AZE216 KÜÇÜK ADIMLAR ERKEN EĞİTİM PROGRAMI

... konulu sunumlar: "AZE216 KÜÇÜK ADIMLAR ERKEN EĞİTİM PROGRAMI"— Sunum transkripti:

1 AZE216 KÜÇÜK ADIMLAR ERKEN EĞİTİM PROGRAMI
Doç. Dr. Hatice Bakkaloğlu

2 DERSİN İÇERİĞİ ÜNİTE I: KÜÇÜK ADIMLARA GİRİŞ ÜNİTE II: ÇOCUĞUNUZUN PROGRAMI ÜNİTE III: İLETİŞİM BECERİLERİ ÜNİTE IV: BÜYÜK KAS BECERİLERİ ÜNİTE V: KÜÇÜK KAS BECERİLERİ ÜNİTE VI: ALICI DİL BECERİLERİ ÜNİTE VII: KİŞİSEL VE TOPLUMSAL BECERİLER ÜNİTE VIII: TÜRKİYE’DEKİ KAEEP ÇALIŞMALARI VE SONUÇLARI Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3 3. Kitapta yer alan bölümler
Bölüm 1: Dil öğrenmek Bölüm 2: Henüz konuşmayan çocuğa dil öğretmek Bölüm 3: Konuşan çocuğa dil öğretmek Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

4 Bölüm 3: Konuşan Çocuğa Dil Öğretmek
Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5 Bölüm 3: Konuşan Çocuğa Dil Öğretmek
Konuşan çocuk için en önemli hedeflerden bazıları (ss: 49) Daha fazla sözcük ve cümleciği kullanacak ve anlayacak. Daha fazla farklı durumlarda sosyal, duygusal ve fiziksel gereksinimlerini ifade etmek için dil becerilerini kullanacak ve karşılıklı konuşmada sıra alma yeteneğini geliştirecek. Sözcükler ve cümlecikler yoluyla daha zengin anlamları ifade edecek. Dil gelişim düzeyine uygun dilbilgisi kurallarını kullanacak. Telaffuz becerilerini, yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak geliştirecek. Dilin gelişiminin üç temel düzeyi (ss: 49) Tek-sözcük düzeyi: sözcükleri cümlecikler halinde birleştirmeyen çocuk için geçerli İki-sözcük düzeyi: iki sözcüğü bir araya getirmeyi öğrenen çocuklar için geçerli Üç-sözcük düzeyi: üç veya daha fazla sözcüklü cümlecikler kullanan çocuklar için geçerli Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

6 Devam… Nasıl değerlendirelim (ss: 50-58)
Dil örneği + kontrol listeleri Benim çocuğum neden konuşuyor? (Hangi amaçla kullanıyor?) İletişim Karşılıklı konuşma becerileri (Sıra alma becerileri) Çocuğunuzun dil kullanımını nasıl analiz edersiniz? Dil örneği Kontrol Listesi 2.5: Çocuğunuzun Söz-Öncesi İletişim Becerilerini Kullanımı: Jestler ve Sesler (ss ) Kontrol Listesi 3.1: Çocuğunuzun Dil Kullanımı: Tek Sözcükler (ss ) Kontrol Listesi 3.2: Çocuğunuzun Dil Kullanımı: Cümlecikler (ss ) Bir çocuk ne hakkında konuşur? (İfade edebildiği anlamlar, dilinin içeriği ne?) İfade edici dil Çocuğunuzun ifadelerinin taşıdığı anlamların türlerini nasıl analiz edersiniz? Kontrol Listesi 3.3: Çocuğunuzun İfade Edebildiği Anlamalar (Tek Sözcükler) (ss ) Kontrol Listesi 3.4: Çocuğunuzun İfade Edildiği Anlamalar (İki Sözcüklü Cümlecikler) (ss ) Kontrol Listesi 3.5: Çocuğunuzun İfade Edildiği Anlamalar (Üç Sözcüklü Cümlecikler) (ss ) Çocuk hangi dilbilgisi kurallarını kullanıyor? Dilbilgisi Kontrol Listesi 3.6: Dilbilgisi Kuralları (ss ) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

