Spor Yaralanmaları Sportif etkinlikler sırasında meydana gelen sakatlıklara spor sakatlığı / yaralanmaları denilmektedir. Spor yaralanması, sporun veya.

... konulu sunumlar: "Spor Yaralanmaları Sportif etkinlikler sırasında meydana gelen sakatlıklara spor sakatlığı / yaralanmaları denilmektedir. Spor yaralanması, sporun veya."— Sunum transkripti:

1 Spor Yaralanmaları Sportif etkinlikler sırasında meydana gelen sakatlıklara spor sakatlığı / yaralanmaları denilmektedir. Spor yaralanması, sporun veya egzersizin sonucu olarak vücudun dokularına zarar gelmesi olarak tanımlanabilir. Spor yaralanmalarına neden olan faktörler iki grupta incelenebilir. İç faktörler Dış faktörler

2 Spor Yaralanmaları İÇ FAKTÖRLER: Sporcunun vücut yapısı ve tipi
Sporcunun antrenman durumu Sporcunun kişilik yapısı Fiziksel anormallikler Sporcunun yaşı. Konsantrasyon durumu.

3 Spor Yaralanmaları DIŞ FAKTÖRLER: Sporun tipi
Oyunun, sporun yoğunluğu-şiddeti. Takım arkadaşı veya rakip sporcu. Antrenör faktörü (yanlış antrene etme yada anormal yüklenmeler) gibi sorunlar. Koruyucu malzemeler kullanılmaması Sporcunun kurallara uyumu.

4 Spor Yaralanmaları DIŞ FAKTÖRLER:
Spor müsabakasının yapılacağı ortama uyum sağlanması.(Sıcak ortam, yükseklik, soğuk ortam v.b. gibi). Hakemin maçı yönetimi (kural hataları ve de aşırı tolerans gibi...) Saha ve hava şartları(bozuk zemin ,yağmur, çamur gibi.)

5 Spor Yaralanmaları

6 Spor Yaralanmaları

7 Spor Yaralanmaları

8 Spor Yaralanmaları

9 Spor Yaralanmaları Enflamasyon dönemi Tamir ve yenilenme fazı
Yeniden şekillenme (remodeling) fazı

10 Spor Yaralanmaları Enflamasyon dönemi Yaralanan bölgede damar bütünlüğü bozulduğundan kanama oluşur, lokal olarak dokunun parçalanması eziğe de yol açar. Vücut savunma ve tamir elemanlarını kan yoluyla o bölgeye gönderir. Bu onarım faaliyetleri topluca enflamasyon cevabını olarak bilinir.

11 Spor Yaralanmaları Enflamasyon dönemi (Cevap) - şişlik, - kızarıklık, - sıcaklık artışı ve - Ağrı - Fonksiyon kaybı (bazen)

12 Akut ve Aşırı Kullanım Yaralanmaları/Sakatlıkları
Spor yaralanmaları yaralanma mekanizmasına ve semptomların başlangıcına bağlı olarak akut yaralanmalar ve aşırı kullanım yaralanmaları olarak ikiye ayrılabilir Çoğu durumda, yaralanmayı akut veya aşırı kullanım yaralanması olarak sınıflandırmak kolaydır, ancak bazı durumlarda zor olabilir. Akut yaralanmalar aniden ortaya çıkar ve net bir şekilde tanımlanmış bir nedene veya başlangıca sahiptir. Aşırı kullanım yaralanmaları kademeli olarak meydana gelir. *

13 Akut ve Aşırı Kullanım Yaralanmaları/Sakatlıkları
Akut yaralanmalar, hızın yüksek olduğu ve düşme riski büyük sporlarda (ör. Yokuş aşağı kayak) ve oyuncular arasında çok temasın bulunduğu takım sporlarında (ör. Buz hokeyi ve futbol) en yaygın yaralanmalardır. Aşırı kullanım yaralanmaları aerobik spor dallarındaki yaralanmaların büyük bölümünü oluşturur ve tek bir rutinle (örneğin, uzun mesafeli koşu, bisiklet veya kros kayağı) uzun antrenman seansları sonucu oluşur. Aynı hareketin defalarca tekrarlandığı (örneğin tenis, cirit atma, halter kaldırma ve yüksek atlama) teknik sporlarda çok sayıda aşırı kullanım yaralanması da ortaya çıkmaktadır.

