İşletmeler arası İlişkiler

... konulu sunumlar: "İşletmeler arası İlişkiler"— Sunum transkripti:

1 İşletmeler arası İlişkiler
Öğrenci Burak Külli Dersi veren Prof. Dr. Fatih Semerciöz Arş. Grv. DR. Duygu Toplu Yaşlıoğlu

2 Şebeke Organizasyon Yapıları
İçindekiler Şebeke Teorisi Davranışsal Görüşme Teorisi Şebeke Organizasyon Yapıları Şebeke Organizasyon Türleri Şebeke Organizasyon Yapılarının Temel Unsurları Şebeke Organizasyon Yapılarının Yararları ve Sakıncaları Kaynakça

3 1. Şebeke Teorisi Şebeke, birbirine bağlı benzer yapıların; kendi aralarında veya bu yapılar ile (varsa) merkez arasında birlikteliğini ve iletişimini sağlayan büyük bir sistemdir. İşletmeler arası ilişkiler açısından şebekeyi oluşturan bu yapılar ise örgüt veya işletme adı ile anılmaktadır.

4 1. Şebeke Teorisi Şebeke Teorisi, birbirleri arasında şebeke yapıyı oluşturan kişi ya da örgütlerin işbirliğine gitme sebeplerini ve işbirliği için informal bir yapı altında birbirlerine karşı nasıl güven duyduklarını açıklamak temeline dayanan bir teoridir. Şebeke içerisinde yer alan her örgütün performansı ve başarısı diğer örgütler tarafından belirlenmektedir.

5 1. Şebeke Teorisi Şebeke Teorisi, birbirleri arasında şebeke yapıyı oluşturan kişi ya da örgütlerin işbirliğine gitme sebeplerini ve işbirliği için informal bir yapı altında birbirlerine karşı nasıl güven duyduklarını açıklamak temeline dayanan bir teoridir. Şebeke içerisinde yer alan her örgütün performansı ve başarısı diğer örgütler tarafından belirlenmektedir.

6 1. Şebeke Teorisi Bu durumda karşılıklı olarak korumacı bir işbirliği oluşmasına ve uzun dönemli sözlerin verilmesine sebep olmaktadır. Ayrıca bir şebekeye üye olmak ekonomik ve sosyal açıdan işletmelere fayda da sağlamaktadır. Daha fazla işletmenin tecrübesinden yararlanabilen şebekeler bu durumun yarattığı güven duygusunun yanında; riski ortak üstlenmek, maliyetleri dağıtmak ve kaynakları daha verimli kullanabilmek esnekliğine de sahip olacaklardır.

7 2. Davranışsal Görüşme Teorisi
Davranışsal Görüşme Teorisi’nin temel dayanağı; rasyonel bir şekilde işlerini yürütmek isteyen ve birbirinden farklı yapı ve yönetim tarzları olan örgütlerin birbirlerini gözeterek iş yapışları hakkında çeşitli alternatifler arasından karar vermelerini sağlayan bir süreç olarak değerlendirilebilir.

8 2. Davranışsal Görüşme Teorisi
Organizasyonlar anlaşmalarında kendi şartlarını gözetmek isterken, içinde bulundukları şebekedeki diğer örgütlerin de anlaşmaya taraf olmasıyla çıkar için ortak bir paylaşım durumu oluşmasına görüşme neden olmaktadır. Görüşmenin unsurları arasında farklı tercihleri olan tarafların hareketlerini uyumlu hale getiren ve tarafların karşılıklı olarak birbirlerine bağımlı olması da vardır. Bundan dolayı görüşme sürecinde yer alan pazarlık ve uzlaşma konuları organizasyonlar arası karar almada göz önünde bulundurulması gereken mühim bir unsurdur.

9 3. Şebeke Organizasyon Yapıları
Organizasyon yapıları her geçen gün değişim gösteren; teknolojik yenilikler, çevresel yenilikler ve rekabetin yapısı nedeniyle öncelikle kendilerini korumak ve sonrasında da rekabete devam edebilmek adına köklü yeniliklere gitmek zorunda kalmaktadırlar.

