MEDULLA SPINALIS MORFOLOJİSİ Dr. L. Bikem SÜZEN. Medulla spinalis merkezi sinir sisteminin canalis vertebralis içindeki bölümü.

... konulu sunumlar: "MEDULLA SPINALIS MORFOLOJİSİ Dr. L. Bikem SÜZEN. Medulla spinalis merkezi sinir sisteminin canalis vertebralis içindeki bölümü."— Sunum transkripti:

1 MEDULLA SPINALIS MORFOLOJİSİ Dr. L. Bikem SÜZEN

2 Medulla spinalis merkezi sinir sisteminin canalis vertebralis içindeki bölümü

3 Foramen occipitale magnum’ dan başlar erişkinlerde lumbal 1 ve 2. vertebra arasındaki discus intervertebralis seviyesinde sonlanır Atlasın üst kenarı seviyesinde medulla oblongata ile devam eder Koni şeklindeki alt ucuna conus medullaris denilir Ortalama 40- 45 cm uzunluğunda, 1 cm çapında ve 30 gr ağırlığındadır

4 Medulla spinalis’ i saran ve meninges adı verilen zarlar beyini saran zarların devamıdır Dıştan içe doğru Dura mater spinalis Arachnoidea mater spinalis Pia mater spinalis

5

6 Dura mater spinalis Arachnoidea mater spinalis Pia mater spinalis Meninx Spatium subdurale Spatium subarachnoidae BOS Vertebraların periosteum tabakası Spatium epidurale extradural Yağ dokusu Bağ dokusu Plexus venosus vertebralis internus

7 Lomber Ponksiyon Beyin-omurilik sıvısı (BOS) örneği elde etmek için yapılan bir girişimdir. Menenjit şüphesi Lösemi ya da lenfoma Multipl skleroz nöropati, tekrarlayan nöbetler gibi nörolojik hastalıklar yönünden değerlendirme Kaynağı bilinmeyen ateş Kanama

8 Lomber Ponksiyon Epidural anestezi

9

10

11

12 Ligamentum denticulatum Pia mater spinalis lamina externa ‘nın oluşturduğu bağ arachnoidea mater ile birlikte dura mater ‘in iç yüzüne yapışır genellikle 21 çifttir

13 Dura mater spinalis ve arachnoidea mater spinalis 2. sakral vertebra seviyesinde kapanır

14 Pia mater spinalis lumbal 1 ve 2. vertebralar arasındaki discus intervertebralis seviyesinde conus medullaris de sonlanır Conus medullaris

15 Conus medullaris ‘ten itibaren filum terminale denilen glia hücrelerinden oluşan üzeri pia mater ile sarılı ince bir bağ dokusu uzanır

16 Filum terminale yaklaşık 20cm. uzunluğundadır Dura kesesi içinde seyreden kısmı filum terminale internum pars pialis

17 Dışında seyreden kısmına filum terminale externum pars duralis adı verilir Filum terminale externum dura mater ile birlikte lig. coccygeum adı altında koksiksin periostuna karışarak sonlanır filum terminale externum lig. coccygeum

18 Filum terminale externum Filum terminale internum Dura mater spinalis Pia mater spinalis Conus medullaris Mnedulla spinalis S2S2 C2C2 L2L2

19 Medulla spinalis servikal ve lumbal bölgede genişleme gösterir Intumescentia cervicalis C 4 – T 1 Plexus brachialis’ in oluşumuna katılan spinal sinirlerin çıktığı segmentlere uyar

20 Intumescentia lumbosacralis L 1 - S 2 S3 Plexus lumbosacralis’ in oluşumuna katılan spinal sinirlerin çıktığı segmentlere uyar

21 Medulla spinalis intrauterin hayatta kanalın içini tamamen doldurur Columna vertebralis ve medulla spinalis farklı büyüme hızı gösterir ve medulla spinalis kanala oranla daha kısa kalır

