KUR'AN'IN İNDİRİLİŞ Kur’an-ı Kerim’i doğru olarak anlamak için bazı kavramları bilmek gereklidir. Bu kavramlar; Kur’an’ın indirildiği.

... konulu sunumlar: "KUR'AN'IN İNDİRİLİŞ Kur’an-ı Kerim’i doğru olarak anlamak için bazı kavramları bilmek gereklidir. Bu kavramlar; Kur’an’ın indirildiği."— Sunum transkripti:

1 KUR'AN'IN İNDİRİLİŞ SÜRECİ @xxcclk

2 Kur’an-ı Kerim’i doğru olarak anlamak için bazı kavramları bilmek gereklidir. Bu kavramlar; Kur’an’ın indirildiği zaman ve mekânı ifade eden Mekkî ve Medenî, indiriliş sebeplerini ve aşamalarını inceleyen esbâb-ı nüzul ve nâsih-mensuhtur.

3 Bilindiği üzere Kur’ân’ın sûreleri, Mekkî-Medenî diye ikiye ayrılmaktadır. Hicret öncesi inenlere Mekkî sûreler, hicretten sonra inenlere de Medenî sûreler denir. Bu sûrelerin belli başlı özellikleri vardır.

4 Mekkî Sûrelerin Özellikleri  a. Bakara ve Âl-i İmrân Sûreleri hariç, başında hurûf-u mukattaa bulunan her sûre Mekkî’dir.  b. İçinde secde bulunan sûreler Mekkî’dir.  c. İçinde كَلاَّ (Hayır, asla!) kelimesinin geçtiği sûreler Mekkî’dir. Zira Mekkelilerin büyük bir çoğunluğu kibirli ve gururlu kimselerdi. Böyle bir kelimenin kullanılmasıyla onların dik başlılıkları reddedilmiş ve bu kimseler âdeta tehdit edilmişlerdir.  d. Bakara Sûresi hariç içinde geçmiş ümmetlerin ve peygamberlerin kıssalarını anlatan sûreler Mekkî’dir.  e. Bakara Sûresi hariç, içinde Hz. Âdem ve İblis kıssasının geçtiği sûreler Mekkî’dir.  f. Bazı istisnalar bulunmakla birlikte içinde يَا اَيُّهَا النَّاس cümlesi bulunan ve يَا اَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا bulunmayan sûreler Mekkî’dir.  g. Kısa sûrelerin büyük bir kısmı Mekkî’dir.

5 Konu Bakımından Mekkî Sûreler  a. Mekkî sûrelerde sıkça Allah’a iman meselesi üzerinde durulur.  b. Şirk düşüncesinin yanlışlığı, bunun körü körüne bir taklit olduğu belirtilir, atalarının gittiği bu yolun yanlışlığı vurgulanarak, kendi akıllarını kullanmalarının gereği üzerinde durulur.  c. Yine Mekkî sûrelerde Allah’ın azâmeti, saltanatı, O’na itaatin gerekliliği ve kıyâmet gününe iman gibi konular ön plandadır.  d. Mekkî sûrelerde geçmişte yaşayan peygamberler ve peygamberlerle kavimleri arasındaki mücadeleleri detaylı bir şekilde ele alınır.  e. Ahlâk ilkeleri, doğruluk, iyilik, akraba ziyareti, anne-babaya iyi muamele, komşu hakları, dilin ve kalbin korunması gibi bütün insanların kabul etmesi gerekli olan toplumsal kurallarla, küfür, fısk, zulüm, çocukları diri diri gömme, adam öldürme ve zinanın çirkinlikleri gibi konular farklı şekillerde işlenir

