UZ.DR.YASEMİN BALLIEL ANTALYA MURATPAŞA 1.AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ.

... konulu sunumlar: "UZ.DR.YASEMİN BALLIEL ANTALYA MURATPAŞA 1.AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ."— Sunum transkripti:

1 UZ.DR.YASEMİN BALLIEL ANTALYA MURATPAŞA 1.AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ

2 AŞILAR… AŞILAR TARTIŞMASIZ EN MALİYET ETKİN MEVCUT HALK SAĞLIĞI ÖNLEMLERİNDEN BİRİDİR…

3 Hastalıkların önlenmesi tedaviye göre her zaman daha etkili ve daha ucuzdur.

4 AŞILARIN ÖNEMİ… GÜVENLİ SU HARİÇ BAŞKA HİÇBİR YÖNTEM,HATTA ANTİBİYOTİKLER BİLE MORTALİTE AZALMASI ÜZERİNE BU KADAR BÜYÜK BİR ETKİYE SAHİP OLMAMIŞTIR.. PLOTKIN S ve ark.,Vaccines, 2011 1

5 AŞILAR… HERYIL AŞILAMA YOLU İLE 3 MİLYON KADAR ÖLÜM ÖNLENİR VE 750.000 ÇOCUK SAKATLIKLARINDAN KURTARILIR.

6 Aşılar halk sağlığı alanında yaşanan en büyük ilerleme araçlarıdır

7 AŞILAR.. İnfeksiyon hastalıkları halen dünyada çocuklar arasında en fazla ölüm nedeni olmaya devam etmektedir. Genişletilmiş bağışıklama programı ifadesinde geçen ‘genişletilmiş’ deyimi ise aşısız veya eksik aşılı bebek ve çocukların saptandığı anda aşılanmasının sağlanması ve bu uygulamanın ülke genelinde her yerde eşit olarak yapılması anlamını vurgulamak için kullanılmaktadır

8

9 ASM de AŞILAR.. Aşıyla önlenebilir hastalıklar çoğu kez bulaşıcı olduklarından bireyin, ailenin veya bir toplumun sorunu olmaktan çok insanlığın sorunu olarak algılanmak zorundadır. Aşı;özellikle bebek ve çocukları birçok hastalıktan korurken,aşılanmamış çocuklarda hastalık, sakatlık ve ölümlerin çok sık görülmekte olduğunu ebeveynlere anlatmalıyız.

10 ASM de Aşı Eğitimi.. Aşılama çalışmalarında gerekli teknik altyapının ve personelin sağlanması yanında bir o kadar önemli olan bir konu da,bebeğin ailesinin yeterli şekilde bilgilendirilip, aşının gerekliliğine inandırılmasıdır

11 Sağlıklı bir gelecek... 15-49 yaş izlemi boyunca, Evlilik danışmanlığında, Gebelik için danışmanlık sürecinde, Prenatal ve postnatal dönemlerde, Yenidoğan izlemleri ve Aşılama süresince yapılacak EĞİTİMLERLE GERÇEKLEŞİR..

12 ASM EĞİTİMİ ASM de Gebe ve Lohusa eğitim programı boyunca bebeğe ve anneye saygılı bir süreç için ekibin ne kadar önemli bir seçim olduğunu, Anne adaylarının fiziksel ve ruhsal desteklerinin ne kadar önemli olduğu, Ters giden bir durum olduğunda yapılabilecek müdahalenin ne kadar önemli olduğunu öğreteceğiz..

13 Hemşirenin Uygulayıcı Rolü Bireylere destek sağlamak Hastasının endişesini giderip duygusal iyilik sağlamak Bireyi sürece karşı cesaretlendirmek.. Hasta /sağlıklı birey ve ailesi ile sağlık hizmeti sunan ekip arasında haberleşme ve işbirliğini sağlayarak koordinasyon sağlamaktadır..

14 Perinatal Destek… Doğum zamanı çevresinde; genellikle 28. gebelik haftasından başlayarak doğumdan sonraki 4. hafta sonuna kadar uzanan zaman aralığıyla ilgili; bu dönemde görülen; Perinatal süreçte ebe/hemşire bakımı; gebe/lohusa ve ailesinin yeni duruma fiziksel ve psikososyal yönden uyum sağlayabilmesi, eğitim gereksinimlerinin karşılanması ve rehber olmayı kapsar..

15 Doğumda bir kadın tanriça gibi görülmüyorsa,birileri ona yeterince destek vermiyordur diyen Yazar Ina May Gaskin anneye desteğin önemini vurgulamıştır.