10 3. Şebeke Organizasyon Yapıları
Bu yenilikler her işletme açısından farklılık göstermekle birlikte 4 temel fikirden bahsedilebilir: İşletmelerin temel yeteneklerine yönelerek sahip oldukları temel faaliyet alanlarında uzmanlaşmaları ve getirisi daha düşük olan yan faaliyetlerde de temel yeteneğe odaklanabilmek adına dış kaynaktan yararlanmalarıdır. Müşteriler ile doğrudan ilişkisi olan yöneticilere özerk bir ortam sağlarak, kendi oluşturdukları iş tasarımları ile müşterileri tatmin etmek ve kazanmak için gereken esnekliğin sağlanmasıdır.

11 3. Şebeke Organizasyon Yapıları
İşletmelerde hiyerarşik yapının azaltılması ve organizasyonların iş yapışında iletişim ağını daha rahat sağlayabilmesi adına basık hale getirilmesidir. Formal ve informal şebeke yapılarının birbirlerinden bağımsız/özerk olan birimleri bir araya getirdiği fikridir. Böylece bilginin paylaşımı (içselleştirilmesi) ve şebeke içinden benimsenmesi (sosyalleşmesi) hızlanacaktır.

12 3. Şebeke Organizasyon Yapıları
Şebeke kavramını davranışsal açıdan incelersek; kişiler, mevkiler, gruplar ya da organizasyonlardan oluşan bir sosyal ilişkiler kalıbı olarak niteleyebiliriz. Yine şebeke kavramı stratejik açıdan da “birbirinden ayrı fakat birbiriyle ilişkili kar amaçlı organizasyonların rekabet avantajı sağlamak için oluşturdukları uzun dönemli anlaşmalar” olarak adlandırılmaktadır.

13 3.1. Şebeke Organizasyon YapılarıNIN SAHİP OLDukları özellikler
Şebeke organizasyon yapısı, ya örgüt içinde SİB’ler arasında ya da örgüt dışındaki organizasyonlar ile birlikte oluşmaktadır. Şebeke organizasyon yapıları İşlem Maliyeti Yaklaşımı’ndan dolayı değil, Kaynak Bağımlılığı Teorisi’nden dolayı ortaya çıkmaktadır. Şebeke yapılarda birbiriyle işbirliğine içerisinde olan işletmeler piramit hiyerarşi yapısından daha çok bir ağ şeklinde organize olmaktadır. Şebeke organizasyon yapılarında şebeke üyeleri birbirleri ile ilişki içerisine girmekte ve bu ilişkilerini uzun bir dönem içerisinde yineleyerek devam ettirmektedirler. Şebeke organizasyon yapıları esnek bir yapıya sahip oldukları için organizasyon değişen koşullara göre sürekli yenilenebilmektedir.

14 3.1. Şebeke Organizasyon Yapılarının sahip oldukları özellikler
Şebeke yapılara üye işletmeler, şebeke içerisinde yer alan varlıkların ortak sahibi durumundadırlar. Şebeke üyelerinin yapı içerisinde farklı rolleri ve pozisyonları vardır. Bu yüzden sahip oldukları bu roller ve pozisyonlar işletmelerin birbiriyle ilişkilerini geliştirmelerine ya da ortadan kaldırmalarına neden olabilmektedir. Şebeke organizasyon yapıları değişen çevre koşullarına karşı uyum sağlamak için oluşturulur. Şebeke organizasyonlar bu uyumu sağlamak için merkezkaçlık- merkezcilik, esneklik- katılık, temel bilgi- uzmanlık arasında denge kurmaya çalışır. Şebeke organizasyon yapılarında işletmeler birbirlerinin bilgi ve tecrübelerini paylaşmaktadır. Böylece daha hızlı ve etkin hareket edebilmektedirler.

15 3.1. Şebeke Organizasyon Yapılarının sahip oldukları özellikler
Şebeke organizasyon yapıları yeni bir organizasyon türü olmakla birlikte, genel olarak yeniden yapılanma (reorganizasyon) çalışmalarından daha esnek, daha hızlı ve daha çabuk bir mekanizmaya sahiptir. Özellikle çok büyük ölçeklerde yeniliklere dayalı ya da riskli projelerde, şebeke organizasyon yapısının oluşturulması riski azaltmaktadır. Şebeke organizasyon yapıları küçük işletmeler açısından ele alındığında, bu işletmelerin büyüme yolu olarak gördükleri dikey entegrasyon faaliyetlerine de bir alternatif oluşturmaktadır. Şebeke organizasyonlar işlerin daha yalın, yenilikçi ve değişen koşullara hızlı cevap verebilen bir şekilde yürütülmesinde yardımcı olabilirler.