6 Üslup Bakımından Mekkî Sûreler Kullanılan üslup açısından da Mekkî sûrelerle Medenî sûreler arasında bazı farklılıklar vardır. Bunlar:  a. Mekkî âyet ve sûreler kısa, ifadeler veciz ve vurguludur.  b. Önemli bazı kelime ve cümleler tekrar edilmekte, yeminler ve darb-ı meseller kullanılmaktadır.  c. Kıyâmetin halleri, Cennet-Cehennem tasvirleri fazlaca yer tutmaktadır.  d. Müşriklerle mücadele ve şirki çürütecek delillere önemli bir yer verilmektedir. Böyle bir üslubun seçilmesindeki sebep, Mekke ehlinin Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Kur’ân’a karşı olan inatçı tutumları ve olumsuz davranışlarıdır. Bunun içindir ki Kur’ân, onları bu tutumlarından vazgeçirmek, etkilemek ve iman etmelerini sağlamak için böyle bir üslûbu kullanmıştır.

7 Medenî Sûrelerin Özellikleri  a. Hukuk, ceza hukuku, miras payları, bazı toplumsal kurallar, devlet hukukuna ait bazı prensipler işlenir.  b. Savaşa izin ve savaş hükümleriyle ilgili hükümler bulunur.  c. Ankebût Sûresi hariç, içinde münafıkların bahsi geçen sûreler Medenî’dir.  d. Yahudi ve Hristiyanlarla ilişkiler, onları yanlışlıklarından dönmeye davet gibi konular Medenî surelerde işlenmiştir.

8 Üslup Bakımından Medenî Sûreler  a. Medenî sûreler genellikle daha uzundur. Zira bu sûre ve âyetlerde hukuki hükümler ele alınır.  b. Genellikle sakin ve yumuşak bir üslup kullanılır. Zira bu dönemdeki vahiy, daha önce inmiş olanların bir yönüyle genişletilmiş şeklidir. Bu da âyet ve sûrelerin daha uzun ve geniş olmasını gerektirmektedir. Aynı zamanda Medine’de muhatap kesim, genellikle inanan kimseler olduğundan, bunlara karşı yumuşak ve sakin bir üslup seçilmiştir.

9 Esbâb-ı nüzûl, Tefsir ilminin âyet veya sûrelerin iniş sebeplerini araştıran ilim dalıdır. “Nüzûl sebepleri” anlamı na gelen bu tabir, Hz. Peygamber’in (asm) risâlet döneminde vuku bulan ve Kur’an’ın bir veya birkaç âyetinin yahut bir sûresinin inmesine yol açan olayı, durumu ya da soruyu ifade etmek üzere kullanılır.

10 Ayetlerin nüzûl sebeperi, ancak bu olaylara şahit olmuş kimselerden yani sahâbeden nakledilen sahih rivâyetlerle tesbit edilir. İctihâd ile nüzûl sebebini tesbit etmek mümkün değildir. Hadis kitaplarının tefsirle ilgili bâblarının büyük çoğunluğunda nüzûl sebepleri kaydedilmektedir.

11  Nüzûl sebebini bilmenin tefsir ilminde büyük önemi vardır. Nüzûl sebebini bilmek, ayeti doğru anlamayı kolaylaştırır (İbn Teymiyye, Mukaddime fi't- Tefsir,DImaşk 1936, s.31). Âlimler, nüzûl sebepleriyle ilgili pek çok bağımsız eser meydana getirmişlerdir. Bu konuda ilk müstakil eser veren kişi, Buhâri'nin hocası Ali b. el-Medinî'dir. Bu alanda en çok şöhret yapmış olan eser ise, Vâhidî'nin "Esbâbu'n-Nuzûl" isimli eseridir (Suyûtî, el-İtkân JF Ulûmi'l-Kur'ân, Beyrut, 1978, 1, 380; Zerkeşi, el-Burhan fi ulûmi'l- Kur'ân, I, 22).

