PROTOKOL YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Burçak YOLDAŞ ÇELİKTEN, PhD

... konulu sunumlar: "PROTOKOL YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Burçak YOLDAŞ ÇELİKTEN, PhD"— Sunum transkripti:

1 PROTOKOL YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Burçak YOLDAŞ ÇELİKTEN, PhD
Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü 2012

2 PROTOKOL Protokol / Fransızca “protocole”
“Resmi ilişkilerde ve törenlerde önde gelme hakkı ve törensel davranış konusunda uyulması gereken kurallar bütünü.” (Robert, 1992:706, 1555)

3 PROTOKOL AMAÇ; düzeni bozmak değil, varsa düzensizliğe son vererek toplumsal ilişkilerin gelişmesini sağlayan nezaket ve karşılıklı saygı ortamını yaratmaktır.

4 (Kutlu Yönetim Bilgisi)
PROTOKOL 1069 – 1070 Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig (Kutlu Yönetim Bilgisi) Bir ahlâk, adalet, inanç eseri olduğu kadar, bir hükümet protokol ve görgü kılavuzudur.

5 PROTOKOL Türkiye Cumhuriyeti’nde devlet protokolünün tüm yetki ve sorumluluğu Atatürk’ün Cumhurbaşkanı olarak imzasını taşıyan, Ocak 1927 tarihli ve 4611 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir.

6 PROTOKOL Siyasi Protokol Kurumsal Protokol Toplumsal Protokol

7 PROTOKOL GİYİMDE TANIŞMA ve TANIŞTIRILMADA,
YAZARKEN ve KONUŞURKEN HİTAP ETMEDE, SELAMLAŞMADA TELEFONLA KONUŞMADA, OTOMOBİLDE, KARŞILAMA ve UĞURLAMADA, ZİYARET ve GÖRÜŞMELERDE, DAVETLERDE TÖRENLERDE ARMAĞAN ALIP VERMEDE ÇİÇEK GÖNDERMEDE

8 GİYİM Güzel bir kıyafet, iyi bir tavsiye mektubudur (Cenap Şehabettin) İnsanlar giyimi ile karşılanır,kelâmıyla uğurlanır. (Atasözü) Biçim içeriğin aynasıdır. (Prof. Dr. Feyzi Uluğ)

9 GİYİM Temiz, sade giyinmek, bakımlı görünmek önemlidir.
Bulunulan yere ve ortama göre giyilecek kıyafet değişir. Resmi toplantı ve törenlerde koyu renk (Lacivert) takım/döpiyes; düz renk gömlek, giysiyle uyumlu çorap ve ayakkabı giyilmesi gerekir. (Kahverengi arazi rengidir. Resmiyeti azaltır.)* 3 düğmeli cekette, alttaki düğmenin açık bırakılması daha uygun olur. Gömlek beyaz olmalıdır. Açık mavi tonları de olabilir. Gömlek tek renk ise kravat çizgili olabilir. Gömlek çizgili ise tek renk kravat takılmalıdır. Takım elbiseyle ince çerçeveli, spor kıyafetlerle kalın çerçeveli güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Manşetli gömlekler özellikle yemeksiz toplantılarda daha iyidir. Kravatın boyu, kemer tokasını kapatacak şekilde olmalıdır. Ayakkabı bağcıklı olmalıdır. Kıymetli takı daima tek takılır. Giyimde ayakkabı, çorap, kemer, çanta ve kravatın uyumu şarttır. Kravat, ayakkabı, saat ve tek taşlı yüzük bir kültür ve statüdür

10 TANIŞMA – TANIŞTIRMA - TOKALAŞMA
Unvan ve isimlerin söylenmesi gereklidir. Tanışma veya tanıştırmanın zamanı önemlidir. Tanıştıran kişi daima ayakta kalmalıdır Oturan erkek kiminle tanıştırılırsa tanıştırılsın ayağa kalkmalıdır Yeni gelenler var olanlara; Erkekler bayana(Devlet Bşk. ve Cumhurbaşkanı hariç) Astlar üstlerine, küçükler büyüklerine, gençler yaşlılara, genç kız yaşlı erkeğe ve kadına tanıştırılır. Bir yere girdiğinizde önce kendinizi tanıtın Kendinizden üst birine ve eşine unvan ve görevinizi de söyleyin Protokolde ve resmi ilişkilerde el ve yanak öpme yoktur Tek kişi, kümelere tanıştırılır, kümelerdeki her kişi ile tek tek tanıştırılmaya gerek yoktur. El sıkmada ilk davranış, daima büyükten ve üst rütbeliden gelmelidir. Kadınla el sıkışırken, önce kadın el uzatmalı, erkek karşılık vermelidir. Uzatılan el havada kalmamalıdır. El sıkarken gücünüzü göstermeyin,karşınızdakinin gözüne bakın. Eldiven varsa çıkarılmalıdır.