7 Devam… Ne öğretileceğine karar vermek (ss: 58-66)
Dil örneği + kontrol listeleriyle değerlendirme tamamlandıktan sonra; En az iki tür amaç belirlemeye gereksinim vardır: Çocuğunuzun dil kullanımı (genel amaçlar) Çocuğunuzun dil becerilerini kullanma biçimlerini çeşitlendirmek Karşılıklı konuşmada başlatma ve sürdürme becerilerine sahip olmasını garantilemek Çocuğunuzun, tüm gereksinimlerinin karşılamada, sahip olduğu en üst düzeydeki ifade becerilerini kullanmasını cesaretlendirmek Çocuğunuzun ifade edebildiği anlamlar (genel amaçlar) Çocuğunuzun ifade edebildiği anlamların çeşitliliğini arttırmak Çocuğunuzun söyleyebildiği sözcük ve cümlecik sayısını arttırmak Çocuğunuzun dil becerilerini dil gelişiminin daha üst düzeydeki basamaklarına doğru genişletmek 3. Dilbilgisi amaçları belirleme Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

8 Devam… Amaç belirleme çocuğun var olan düzeyine göre faklılaşacaktır:
Tek-sözcük düzeyinde amaç belirleme (Tek-sözcük kalıbının edinimi) Tekrar bildiren sözcükler 4. Yer bildiren sözcükler 3. Eylem bildiren sözcükler 2. Olumsuzluk bildiren sözcükler 1. Ad bildiren sözcükler İki-sözcük düzeyinde amaç belirleme (İki-sözcük kalıbının edinimi) 8. Sahiplik bildiren cümlecikler 7. Niteleme bildiren cümlecikler 6. İşaret bildiren cümlecikler 5. Yer bildiren cümlecikler 4. Tekrar bildiren cümlecikler 3. Olumsuzluk bildiren cümlecikler 2. Eylem ve nesne içeren cümlecikler 1. Özne ve eylem içeren cümlecikler Üç-sözcük düzeyinde amaç belirleme (Üç-sözcük kalıbının edinimi) 8. “Evet/hayır” soruları 7. “Neden”, “nasıl”, vb. soruları 6. Sahiplik bildiren cümlecikler 5. Niteleme bildiren cümlecikler 4. Olumsuzluk bildiren cümlecikler 3. Tekrar bildiren cümlecikler 2. Yer bildiren cümlecikler 1. Eylem bildiren cümlecikler Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

9 Devam… Dil becerilerini nasıl öğretmeli? (ss: 66-68)
Sahneyi belirlemek Size düşen görev Çocuğunuzun ne yaptığı konusunda konuşun. Uygun sözcükleri ve cümlecikleri açıkça ve basitçe söyleyin. Çocuğunuzla hem sözel hem de sözel olmayan yollarla sıra alın. Tepki vermesini bekleyin. Seslerini, jestlerini ve sözcüklerini öğretiminizin başlangıç noktası olarak kullanın. Olabildiğince çocuğunuzun ilgilerini izleyin. Çocuğunuzun seslerine, jestlerine, sözcüklerine ve cümleciklerine sohbet edermişçesine cevap verin. Araçları seçmek Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

10 Devam… Dilin kullanımını öğretmek (ss: 68-70)
Kullanım alanlarını arttırmak Çocuğunuzun jestlerini kabul edip ilişkili sözcükleri de söyleyin. Sözcükleri taklit etmesi için ona fırsat verin. Sözcükleri kendiliğinden kullanması için ona fırsat verin. Karşılıklı konuşma becerilerini öğretmek Karşılıklı konuşmada çok seyrek konu başlatan çocuk Karşılıklı konuşmada çok seyrek konu sürdüren çocuk Tüm dil yeteneğini kullanmada çocuğunuza yardım etmek Bir cümleyi verirken, tek bir sözcüğü de kabul edin. Cümleyi taklit etmesi için ona fırsat verin. Cümleyi kendiliğinden kullanması için ona fırsat verin. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