16 3.1. Şebeke Organizasyon Yapılarının sahip oldukları özellikler
İşletmeler arasında oluşturulan şebeke yapılarında üç tür bağlantı vardır: Kaynak akışı ve faaliyet bağlantıları: kaynak akışı ve faaliyetlere ilişkin bağlantılar örgütler arasındaki karşılıklı bağımlılıklara yön vermektedir. Karşılıklı beklentilerin akışı: Kurulan işbirliğine ilişkin fayda ve riskleri organizasyonel katılımcıların ne şekilde algılayacağını etkilemektedir. Bilgi akışı: Bilgi akışı da işletmelerin algılamalarını etkilemekte; karar vermelerinde yol gösterici olurken, işletmeler arası şebeke yapının şekli ve içeriğine ilişkin yapılan faaliyetleri etkilemektedir.

17 3.2. Şebeke Organizasyon Kurmaya Motive Edici Faktörler
Belirsizliği Azaltmak Esneklik Kazanmak Kapasite Sağlamak Hız Kazanmak Kaynak Elde Etmek ve Kendi Başına Sahip Olmadığı Bir Takım Yeteneklere Sahip Olmak Bilgi Sağlamak

18 3.3. Şebeke Organizasyon Yapılarını ortaya çıkaran nedenler
Küreselleşme Ve Teknolojik Değişim Merkezi Kontrolden Uzaklaşma (Deregülasyon) İşgücünün Demografik Özellikleri İletişim Ve Bilgisayar Teknolojileri Dış Kaynaklardan Yararlanma Uygulamaları Yalın Yönetim Uygulamaları

19 4. Şebeke Organizasyon türleri
Şebeke organizasyon türleri, iki farklı başlık altında işlenmiştir. Bunlar yapısal olarak şebeke organizasyon türleri ve işletmeler arası ilişkiler açısından şebeke organizasyon türleri olarak sıralanabilir. Yapısal Olarak Şebeke Organizasyon Türleri İşletmelerarası İlişkiler Açısından Şebeke Organizasyon Türleri

20 4. Şebeke Organizasyon türleri
Yapısal Olarak Şebeke Organizasyon Türleri Dahili Şebekeler Dengeli Şebekeler Dinamik Şebekeler Dikey Şebekeler Yatay Şebekeler Çapraz Şebekeler

21 DAHİLİ şebekeler Bu şebeke organizasyonunda, bir ana işletme etrafında temel faaliyetler, aynı sahiplikteki diğer farklı işletmelerin konusu olmakta, böylece kaynakların tümü yine aynı bünyede kalmaktadır. İşletmenin üst yönetimi, sadece bu farklı işletmelerin faaliyetlerini koordine etme görevini yapmaktadır. Belli bir faaliyette uzmanlaşan her işletme, piyasa disiplini içinde diğer işletmelerle input-output alışverişi içine girmektedir. Ana şirket (şebekedeki diğer şirketlerin faaliyetlerini kontrol eden şirket) her bir alt işletme için finansal performans hedeflerini belirlemektedir.

22 DAHİLİ şebekeler Alt işletmeler bu standart ve hedefler içinde kaldıkları sürece faaliyetler sürmekte, değil ise ana şirket gerekli inputu piyasadan ve kendi bünyesi dışından alabilmektedir. Bu yapıda şebekedeki her işletme birbirinin müşterisi olmakta ve birbirleri ile ilişkilerini piyasa şartlarına uygun olarak yürütmektedirler.

23 DAHİLİ şebekeler

24 Dengeli şebekeler Bu yapının dahili şebeke organizasyonundan temel farkı, belirli bir mal veya hizmeti üretmek için gerekli olan kaynakların birbirinden tamamen bağımsız olan işletmelerin bünyesinde olmasıdır. Yani bu tür bir organizasyonda, bir şebeke (network) halinde birbiri ile ilişki kuran işletmeler, yönetim ve sahiplik olarak birbirinden bağımsızdır. Sadece belli bir mamul, iş veya hizmet üretimi için birbirleri ile alışveriş içinde lider konumunda olan bir organizasyon vardır, diğerleri bu organizasyonun gerçekleştirdiği koordinasyon içinde çalışırlar.