22 Her bir spinal sinir kendisine karşılık gelen vertebra’ nın üstündeki foramen intervertebrale’ den geçerek canalis vertebralis’ i terk eder Her bir spinal sinir kendine ait intervertebral delikten çıkabilmek için yukarıdan aşağıya eğik olarak seyreder ve kendilerine ait delikten geçerek kanalı terk eder Cisterna lumbalis içinde filum terminale etrafında spinal sinirlerin köklerinin at kuyruğuna benzeyen bu görüntüsüne cauda equina adı verilir

23

24

25 Medulla spinalisi’ in dış yapısı

26 Sulcus medianus posterior Fissura mediana anterior Sulcus anterolateralis Sulcus posterolateralis Sulcus intermedius posterior

27

28 Nervi spinales Radix anterior motoria Radix posterior sensoria

29 Radix anterior motoria medulla spinalis’ i sulcus anterolateralis ‘den terk eder

30 Radix posterior sensoria medulla spinalis’ e sulcus posterolateralis ‘den girer periferden duyuları taşır Ön kök ve arka kök foramen intervertebrale de birleşerek bir spinal siniri oluşturur n. spinalis

31 Medulla spinalis’ in segmental bir yapısı olmamasına rağmen bir çift spinal sinirin çıkış yerine uyan medulla spinalis kısmına bir segment denir Medulla spinalis de 31 segment vardır 31 çift spinal sinir çıkar Spinal sinirler çıktıkları segmentlere göre adlandırılır

32 8çift servikal spinal sinir 12 çift torakal spinal sinir 5çift lumbal spinal sinir 5 çift sakral spinal sinir 1 çift koksigeal spinal sinir

33 1.Servikal spinal sinir n. suboccipitalis a.vertebralis ile birlikte trigonum suboccipitale den geçer C1 spinal sinirin deri dalı olmadığı için dermatom alanı da yoktur

34 Torakal spinal sinirlerin ramus anterior’larına n. intercostalis adı verilir İnterkostal aralıkta seyreder T12 ramus anterior’u onikinci kostanın altında seyreder n.subcostalis

35 Her bir spinal sinir içerisinde Genel somatik afferentGSA Genel somatik efferentGSE Genel visseral afferentGVA Genel visseral efferentGVE

36 Genel somatik afferent GSA Deriden aldığımız dokunma, basınç, ağrı, sıcak, soğuk gibi duyular ile kaslar ve eklemlerden gelen hareket ile ilgili duyulara genel somatik afferent duyular denir Bu tür somatik duyuları taşıyan sinirlere ise genel somatik afferent sinirler denir

37 Genel somatik efferent GSE Çizgili kaslara gider ve sinir kas kavşağı adı verilen bölgede bulunan motor son plakta sonlanır Bu sinirleri hücre gövdeleri medulla spinalis’ in ön boynuzunda bulunan nöronlara ait miyelinli aksonlar oluşturur bu sinirlere genel somatik efferent sinirler denir

38 Genel visseral afferent GVA İç organlardan gelen gerilme ve spazm gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan ağrı duyusu ile organlardan gelen visseral duyulardır Bu tür duyuları taşıyan sinirlere genel visseral afferent sinirler denir

39 Genel visseral efferent GVE Otonomik lifler Kalp kasını cardiomotor Organlardaki düz kasları visceromotor Damar duvarındaki düz kasları vasomotor Kıl köklerindeki düz kasları pilomotor Sindirim sistemindeki bezleri secremotor Ter bezleri sudomotor Inerve eden sinirlerdir Hücre gövdeleri otonomik ganglionlada olan Bu sinirlere genel visseral efferent sinirler denir

40 Bir spinal sinirin inerve ettiği oluşumlara metamer adı verilir

41 Bir spinal sinirin inerve ettiği deri bölgesine dermatom adı verilir

42

43 Komşu dermatom sahalarını inerve eden sinirler birbirlerine komşu segmenterden çıkmazsa, bu iki dermatom bölgesi arasındaki çizgiye aksiyel çizgi axial line adı verilir