11 SELAMLAMA Her türlü selamlamalarda genel kural, ast üstü, erkek bayanı, ayrılan kalanları, gelenler varolanları selamlar. Üstlerinize, eş düzeydekilere önce siz selam verin, astlarınızın selamlarını da alın. Konferans salonu, kütüphane, derslik, yemekhane gibi yerlere başı açık girilir ve karşılık beklenmeden topluluk selamlanır; çıkarken de selamlanılarak çıkılır. Cumhurbaşkanı, cenaze, ülkemizi ziyaret eden devlet başkanları, istiklal marşı çalınırken, göndere bayrak çekilirken cephe alınarak selamlanır. Bir toplantıda önce ev sahibesi selamlanır. Ayrılırken de yine önce ev sahibesi selamlanır. Yanınızdakileri selamlayan birini siz de selamlayın. Yanlışlıkla size selam verenlerin selamını alın.

12 YAZIŞMALAR 02 Aralık 2004 tarihli ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik Resmi mektuplarda genellikle “Sayın” ile başlanıp “Saygılarımla” ile bitirilmelidir “RİCA ETMEK”, emir vermek; “ARZ ETMEK” sunmak ya da talep etmektir.

13 İMZA İmza daima ad ve soyadın üstüne atılır.
İyi bir imza okunabilen ve kişiyi temsil eden imzadır. Önemli yazılar, onaylar ve kararlar daima lacivert mürekkepli dolma kalem ya da imza kalemi ile atılır.

14 HİTABET ve KONUŞMALAR ( Telefon-Tören vs)
Dil ola kese savaşı, Dil ola kestire başı, Dil ola ağulu aşı, Yağ ile bal ede bir SÖZ. Yunus Emre

15 HİTABET Hitapta genel kural, söze büyük olan başlar, konuyu o seçer ya da değiştirebilir Sözlü iletişimin başlaması ve kurulmasında kadının önceliği vardır. İnsanlara, isimleriyle ya da unvanlarıyla hitap etmek gerekir. Bir topluluğa hitap ediliyorsa, önce oradaki en üst olana, sonra sırasıyla diğerlerine hitap edilmelidir. Resmi konuşma yaparken “ben” yerine “biz” denmeli, kurum parantezinde konuşmaya devam edilmelidir. Başkalarına “siz” , “lütfen” diyerek hitap edilmelidir. “Sen” diyebilmek için samimiyet olmalıdır. Eş düzeydekilere ve astlarınıza adıyla (Nejla Hanım), unvanıyla (Müdür Bey), soyadıyla (Sayın Pehlivan ) ya da “Sayın Daire Başkanı” gibi hitap edin. Üstlerinize ve eş düzeydekilere “Beyefendi/Hanımefendi” deyin. Ast konuşurken üst söze girerse ast hemen konuşmasını keser. Astlar izin istemeden konuşmamalıdır. Üst konuşur ast dinlerken, onu dinlediğinizi belirtmek için ara sıra “evet” “evet efendim” denilmelidir. Genel Müdür Yardımcısına normalde "Genel Müdürüm" denilir. Ancak Genel Müdürün yanında "Sayın Müdürüm" denilmelidir.* İl Milli Eğitim Müdürü Sayın Osman Nuri GÜLAY(Sayın kelimesi isime bitişiktir) Milli Eğitim Eski İl Müdürlerimizden, "Eski" başa alınmaz

16 TELEFON KONUŞMALARI Alo diye telefon açılması manalı değildir
Telefon açtığınızda önce kendinizi tanıtmakla söze başlayın Telefonu kim açtı ise onun kapatacağını unutmamalı. Üst ile konuşurken önce üstün telefonu kapatması beklenmeli. Eş düzey ve üst ile görüşmeye başlarken ve görüşme sonunda saygı ifadesi kullanılmalı. Üstler sekreter aracılığı ile aranmamalı. Üstünüzle konuşurken, ondan önce telefonu kapatmayın. Üstünüz ve eş düzeydekilere, telefon görüşmesinin başında ve sonunda saygı sunun.

17 TÖREN KONUŞMALARI ………………………………………………………………

18 ARAÇ PROTOKOLÜ Şoför kullanıyorsa resmi araçlarda protokol makamı aracın sağ arka köşesidir. Üst burada oturur. Ancak, makamdan üst biri ya da konuk araca bindiğinde arka sağ ona bırakılır Bir yere gidildiğinde, varsa ev sahibinin aracına binilmelidir. Üstün eşi sol koltukta oturur; ancak, eşinden önce inecekse trafik durumuna göre sağda oturabilir. Üstünüzü aracınıza aldıysanız, o inerken sizin de inmeniz gerekir. Resmi otomobile binerken önce üst, sonra kıdemsiz biner; inerken önce üst iner.