11 Devam… Anlamları öğretmek-sözcükler ve cümlecikler (ss: 71-74)
Düzey 3 en fazla yardım, Düzey 1 ise en az yardım içermektedir. Genel kural: Düzey 1 tekniklerini çocuğunuzun sözcük ve cümleyi söyleyebildiğini biliyorsanız, Düzey 2 ve Düzey 3 tekniklerini ise, o sözcük veya cümle henüz çocuk için yeniyse kullanın. Düzey 1 1. Soru sorun 2. Tamamlanmamış cümlecikler kullanın 3. Uzun anlatımlara yer verin Düzey 2 4. Sözcük veya cümleciği sessiz olarak söyleyin veya ilk ses veya sözcüğü verin Düzey 3 5. Sözcüğü veya cümleciği söyleyin 6. Fiziksel yardımda bulunun 7. Sözcüğü eylemle birlikte tanıtın Her düzeyde Doğal ve sohbet eder gibi ödüllendirin, söylediklerinin işine yaradığını gösterin, söylediklerini sizin anladığınızı ve ilginizi çektiğini gösterin Bazı örnekler (ss: 74-78) Çocuğunuz ilerlerken… (ss: 78-79) Özetle… (ss: 79) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

12 Kontrol Listesi 3.1: Çocuğunuzun Dil Kullanımı: Tek- Sözcükler (ss: 80-82)
Bu amaç için kullanılan her sözcük için bir (+) işareti koyun Başlatma Sürdürme Selamlar ve veda eder Çocuğunuz, kişiler (veya oyuncaklar) geldiğinde onları selamlamak için ve onlar ayrılırken veda etmek için sözcük kullanıyor mu? Nesne ister Çocuğunuz, elde etmek istediği şeyleri istemek için sözcük kullanıyor mu? Örneğin, meyve tabağını gösterip “muz” diyor mu? Hizmet ister Çocuğunuz, kendisi için sizin bir şeyler yapmanızı istemek için sözcük kullanıyor mu? Örneğin, elbisenize yapışıp kucağa alınmak için “al” diyor mu? Bilgi ister Sizin ona bir şeyler söylemenizi istemek için sözcük kullanıyor mu? “Bu ne?” anlamında. Örneğin, bilinmeyen bir nesneyi tutup “Bu?” diyor mu? Nesneleri reddeder Bir şeyi istemediğini sizin bilmenizi sağlamak için sözcük kullanıyor mu? Örneğin, istemediği bir içeceği ona teklif ettiğinizde “hayır” diyor mu? Hizmetleri reddeder Çocuğunuz, sizin bir şey yapmanızı istemediğinde size bildirmek için sözcük kullanıyor mu? Örneğin, onu tuvalete götürmeyi önerdiğinizde “hayır” deyip gidiyor mu? Bilgiyi reddeder Sizin söylediğiniz bir şeyden hoşlanmadığında ya da sizin söylediklerinize katılmadığında, bunu size anlatmak için sözcük kullanıyor mu? Örneğin, ona “alışverişe gitme zamanı” dediğinizde başını sallayıp “ev” diyor mu? Veya bir kedi resmi gösterip “bu bir fare” dediğinizde sizi düzeltiyor mu? Nesne verir Çocuğunuz, birisine bir şey verirken veya teklif ederken, verme eyleminin bir parçası olarak sözcük kullanıyor mu? Örneğin, bir arkadaşına bisküvi verip “sana” diyor mu? Hizmet verir Çocuğunuz, sizin için bir şey yapmanın bir parçası olarak sözcük kullanıyor mu? Örneğin, siz bebeği yıkarken size bir havlu getirip “bebek” diyor mu? Bilgi verir Olanları size anlatmak için sözcük kullanıyor mu? Örneğin, dışarıdan araba sesi duyduğu zaman “baba” diyor mu? Yaratıcıdır Çocuğunuz, dil becerilerini oyununun bir parçası olarak kullanıyor mu? Örneğin, sevdiği bir tekerleme boyunca “baa, baa, baa” diyor mu? Veya bir şey başka bir şeymiş gibi yapıyor mu? (yapar gibi yapıyor mu?) Bu maddeye dahil olan sözcükler aynı zamanda başka bir maddeye de dahil olabilir. Alıştırma yapar Çocuğunuz, birileriyle iletişim kurmaksızın kendi kendine konuşarak bildiği sözcüklerle alıştırma yapıyor mu? Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