25 Dengeli şebekeler Böyle bir yapı, özellikle otomotiv sanayinde çok rastlanan yan sanayi uygulamasına benzemektedir. Örneğin; lider konumundaki otomotiv firması, otomobilin belli parçalarını bünye dışındaki başka işletmelerden almaktadır. Ülkemizde bu duruma örnek olarak; Wolkswagen firmasına otomobil elektronik kabloları üreten, Bursa’daki üretim tesisini verebiliriz.

26 Dengeli şebekeler

27 Dinamik şebekeler Bu yapının diğer şebeke türlerinden farkı, tüm şebeke içinde lider işletmenin olmayışıdır. Burada, şebekedeki her işletme, brokerlık(organizatörlük) fonksiyonu gören “herhangi bir” işletmenin koordinasyonu altında faaliyetlerini birleştirmekte, yani alışveriş içine girmektedir. Her biri belli bir konuda uzmanlaşmış bağımsız işletmeler, kendi hedef ve çıkarları doğrultusunda herhangi bir organizatör işletmenin (brokerın) koordinasyonu altında bir şebeke oluşturmaktadırlar.

28 Dinamik şebekeler Dinamik şebeke organizasyonunda yer alan işletmeler sadece belli bir işletmeye hizmet vermek zorunda değildir. Organizatör durumundaki işletme, eğer daha başka bir işletmedendaha uygun koşullarda mal veya hizmet temin edebiliyorsa, bu yeni satıcı networke dahil olmaktadır. Böylece tüm işletmeler piyasa koşullarına uymak, piyasa disiplini içinde rekabetin zorlamasını hissederek çalışmak zorundadır. İşletmeler arasında ilişkiler emir-komuta zincirinde değil, piyasa mekanizmasında şekillenmektedir.

29 Dinamik şebekeler

30 4.1.4 Dikey şebekeler Dikey şebekeler Japonya temelli olup, informel ve tam belirgin değildir. Dikey şebekeler sanal işletmeler ya da modüler şirketler olarak adlandırılan yeni yapılanmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Benetton firması da dikey olarak ileriye yönelik (franchising) ve dikey olarak geriye yönelik (tedarikçiler) ile bu tür bir şebeke yapı oluşturmuşlardır. Bu yapıda bir üretim işletmesi, işletmenin yukarıya doğru yayılan taşeronları, tedarikçileri ve aşağıya doğru inen pazarlama organizasyonundan oluşur.

31 yatay şebekeler Bir coğrafi pazara girmek ya da belli bir teknoloji geliştirmek ve ortaya çıkarmak için benzer piyasalardaki birbirine benzeyen işletmelerin bir araya gelip oluşturdukları işbirlikleridir. Stratejik işbirliklerinin oluşturdukları şebeke yapılarıdır. Geçmiş senelerde özellikle hava taşımacılığı sektöründe uygulanmaya çalışılmış ise de başarılı olan işletmelerin sayısı azdır. Ancak günümüzde THY’de dahil olmak üzere birçok havayolu yatay şebeke sistemini kullanmaktadırlar. Böylece birbirlerine rakip dahi olsalar, karşılıklı avantaj elde etmektedirler.

32 yatay şebekeler

33 Çapraz şebekeler Bu şebeke türü henüz açıklığa kavuşmamış bir şebeke türüdür. İşletmeler arasında sinerji yaratmak için disiplinler arası ve yeni oluşturulan bir şebeke türüdür. Örneğin Google ve MasterCard arasında işlemler arasında bilgilerin aktarıldığı bir ağ olduğu bilinmektedir. Özellikle Amerikan temelli teknoloji işletmeleri yeni oluşturdukları endüstrilerde çapraz şebeke organizasyonu kullanmaktadırlar.

