K. , Bingül, Y. T. , Kanat, G. , & Ünaldı, D. (2011)
Helvalı, E. K., Bingül, Y. T., Kanat, G., & Ünaldı, D. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 7. İstanbul: Bilfen Yayıncılık. Komisyon. (2011). 7. Sınıf Temel Dersler. Ankara: Zambak Yayınları. Komisyon. (2014). 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

24 Helvalı, E. K. , Bingül, Y. T. , Kanat, G. , & Ünaldı, D. (2011)
Helvalı, E. K., Bingül, Y. T., Kanat, G., & Ünaldı, D. (2011). İlköğretim Fen ve Teknoloji 7. İstanbul: Bilfen Yayıncılık. Bağ, H. & Sürücü, A. (2011). Kimyada Özel Konular. Ankara: Pegem Yayıncılık