14 Antrenman Düzeyine Bağlı Spor Yaralanmaları Neden Kaynaklanır?
Antrenman için temel ilke, vücudun spesifik öngörülebilir adaptasyonla spesifik bir fiziksel eğitim yüküne tepki vermesidir. Artan yükler, antrene edilen dokunun yeni yüklemeye uyum sağlamasına neden olur. Örneğin, Antrenman, kasların kontraktil proteinlerin üretimini arttırmasına, kas liflerinin daha büyük (ve daha çok sayıda) hale gelmesine ve kas liflerinin özellikle eğitimin öncelikle dayanıklılık veya azami mukavemet gerektirip gerektirmediğine uyarlayan bir uyarıcı sağlar.

15 Neden Yaralanmalar Meydana Geliyor?
Bununla birlikte, eğer antrenman yükü dokunun adaptasyon yeteneğini aşarsa, yaralanmalar meydana gelecektir. Aşırı yaralanma riski, antrenman yükü arttıkça artar. Bu, bireysel antrenman süresinin uzamasından veya antrenman şiddetinin veya antrenman sıklığından kaynaklanıyor olabilir. Çeşitli doku türleri, belirgin şekilde farklı biyomekanik özelliklere sahiptir ve antrenmana uyum yeteneği de değişir.

16 Spor Yaralanmalarının Sınıflandırılması
Yumuşak doku yaralanmaları kıkırdak yaralanmaları, kas yaralanmaları, tendon yaralanmaları, ligament yaralanmaları İskelet yaralanmaları şeklinde ikiye ayrılabilir. Çeşitli doku türleri, belirgin şekilde farklı biyomekanik özelliklere sahiptir ve antrenmana uyum yeteneği de değişir.

17 Ligament Yaralanmaları
Ligamentler Ligamentler bir kemiğe diğerine bağlayan kollajen (bağ) dokudan oluşur. Birincil işlevi eklemlerin pasif stabilizasyondur. Buna ek olarak, bağlar önemli bir propriyoseptif işlevi görür. Bağlar doğrudan veya dolaylı olarak kemiğe yerleşebilir Ligamentler öncelikli olarak hücreler, kollajen lifleri ve proteoglikanlardan oluşur. Fibroblastlar en önemli hücre tipidir ve ana işlevi kollajen üretmektir.

18 Ligament Yaralanmaları
Ligamentler sinir sistemine vücut konumu, hareketi ve ağrı hakkında bilgi veren çeşitli sinir uçları içerir. Bu bilgi, diz gibi bir eklemi çevreleyen kasları kontrol altında tutmanın anahtarıdır. Bağların ana fonksiyonu eklemin pasif stabilizasyonu olmasına rağmen, bağların propriyoseptif fonksiyonunun önceden düşünülenden daha önemli olduğuna dair çok sayıda kanıt vardır. Ligament yaralanmaları, eklemin pozisyonunu ve hareketlerini kaydetme yeteneğini azaltabilir. Yaralanma önemli ölçüde mekanik dengesizlik ile sonuçlanm.asa bile. Bu, tekrarlayan yaralanma riskini artırabilir

19 Ligament Yaralanmaları

20 Ligament Yaralanmaları
Antrenmana Adaptasyon Bağ dokusu artan yüklemeye yavaşça adapte olur, ancak immobilizasyon sonucunda hızla zayıflar. Bağlar kesit alanını artırarak ve aynı zamanda birim alan başına daha güçlü hale gelmek için malzeme özelliklerini değiştirerek eğitime adapte olurlar. Normal günlük aktivite (spesifik bir eğitim olmadan) bağın mekanik özelliklerinin% 80-90'ını muhafaza etmek için yeterli görünüşte yeterlidir. Sistematik eğitim, ligament kuvvetini% arttırır. Aksine, immobilizasyonun olumsuz etkisi hızla belirlenir.