12  Meselâ, Ashâbdan bize gelen bilgilerde anlatıldığına göre, "Ey inananlar, sarhoşken namaza yaklaşmayın ki ne dediğinizi bilesiniz" (en-Nisâ, 4/43) âyeti şu olay üzerine nazil olmuştur: Sahâbeden bir grup Abdurrahman b. Avf'ın dâvetlisi olarak evinde toplanmışlardı. Yemeklerini yeyip içkilerini içtikten sonra namaz vakti geldiğinde onlardan biri, sarhoş bir vaziyette onlara namaz kıldırmış; namazda Fatiha'dan sonra Kâfirûn suresini okumuş ve surenin lâfızlarını birbirine karıştırmıştır (Vâhidî, Esbâbu'n-Nüzûl, Mısır 1968, s.87); "Ey kâfirler, sizin taptığınıza tapacak değilim" âyetini, "Ey kâfirler, taptığınıza taparım" şeklinde okumuştur.

13  Bir ayetin nüzûl sebebiyle ilgili birden fazla rivâyetin bulunması durumuna gelince; önce rivâyetlerin rivâyet derecesine bakılır, sıhhat bakımından üstün olana itibar edilir. Rivâyetlerin hepsi sahih ise, ifade kalıplarından nüzûl sebebini sarîh olarak ifade eden tercih edilir. Rivâyetler her iki açıdan aynı seviyede ise, hepsinin rivayet sebebi olduklarına hükmedilir.

14 Nesh, bir nassın hükmünün, daha sonra gelen bir nassla kaldırılmasıdır. Hükmü kaldırılan ayete mensûh, kendinden önceki hükmü kaldıran ayete nâsih, yapılan bu işe de nesh denir.

15  Kur’an-ı Kerim, insan ve toplumu eğitmek ve geliştirmek için indirildiği toplumun doğrularını onaylamış, yanlışlarını yeni hükümlerle tedricen kaldırmıştır.10 Bu, önceki dinlerin hükmünün kaldı- rılması şeklinde olabildiği gibi aynı din içerisinde de olabilmektedir. Çünkü insanlar, önceden sahip oldukları örf ve adetlerini kolay terk edemezler. 11 İnsanlar ancak, yeni dinin ruhunu ve ilkelerinin yüceliğini kavradıkça değişimi kabul edebilirler. Nesh, insanların hükümlere alışmalarını sağlayan bir kolaylıktır. Nesh asla, Allah’ın bir şeyi önceden bilmeyip iyice anladıktan sonra önceki hükmü değiştirmesi olarak değerlendirilemez. Bilakis Allah, nesih yoluyla toplumun şartlarına uygun hü- kümler koymuş ve onu sağlam bir ahlak oluşturmanın en güzel yöntemi olarak kullanmıştır. Buna alkollü içkinin kaldırılması misalini verebiliriz.

16  Alkollü içki tüketimi müşrik Araplar arasında oldukça yaygındı. Kur’an-ı Kerim bu kötü alışkanlığı bir anda kesin bir emirle kaldırmamıştır. Bunun yerine, toplumu eğiterek onu aşamalı şekilde kaldırmayı tercih etmiştir. Birinci adımda alkollü içkinin büyük zararını vurgulamış, fakat bazı faydalarının olduğu da ifade edilmiştir.12 Bu uyarı, içki içen Müslümanların zihnine ‘İçkinin zararı büyüktür.’ fikrini yerleştirmiştir. İkinci adımda, sarhoş hâldeyken namaz kılmak yasaklanmıştır.

17  Bu ayetin indirilmesiyle alkol kullanan Müslümanlar, namazların öncesinde içki içmemeye başlamış ve böylece içki içmenin vakti daraltılmıştır. Son adımda ise bu alışkanlık kesin bir şekilde yasaklanmıştır: “Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir; bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?”14 Bu ayetlerin indirilmesiyle Müslümanlar içki içmeyi tamamen bırakmışlar ve ellerinde kalan şarapları dökerek imha etmişlerdir. Örneklerden de anlaşıldığı üzere, Kur’an-ı Kerim’in tefsiri yapılırken veya ondan hüküm çıkarılırken neshi dikkate almak gerekmektedir. Böylece, Kur’ani hükümlerin birbirine karışmaması sağlanmakta ve insanlar için faydalı sonuçlar çıkarılabilmektedir.

18