İnsan ve Çevre Hazırlayan=Hatice Seyyar

... konulu sunumlar: "İnsan ve Çevre Hazırlayan=Hatice Seyyar"— Sunum transkripti:

1

2 1.Ekosistemler  Tür  Habitat  Popülasyon  Ekosistem  Tür  Habitat  Popülasyon  Ekosistem

3 Tür Kendi aralarında üreyip verimli döller verebilen ve ortak bir atadan gelen benzer bireylerin oluşturduğu topluluktur.

4 Tür Örnek: Muhabbet kuşları BukalemunPapatya Elma Ağacı DİKKAT! Doğada yaşayan her canlı bir türe ait değildir. Bir canlının herhangi bir türe ait olabilmesi için üreyebilmesi gerekir. Katır ve kurt köpeği üreyemedikleri için bir türe ait değillerdir.Katırkurt köpeği

5 Popülasyon Belirli bir bölgede yaşayan aynı tür canlıların oluşturduğu topluluktur.

6 Popülasyon Popülasyon, her türlü canlı varlığın sayısal yoğunluk ve dağılımı. Sözcük dilimize Fransızcadan geçmiştir. Türkçe karşılığı nüfus olmasına rağmen biyoloji ve toplumbilim terimi olarak sıklıkla kullanılır. Bunun yanında biyolojideki anlamı ile popülasyon, belli bir yerde belli bir zamanda bulunan, birbirleriyle çiftleşip üreyebilen ve aynı tür içinde yer alan canlıların oluşturduğu bireyler topluluğuna verilen isimdir.

7 Habitat Bir canlının doğal olarak yaşadığı ve ürediği yerdir. Habitatlara Popülasyonların evleri de denilebilir.

8 Habitat DİKKAT! Habitatlar amazon ormanları kadar büyük, bir taşın altı kadar küçük olabilir.

9 Ekosistem Belli bir habitattaki hayvan ve bitki topluluğu ile bu topluluğun içinde yaşadığı çevreden oluşan, aralarında madde alışverişi olan ve büyük ölçüde kendi kendine yeten sistemdir.

10 Ekosistem DİKKAT! İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve mikroorganizmalardan oluşan çevreye canlı (biyotik) çevre denir. DİKKAT! Ekosistem canlı ve cansız faktörlerden oluşur. DİKKAT! Su, sıcaklık, ışık, toprak, rüzgâr (iklim), nem, hava gibi cansız varlıkların oluşturduğu çevreye de cansız (abiyotik) çevre denir. DİKKAT! Bütün ekosistemlerin özellikleri farklıdır. Bir ekosistemin özelliğini o ekosistemi oluşturan Su, sıcaklık, ışık, toprak, rüzgâr (iklim), nem, hava gibi cansız varlıklar belirler. Örnek: Van Gölü, Marmara Denizi, Dünya (en büyük ekosistem Dünyadır.)

11 Ekosistem Farklı ekosistemlerde bulunabilecek canlılar hakkında tahminler yapar

12 Ekosistem Ekosistemleri canlı çeşitliliği ve iklim özellikleri açısından karşılaştırır

13 Ekosistem DİKKAT! Farklı beslenme biçimleri, farklı ekosistemleri birbirine bağlamaktadır. DİKKAT! İklim şartları zorlaştıkça canlı çeşidi ve sayısı azalır.. DİKKAT! Ekosistemlerdeki cansız varlıkların özelliklerinin farklı olması nedeniyle ekosistemdeki canlı çeşitliliği değişir.

14 Canlılar tarafından üretilen yağ, protein, karbonhidrat ve vitamin içeren maddeler… Bitkiler (üreticiler) Hayvanlar(tüketiciler) Mikroorganizmalar(ayrıştırıcılar) Işık, Sıcaklık, Yağış, Rüzgar… Su,Oksijen,Karbondioksit vb.

15 *Canlılar yaşamlarını sürdürmek için beslenmek zorundadır. Canlılar besinlerini çeşitli kaynaklardan sağlarlar. *Bazı canlılar (bitkiler gibi) besinlerini kendi üretirken bazı canlılar da (hayvanlar gibi) besinlerini dışarıdan hazır olarak alırlar. Bazı canlılar etle,bazıları otla,bazıları ise hem etle hem otla beslenebilir. *Canlılar arasındaki beslenme ilişkisini bir zincirin halkalarına benzetebiliriz. Her halka bir canlıyı temsil eder.