44 Vericella zoster isimli virus spinal sinir arka kök ganglionlarına yerleşir Ve burada inflamasyona neden olur Herpes zoster adı verilen bu hastalık ilgili dermatomlarda ağrı ve veziküller İle ortaya çıkar

45

46

47

48 +++

49 Medulla spinalis ‘in iç yapısı

50

51 Substantia alba Substantia griseaCanalis centralis

52 Substantia alba Miyelinli ve miyelinsiz aksonlar nöroglia hücreleri ve kan damarları oluşturur

53 Funiculus posterior Funiculus anterior Funiculus lateralis Commissura alba anterior Commissura alba posterior Sulcus posterolateralis Sulcus anterolateralis Fissura mediana anterior Sulcus medianus posterior

54 Funiculuslar içerisinde belirli fonksiyonlar ile İlgili akson demetleri ayrı gruplar halinde yerleşmiştir Bu akson demetlerine tractus veya fasciculus denir

55

56 Substantia alba Funiculus anterior

57 Substantia alba Funiculus lateralis ve posterior

58 Substantia alba Funiculus posterior

59 Dokunma diskriminasyonu İki nokta diskriminasyonu Aynı anda uygulanan iki mekanik stimulusun birbirinden ayrı olduğunu hissedebilme

60

61 somatotopical arrangement

62 Spinal Cord SyndromeAmyotrophic Lateral Sclerosis (ALS) Lou Gherig’s Disease Spinal Cord SyndromeAmyotrophic Lateral Sclerosis (ALS) Lou Gherig’s Disease

63 Lou Gherig’s Disease

64 Substantia grisea Gri cevher hücre kümeleri nucleus Hücre sütunları columna Commissura grisea posterior Commissura grisea anterior Cornu laterale Columna lateralis T1 – L3 Cornu posterius Columna posterior Cornu anterius Columna anterior

65 Gri cevherin miktarı ve şekli medulla spinalis’ in değişik bölgelerinde farklıklar gösterir

66

67 Laminae spinales Substantia grisea burada bulunan nöronların büyüklüğü şekli hücresel özelikleri ve değişik bölgelerdeki yoğunlukları göz önüne alınarak 10 laminaya ayrılmıştır

68 Bu laminalar çok keskin sınırlar ile ayrılmaz ve medulla spinalis’ in değişik segmentlerinde farklılıklar gösterir

69 Rexed laminasyonu Bror RexedSchoenen

70 Lamina I nucleus marginalis Lamina II substantia gelatinosa Lamina I ve II de ağrı ve ısı ile ilgili duyular sonlanır Laminae I – IV deriden gelen afferent liflerin sinaps yaptığı laminalardır Üst merkezlere giden çok sayıda çıkan yol bir çok polisinaptik refleks yollarının başladığı kabul edilir

71 Lamina III nucleus proprius Lamina IV nucleus proprius Cornu posterior’ un büyük bir kısmını kaplar, medulla spinalis boyunca bulunur Pozisyonumuz ve hareketlerimiz ile ilgili proprioseptif, vibrasyon, diskriminasyon duyusunun taşıyan aksonların bir kısmı nucleus proprius ‘ da sonlanır

72 Lamina V Lamina VI Proprioseptif afferent lifler, motor ve duyu korteksinden başlayan yollar gelir Hareketlerin düzenlenmesi ile ilgili fonksiyonları olduğu düşünülmektedir

73 Laminae VII T1 – L3 Substantia grisea intermedia Bu lamina içinde 3 hücre sütunu bulunur Nucleus intermediomedialis Nucleus intermediolateralis Nucleus thoracicus posterior Clarke ‘s nucleus

74 Sempatik sistemin Medulla spinalis ‘deki merkezi Columna intermediolateralis nucleus intermediolateralis T1 – L 2 (3) Sempatik preganglionik nöronlar