16 ANNE EBEDOKTORAİLEHASTANEEŞ

17 İletişim içsel bir süreçtir..

18 Ebe/Hemşire /Doktor anneyle iyi bir iletişim kurmalı, sevecen, sabırlı ve güven verici nazik bir rolü olmalıdır. Empati kurabilmeli..

19

20 İLETİŞİMDE … Öncelikle baba adaylarının ve diğer aile bireylerinin sürece katılımı ile aile bağlarının güçlenmesi amaçlanmalıdır.

21 HEDEFİMİZ.. Sağlıklı ve mutlu anne ve bebekler Toplumun sağlık düzeyinin yükseltilmesi..

22

23

24 5 yaş altı çocuklarda ölüm nedenleri TÜRKİYE Pnömoni İshal Kalp hastalıkları Menenjitler Doğumsal anomaliler Doğum travmaları Kazalar ve diğerleri DİE, Ölüm İstatistikleri, 1986. TÜRKİYE

25 Birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hekim ve hemşirelerin temel görevi çocuk sağlığının korunmasıdır. Hastalıkların önlenmesi tedaviye göre her zaman daha etkili ve daha ucuzdur. Aşılar hastalıkların önlenmesinde en temel araçlarımızdan biri olup, bazı aşılar yalnız aşılananları değil aşılanmayan diğer kişileri de koruyabilir. çiçek hastalığının dünyadan yok edilmesiyle birlikte, Dünya Sağlık örgütü 1974 yılında Genişletilmiş Bağışıklama Programını uygulamaya koymuş ve o tarihten beri uygulanan aşılar sayesinde her yıl milyonlarca çocuğun yaşamı kurtulmuştur. Bununla birlikte, daha bu konuda alınması gereken uzun bir yol vardır. Halen dünyada her yıl üç milyon çocuk aşıyla önlenebilir hastalıklardan ölmeye devam etmektedir. Mevcut aşıların daha etkili kullanımı ile çocuk ölümlerinin daha da azaltılması mümkündür. Son yıllarda, ulusal aşı takvimimizde önemli değişiklikler olmuştur

26 Türkiye Ulusal Aşı Programı-2016 DOĞUM 1. AYIN SONU 2. AYIN SONU 4. AYIN SONU 6. AYIN SONU 12. AY18 AY24 AY İLKÖĞR. 1.SINIF İLKÖĞR 8.SINIF HEPATİT B1. doz2. doz 3. doz BCG 1. doz KKK 1. doz Rapel DaBT-IPA-Hib 1. doz2. doz3. doz Rapel DaBT-IPARapel OPA 1. doz 2. doz Td R KPA13 1. doz2. doz 3. doz Rapel Hepatit A1. doz2. doz Su çiçeği X

27 Türkiye Ulusal Aşı Programı-2016 DOĞUM 1. AYIN SONU 2. AYIN SONU 4. AYIN SONU 6. AYIN SONU 12. AY18 AY24 AY İLKÖĞR. 1.SINIF İLKÖĞR 8.SINIF HEPATİT B1. doz2. doz 3. doz BCG 1. doz KKK 1. doz Rapel DaBT-IPA-Hib 1. doz2. doz3. doz Rapel DaBT-IPARapel OPA 1. doz 2. doz Td R KPA13 1. doz2. doz 3. doz Rapel Hepatit A1. doz2. doz Su çiçeği X RV1 RV5 1. doz 2. doz 3. doz  Hastalık riskinin maksimum olduğu yaş grubundaki hedef kitleye kolay ulaşılabilir,  RV aşılaması, ayrı enjeksiyon gerektirmez,  Kolay uygulanır,  Diğer aşılarla uyumu

28

29 Rotavirus Aşıları Öneriler RV1 (Rotarix) İlk doz için min. yaş 6 hafta İlk doz için max. yaş LA: 12 hafta Avrupa: 14 hafta 6 gün 14 hafta 6 gün İki doz arasındaki süre 1-2 ay En az süre: 4 hafta Son doz için max. yaş24 hafta 6 gün CDC. 2006 önerisi, 2008 önerisi RV5 (RotaTeq) 6 hafta 12 hafta 0 gün 14 hafta 6 gün 4- 10 hafta En az süre: 4 hafta 32 hafta 0 gün 34 hafta 6 gün

30 ASM DE ROTA AŞISI... Rota Aşılama için doğum öncesi ve sonrasında eğitim vermek, Aşılama için takvim belirlemek Aşısız yenidoğan ve çocuklarda Rota ile ilgili enfeksiyonun sebep olduğu mortalite ve morbidite bilgilerini aktarmakla; Rota enfeksiyonuna karşı başarımız artacaktır..