16 BESİN ZİNCİRİ

17 CANLILAR ÜRETİCİLERTÜKETİCİLER BİRİNCİL TÜKETİCİLER (OTÇULLAR ) İKİNCİL TÜKETİCİLER (ETÇİLLER) ÜÇÜNCÜL TÜKETİCİLER (HEPÇİLLER) AYRIŞTIRICILAR

18 2.Ekosistemlerde Enerji Akışı Ve Besin Zinciri  Üreticiler  Tüketiciler Etçiller Otçullar Hepçiller  Ayrıştırıcılar  Üreticiler  Tüketiciler Etçiller Otçullar Hepçiller  Ayrıştırıcılar

19 2.Ekosistemlerde Enerji Akışı Ve Besin Zinciri

20 Üreticiler Kendi besinlerini kendileri üretebilen canlılara üretici canlılar denir. Üreticiler, fotosentez yoluyla karbondioksit, su, madensel tuzlar ve güneş enerjisini kullanarak oksijen, besin ve kimyasal enerji üretirler. Üretilen kimyasal enerjinin bir kısmını kendi yaşamsal faaliyetleri için kullanırlar. Kalan kısmını da protein, karbonhidrat, yağ ve vitamine dönüştürerek bitkinin kök, gövde, yaprak, tohum, meyve gibi kısımlarında (besinlerin kimyasal bağlarında) depo ederler. Bitkiler tarafından depo edilen besinler diğer canlıların besin ve enerji ihtiyacını karşılar.

21 Karbondioksit + Su Besin + Oksijen FOTOSENTEZ OLAYI KLOROFİL

22 Tüketiciler (Otçullar) İhtiyaçları olan besin maddelerini ve enerjiyi üreticilerden yani yeşil bitkilerden (üreticileri yani yeşil bitkileri yiyerek) karşılayan canlılardır. Örnek: Koyun, keçi, inek, at, eşek, geyik, fil, zürafa, zebra, (maymun), sincap, tavşan.

23 Tüketiciler (Etçiller) İhtiyaçları olan besin maddelerini ve enerjiyi diğer hayvanları (otçul ve diğer etçilleri) yiyerek karşılayan canlılardır. Örnek: Aslan, kaplan, köpek, kurt, tilki, sansar, kartal, şahin, baykuş, atmaca, kertenkele, timsah, köpek balığı, yılan.

24 Tüketiciler (Hepçiller) İhtiyaçları olan besin maddelerini ve enerjiyi hem üreticileri yani yeşil bitkileri hem de diğer tüketicileri yani hayvanları yiyerek karşılayan canlılardır. Örnek: İnsan, ayı, maymun, kuşların büyük bir bölümü, kaplumbağa, bazı balıklar, fare, domuz.

25 AYRIŞTIRICILAR (Çürükçüler) Bitki ve hayvan kalıntılarını parçalayarak, hem kendi besinlerini sağlarlar hem de çeşitli kimyasal maddeleri ayrıştırarak yeniden canlılar tarafından kullanılabilir hale getirirler. Örn; Bakteriler, mantarlar…vb

26 Üreticiler Ayrıştırıcılar OtçullarEtçillerHepçiller BESİN ZİNCİRİ

27 2.Ekosistemlerde Enerji Akışı Ve Besin Zinciri

28 BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK

29 3.Biyolojik Çeşitlilik Ekosistemdeki biyolojik çeşitliliği fark eder ve bunun önemini vurgular. Yeryüzünde yaşayan bitki ve hayvan türleri gibi sahip olduğumuz tüm canlı varlıklardır. Biyolojik çeşitlilik bir bölgede bulunan canlıların tür ve çeşitlerinin sayısının çok olması anlamına da gelir. Ancak bu bir ekosistemin diğerlerinden üstün olması anlamına gelmez.

30 3.Biyolojik Çeşitlilik Örnek: Orman ve okyanus ekosistemleri çok fazla canlı çeşitliliğine sahipken, çöl ve kent ekosistemleri az canlı çeşitliğine sahiptir. Biyolojik çeşitlilik doğal bir zenginliktir. Her ülkenin, her bölgenin, her ormanın vb. kendine özgü bitki ve hayvan türleri vardır. Biyolojik çeşitlilik her ülkenin dolayısıyla tüm dünyanın doğal zenginliği olduğu için sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesinde en önemli konulardan biridir.