13 Kontrol Listesi 3.2: Çocuğunuzun Dil Kullanımı: Cümlecikler (ss: 83-85)
Bu amaç için kullanılmış her sözcük için bir (+) işareti koyun Başlatma Sürdürme Selamlar ve veda eder Çocuğunuz, insanlar veya oyuncaklar ona yaklaşırken selamlamak ve uzaklaşırken vedalaşmak için cümlecik kullanıyor mu? Nesne ister İstediği şeyleri talep etmek için çocuğunuz cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, meyve tabağını gösterip “muz istiyorum” diyor mu? Hizmet reddeder Çocuğunuz, onun için bir şey yapmanızı istemediğinde size bildirmek için cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, onu tuvalete götürmek istediğinizde “çiş yok” diyor mu? Bilgiyi reddeder Çocuğunuz, söylemiş olduğunuz bir şeyden hoşlanmadığını veya sizinle aynı fikirde olmadığını cümlecik kullanarak size bildiriyor mu? Örneğin, ona “çarşıya gitme zamanı” dediğinizde “burada kal” diyor mu? Veya ona bir kedi resmi gösterip “bu bir fare” dediğinizde “fare değil, kedi” diyor mu? Nesne verir Çocuğunuz, birisine bir şey verirken veya teklif ederken, verme eyleminin bir parçası olarak cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, bir arkadaşına bisküvi verip “ye bunu” diyor mu? Hizmet verir Çocuğunuz, sizin için bir şey yapmanın bir parçası olarak cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, siz bebeği yıkarken size bir havlu getirip “bebeği kurut” diyor mu? Paylaşılmış bilgiyi verir Çocuğunuz, her ikinizin de bildiği bir şeyi size söylemek için cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, birlikte kitap okurken, bir resim gösterip “bak bir kamyon” diyor mu? Yeni bilgi verir Sizin henüz bilmeyebileceğiniz bir şeyi size söylemek için cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, o gün yuvada olan şeyler hakkında bir şeyler söylüyor mu? Veya içeriye koşup “postacı geliyor” diyor mu? Yaratıcıdır Oyununun bir bölümü olarak cümlecik kullanıyor mu? Örneğin, bir sopa bulup “kaşığa bak” veya sırtınıza çıkıp “sen bir filsin” diyor mu? Bu maddeye dahil olan cümlecikler aynı zamanda başka bir maddeye de dahil olabilir. Yorum yapar Çocuğunuz, yatağında veya arabada kendi kendine konuşarak alıştırma yapmaya devam edebilir. Aynı zamanda, kendine ne olduğu hakkında kendi kendine yorum yapmak için cümlecikler kullanıyor mu? Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