31 her 10 saniyede 5 yaş altı çocuklarda gelişmekte olan ülkelerde her 10 saniyede bir çocuk enfeksiyöz gastroenterit nedeni ile ölmektedir.

32 Rotavirus ishali kontrolünde tek yöntem aşılamadır. 1 Velazquez, et al. N Eng J Med1996; 335: 1022-8; 2 Ward, et al. J Infect Dis 1994; 169: 900-4. ROTAVİRUS AŞILARI Etkili ve güvenilir rotavirus aşılarına, özellikle gelişmekte olan ülkeler için, acil gereksinim vardır.

33 ROTA AŞILARI… Tüm dünyada ishal morbidite ve mortalitesinin en önemli etkenlerinden biri olan rotavirus, gelişmekte olan ülkelerde olduğu kadar gelişmiş ülkelerde de önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir. Çocukların %95'inin ilk 2-3 yaşta enfekte oldukları ve antikor oluşturdukları rotavirus ilk iki yaşta ağır ishallere yol açmaktadır.

34 Kapikian AZ, Chanock RM. Rotaviruses. In: Fields Virology 3rd ed. Philadelphia, PA: Lippincott-Raven; 1996:1659. Bakteri BilinmeyenRotavirus Calicivirus Rotavirus Escherichia coli Parazit Diğer bakteriler Gelişmiş olan ülkeler Adenovirus Calicivirus Astrovirus Adenovirus Astrovirus Bilinmeyen Gelişmekte olan ülkeler Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde benzer sıklıkta görülür.

35 Gastroenterit Gastroenterit mide ve barsak cidarının, anoreksi, bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı ile karakterize inflamasyonudur. Nedeni bilinmiyor olabilir veya aşağıdaki nedenlere bağlanabilir: – Virüsler – Bakteriler – Parazitler – Toksinler – İlaçlar – Diğer tıbbi nedenler

36 Rotavirus hastalık yükü 1 1 Soriano-Gabborra M et al, Ped Infect Dis J 2006 25 milyon poliklinik 111 milyon episode 1 : 293 1 : 65 Risk 440,000- >600,000 ölüm 2 milyon yatış 1 : 5 1 : 1

37 HEDEFLER:  2005 yılına kadar 5 yaş altı çocuklarda ishale bağlı ölümleri %50 oranında azaltmak,  2005 yılına kadar 5 yaş altı çocuklarda ishal olgularını %25 oranında azaltmak  2005 yılına kadar ağızdan sıvı tedavisini %80 oranına yükseltmektir. İSHALLİ HASTALIKLARIN KONTROLÜ PROGRAMI (1986 yılında başlatılmıştır)

38 Klinik Tablo Kuluçka dönemi 12 saat ila 4 gün (1-3 gün) arasındadır. Dışkı yolu ile virus atılımı 10 gün, semptomların düzelmesinden sonra 2-3 gün sürer.

39  Başlıca feka-oral yol ile bulaşır.  Kişisel ve toplumsal hijyen kurallarına uyma (temiz su, kanalizasyon, alt yapı, el yıkama, hijyenik gıda kullanımı vs) rotavirus bulaşını çok az etkiler.  Bakteriyel gastroenteritlerden korunmada önemli olan kişisel ve toplumsal hijyen kuralları, rotavirus enfeksiyonlarının önlenmesinde etkili değildir. Rotavirus-bulaş Parashar UD, et al. Emerg Infect Dis 2003; 9:565-72; Bhan MK, et al. J Infect Dis 1993; 168: 282-287.

40 Rota Aşısı Endikasyonları Rotavirus enfeksiyonu kaynaklı gastroenterit oluşumunu önlemek için aktif bağışıklanmada endikedir. 2 Tür aşı vardır. RV 1 6-24 hafta arasında (2 doz) RV 5 6-32 hafta arasında (3doz) Dozlar arası en az 4 hafta olmalıdır.