31 3.Biyolojik Çeşitlilik DİKKAT! Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 156 devletin Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Rio Zirvesinde imzalanmış; her ülkeye kendi sınırları içerisinde bitki ve hayvan çeşitliliğini koruması sorumluluğu verilmiştir. Buna rağmen Türkiye’de soyu tükenme tehlikesinde olan türler vardır. DİKKAT! Ülkemizde 120 memeli, 413 kuş, 93 sürüngen, 18 kurbağa, 276 deniz balığı, 192 tatlı su balığı ve 60000 – 80000 böcek türü bulunmaktadır.

32 3.Biyolojik Çeşitlilik Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bitki ve hayvanlara örnekler; Deniz Kaplumbağaları, Akdeniz Fokları, Deniz Çayırları, Kara Akbabalar Bu canlıların dışında, kelaynaklar, ala geyik, boz ayı, sülün, tiftik keçisi, tuj koyunları, kardelen çiçeği ve orkideler ülkemizde nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerdendir.

33 Nesli tükenmiş bazı canlılar: Moa mamut akdeniz foku Bozayı kardelen kelaynak

34 3.Biyolojik Çeşitlilik 1. Toplumun her kemsi bilinçlenmeli ve bilgilendirilmeli 2. Erozyonu önlemek için tedbirler alınmalı 3. Doğal tarihi müzeler oluşturulmalı 4. Nesli tehlikedeki türler için yasa oluşturulmalı 5. Tabii parkların sayısı arttırılmalı 6. Nesli tehlikede olan türler için poster, afiş, takvim, belgesel, çizgi filmler hazırlanmalı 7. Organik tarım tercih edilmeli 8. Balıkçılığın ve avlanmanın aşırı ve kontrolsüz yapımı engellenmeli 9. Nesli tehlikedeki türler ile ilgili yapılacak bilimsel çalışmalar desteklenmeli 10. Yazılı ve görsel medyada, nesli tükenme tehlikesinde olan canlılarla ilgili konular daha çok yer almalı 11. Pillerin doğaya değil pil toplama bidonlarına atılmalı 12. Toplum geri dönüşüm hakkında bilgilendirilmeli Biyolojik Çeşitliliğin Korunması İçin Alınabilecek Önlemler;

35 3.Biyolojik Çeşitlilik

36

37 ÇEVRE KİRLİLİĞİ

38 4.Çevre Sorunları ve Etkileri

39 Hava Kirliliğinin Önlenmesi 1- Sanayi tesisleri katı, sıvı ve gaz atıklarını arıtarak doğaya bırakmalıdır. (Yönetim bu gereçler için sanayi kuruluşlarına uzun vadeli ve düşük faizli krediler vererek kontrolü çevre örgütlerine devir etmelidir). 2- Havayı kirletmeyen doğal gaz, rüzgar, güneş enerjisi ve nükleer enerji gibi enerji kaynakları desteklenmelidir. 3- Bacalardan ve egzozlardan çıkan gazlar, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak zararsız hale getirilmelidir. 4- İnsanların yeşil bitkileri ve ormanları kullanmaları sağlanarak, yeşil alanlar çoğaltılmalıdır. (Evlerin çevrelerinin beton duvarlarla çevrilmesi yasaklanarak, belediyeler aracılığı ile mülklerin yeşil bitkilerle sınırlandırılması sağlanmalıdır)

40 4.Çevre Sorunları ve Etkileri Su Kirliliği: Sanayi kuruluşlarının ve enerji üretim santrallerinin atıkları, nüfus artışı, şehirleşme, deniz taşımacılığı ve kazalar, asit yağmurları, foseptikler, çöplükler, tarımda kullanılan ilaçlar, doğal ve yapay gübreler su kirliliğine neden olur. Orman Tahribi: Orman yangınları, ihmal, dikkatsizlik, kaçak yapılaşma ve arazi açmak için ağaçların bilinçsizce kesilmesi gibi sebepler yüzünden ormanlar tahrip olmaktadır  Ülkemizde orman yangınlarının kayıtları 1937 yılında tutulmaya başlanmıştır. Bu kayıtlara göre yaklaşık 1,5 milyon hektar ormanlık alan yok olmuştur