14 Hedeflenen en az sözcük sayısı Kullanılan sözcük sayısı
Kontrol Listesi 3.3: Çocuğunuzun İfade Edebildiği Anlamlar: Tek-Sözcükler (ss: 86-87) Kontrol Listesi 3.3: Çocuğunuzun İfade Edebildiği Anlamalar: Tek-Sözcükler Hedeflenen en az sözcük sayısı Kullanılan sözcük sayısı Ad (isim) bildiren sözcükler Çocuğunuz, nesneleri veya kişileri adlandıran tek sözcükler kullanıyor mu? Örneğin, araba, anne, muz, kuş. 30 Eylem bildiren sözcükler Çocuğunuz, eylemleri dile getirmek için tek sözcükler kullanıyor mu? Örneğin, zıpla, iç, otur, git. (“Aşağı” ve “yukarı” gibi aslında yer bildiren bazı sözcükler, zaman zaman eylem bildirmek için kullanılır. Bu nedenle bu sözcüklerin yer mi yoksa eylem mi bildirdiklerine dikkat edin.) 17 Olumsuzluk bildiren sözcükler Çocuğunuz, aşağıdaki durumlarda olumsuz anlam içeren tek sözcükler kullanıyor mu? - Nesneleri reddetmek için “hayır” diyor mu? Bir şeyin yok olduğunu belirtmek için, “yok” gibi sözcükler kullanıyor mu? Bir şeyin sona erdiğini belirtmek için, “dur” gibi sözcükler kullanıyor mu? 3 (her türden birer tane) Yer bildiren sözcükler Çocuğunuz, bir şeyin yerini veya bir şeyin nerede meydana geldiğini belirtmek için tek sözcükler kullanıyor mu? Örneğin, içinde, orada, altında. Genellikle ad bildiren sözcükler olan “yatak”, “sandalye” ve “banyo” gibi sözcükler sıklıkla bir şeyin nerede olduğunu belirtmek için de kullanılır. (Ad bildiren bir sözcük yer göstermek için kullanılmışsa buraya kaydedin.) ? Tekrar bildiren sözcükler Çocuğunuz, “daha” ve “yine” sözcüklerini kullanıyor mu? 2 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

15 Hedeflenen en az sözcük sayısı Kullanılan sözcük sayısı
Kontrol Listesi 3.4: Çocuğunuzun İfade Edildiği Anlamlar: İki-Sözcüklü Cümleler (ss: 88-91) Kontrol Listesi 3.4: Çocuğunuzun İfade Edildiği Anlamalar: İki-Sözcüklü Cümleler Hedeflenen en az sözcük sayısı Kullanılan sözcük sayısı Özne + eylem cümlecikleri Çocuğunuz, bir eylem ve özneyi (veya ad bildiren sözcüğü) birleştiren iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “anne otur”, “araba git”, “palyaço zıpla”. (Kaydedilen her bir cümlecik, farklı bir eylem sözcüğü içermelidir.) 15 Eylem + nesne cümlecikleri Çocuğunuz, bir eylem ve nesneyi (veya ad bildiren sözcüğü) birleştiren iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “araba it”, “muz ye”, “el yıka”. (Kaydedilen her bir cümlecik, özne + eylem cümleciklerindeki eylem sözcükleri ile aynı bile olsa, farklı bir eylem sözcüğü içermelidir.) Olumsuzluk bildiren cümlecikler Çocuğunuz, her bir türden bir tane olmak üzere olumsuzluk bildiren sözcükler içeren iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Cümlecikleri aşağıdaki türlerin karşısına kaydedin. Reddetme, örneğin, “süt istemem”, “banyo yapmam” Yok olma, örneğin, “araba gitmiş”, “yemek bitmiş” Durdurma, örneğin, “nay-nay”, “dur” 3 (Her türden bir tane) Tekrar bildiren cümlecikler Çocuğunuz, “daha”, “diğer”, “yine” gibi tekrar bildiren sözcükleri içeren iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “daha kek”, “başka sucuk”, “yine it”. (Aynı tekrar sözcüğünü içeren cümleciklerden yalnızca iki tanesini kaydedin.) Yer bildiren cümlecikler Çocuğunuz, bir şeyin yerini veya nerede meydana geldiğini belirtmek için iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “kedicik yukarı”, “kutu içi”, “aşağı in”. (Bazı ad bildiren sözcüklerin yer bildiren sözcükler olarak kullanabildiklerini dikkate alın. Örneğin, “yatak uyu”, “sandalye otur”. (Bu ve benzer örnekler buraya kaydedilmelidir. Kaydedilen her bir cümlecik farklı bir yer bildiren sözcüğü kapsamalıdır.) 10 İşaret bildiren cümlecikler Çocuğunuz, “bu”, “şu” gibi sözcükleri içeren iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “bu oda”, “şu kitap”. (Aynı işaret sözcüğünü içeren ikiden fazla cümlecik kaydetmeyin.) 4 Niteleme bildiren cümlecikler Çocuğunuz, bir nesnenin veya bir olayın neye benzediğini belirtmek için iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “kırmızı top”, “sıcak banyo”, “hızlı koş”. (Kaydedilen her bir cümlecik farklı bir niteleme bildiren sözcüğü kapsamalıdır.) 5 Sahiplik bildiren cümlecikler Birisinin bir şeye sahip olduğunu belirtmek için iki sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “baba araba” (babanın arabası anlamında), “Selma’nın bisikleti”, “benim ayım”, “şu benim”. (Kaydedilen her bir cümlecik farklı bir sahiplik bildiren sözcüğü kapsamalıdır.) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