75 Columna intermediomedialis nucleus intermediomedialis T1 – L 2 (3) Visseral afferent lif alır ve visseral reflekslerin oluşmasında rol oynar Sakral 2-4 segmentleri arasında nucleus intermediolateralis ve nucleus intermediomedialis ‘in ön tarafında Nuclei parasympathici sacrales adı verilen nöron grubu yer alır içerisinde parasempatik preganglionik nöronlar bulunur

76 Nucleus thoracicus posterior Nucleus dorsalis Clarke’s nucleus T1- L2 segmentleri arasında bulunur Şuur altı proprioseptif duyu getiren lifler sonlanır bu nöronlara ait lifler tractus spinocerebellaris posterior ‘u oluşturur

77 Laminae VIII Cornu anterior’ un tabanında bulunur Tractus reticulospinalis Tractus vestibulospinalis ‘ e ait liflerin bir kısmı burada sonlanır Bu laminadaki internöronların alfa motor nöronlar aracılığı ile iskelet kaslarının kontraksiyonunun düzenlenmesinde etkisi vardır

78 Laminae IX Bu lamina hücreleri motor nöronlardır Aksonları ön kökler aracılığı ile çizgili kas liflerine giden alfa efferent ve intrafusal kas liflerini inerve eden gamma efferent liflerdir Piramidal yolların 2. nöronları burada bulunur

79 Laminae X Canalis centralis’ in etrafında terleşmiştir Commissura grisea anterior Commissura grisea posterior Substantia gelatinosa oluşur

80

81

82

83

84

85 Rr. radiculares rr. spinales a.cervicalis ascendens a. cervicalis profunda aa. intercostales posteriores aa. lumbales rr. sacrales lumbales

86

87

88 MEDULLA SPİNALİS ‘İN VENLERİ

89

90 MEDULLA SPİNALİS ‘İN VENLERİ

91 Spesifik bir stimulusa karşı oluşan istek dışı reaksiyona refleks adı verilir Inhibition herhangi bir hareketi baskılama önleme durdurlma Inhibe X fasilite Facilation herhangi bir hareketi uyarma hızlandırma güçlendirme

92 Kas,eklem veya derideki reseptörlerden gelen stimulusların üst merkezlere çıkmadan, medulla spinalis içinde değerlendirilmesi sonucu oluşturulan cevaplara spinal refleks denir Alpha motor nöronların inen yollar ile olan snaptik bağlantılarından dolayı üst merkezlerinde kontrolü altındadır

93 Derin tendon refleksi stretch refleks myotatik refleks Kasın gerilmesi ile kas iğciklerinde oluşan impuls grup I a afferent aksonlar ile medulla spinalis ‘e taşınır ön boynuzdaki alpha motor nörona iletilir alpha motor nöron aldığı impusu motor son plaklar aracılığı ile inerve ettiği ekstrafusal kas liflerine iletir ve kasılmaya neden olur

94 Grup Ia afferent aksonlar Sinerjist kasları inerve eden alpha motor nöronların uyarılmasına ve inhibitör internöronlar aracılığı ile antagonist kasları inerve eden alpha motor nöronların inhibisyonuna neden olur böylece

95 Sinerjist kasların kasılması ve Antagonist kasları gevşemesi Hareketlerin amaca uygun ve daha hızlı olarak yapılmasını sağlar

96 Golgi tendon organı kas ve tendonun birleşme yerinde bulunan kapsüllü yapılardır,gerilmeye hassastır kasın kasılması ile uyarılan Golgi tendon organlarından çıkan impulslar grup Ib afferent aksonlar ile medulla spinalis’ e taşınır

97 Bu aksonlar grup Ia afferent aksonların tersine gri cevher içindeki inhibitör internöronlar aracılığı ile sinerjist kasları inerve eden alpha motor nöronların inhibisyonuna ve antagonist kasları inerve eden alpha motor nöronların uyarılmasına neden olur

98 Kas iğcikleri Ve Golgi tendon organları aracılığı ile oluşturulan derin tendon refleksleri Kas tonusunun medulla spinalis seviyesinde düzenlenmesini sağlar