41 4.Çevre Sorunları ve Etkileri Toprak Kirliliği: Yerleşim alanlarından çıkan atıklar ve çöpler, sanayi atıkları, egzoz gazları, kimyasal (organik ve mineral) gübreler, tarımla mücadele ilaçlarının kullanımı, yanlış arazi kullanımı, su ve rüzgar erozyonu, ile ulaşım ağı toprak kirliliğine neden olur. Toprak Kirliliğinin Önlenmesi Tarım ilaçlarının toprağa zarar vermeyecek şekilde bilinçli olarak kullanılması Tarım ilaçlarının toprağa zarar vermeyecek şekilde bilinçli olarak kullanılması Gübre kullanımında bilinçli hareket edilmesi, suni gübre ve tarım ilaçlarının kullanılmasında yanlış uygulamaların önlenmesi Gübre kullanımında bilinçli hareket edilmesi, suni gübre ve tarım ilaçlarının kullanılmasında yanlış uygulamaların önlenmesi Katı atıkların uygun alanlarda Mevzuata uygun şekilde bertaraf edilmesi Katı atıkların uygun alanlarda Mevzuata uygun şekilde bertaraf edilmesi Atık suların (özellikle tehlikeli maddeler içeren atık suların ) arıtılmadan toprağa verilmesinin önlenmesi Atık suların (özellikle tehlikeli maddeler içeren atık suların ) arıtılmadan toprağa verilmesinin önlenmesi Verimli tarım topraklarında yerleşim ve sanayi alanları kurulmaması, yeşil alanların artırılması Verimli tarım topraklarında yerleşim ve sanayi alanları kurulmaması, yeşil alanların artırılması Ev ve sanayi atıklarının, toprağa zarar vermeyecek şekilde toplanıp depolanması ve toplanması Ev ve sanayi atıklarının, toprağa zarar vermeyecek şekilde toplanıp depolanması ve toplanması Nükleer enerji kullanımının bilinçli şekilde yapılması Nükleer enerji kullanımının bilinçli şekilde yapılması Toprak kirliliği konusunda toplumsal bilincin artırılması Toprak kirliliği konusunda toplumsal bilincin artırılması

42 4.Çevre Sorunları ve Etkileri Nükleer Kirlilik: Nükleer silahlar, nükleer kazalar ve bu kazalar sonunda ortaya çıkan nükleer atıklar kirlenmeye sebep olur. (1986 yılında yaşanan Çernobil Nükleer Enerji Santrali Kazası’nın yarattığı olumsuz etkiler, bu kirliliğin en canlı örneğidir. Bu olaydan ülkemizin en çok Karadeniz Bölgesi’nin etkilendiği tespit edilmiştir). Çığ: Eğimli arazi üzerinde birikmiş büyük kar örtüsü, yer çekimi etkisiyle kaydığında çığ oluşur. Çığlar beraberinde toprak, taş ve ağaçları da sökerek götürür. Bu şekilde meydana gelen aşınma ve taşınma, toprağı verimsizleştirerek canlıların yaşamını tehlikeye sokar. Çığlar beraberinde toprak, taş ve ağaçları da sökerek götürür. Bu şekilde meydana gelen aşınma ve taşınma, toprağı verimsizleştirerek canlıların yaşamını tehlikeye sokar. Çığlar, tarım alanlarının veriminin düşmesine ve su kaynaklarının kirlenmesine neden olur Çığlar, tarım alanlarının veriminin düşmesine ve su kaynaklarının kirlenmesine neden olur https://youtu.be/rhFud2tlaNI

43

44

45 Biyolojik Çeşitlilik Nedir ? Biyolojik Çeşitliliğin Korunması İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir ? Çevre Sorunları Nelerdir ?

46 Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin ve çeşitlerinin sayıca zenginliği anlamına gelir. Organik tarım tercih edilmeli Balıkçılığın ve avlanmanın aşırı ve kontrolsüz yapımı engellenmeli Toplumun her kemsi bilinçlenmeli ve bilgilendirilmeli Erozyonu önlemek için tedbirler alınmalı

47 HAVA KİRLİLİĞİ Asit yağmurları Sera etkisi Küresel ısınma SU KİRLİLİĞİ TOPRAK KİRLİLİĞİ Diğer çevre sorunları Orman tahribi Çığ Nükleer kirlilik vb. olabilir