Hukuksal Realizm.

... konulu sunumlar: "Hukuksal Realizm."— Sunum transkripti:

1 Hukuksal Realizm

2 Temel Önermeler Hukuksal Realizm, tüm hukuksal olguları, tolum düzeninin bir parçası olarak ele alır. Hukuk da toplum bilimin yöntemlerine uygun araştırılmalıdır. Bir olması gereken araştırmasına girmeksizin, hukukun tutarlı olgusal açıklamasını yapmak gerekir. Psikolojik verilerden yola çıkan realistler öznel ölçütler aracılığıyla sosyoloji ağırlıklar ise toplumsal olgu ve uzlaşma temelinden yola çıkarak aynı sonuca ulaşmayı dener.

3 Hukuksal Realizm Hukuksal realizm, pragmatist yaklaşımların hukuka yansımasının genel adı olarak görülebilir. Sistemin gereksinimleri gözetilerek konan hukuk kurallarıyla yaşanan toplumsal gerçeklik arasındaki mesafe hukukun da yeni bir anlayışla ele alınması gereğini ortaya koydu. Hukuk pozitif kavrayıştaki gibi salt bir metin olarak görülemez. Önemli olan onun uygulanışıdır. O halde hukuku anlamak için mahkeme kararlarına odaklanmak gerekir.

4 Amerikan Hukuksal Realizmi
Pragmatizme dayanan hukuk ekolü. Pragmatizm John Stuart Mill’in yararcı felsefesine dayanarak William James tarafından ileri sürülmüştür. Pragmatizm doğrunun ölçütü olarak yararı işaret eder. Düşünceleri, kurumları işlevleri bakımından ele alır.

5 Amerikan Hukuksal Realizmi
Hukuk alanında yargıcın davranışına odaklanır. Yargıcın kararında bulunduğu sosyo-ekonomik çevrenin etkisini araştırır. En önemli temsilcileri Holmes, J. Frank, K. Llewellyn olan Amerikan hukuksal realizmi hukuksal formalizme bir tepki niteliğindedir. Hukukun basitçe büyük önermenin somut olaya yani küçük önermeye uygulanması olarak görülmesine karşı çıkar.

6 Amerikan Hukuksal Realizmi
Temel özellikleri: Hukukun Araçsallığı Hukukun toplumsal gelişim süreci içinde ele alınması. Hukukun insan yapımı oluşu. Yaptırımın hukukun ayırt edici ölçütü oluşu

7 Amerikan Hukuksal Realizmi
Amerikan hukuksal realizmi enstrümantalizm olarak da isimlendirilir. Bundan kasıt hukukun sadece bir yöntem olduğu bağımsız bir hukuk biliminden bahsedilemeyeceği. Hukuk formel bir sistem değildir. Hukuk öngörülen hedefe ulaşmak için bir araçtır. Hukuksal kararın oluşumunda bu nedenle sosyal ve ekonomik koşulları hesaba katmak gerekir.

8 Kural Şüpheciliği Hukuksal sorunun çözümü için ne var olan hukukun ne de daha önceden verilmiş olan mahkeme kararlarının yeterli olmaması nedeniyle bir hukuksal objektiviteden bahsedilemez. Anglo-Amerikan sisteminde statute law ile birlikte common law da etkilidir. Bu durum mahkeme kararlarını öngörebilmek adına hukukçu davranışlarına odaklanmayı gerektirmiştir. Dolayısıyla eylem olarak hukuk anlayışı pozitif hukuktan önce gelir.

9 Olay Şüpheciliği Somut olayın aslının bilinmesinin güçlüğü
Yargıcın karakteri Tanıkların tutumu Olay üzerinden geçen süre vb.

10 Amerikan hukuksal realizmi iki temel eleştiri üzerinden biçimlenmiştir: İlki hukukun uygulanmasının başarılı bir uygulamaya dönüşmesinin nedeni olarak soyut ve genel olan hukuk normunun eleştirisi; diğeri ise mahkemenin vereceği kararın ne olacağının önceden tahmin edilememesinin yarattığı sorunlardır.

11 Amerikan hukuksal realizmi yargı kararının oluşumunda yasanın önemini görmezden gelerek hukuk güvenliğini tehlikeye atmakla eleştirilmiştir. Amerikan hukuksal realizmi farklı bir hukuki geleneğe mensup olan Kıta Avrupasında kabul görmemiştir. Öyle ki Kantorowicz ünlü söyleminde:

12 «Hukuk hakimlerin veya mahkemelerin yaptığı bir şey olsaydı, dinler mabetlerinden; ilim üniversitelerinden; tıp, doktor reçetelerinden ibaret olurdu.» demiştir.

13 İskandinav Realizmi Hukuksal olgulara analitik ve davranışçı pozitif bir kavrayışla yaklaşan İskandinav realizmi, Kıta Avrupası ile Anglo-Sakson hukuk anlayışının ilginç bir birleşimini oluşturmaktadır.

14 Genel ilkeler Hak kavramı ile ampirik olaylar arasında ilişki kurmanın güçlüğü ve bu nedenle hukuk kurallarının varsayımsal oluşu. Hak kavramı realist anlamda diğer kişiler üzerinde pisikoljik baskı yapma aracıdır Varsayımsal hukuk kuralı kullanarak yargıcın nasıl bir karara ulaşacağını tahmin etmek hukukçunun en önemli işlevidir.

15 Genel ilkeler Hukuk ve hak devletin zor kullanma tekeli ile doğrudan bağlantılıdır. Hukuksal karar, hem pragmatik hem de ideolojik elemanları içerir.

16 Stig Jorgensen İskandinav realizminin en önemli temsilcisi olan Jorgensen spekülatif sosyal felsefe ile sosyal bilimleri ayırma gereği üzerinde durur ve ölçüme ve ölçülebilir olana dikkatleri yöneltir.

17 Stig Jorgensen Aynı bakış açısını hukuku incelerken de sürdürür.
Hukuk biliminin ampirik bir bilim olduğu gerçek fenomenler üzerine kurulmuş olmasından anlaşılır. Hukuk biliminin birincil konusu normlardır. Ancak hukuk bilimi normatif bir bilim olmayıp, normları açıklayan bir bilimdir. Çünkü hukuk bilimi kendisini örneğin yasamanın yaptığı gibi normları ifade etmez. Hukuk davranış modelini belirler; betimleyicidir, uygulanabilirdir ve emrecidir. Hukuk kuralının temel özelliğidir. Böylece uygulamacı onu açık olarak bilir.

18 Stig Jorgensen Jorgensen hukuku toplumsal yaşamın zorunlu koşullarının devamına yönelen yol gösterici bir sistem olarak değerlendirir. Abartılı ampirik akımların tersine hukuku aynı zamanda belirli iç yapıya sahip bir mekanizma olarak da sınmaktadır. Jorgensen, hukuku, toplumsal yaşamındaki değişimlere kendini daima uyarlayan bir geri besleme mekanizması olarak kabul etmiş ve hukuka toplumsal denetimin ahlaki ve siyasi formlarından ayırt edilebilen bir özellik tanımıştır.