16 Hedeflenen en az sözcük sayısı Kullanılan sözcük sayısı
Kontrol Listesi 3.5: Çocuğunuzun İfade Edildiği Anlamlar: Üç Sözcüklü Cümleler (ss: 92-95) Kontrol Listesi 3.5: Çocuğunuzun İfade Edildiği Anlamalar: Üç-Sözcüklü Cümleler Hedeflenen en az sözcük sayısı Kullanılan sözcük sayısı Özne + nesne + eylem cümlecikleri Çocuğunuz, bir kişinin (veya bir şeyin) birisine (ya da bir şeye), bir şey yaptığını üç sözcüklü cümleciklerle anlatıyor mu? Örneğin, “anne salıncak salla”, “ayıcık muz ye”, “çocuk köpek kovala”, “ben kek severim”. (Kaydedilen her bir cümlecik farklı bir eylem bildiren sözcük içermelidir.) 9 Yer bildiren cümlecikler Çocuğunuz, bir şeyin yerini veya nerede meydana geldiğini belirtmek için üç sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “köprünün altına git”, “şimdi dışarıda oyna”. Kaydedilen her bir cümlecik farklı bir yer bildiren sözcüğü kapsamalıdır.) 6 Tekrar bildiren cümlecikler Çocuğunuz, “daha”, “başka”, “yine” gibi tekrar bildiren sözcükler içeren üç sözcüklü cümleciklerle anlatıyor mu? Örneğin, “daha meyve suyu isterim”, “beni yine it”, “başka kurabiye al”. (Aynı tekrar bildiren sözcüğü içeren (örneğin, yine) üç cümlecikten fazlasını kaydetmeyin.) Olumsuzluk bildiren cümlecikler Çocuğunuz, olumsuzluk bildiren sözcükler içeren üç sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? (Cümlecikleri, aşağıdaki türlerin karşısına kaydedin.) Reddetme, örneğin, “ben havuç istemem”, “sen aşağıya gitme” Yok olma, örneğin, “benim toplarım gitmiş”, “başka şeker yok” Durdurma, örneğin, “kötü ses durdu”, “şimdi su kesildi” (Her türden ikişer tane) Niteleme bildiren cümlecikler Çocuğunuz, bir şeyin veya bir olayın neye benzediğini belirten üç sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “baba hızlı koş”, “büyük bebek iste”. Sahiplik bildiren cümlecikler Çocuğunuz, kimin bir şeye sahip olduğunu belirten üç sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “benim bisikletimi yıka”, “şurası ablamın okulu”, “senin suyun dökülüyor”, “Ali’nin bebeği ağlıyor”. (Kaydedilen her bir cümlecik farklı bir sahiplik bildiren sözcüğü içermelidir.) İşaret bildiren cümlecikler Çocuğunuz, “bu”, “şu” gibi işaret bildiren sözcükler içeren üç sözcüklü cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “şu bisküvi iste”, “onu buraya fırlat”, “bu bisiklete bin”. (Aynı işaret bildiren sözcüğü içeren iki cümlecikten fazlasını kaydetmeyin.) “Neden” , “nasıl” vb soruları Çocuğunuz, “nerede”, “ne zaman”, “kim”, “ne”, “neden” gibi soru sözcükleri içeren üç sözcüklü sorular soruyor mu? Örneğin, “Anne nereye gitmiş?”, “Seher ne zaman geliyor?”, “Kim kapıyı çalıyor?”, “Sen ne yapıyorsun?”, “Bebek neden ağlıyor?”. Aynı soru sözcüğüyle (örneğin, “nerede”) başlayan ikiden fazla soruyu kaydetmeyin.) Evet / hayır soruları “Evet” veya “hayır” ile yanıtlanabilen üç ya da daha fazla sözcüklü sorular sorabiliyor mu? Örneğin, “Yemek hazır mı?”, “Şimdi eve mi gidiyoruz?”, “Biraz alabilir miyim?”, “Bu benim mi?. 3 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