19 KARŞILAMA - UĞURLAMA Karşılama ve uğurlamada katılanlar kıdem ve makamlarına göre protokoldeki yerlerine dizilirler. Karşılamada varsa onur kıtasından önce, uğurlamada ise kıtadan sonra yerlerini alırlar. Karşılamada ve uğurlamada, töreni kabul eden kişi (Konuk), sağda görülecek biçimde yer alınır. Üstleri uçaktan ya da otomobilden indiklerinde karşılarken başta kıdemli sonra kıdemsizler, uğurlarken de önce kıdemsizler sonra kıdemli yer alır. Uçağa binerken önce küçükler biner, inerken üst olan iner. Karşılamada en üst olan, konuğa ilk önce “hoş geldiniz!” der ve elini sıkar. Uğurlamada ise, ilk önce ast olan “Güle güle” der, en üst olan da en son “Güle güle” der ve elini sıkar. Yani konuk, en son en üstte “hoş cakalın” der ve elini sıkar. Elini sıkarken önce el uzatma hakkı üst olanındır Ev sahibi önden gider. Ancak önde yol gösteren biri varsa ya da bilinen bir yere gidiliyorsa/giriliyorsa ev sahibi konuğun ya da üstün soluna geçerek yürür ve buyur eder. Üst odanın kapısında değil binanın kapısında karşılanmalı ve uğurlanmalıdır. Eş düzey ise odanın kapısında , Ast konuk da odada ayağa kalkarak ve elini sıkarak karşılayıp uğurlanmalıdır. Uğurlamalarda üst salonu terk etmeden kimse salonu terk etmemelidir. Üst otomobile kadar uğurlanır. Araba hareket etmeden geri dönülmemelidir. Karşılamada uygulanan kurallar uğurlama için de geçerlidir.

20 KARŞILAMA - UĞURLAMA Nazilli’de Ulu Önder’ e çocuklar tarafından yapılan bir karşılama töreni  (9 Ekim 1937)

21 ZİYARET - GÖRÜŞME Ziyaret zamanı çok iyi seçilmeli ve bir iki gün önceden randevu alınmalıdır. Aynı gün için yapılan ziyaret istemleri rahatsızlık yaratabilir. Ziyaret istemlerinin yerine getirilmesinde küçük büyüğe uyar. Büyük istediği zaman randevu verebilir. Eşit düzeydeki ziyaret istemini tarih olarak bir iki seçenek sunabilir. Uygun seçenekte anlaşılabilir. İade edilmesi gereken ziyaretler zamanında yapılmalıdır. Ziyaretlere gidilirken çiçek veya mütevazı armağanlar götürmek her zaman geçerlidir. Öğleden önce – 11.00, Öğleden sonra – saatleri en uygun zamandır. Resmi ziyaretler kısa olmalıdır; dakika, en çok 30 dakika. Üste saygılı olunmalı, taşıdığı unvana göre makama girdiğinde selamlayarak hitap edilmeli, üst oturmadan oturulmamalıdır Oturuş pozisyonu, ayakların ve ellerin duruşu, yöneticinin özgüveni ciddiyetini, görüntünün asilliğini gösterir. Konuşmalarda saygılı ifadeler kullanılmalıdır. Konuşmayı dinlerken üst yöneticimizin gözlerine bakılmalıdır. Üstümüz bizi karşılarken ya da uğurlarken el sıkmak için elini uzatmıyorsa biz önceden elimizi uzatmamalıyız.

22 ZİYARET ve GÖRÜŞME Astın ziyareti sırasında oturacağı koltuk; üst yöneticinin makamına yakın ve uygun olan koltuktur. İçerdeyken üst birisinin gelmesi ile kalkarak bir koltuk geriye gitmek gerekir. Eğer üst makama birden çok kişi ile gidilmiş ise; düzey ve kıdeme göre sıralanmalı ve en kıdemli olan üst yöneticiye en yakın oturmalıdır. Üstün astı ziyaretinde ilke olarak ast makam koltuğunda oturmayarak konuk koltuğuna, yani konuk karşısında oturur. Sizden alt düzeydeki kişileri makam koltuğunuzda oturarak kabul edin. Ancak eş düzeydekiler yaş, kıdem ve diğer yönden sizden üst iseler, onları konuk koltuğunda oturarak kabul etmek saygıyı gösterir. İlke olarak, saygı duyduğunuz kişilere eşit düzeyde oturun. Bunun için odanızda olanaklıysa bir eşitliğin göstergesi olan bir yuvarlak masa ve konuk koltukları olan bir yer hazırlayın. İkramları (Örneğin çay) önce konuğunuza (en büyüğünden başlamak üzere) sunun/sundurun. En son size sunulmalıdır. Göreve yeni başladığınızda kutlamaya gelenlere ikramda bulunun, size gelenlerle ilişkileri sürdürmek teşekkür etmek (iade-i ziyaret) için isimleri not edin. Gelemeyecek durumda olanlara siz gidin ve kendinizi tanıtın. Sizden sonra atanan akran ve üst yöneticilere de kutlama için önce siz gidin.