21 Ligament Yaralanmaları
Ligamentler genellikle akut travma nedeniyle yaralanır. Yaralanma mekanizması ani aşırı yük olup, burada ligament eklem ile aşırı bir pozisyonda gerilir. Ligament ortasında veya ligament-kemik kavşağında kopmalar oluşabilir. Bazen avülsiyon kırıkları da ortaya çıkar; bu da bağın, bir kemik parçasını genellikle b.ir yumurta kabuğu şekli ile çektiği anlamına gelir

22 Ligament Yaralanmaları

23 Ligament Yaralanmaları
Bağlarda aşırı kullanım yaralanmaları nadirdir ve semptomatik inflamatuvar durumlar pek az oluşur. Bununla birlikte, muhtemelen tekrarlayan mikrotravma nedeniyle bağ hızla gerilirken, aşırı kullanım yaralanmaları meydana gelebilir. Bir örnek omuz eklemidir, burada atıcılar (örneğin, cirit atıcılar ve beyzbol, hentbol ve voleybolcular) ön ligamentlerini uzatabilir.

24 Tendon Yaralanmaları Tendonlar: Tendonlar kemiğe kemik bağlayan bağ dokusundan oluşur. En önemli görevi, kaslardan iskelet sistemine kuvvet aktarmak ve böylece eklemlerin stabilize edilmesine katkıda bulunmaktır. Ayrıca, tendonun esnekliği, örneğin atlama aktivitesinde tendonda depolanan kısa yükleme enerjisine izin verir. Suyun yanı sıra, tendonların ana elementi tendinöz matris içeriğinin% 80-90'ını oluşturan tip I kollajendir.

25 Tendon Yaralanmaları Tendonlar: Çoğunlukla, tendonların yapısı ligamentlerin yapısına benzemektedir. Kollajen paralel lifler halinde düzenlenir ve tendonlar giderek daha büyük yapılardan, tropokollagen, mikrofibriller, subfibriller, fibriller ve fasiküllerden oluşurlar

26 Tendon Yaralanmaları

27 Tendon Yaralanmaları Stres ile tendon deformasyonu arasındaki ilişki bağlarda olduğu gibi aynıdır. Başlangıçta kollajen lifler elastik bölgelerde ideal bir yay gibi davranırken, kırılmalar deformasyon bölgelerinde meydana gelir: ilk tek lifler, daha sonra toplam kırılmalar.

28 Tendon Yaralanmaları Antrenmana Adaptasyon Tendonlar, kolajen sentezi, çapraz bağ oluşumu ve tendon dokusunun geliştirilmiş içerik özellikleri ile tendon gücünün arttırılması suretiyle ligamentlerle aynı şekilde antrenmana uyum sağlar ve tendon kesit alanında büyüme meydana gelir.

29 Tendon Yaralanmaları Antrenmana Adaptasyon Akut egzersiz tendon dokusu içerisinde ve çevresinde kollajen sentezinde artışa neden olur. Kollajen sentezi 2-3 gün arttıkça her ikinci veya üçüncü günde bir antrenmanın tendon protein üretimi için yeterli bir uyarıdır. Buna ek olarak, göreceli yük yoğunluğu kas içerisinden daha düşüktür, bu da konsantrik veya eksantrik olan ılımlı bir egzersizin tendonda yeni kollajen oluşumunda artışa neden olacağı anlamına gelir.

30 Tendon Yaralanmaları Antrenmana Adaptasyon Fiziksel aktivite düzeylerindeki değişiklikler, ya artmış eğitim ya da engelleme / hareketsizlik, hızlı bir şekilde (1-3 hafta içinde) mekanik özellikleri, büyük olasılıkla artan ya da azaltılmış çapraz bağ oluşumunu değiştirir. Kolajen bakımından zengin fibril yapılardaki değişiklikler birkaç ay ila yıllar arasında gerçekleşir.

31 Tendon Yaralanmaları Tendon yırtılmaları kısmi veya total olabilir ve genellikle orta kısımda bulunur ancak kemik-tendon kavşağında veya avülsiyon kırıkları şeklinde de görülebilir. Akut Tendon Yaralanmaları Tendonlar hem akut yaralanmalar hem de aşırı yaralanma gibi çeşitli şekillerde yaralanabilir. Tendonlar genelde yüzeysel olduklarından penetran bir bıçakla veya bir paten kenarından kaynaklanan kesiklerle kopabilirler. Akut tendon kopmaları, tendonun tolere edebilme gücünden daha fazla kuvvet oluşması durumunda ortaya çıkar. Bu tendon kopmaları genellikle eksantrik kuvvet oluşumu ile bağlantılıdır, örneğin bir koşma başlangıcında itilirken aşil tendonunda görülür.