41 Bir rotavirus aşısını tercih etmek için 5 gerekçe 1. Etkinlik(%96-98) 2. Güvenirlik, 3. Maliyet etkin olma, 4. Rutin aşı şemasına kolay adapte edilme, 5. Yeterli deneyimin olması (dünya genelinde)…

42 Amerika Bolivia Brazil Cayman Islands Colombia Dominican Republic Ecuador El Salvador Guatemala Guyana Haiti Honduras Mexico Nicaragua Panama Paraguay Peru United States Venezuela Orta Doğu Bahrain Iraq İsrael Qatar Saudi Arabia Yemen Batı Pasifik Australia Fiji Marshall Islands Micronesia Palau Avrupa Austria Belgium Finland Georgia Estonya Luxembourg Moldova United Kingdom *Mayıs 2016 itibariyle ulusal aşı şemasında rotavirus aşılaması Asya Philippines Africa BotswanaMalawi Burkina FasoMali Burundi Morocco CameroonRwanda Congo, Rep.Sierra Leone Ethiopia South Africa The GambiaSudan GhanaTanzania LibyaZambia GAVI-dışı [43] GAVI-ülkeleri[38] Rutin aşı takviminde RV aşısı uygulayan ülkeler 81 ülkenin rutin aşı takviminde 38’i Gavi-destekli ülke Kaynak: WHO vaccine-preventable diseases: monitoring system

43 Sık sorulan sorular.. Rotavirus aşıları,DBT,DTaB,Hib,IPV,OPV,Hepatit B ve konjuge pnömokok aşıları ile aynı anda uygulanabilir. Aşı sonrası aşı tükürülür ya da kusulursa aşı tekrar verilmez. Diğer dozlar yine zamanında yapılır. Rotavirus enfeksiyonu geçiren bebeklere de rota aşısı başlanılır veya aşılama şeması tamamlanır. Ateşli veya ateşsiz hafif enfeksiyonlar aşı uygulaması için engel değildir. Prematüre bebekler, sorunu yok ise diğer zamanında doğan bebekler gibi aşılanır.

44 AMAÇ.. Doğal infeksiyona benzer geniş koruma sağlamak Doğal infeksiyona benzer erken koruma sağlamak Orta / ağır rotavirus gastroenteritinden koruma Rotavirus gastroenterinden yatışı önleme Morbiditeyi ve sosyoekonomik yükü azaltma

45 Kontrendikasyonları 1.Etkin madde ya da yardımcı maddelerden birine aşırı duyarlılık. 2.İntussepsiyona eğilim oluşturabilecek gastrointestinal sistem konjenital malformasyonu olan tedavi edilmemiş kişiler. 3.Ciddi kombine İmmun Yetmezlik 4. Akut ateşli hastalık 5.İshal ve kusma

46 Yan Etkiler Gastrointestinal Hastalıklar Yaygın: İshal Yaygın olmayan : Karın Ağrısı,şişkinlik Yaygın olmayan : Dermatit Genel bozukluklar ve uygulama bölgesine ilişkin hastalıklar Yaygın : İrritabilite

47 TANI Dışkıda Viral Antijen Saptanması RT-PCR Elektron Mikroskobu

48 ROTA VİRUS İSHALİ KLİNİĞİ En sık fekal oral yolla bulaşmaktadır. Yakın temas ve ortak kullanılan eşyalarla bulaşabilen etken kalabalık yaşam koşullarında salgınlara yol açmaktadır. Ayrıca kontamine su, oyuncak,yiyecek ve ve az oranda da olsa damlacık yolu ile de bulaştığı gösterilmiştir.

49 KLİNİK İnatçı kusma, ishal ve karın ağrısı ile karakterize klinik tablo 4-8 gün sürmektedir. Vakaların yarısında yüksek ateş vardır. Ağır dehidratasyon, elektrolit uygunsuzluğu ve asidoz sık görülen komplikasyonlardır.

50 Rotavirüs Triadı Diyare Kusma Ateş %63 %21 %3 %7 %4 %2 %0,4

51 Makale sayısıOlgu sayısıKomplikasyon araştırılan RVGE olgu sayısı Olgu sayısına göre yüzde Komplikasyon93282784%11.8 Bakteriyemi31710181,7 Kandidemi236650,5 Konvülziyon2167572,1 Aseptik menenjit 123530,6 Ensefalit2127571,6 Hepatit3173104716.5 Nötropeni2599506,2 Miyokardit113530,3 Bronkopnömo ni 145970,7 DİK112890,3 Paralitik ileus12375.4 Kreatinin artışı 13727213,6 Ölüm113530,3 Rotavirus Komplikasyonları - Türkiye

52 Olgu-1 M. K. 4 Aylık ♂ Kusma, ishal, ateş Dışkıda rotavirüs antijeni pozitif Hiponatremik dehidratasyonla yatış iv sıvı tedavisi aldı, ateşi düştü İzlemde ateş yeniden yükseldi. Kan kültürü; Escherichia coli Seftriakson tedavisi aldı Çiftçi E, et al. Scand J Inf Dis 2009;41:857-61.

53 Tedavi Sıvı Replasmanı Semptomların kontrolü

54 TEŞEKKÜRLER….