23 TÖREN ORGANİZASYONLARI PROTOKOL KURALLARI PROGRAM SUNUM TEKNİKLERİ

24 TÖREN NEDİR? Kamusal Yaşamda, devlet ve hükumet adamlarının ve üst düzey yöneticilerin davetli olarak katıldıkları en önemli biçimsel etkinliklerdir.

25 TÖREN ÇEŞİTLERİ A) DEVLET TÖRENİ Cumhurbaşkanı’nın katıldığı tören,
T.B.M.M. Açılışı, Cumhurbaşkanı’nın ant içmesi ve göreve başlaması, Devlet ve hükümet adamlarının ziyaretleri, Resmi Heyet Ziyaretleri, Atatürk’ün ölüm yıldönümünü anma.

26 B) RESMİ TÖREN Başbakan veya Bakanların, Mülki, Askeri, Adli ve Akademik zevatın, Vali ve Kaymakamların katıldığı törenlerdir. a.Ulusal ve Resmi Bayramlar, b.Başbakan ve Bakanların görev devir teslimleri, c. Mahalli Kurtuluş Günleri.

27 B) RESMİ TÖREN d. Anıtlara Çelenk Koyma e. Kurumsal Törenler (Temel Atma, açılış, kapanış, kutlama, diploma vb.) f. İmza Törenleri g. Karşılama ve Uğurlama Törenleri

28 C) DİĞER TÖREN ÇEŞİTLERİ
Dini Törenler Dini Bayramlar Yeni Yıl Kutlamaları Nikah Törenleri Cenaze Törenleri

29 RESMİ PROGRAM Kamusal yaşamda kurumsal, ulusal, özel anma ve kutlama günlerinde tüm etkinliklerde oluşturulan biçimsel akış düzenlemeleridir. Tören bir bütünü kapsar. Program bu törenin akış düzenidir. Resmi Program törenler dışında da düzenlenebilir. 10 kasım ataürkü anma, 29 Ekim, 24 Kasım. Çeşitlere girme, tören çeşitlerinden yola çıkarak örnekler ver

30 Zafer Bayramı dışındaki törenlerde oluşturulacak komite üyeleri
KOMİTE OLUŞTURULMASI Zafer Bayramı dışındaki törenlerde oluşturulacak komite üyeleri İl ve İlçelerde mülki amirin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında Garnizon Komutanlığı, Belediye Başkanlığı, Jandarma, Emniyet, Milli Eğitim, Kültür Bakanlığı Temsilcileri.

31 TEKNİK KOMİTE TÖRENLERİN(davet, oturma kortej düzeni, kıyafet biçimi, karşılama, uğurlama vb. )HER UYGULAMASINDAN SORUMLUDUR

32 Tören ve Resmi Program Organizasyonları dahilindeki tüm düzenleme ve uygulamalar sahne ve alan tasarımcığı gibi özel bir çalışma ve özen gerektirir. Komite Başkanı bu organizasyonlarda birinci derecede sorumlu kişi olarak, adeta bir sanat yönetmeni gibi çalışmalıdır.

33 ÇALIŞMA ESASLARI Tören Günü, saati ve mekanın seçimi.
Tören sunucusu veya sunucuların seçimi Toplantı ve prova günlerinin belirlenmesi Elektronik Donanım temini ve bu donanımdan sorumlu teknik kişi ve kurumların belirlenmesi. Tören Merkezi veya tören alanının düzenlenmesi Atatürk resimleri, bayrk, cd, bilgisayar, bando, ses, ışık, kürsü, örtü,çiçek, su,

34 ÇALIŞMA ESASLARI Tören Merkezi veya tören alanının protokol düzeninin sağlanması, Davetiye ve davetli listeleri sorumlularının seçimi, Prova uygulamaları, Ekonomik boyutun belirlenmesi ve fiyat tekliflerinin incelenmesi.

35 TÖRENSEL , RESMİ KONUŞMA VE SUNUŞ KURALLARI
Kamusal yaşamda düzenlenen tören,resmi açılış ve kapanış programları,konferans ve kongrelerde , toplantılarda vb…sunuş(takdim), hitap , selamlama ve konuşma konusunda belli protokol kuralları vardır.Bu kurallara uymak gerekir.Zira çok özenle hazırlanan bir tören veya program ,sunucunun bilgisi ve becerisi oranında başarılı olur veya olmaz.