32 Tendon Yaralanmaları Akut Tendon Yaralanmaları Tendonlar, aşırı kullanım yaralanmalarından en çok etkilenen doku türüdür. Tendinit (tendon iltihabı), tenosinovit (tendon kılıfı iltihabı), tenoperiostit (tendon ilavelerinin iltihaplanması), periostit (periosteal iltihaplanma) ve bursit / hemobüsit (bursal iltihaplanma, muhtemelen) bu aşırı yaralanmaları tanımlamak için farklı terimler kullanılır.

33 Kemik Yaralanmaları Kemikler İskelet, mekanik yüklenme, sistemik hormonlar ve kandaki kalsiyum seviyesi arasındaki karmaşık etkileşime tepki olarak devamlı remodel eden özel bir bağ dokusundan oluşan kemikten oluşur. Kemik, kortikal (kompakt) veya trabeküler (süngerimsi) olarak sınıflandırılabilir ve iki kemik türü farklı fonksiyonlara ve özelliklere sahiptir.

34 Kemik Yaralanmaları Kemik altındaki organları korumak, vücudun büyük kalsiyum deposu olarak hizmet etmek ve kemik iliğinde hematopoez için ortam sağlamak gibi birçok önemli fonksiyona sahiptir. Bununla birlikte, yaralanmalarla ilgili olarak, iskeletin en önemli fonksiyonu, lokomotif cihazda bir manivela gibidir.

35 Kemik Yaralanmaları Diğer bağ dokusu gibi, kemik hücreler, kollajen lifleri ve ekstraselüler matristen oluşur. Kemik hücreleri, esasen osteositler, osteoblastlar veya osteoklastlar kemik iliğindeki kök hücrelerden gelişir. Kemik tadilatında osteoblastlar ve osteoklastlar sorumludur. Kemik yüzeylerinde bulunan osteoblastlar kemik oluşturan hücrelerdir. Bir osteoblast, mineralize bir matriste tamamen çevrilecek kadar kemik oluşturduysa buna bir osteosit denir. Kemik yüzeyinde de osteoklastlar bulunur; işi kemik emmektir.

36 Kemik Yaralanmaları Osteositler birbirleriyle ve hücre dışı matristeki kanallar vasıtasıyla yüzeydeki osteoblastlar ve osteoklastlar ile iletişim halindedir ve bu mekanik yüklemeden yeniden şekillenmeye kadar önemli bir sinyal yoludur. Kemik gücünde antrenmanla ilgili artış, yüklenme kemik için spesifik bir alan oluşturmaktadır. Her türlü etkinlik kemik kütlesini artırmaz. Kemik hızlı sinyallere tepki verir.

37 Kemik Yaralanmaları Kemik gelişim süreci

38 Kemik Yaralanmaları Fiziksel antrenmanın kemik üzerindeki etkisini değerlendirirken, hem kemiğin maddi özelliğini ('kemik kütlesi') hem de geometrik özellikleri (kemik şekli ve boyutu) dikkate almak önemlidir. Kemik bir yapıdır (bir bina veya köprü gibi) ve gücü, hem yapılan malzemeye (bu durumda kemik kütlesi) hem de malzemenin düzenlendiği şekle (geometriye) bağlıdır.

39 Kemik Yaralanmaları Kırıklar Kırıklar çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir, ancak en önemli fark akut kırıklar ve stres kırıkları arasındadır. Akut kırıklar, dokuların tolerans yeteneği, direkt travma (örn., Bacak için bir tekme) veya dolaylı travma (örn. Alt bacağın bükülmesi) aşan bir travmaya neden olur. Akut kırıklar, kırılmaya neden olan kuvvetin türüne bağlı olarak genellikle enine kırılmalar, kırıcı kırıklar, eğik kırıklar ve sıkıştırma kırıkları olarak sınıflandırılabilir; bu da genellikle karakteristik görünümlerini vermeye katkıda bulunur.