34 4. Şebeke Organizasyon türleri
İşletmelerarası İlişkiler Açısından Şebeke Organizasyon Türleri Endüstriyel Bölgelerde Ortaya Çıkan Bölge Şebekeleri Araştırma-Geliştirme Şebekeleri İşletme Grupları Stratejik İttifaklar ve İşbirliğine Dayalı Üretim

35 4.2.1. Endüstriyel Bölgelerde Ortaya Çıkan Bölge Şebekeleri
Endüstriyel bölgelerde küçük işletmelerin sahipleri büyüme ya da entegrasyon için alt sözleşme yapma yolunu tercih etmektedir. Bağlı işletmelerin kullanılması, işletmelerin esneklik kazanmalarını ve klasik olarak küçük işletmelerde görülen yapılara benzer şekilde örgütsel yapılanmaya gitmeleri sağlanmaktadır. Çok yakın ilişkiler ve yüksek seviyedeki işbirliği sayesinde işletmeler kendi bağımsızlıklarını da korumaktadırlar.

36 4.2.1. Endüstriyel Bölgelerde Ortaya Çıkan Bölge Şebekeleri
İşbirliğinin süresi ise uzun dönemlidir. Alt yüklenici işletmeler ve tedarikçiler birbirinden farklı işletmeler arası bağlantılara sahiptir. Bu durum faaliyet hattı içerisinde geniş bir üretim çeşidi sağlamaktadır.

37 4.2.2. Araştırma-Geliştirme Şebekeleri
İşletmeler zaman zaman teknolojik özelliklere dayalı birlikler oluşturmaktadır. Bu birliklerin özellikleri işletmelerin profesyonel olarak üyelik bağlantıları kurmalarıdır. Çoğunlukla bu profesyonel birlikler işbirliğine dayalı Ar-Ge şebeke yapılarının oluşturulması ile sonuçlanmaktadır. Teknolojik, entellektüel ya da bilimsel toplulukların oluşturdukları birliklerin ortaya çıkardığı mantık, işletmelerin kendi aralarında işbirliği yapmalarını arttırıcı bir etki yapmaktadır.

38 İşletme grupları İşletmeler arası işbirliği açısından bakıldığında üçüncü bir tür şebeke organizasyon yapıları işletme gruplarıdır. İşletme grupları, işletmelerin fiziksel yakınlıktan ziyade müşterek üyelikleri ya da bağlantılar sonucu oluşan çeşitlendirilmiş gruplardır. Bir çok bakımdan çeşitlendirilmiş endüstriyel gruplar gelişmeye geç başlayan ama başarılı ulusların temel kurumları haline gelmişlerdir.

39 İşletme grupları İşletme grupları şeklinde oluşturulan şebeke yapılarda işbirliği uzun dönemli bir süreci kapsamaktadır. İşletme gruplarının sınırları, diğer işbirliğine dayalı üretim şebekelerinden daha belirgindir. Gruba üye olan işletmelerin özerklikleri devam etmesine rağmen genel olarak bir topluluk görünümü arz etmektedir.

40 4.2.4. Stratejik İttifaklar ve İşbirliğine Dayalı Üretim
Stratejik ittifaklar şebeke organizasyon açısından değerlendirildiğinde, işletme gruplarında yer alan işletmelerin çeşitli kurallarının hakim olduğu bir birliktelik içerisindedir. Grup üyelerin kendilerini belli bir kurallar bütününe uymak gereğinde hissetmektedir. Stratejik ittifaklar ise ortak bir topluluk üyeliği olmadan ya da herhangi coğrafi bir alanda bulunma durumu olmadan da işbirliğine dayalı bir şebeke yapı oluşturabileceğini göstermektedir.

41 4.2.4. Stratejik İttifaklar ve İşbirliğine Dayalı Üretim
İşbirliklerinin ortaya çıkmasını sağlayan iki faktör vardır. Bunlar maliyetlerin azaltılması ve kapasitenin arttırılmasıdır. İşbirliği stratejilerinin daha önceki uygulamalarında alt yüklenicilerin riskin çoğunluğunu üstlenmesi, ürün geliştirme maliyetlerini üstlenmesi beklenmektedir. İlk bakışta, önce bir güç kullanmakta, sonrasında işbirliği gelmektedir. Güç ilişkileri hem ciddi başarısızlık riski taşımakta hem de işlemlerin kaynağını oluşturmaktadır.