36 Sunuş (takdim ) Kuralları
Bir törenin sunucusu o törenin imajıdır.Sunucu özenle seçilmeli ve yoğun bir eğitimden geçirilmelidir.Bu eğitim içeriğinde iyi bir ses,güzel konuşma diksiyon,beden dili,estetik ,renk bilgisi,saygı ve nezaket kuralları,protokol kuralları , uygun kılık kıyafet bilgisi vb...geniş kapsamlı verilmeli ve uygulamalar yaptırılmalıdır.

37 SUNUCU ; ELİNE METİN TUTUŞTURULMUŞ,MİKROFON BAŞINA GEÇMİŞ KONUŞAN ,SIRADAN BİRİ DEĞİLDİR.Aksine genelde metinleri kendisi hazırlayan,araştıran ,donanımlı alt yapısı sağlam, kültürlü ve her konuda kendini geliştirmiş ve özümsemiş kişidir.BU ASLA UNUTULMAMALI VE BU BİLİNÇLE DEĞERLENDİRİLİP ÇALIŞMALAR GERÇEKLEŞTİRİLMELİDİR.

38 Sunucu bir törenin asıl ve sürekli kişisidir
Sunucu bir törenin asıl ve sürekli kişisidir.Bu yüzden tören programının tüm detaylarını bilmek ve programa bütünüyle hakim olmak zorundadır.En baştan beri gelişmeleri detaylı olarak takip etmeli komite çalışmalarında bizzat bulunmalı ve provalarda sırasında yönlendirme yapmalıdır.

39 Pratik zekasını geliştirmeli ve durum değişikliklerine çabuk uyum sağlamalıdır.Genel olarak heyecanına ve duygularına hakim olabilmeli , tüm güzel konuşma-diksiyon, beden dili ,ve yüz ifadesi uygulamalarını eksiksiz bilmeli , bu konularda örnek bir tutum sergilemelidir.

40 Yerine ve zamanına göre giyinmesini iyi bilmeli, daima bakımlı, estetik zarif,nezaketli,saygılı ve hoşgörülü olmalıdır.Olumsuz davranışlardan kendini mutlaka arındırmalıdır.Bazı konularda fazla bilgiye sahip olmak ve mikrofon başında bulunmak baskın yada saygısız ve kaprisli olmayı gerektirmez,unutmamalıdır.Törenin imajı olma sorumluluğu sıradan ve kolay bir iş değildir bunu hep aklında tutmalı ve içinde hissetmelidir.

41 Törenin anlamı içerisinde heyecanını korumalı , bu anlam ve heyecanı iyi yansıtmalıdır.
…..Mikrofon kullanma becerisini iyi geliştirmeli ,teknisyenleri sırasında yönlendirmelidir.Çünkü bir töreni izleyicilere yansıtacak olan ses ve görüntüdür. Sunucu bu uyumun önemini bilerek ayarlamalarda etkin olmalıdır.

42 Programın akışının her detayından sunucu haberdar olmalıdır
Programın akışının her detayından sunucu haberdar olmalıdır.Tören programına kimlerin katılacağını çok iyi bilmelidir. ….Sunucu salona ya da tören alanına en erken gelen kişilerden biri olmalıdır.Tören saatinden en az bir saat önce alanda ya da salonda hazır olmalıdır.Son hazırlıkları gözden geçirmeli varsa değişiklikleri not etmeli ve kürsü düzenini sağlamalıdır. Törenin başlama saatine yakın kürsüde hazır beklemeli salona giren protokolü salona bildirmelidir.

43 Törene ya da programa katılan en üst düzey protokol salona girerken sunucu anonsunu edebilir.Örn. :
“…………..valimiz Sayın ……….. …….. şu anda tören alanımızı onurlandırmışlardır.Kendilerine HOŞGELDİNİZ diyor saygılarımızı sunuyoruz…”

44 Protokol yerini aldıktan sonra Sunucu “Başlayınız” komutunu alıp hitaba başlar.
Burada dikkat edilecek konu : Hitap sırası büyükten küçüğe olur.Örn: Sayın Bakanımız Sayın Valimiz Bakanlığımızın Sayın üst düzey yöneticileri İlimizin ve ilçelerimizin sayın Eğitim Yöneticileri ve Eğitimciler Değerli Konuklar

45 Not:Başbakan ve Cumhurbaşkanlarının kendileri ya da eşlerinin katıldığı tören ya da programlarda başka hitap yapılmaz….

