SİSMİK YORUMLAMA DERS-1

... konulu sunumlar: "SİSMİK YORUMLAMA DERS-1"— Sunum transkripti:

1 SİSMİK YORUMLAMA DERS-1
PROF.DR. HÜSEYİN TUR

2 Sismik Yorumlama SLIDE 1 This slide introduces seismic interpretation
It gives an outline of the next several units

3 SİSMİK YORUM VE ÖNEMİ

4

5

6

7 Jeoloji ve Jeofizik arasındaki fark nedir?
Jeoloji ve Jeofizik bilim dallarında amaç aynıdır; yerküre ve içinde bulunduğu uzay ortamının özelliklerinin anlaşılabilmesidir. Aralarındaki en temel ayrılık araştırma yöntemlerinin farklılığıdır. Jeofizik, inceleme alanının özelliklerini en genel anlamda ölçüm aletleri ve cihazlar ile fiziksel değerlerle ilişkili veriler toplayarak ve bu verileri bilgisayar ortamında matematiksel ve fiziksel temellere dayalı yöntemlerle işleyerek değerlendirir ve yoruma gider.  Jeoloji ise daha çok gözlemsel verilere ve laboratuvar deneylerine bağlı olarak çalışma ve araştırma yapar

8 SİSMİK YÖNTEMLERİN ESASI
1) Sismik yöntemler yer altındaki jeolojik tabakaların durumlarını saptamada elastik dalgaların, yer içerisinde yayılması ile ilgili fizik prensiplerine dayanır. 2) Uygulamalı sismikte, dalgaları üreten bir enerji kaynağı, yeryüzüne bir düzen içinde yerleştirilmiş bir seri alıcıya ve bu alıcılara gelen dalgaları kaydeden ölçüm aletine gerek vardır. 3) Bu düzen içinde temel prensip, enerji kaynağından yayılan ve alıcılara gelen dalgaların zamana karşın amplitüdlerinin(genliklerinin) kaydedilmesidir.

9 SİSMİK YÖNTEMLERİN SINIFLANDIRMASI
Kullanılan varışlara göre ve kayıt geometrisine göre başlıca yöntemler: - Sismik Yansıma Yöntemi (Seismic Reflection Method) - Sismik Kırılma Yöntemi (Seismic Refraction Method) - Düşey Sismik Profilleme (Vertical Seismic Profiling) Uygulandığı ortamlar: - Kara sismik operasyonları (Land operations) - Kıyı Ötesi (deniz ve göl) operasyonları (Offshore, marine & lake, operations) Uygulama boyutları: - İki boyutlu (Two dimensional (2D), seismic sections) - Üç boyutlu (Three dimesional (3D), seismic volumetric data) - Üç boyut/Üç Bileşen (There dimensional/Three components (3D/3C), seismic attributes) - Dört boyutlu (Four dimensional (4D), monitoring with 3D

10 SİSMİK YÖNTEMLERİN UYGULAMA ALANLARI
Enerji kaynak aramaları (Energy exploration): - En başta petrol ve doğal gaz (oil and natural gas on land and offshore) - Jeotermal (geothermal) - Kömür (coal) - Gas hidratları (gas hydrates) - Kaya gazı (Shale gas) Çeşitli yeraltı kaynak aramaları (Resource prospecting): - Maden (mining) - Yeraltı suyu (groundwater) - Endüstriyel hammaddeler (industrial raw materials) Mühendislik uygulamalarında (Engineering applications) - Her türlü bayındırlık yapıları (baraj, tünel, liman, otoyol, hızlı demiryolu, metro, uçuş pisti, boru hatları, köprüler, yüksek binalar, nükleer santral v.b.) - Bilimsel Araştırmalarda (Scientific research): Yerkabuğu araştırmalarında, aktif fayların haritalanmasında, Kuvaterner çalışmalarında

11 TEMEL İLKELER - ÖLÇÜLEN DEĞİŞKENLER
TEMEL İLKELER – FİZİK * Akustik (sıvılarda) /elastik (katılarda) dalga yayınımı * Snell Yasası * Fermat Prensibi * Huygens Prensibi TEMEL İLKELER - ÖLÇÜLEN DEĞİŞKENLER * Zaman: atış anından itibaren alıcıya gelene kadar geçen zaman * Genlik: alıcıda algılanan sismik dalgaların genlikleri * Sismik iz (seismic trace): zaman ile değişen genlik izi

12 TEMEL İLKELER - ÖLÇÜLEN DEĞİŞKENLER
TEMEL İLKELER – FİZİK * Akustik (sıvılarda) /elastik (katılarda) dalga yayınımı * Snell Yasası * Fermat Prensibi * Huygens Prensibi TEMEL İLKELER - ÖLÇÜLEN DEĞİŞKENLER * Zaman: atış anından itibaren alıcıya gelene kadar geçen zaman * Genlik: alıcıda algılanan sismik dalgaların genlikleri * Sismik iz (seismic trace): zaman ile değişen genlik izi

13 TEMEL İLKELER – KAYNAK TÜRÜ
Sismik Yansıma Yöntemi Uygulaması için: - Sismik dalga üreten bir kaynak (airgun, vibratör vb.) Sismik dalga algılayan bir veya çok sayıda alıcı (hidrofon veya jeofon) Algılanan sismik sinyalleri kayıt eden bir cihaz (sayısal sismograf) Sismik yansıma yönteminde kullanılan dalga türü: - Başlıca dalga türü P-dalgaları (Primary waves) Kara operasyonlarında, bazı çalışmalarda S-dalgaları (Secondary waves) Gürültü kaynakları (Noise): Dalga yayınımı nedeniyle olanlar (yüzey dalgaları, tekrarlı yansımalar, deniz tabanı tekrarlı yansımaları, hayalet yansımalar (ghost reflections) - Ortam kaynaklı gürültüler (rüzgar, dalga, ) Çevresel gürültüler (motorlu araçlar, sesli çalışan her türlü makina, dümen suyu vb.)

14 BAŞLICA AŞAMALAR Veri Toplama (Data Acquisition and Quality Control in 2D & 3D, land & marine) - Kaynak sistemleri - Alıcı sistemleri - Kayıt sistemleri - Navigasyon sistemleri Veri işleme (Data Processing) - Yüksek hızlı okuma-yazma, veri işleme, depolama kabiliyetli bilgisayarlar - Grafik arayüzü gelişmiş uygulama yazılımları. Veri Yorumlama (Data Interpretation, Qualitative & Quantitative) - Jeolojik bilgi - Grafik arayüzü gelişmiş uygulama/modelleme yazılımları

15 SİSMİK YANSIMA VE KIRILMA YÖNTEMLERİ

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32