42 5. Şebeke Organizasyon yapılarının temel unsurları
Dikey Ayrışma Piyasa Mekanizması Açık İletişim Sistemleri Koordinasyon Mekanizmaları Aracılar

43 5.1. Dikey ayrışma Dikey ayrışma, genel olarak bir işletmenin kendi organizasyon yapısı içinde yer alan üretim, ürün tasarımı, ürün geliştirme, pazarlama ve dağıtım gibi işletme fonksiyonlarının şebeke organizasyon yapılarında birbirinden farklı şebeke üyesi işletmeler tarafından yerine getirilmesidir.

44 5.2. Piyasa Mekanizması Şebeke organizasyon yapılarının temel unsurlarından bir tanesi de piyasa mekanizamasına göre işleyişin sürmesidir. Bu özellik bazı tanımlarda da açıkça ortaya konmaktadır. Şebeke yapıları, işletme birimlerinin piyasa mekanizması çerçevesinde bir araya gelerek oluşturdukları kümeleşmeler olarak tarif etmektedir. Şebeke organizasyonlarda temel fonksiyonlar planlama ve kontrol mekanizmalarından ziyade piyasa mekanizması mantığı altında yürütülmektedir.

45 5.2. Piyasa Mekanizması Şebeke organizasyon yapılarında şebeke üyesi işletmelerin davranışlarını kontrol etmek için formel emir- komuta ya da otorite mekanizmalarından ziyade koordine edilmiş piyasa mekanizmasının unsurların kullanılmaktadır. Başka bir ifadeyle kişisel nezaret ve yapılan işlemlere ait raporlardan ziyade sözleşmeler ve yaptırılan işler için yapılan ödemelere bakılmaktadır.

46 5.3. Açık iletişim sistemleri
Şebeke organizasyonlarda iletişim çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu yapılarda bilgi akışı bilgisayar teknolojisine dayalı olarak yapılmaktadır. Şebeke içerisindeki işletmeler sisteme katılacak her değere yapılacak olan ödemelere ilişkin genel koşulları kararlaştırmakta ve daha sonra da birbirleri ile sürekli güncelleştirilen bir iletişim sistemi oluşturmaktadırlar. Böylelikle de aniden değişen bilgileri karşılıklı olarak birbirlerine iletebilmektedirler.

47 5.4. Koordinasyon mekanizmaları
Şebeke organizasyon yapılarının kontrolünde hiyerarşik yapılar ve yapılan planlardan ziyade informal yapıdaki koordinasyon ve piyasa mekanizması etkili olmaktadır. Şebekede yer alan işletmeler arasındaki koordinasyon daha çok iyi ilişkiler kurabilen bireyler arasındaki kişisel ilişkilere bağlıdır. Çatışmalar, karşılıklı olarak çözümlenmekte, şebeke üyeleri birbiri ile uyum halinde olmalar gerektiğini bilmektedirler.

48 5.4. Koordinasyon mekanizmaları
Taraflar arasında güven ortamı oluşturulmakta ve zaman içerisinde yapılan karşılıklı anlaşmalar ile de aradaki güven tazelenmektedir. Bunun yanında, sözleşmeler, peşin ödemeler ve iletişim sistemleri gibi piyasa mekanizmasının unsurları da şebeke üyelerinin birbirlerinin yaptıkları faaliyetler hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktadır.

49 5.5. aracılar Şebeke organizasyon yapılarında işletmelerden oluşan gruplar aracılar tarafından bir araya getirilmekte ve konumlandırılmaktadır. Başka bir ifade ile şebeke organizasyonlar genel olarak üye organizasyonları bulan ve bir araya getiren organizasyonlar tarafından yönetilmektedir. Aracılar, şebeke içerisinde merkezi rol oynamaktadırlar. Bazı durumlarda, tek bir aracı, lider rolü oynayabilmekte ve gerekli hizmetlerin sağlanması için alt sözleşmeler yapabilmektedir. Bazı durumlarda da belli bir konuda uzman olan çeşitli aracılar birbirleriyle eşit olan ortaklar arasında bağlantı kurmaktadırlar.