46 Örn: Sayın Başbakanım Sayın Konuklar

47 Örn: Başbakanımızın değerli eşleri Sayın Hanımefendi Sayın Konuklar

48 Örn: Sayın Cumhurbaşkanımız Sayın Konuklar

49 Cumhurbaşkanımızın Saygıdeğer eşleri Sayın Hanımefendi
Sayın Konuklar

50 Hitaptan sonra HOŞGELDİNİZ demek gerekir
Hitaptan sonra HOŞGELDİNİZ demek gerekir.Bunun için konu içeriği çok önemlidir.Sunucu konuyu,toplantının ya da törenin yapılma amacını içeren bir hoşgeldiniz cümlesini özenle kurar.

51 Program protokolde en üst makama arz edilir:
Örn: Sayın Bakanım Tören Programını arz ediyorum: -Saygı duruşu-İstiklal Marşı -İl Milli Eğitim Müdürümüzün Konuşmaları - Valimiz…………Konuşmaları - Milli Eğitim Bakanı Sn………….Konuşmaları -Müzik dinletisi -Kapanış Saygılarımla Arz Ederim…

52 ….Hemen ardından - ki mutlaka olur -- Saygı Duruşu ve İstiklal Marşına davet eder.
Örnek: Sizleri , Cumhuriyetimizin Kurucusu Büyük Önder M.K.Atatürk ve Silah arkadaşları,Şehitlerimiz ,meslek Şehitlerimiz ve merhum tüm bilge kişilerin manevi huzurlarında saygı duruşuna hemen ardından İstiklal Marşımızı hep birlikte söylemeye davet ediyorum.Arz ederim.

53 Sonrasında genelde Protokol Konuşmaları yapılır
Sonrasında genelde Protokol Konuşmaları yapılır .Bu konuşma sırası da Küçükten büyüğe doğru olur.. Örn : Bölge Müdürü Genel Müdür Vali Bakan

54 Sunucu, konuşmacıları kürsüye davet ederken günün içeriği ve genel anlamda etkili güzel sözlerle süslemeler yapabilir.Konuşmacılar yerlerine otururken kendilerine teşekkür eder.Ancak Vali ya da Bakan yerine oturmadan teşekkür etmemek gerekir, yerine oturması beklenir.

55 ÖDÜL VE PLAKET TÖRENİ Programın sonunda bir ödül ya da plaket töreni varsa: En üst makam konuşmasını yaptıktan sonra yerine oturtturulmaz.Eğer kendisine bir plaket verilecekse önce ona verilir sonra kendisinin vereceği plaketler sırayla verdirilir ama bu arada kendisi başka bir protokol üyesini de sahneye almak isterse davet edilir ve hep birlikte plaketler verdirilir.

56 Plaket töreninde yine önceden hazırlık çok önemlidir
Plaket töreninde yine önceden hazırlık çok önemlidir.Sahne arkası ya da önüne bir plaket masası kurulur ve üzerine yetkili kişilerce verme sırasına göre plaketler dizilir.O masadan sorumlu kişiler masanın başında bekler ,verme anında sıralama ve düzenlemeyi yapar .Protokole bu ödülleri getirme sırası da o sorumlu kişilerindir.Sunucu sadece anons eder,plaket masasından almak yada vermek zorunda değildir ama zorunlu hallerde elbette bu görevi de geçici olarak ,o andaki durumu kurtarmak adına yapabilir.

57 Plaket alma verme işlemi tamamlandıktan sonra protokol toplu halde fotoğraf çektirmek isteyebilirler ki –genelde istenir-bunun için sunucu estetik ve şık bir anons yapabilir(örn:Bu güzel anı gelecekte anımsamak üzere Sn.Valimiz ve değerli konuklarımız objektiflere gülümsüyorlar…gibi)

58 Sonrasında tüm protokol üyelerine teşekkür edip yerlerine alınır …
Sonrasında tüm protokol üyelerine teşekkür edip yerlerine alınır ….Eğer programda halk oyunları,tiyatro gibi herhangi başka bir uygulama yoksa program sunucunun kısa bir konuşması ve teşekkürleri ile kapanır ama uygulamalar varsa onlarda anons edilir gösterilerin bitiminden sonra teşekkür edilip protokol uğurlandıktan sonra, program sunucu tarafından kapatılır.

59 Ve Sunucu hemen ortadan kaybolmaz kürsüsünde bir müddet bekler zira Vali vb…devlet büyükleri çağırıp teşekkür etmek isteyebilirler. Not: Sunucu burada da oldukça resmi olmalıdır .Protokol teşekkür edince –ben de teşekkür ederim efendim saygılarımla—diyerek hafif bir gülümseme ile karşılık vermeli ve protokol salondan ayrılmadan yerinden ayrılmamalıdır.

60 Not 2: Genelde protokol ve devlet büyüklerine merhaba,nasılsınız gibi samimi yaklaşımlarda asla bulunulmaz.Soruyu devlet büyükleri sorar karşıdakiler uygun bir nezaket ve saygı diliyle kısa kısa net cevaplar verir,yorum yapmaz…..

61 YEMEK ve DAVETLER Kokteyl, yemekli davetler Davetiyenin hazırlanması
Davet sahibinin adı-soyadı unvanı, Davet edilenin adı-soyadı unvanı, Ne tür bir davet olduğu,, Nezaket sözcükleri yeri, tarihi, saati ve kıyafet bilgisi Davete katılım durumunun bildirilmesi isteniyorsa bunu için. (L.C.V.) Kokteylde salona hakim bir noktada onur konukları için diğerlerinden farklı tercihen daha büyük ve alçak bir masa hazırlanır ve o masa için mutlaka bir garson hazır bekler. Yemekli davetlerde masa düzeni seçimi önemlidir. Misafirlerin ve onur konuklarının sayısına ve düzeyine göre uygun masa seçilmesi gerekir. 8 kişiden fazla 20 kişiden az olan durumlarda U masa ( kısa uca ortada onur konuğu sağında ev sahibi olmak üzere) 10 kişiden fazla durumlarda uzun masa ( onur konuğu masanın orta noktasına olmak üzere ev sahibide tam karşısına) 8 kişi ve daha az kişi için yuvarlak masa Daha büyük ve kalabalık davetlerde salona ve diğer masalara hakim bir protokol masası ve aynı özellikte olmak üzere diğer masalar (tercihan yuvarlak masa)

62 YEMEK ve DAVETLER **Lokantada, mönü listesi açık kaldığı müddetçe garson gelmez. Yemek seçimi yapılınca mönü kitapçığı kapatılır. **Peçete diz üzerine katlı olarak serilir. Tabak altına serilmez. İkiye katlanan peçetenin açık uçları bedenimize bakar. Küçükse tek dize serilir.* **Peçetenin amacı, ıslanan ve yağlanan dudaklarımızı silmektir. * **Üst düzey peçetesini açmadan diğerleri açmamalıdır.* **Toplamadan toplamamalıdır.* **Masadan kısa süreli ayrılmalarda peçete sandalyeye bırakılır.* **Peçeteyi kullandıktan sonra peçeteye bakılmamalı.* **İşi biten peçete servis tabağının sağına öylece bırakılır.* ** Kullanılan kağıt peçetede katlanmadan servis tabağının sağına bırakılır. Kesinlikle buruşturulmaz.* **Ev davetlerinde bez peçete olması makbuldür. İkisi de olabilir.*

63 YEMEK ve DAVETLER **Tabağın içine peçete atılmaz.* **Protokol yemeğinde masa örtüsü ve bez peçete aynı renkte olmalı, mümkünse beyaz olmalıdır.* ** Çatallar solda, bıçak ve kaşık sağda olmalı.* ** Çatal-bıçak tabaktan içe doğru olmalı.* **İki el masa altında olmamalı, en az bir el yukarıda olmalı. İki el de bileklerden yukarıda olmalı. Bilimsel olarak da ellerin yukarıda olması önemlidir.* ** Masadan yere düşen hiçbir şey alınmaz. Garsona yardım edilmez. *

64 YEMEK ve DAVETLER ** Kaşık çorba içildiği müddetçe kasesinin içinde olmalıdır. Ancak çorba bittikten sonra çorba tabağının yan tarafına bırakılır.* **Limon çatalla sıkılmaz, sağ elle sıkılırken sol el siper yapılır.* **Çorba alt tabağının yanına konur.* **Çorbaya ekmek doğranmaz.* **Tabağa çok fazla eğil inmez.* **Kaşığın kenarına bırakılması, yemeğin bittiği anlamına gelir.*

65 YEMEK ve DAVETLER **Çorbanın dibini almak için tabak yatırılmaz.* **Yemek esnasında bıçak-çatal ters V şeklinde olmalıdır. Arası açık olarak paralel de olabilir.* **Çatalın ağzının yukarıda, bıçak ile yanyana paralel hale gelmesi "yemek bitti" demektir.* **Kaşık sağ elle kullanılır.* **Masadaki kaşık, bıçak ve çatal kullanılacak ele göre konulur.* **Et yemekleri tek parça kesilir, tek lokma yenir. Bir parça kesilip ağzagötürülür.* **Pilav çatalla yenir. Çatal-bıçak el değiştirebilir. Pilav çatalla yenirken bıçakla destek verilebilir. **Börek vs. sağ elde bıçak, sol elde çatalla yenir.* **Balık bıçağı sadece balığın kılçığını ayıklamak için kullanılır.* **Balık bıçağı yoksa bunu ekmek parçası ile yaparız.* **Balığın önce kılçığı tamamen çıkarılır, sonra parça parça yenir.* **Balık çatalla yenir ancak kılçık elle çıkarılır ve tabağın kenarına bırakılır.*