40 Kemik Yaralanmaları

41 Kemik Yaralanmaları Çapraz kırıklar genellikle küçük bir alana direkt travmadan kaynaklanır, yönlendirilen kırıklar daha geniş bir alana daha büyük doğrudan travma, eğik veya spiral kırıklar ise kemiğin bükülmesi (rotasyonel, burma) ile dolaylı travma nedeniyle oluşur ve sıkıştırma kırıkları ise (Örneğin, femur kondilinin tibia platosuna bastırılmasıyla) dikey kompresyona bağlı olarak ortaya çıkar. Tendonun veya ligamanın yırtılması avulsiyon kırılarına neden olur. Buna ek olarak, çocuklarda iki özel kırılma türü ortaya çıkar: (1) "yeşil çubuk kırıkları« (yumuşak dallar gibi kemik "bükülmüş") ve (2) epifiz plak kırıkları (gevşeme ve muhtemelen büyümenin kırılması) Bölge).

42 Kemik Yaralanmaları Stres Kırıkları Akut kırıkların aksine, stres kırıkları herhangi bir tetikleyici travmaya sahip değildir. Buna ek olarak, yükleme ile ilgili bir dizi klinik reaksiyon vardır. Kemik remodelleri yaşam boyunca kesintisiz olarak şekillenir. Yüklemenin artması, artan osteoklast ve osteoblast aktivitesiyle birlikte mikro- yaralanmalar, dolaşım yaralanmaları ve hızlandırılmış yeniden şekillendirme ile sonuçlanır.

43 Kıkırdak Yaralanmaları
Kıkırdaklar Kıkırdak bağ dokusunda, hücrelerde ve hücre dışı matristeki temel elementlerden oluşur. Elastik, hiyalin ve fibrokartilaj olmak üzere üç tür kıkırdak bulunmaktadır; Hyalin kıkırdak, yüzey tabakasındaki hücre dışı matriste hücrelerin yatay bir düzenlenmesi ve daha derin tabakalarda dikey bir organizasyon ile karakterize edilen birkaç katmandan oluşur.

44 Kıkırdak Yaralanmaları
Kıkırdaklar Fibrokartilaj güçlü ve esnektir Tendonlar, ligamentler ve kemik arasında koruyucu bir yüzey oluşturduğu intervertebral disklerde, derzlerin, tendonların, bağların yakınında bulunur. Bu nedenle, fibrokartilaj öncelikle kalça, omuz (glenoid dudak), diz (menisküs) ve bilek (üçgen fibrokartilaj kompleksi) gibi daha geniş derzlerde bulunur. Dizde fibrokartilaj ve hiyalin kıkırdak yüzeyleri arasındaki eklem uyuşmazlığının iyileştirilmesine ve şok absorbe edilmesine katkıda bulunurken, kalça, omuz ve bilekte de eklem yüzeyinin genişlemesine katkıda bulunur ve böylece stabilite artar.

45 Kıkırdak Yaralanmaları
Kıkırdaklar Eklem kıkırdağının aktif yüklenmesi, besinlerin kıkırdağın içinde ve dışında dağılmasına neden olur. Sonuç olarak, normal kıkırdak fonksiyonu için düzenli yükleme gereklidir. Kıkırdak aktiviteye uyum sağlar. * Eklem kıkırdak yaralanmaları, lezyonun boyut ve derinliklerine ve yaralanmanın nedeni ve eşlik ettiği patolojiye göre sınıflandırılır. En önemlisi, dejeneratif kıkırdak zedelenmeleridir (osteoartroz).

46 Kıkırdak Yaralanmaları
Kıkırdaklar Akut yaralanmalarda hiyalin kıkırdak kontüzyon yoluyla parçalanabilir, bu da çatlaklara neden olur veya eklemdeki kesme kuvveti dikey veya yatay çatlaklara neden olur. Akut eklem yaralanmaları ile bağlantılı olarak kıkırdak yaralanmaları sıklıkla görülür.

47 Kıkırdak Yaralanmaları
Menisküs Yırtığı