50 6. Şebeke Organizasyon yapılarının yarar ve sakıncaları
Şebeke Organizasyon Yapılarının Yararları Şebeke Organizasyon Yapılarının Sakıncaları

51 6.1. Şebeke Organizasyon yapılarının yararları
Şebeke organizasyonlar işletmelere yeni bir piyasa ve üretim faaliyetine girmekte, zamanlama ve bilgiye sahip olma konularında fayda sağlamaktadır. İşletmeler şebeke organizasyon yapısı oluşturarak değişen koşullara daha çabuk adapte olmalarını sağlayacak bir esnekliğe kavuşmaktadır. Bir işletme şebeke organizasyon yapısını kullanarak etkinlik kazanmanın yanında yenilik yaparak faaliyetlerini sürdürebilme imkanı bulmaktadır. Şebeke organizasyon yapıları, şebeke içerisinde yer alan her bir işletmenin kendi konusundaki üstünlüklerinin artmasını sağlamakta ve dolayısıyla işletmeler yaptıkları işleri daha iyi yapabilmektedirler. Şebeke yapı içerisindeki işletmeler yeterli kaynakları elde edebilmekte ve tek bir işletmenin tek başına yapamayacağı büyük ve karmaşık faaliyetleri gerçekleştirebilmektedir.

52 6.1. Şebeke Organizasyon yapılarının yararları
Şebeke organizasyonlar ayrıca bir sinerji etkisi yaratmakta, işletmeler birbirlerinin güçlü ve üstün yönlerinden yararlanmaktadır. Şebeke oluşturma her çeşit organizasyon türünde uygulanabilecek bir faaliyettir. Bunun yanında içinde bulunulan koşullara göre düzenlemeler yapmak da söz konusu olabilmektedir. Şebeke organizasyon yapıları, küçük işletmeler için de büyük avantajlar sağlamaktadır. Bu tür işletmelerin büyük boyutlarda iş yapabilmelerine imkan vermektedir. Şebeke organizasyon yapıları, faaliyet gösterilen alanlarda çeşitli politika ve uygulamaların yayılmasını da sağlamaktadır. Şebeke organizasyon yapıları işletmelerin bilgisayar ve gelişmiş haberleşme teknolojileri kullanmaları şeklini de değiştirmiştir. Global ekonominin büyümesi, bilginin ulusal sınırları içerisinde ve arasında el değiştirmesi gerekmektedir.

53 6.2. Şebeke Organizasyon yapılarının sakıncaları
Şebeke organizasyon yapılarının geldiği sorunlardan bir tanesi de zaman geçtikçe etkinliğinin düşmesidir. Bunun nedeni şebeke yapısının oluşturulması ve faaliyetlerin gerçekleştirilmesi sırasında oluşan yönetsel hatalardır. Çevresel değişimler gerçekleştikçe, mevcut organizasyon yapıları da değişim gereklerini yerine getirmekte yetersiz kalmaya başlamaktadır.  Birçok organizasyon yapısında olduğu gibi, şebeke organizasyon yapıları da, aşırı büyüme veya piyasa şartlarına uyamamak gibi nedenlerle başarısızlığa uğrayabilmektedirler. Şebeke organizasyon yapılarının karmaşık bir yapıya sahip olması ve bu yapının yönetilmesi de başka bir sorundur. Ayrıca şebeke organizasyon yapılarında yer alan işletmelerin coğrafi olarak farklı bölgelerde dağılımı hem planlama hem de koordinasyonu güçleştirmektedir.

54 7. Kaynakça Kaynakça İnternet Kaynakları
Bahli, Bouchaib, and Suzanne Rivard. "The information technology outsourcing risk: a transaction cost and agency theory-based perspective." Journal of Information Technology 18.3 (2003): Fatih Semerciöz. İşletmelerarası ilişkilerde şebeke organizasyon yapıları ve endüstriyel bölgelerdeki şebeke organizasyon yapısında ortaya çıkan güven ilişkisi üzerine bir araştırma, 2000. Koçel, Tamer. "İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınları, Genişletilmiş 14." Baskı, İstanbul (2013). Tampoe, Mahen. "Exploiting the core competences of your organization." Long range planning 27.4 (1994): İnternet Kaynakları Erişim Adresi: Erişim Tarihi:[ ]

55 Katılımınız ve değerli eleştirileriniz için teşekkür ederim.