66 YEMEK ve DAVETLER **Tavuğun derisi yenmek istenmiyorsa, deri çatal ve bıçak yardımıyla ayrılır. Tek kesim, tek lokma prensibi uygulanır.* **Ağza istenmeyen bir lokma (taş, kıl vs.) gelirse, kağıt peçeteyle çıkarılır ve görülmeyecek bir yere konulur. * **Elde çatal bıçak, ağızda lokma varken konuşulmaz.* **Sağdaki içecekler bize aittir.* **Soldaki yiyecekler bize aittir.* **Yiyecek servisi soldan yapılır. Boş tabaklar sağdan alınır.* **İçecek servisi sağdan yapılır, sağdan kaldırılır.* **Bardaklar küçükten büyüğe doğru sıralanır.* **Boşalan su veya meyve bardağı garson tarafından doldurulur.

67 YEMEK ve DAVETLER **Çok delikli olan tuz, tek delikli olan karabiberdir.* **Tuzluk ve diğer istenen malzemeler elden ele verilmez. Uzanabileceği yere bırakılır.* **Yemeği tadmadan tuz atılması görgüsüzlüktür.* **Çatal ve bıçağın peçete ile silinmesi görgüsüzlüktür.* **Büyük bıçak ana yemek bıçağıdır.* **Büyük çatal ana yemek çatalıdır.* **Yemek çatalıyla tatlı yenmez.* **Açık biber, tuz vs. kaşığın ucuyla alınır.* **Bize has ekmek tabağı varsa bir parça ekmek bölünür, gerisi bırakılır. Şayet ortak bir tabaktan alınıyorsa, ekmeğin kalanını tabağımıza koyarız. Masa üstüne koyamayız.* **Bütün sebze yemekleri ve köfteler çatal ile yenilir.* **Bıçağa ihtiyaç varsa çatalın kenarı kullanılır.*

68 YEMEK ve DAVETLER **Yoğurt kaşıkla yenir.* **Çatal tek başına kullanılıyorsa sağ elde olmalıdır.* **Yemeğe ekmek banmak doğru değildir.* **Bütün makarnalar çatal ile yenir.* **Spagetti yerken kaşıktan yardım alırız. Makarna tabağının içinde çatalla makarnayı dürerken kaşık alttan çatala zemin yapılır. Spagetti makarna hüüp yapılmaz.* **Garsonla yüzyüze iletişim kurulur, Mimikler ile anlaşılır, el ile çağırmamak gerekir. El kol hareketi yapılmaz, Hop, şist denmez. * **Zeytin, çatalla yenir, çekirdeği çatalla çıkarılır ve tabağın yanına konulur. Kül tablosuna veya masa üzerine konulmaz. * **Akşamları soğuk mezeler (tereyağı, acılı ezme vs.) ekmek sol elde, bıçakla sürülerek yenir. * **Peynir çatalın kenarıyla kesilir.* **Protokolde kürdan olmaz. Diğer zamanlarda sol el perde yapılarak kullanılabilir. Peçetenin içine bırakılır, masa üstüne veya kül tablasına bırakılmaz.*

69 YEMEK ve DAVETLER **Cam veya duvar önü tercih edilmelidir.* **Restoranda teşrifatçı varsa, teşrifatçı önde, bayan ortada, biz arkada oluruz. Yoksa, biz önden giderek bayana yol gösteririz, öncülük yaparız.* ** Girişe yakın ayak altı yerlere oturulmaz. * ** Eş ile gidiyorsak karşılıklı oturulur.* **Sosyal yemeklerde eşler yan yana oturur.* **Eş (bayan) erkeğin sağında oturur.* **Kalabalığa erkeğin yönü dönük olmalıdır.* **Bahşiş, yemek çok beğenilmişse %10, normalde %5 olmalıdır.* **Restoranda yemeği bayan söylemez, bey onun adına söyler.*

70 YEMEK ve DAVETLER **Erkekler pardesülerini vestiyere bırakır. Bayanlar yanına alabilir.* **Sağımızdaki bayandan sorumluyuz.* **Cep telefonu, telsiz vs. yemek masasının üzerine konulmaz.*

71 Protokol, insanı küçültmez
Protokol, insanı küçültmez. Ama protokole önem verilmezse, oturulan mevkiin hakkı gözetilmezse, devlete ve millete zarar gelir. İsmet İnönü

72 benim için vaşinkton portakaldır protokol portakal orda kal ! can yücel