17 Kontrol Listesi 3.6: Dilbilgisi Kuralları (ss: 96-97)
Evet Hayır Safha Yer bildiren sözcükler ve ekler Çocuğunuz, bir şeyin yerini veya nerede meydana geldiğini belirtmek için sözcük sonrası ekler kullanıyor mu? Örneğin, “içinde”, “üzerinde”, “altında”, “arabada”, “masada”. Tek sözcük döneminin sonu Çoğullar Çocuğunuz, birden fazla nesneyi belirtmek için çoğul eki (-lar, -ler) kullanıyor mu? Örneğin, “bebekler”, “çoraplar”. Şimdiki zaman eki (-yor) Çocuğunuz, devam eden bir eylemi belirtmek için –yor ekini kullanıyor mu? Örneğin, “oynuyor”, “zıplıyor”. İki sözcük döneminin başı “Benim” şeklindeki sahip olma zamiri Çocuğunuz, sahip olduğu bir şeyi belirtmek için “benim” zamirini kullanıyor mu? İki sözcük döneminin sonu Sahip olma eki (-nin, -nim, -in) Çocuğunuz, birisinin sahip olduğu bir şeyi belirtmek için sahip olma eklerini kullanıyor mu? Örneğin, “Neşe’nin ayakkabısı”, “o annemin”. “Ben”, “sen” zamirleri Çocuğunuz, “ben” ve “sen” zamirlerini kullanıyor mu? “Ona”, “bana” zamirleri Çocuğunuz, “bana” ve “ona” zamirlerini kullanıyor mu? Örneğin, “bana ver”, “ona söyle”. Üç sözcük döneminin başı Olumsuzluk bildiren ek Çocuğunuz, olumsuzluk bildiren ekler kullanıyor mu? Örneğin, “anne gelmedi”, “ben istemem”. Üç sözcük döneminin ortası “O”, “onlar” zamirleri Çocuğunuz, “o” ve “onlar” zamirlerini cümleciğin öznesini belirtmek için kullanıyor mu? Örneğin, “O bir oğlan.”, “Onlar yakında geldiler.” Sahiplik bildiren zamirler Çocuğunuz, birisinin bir şeye sahip olduğunu anlatmak için “onların”, “senin” gibi sahiplik bildiren zamirleri kullanıyor mu? Örneğin, “onların evi”, “sizin kitabınız”. Gelecek zaman eki (-cek, -cak, vb) Çocuğunuz, gelecekte olacak olan olayları belirtmek için doğru kalıp kullanıyor mu? Örneğin, “Annem yakında gelecek.”, “Yüzmeye gideceğiz.” Üç sözcük döneminin sonu Geçmiş zaman eki (-di, -du, vb) Geçmiş zamanı belirtmek için çocuğunuz eylem bildiren sözcüklere –di ekini ekliyor mu? Örneğin, “Koltuğa yürüdü.”, “Anne gitti.” Mişli geçmiş zaman eki (-miş, -muş, vb) Mişli geçmiş zamanı belirtmek için çocuğunuz eylem bildiren sözcüklere –miş ekini ekliyor mu? Örneğin, “Baba yatmış.”, “Horoz ötmüş.” Ve Cümle içinde iki düşünceyi birleştirmek için çocuğunuz “ve” bağlacını kullanıyor mu? Örneğin, “Ben elma ve kurabiye istiyorum.” Özne-yüklem uyumu Çocuğunuz, özne ve yüklemin uyumlu olduğu cümleler ve cümlecikler kullanıyor mu? Örneğin, “Ben zıplarım., “Sen zıplarsın.”, “O zıplar.” Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU