Geçmişten Günümüze Teknik Resim

... konulu sunumlar: "Geçmişten Günümüze Teknik Resim"— Sunum transkripti:

1 Geçmişten Günümüze Teknik Resim
Hazırlayan: Atila Çınar, Makina Mühendisi Dumlupınar Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü 28 Nisan 2015

2 Atila Çınar – Makina Mühendisi
: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü : HEMA Dişli Fabrikası, Kalite Kontrol Metod Mühendisi : LAMAŞ Kalıp ve Makina Fabrikası, Kalite Kontrol Müdürü : ROKETSAN Roket San. ve Tic. A.Ş. Üretim Mühendisliği Başmühendisi : HİDROLİFT Ltd. Şti. Fabrika Müdürü : ETİK Tasarım Danışmanlık Eğitim Ltd. Şti., Yönetici-Mühendis

3 Bir Dil Olarak Teknik Resim
Bölüm Bir Dil Olarak Teknik Resim 2. Bölüm Teknik Resimlerde Toleranslandırma ve Geometrik Toleranslandırma

4 İletişim İçin Kullanılan Özel Diller
Çeşitli amaçlar için kullanılan özel diller var Müzisyenlerin dili Kaynak mühendislerinin dili Konuşma dili İmal edilecek parçaları anlatmanın dili

5 Teknik Resim: Yeniden Üretilecek Parçaları Anlatmanın Dili
Eli Whitney’in mucitlikten mühendisliğe giden yolu Eli Whitney’in Çırçır Makinası (1792) Eli Whitney’in Musket Tüfeği (1800)

6 Teknik Resim: 18. Yüzyıl Sanayi Devrimiyle Gelişen Araç
Gaspard Monge: 3 Boyutlu Nesneleri 2 Boyutlu Ortamda Anlatan Kişi (Fransa, 1800)

7 Teknik Resim Yaşayan Gelişen Bir Dildir
1. Dünya Savaşı 2. Dünya Savaşı

8 Teknik Resim Yaşayan Gelişen Bir Dildir
Belirtilmeyen toleranslar için ISO m kullanılacak. Belirtilmeyen toleranslar için ISO m kullanılacak.

9 Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli?
Tasarım Mühendisi Teknik Ressam/Konstrüktör Modelleme Fonksiyonel Boyut ve Toleranslar Teknik Resimleri Hazırlayanlar: İmalatçı Muayeneci Datumlar ve ESAS (BASIC) Boyutlar Datumlar ve Toleranslar Teknik Resimleri Kullananlar:

10 Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli?
Tasarım mühendisi ‘mükemmelin’ modelini yapar.

11 Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli?
Teknik Ressam/Konstrüktör modeli ‘teknik resim’e çevirir. Datumlar, Özel Toleranslı Unsurlar ve Geometrik Toleranslar Aksi belirtilmedikçe: ASME Y14.5M-1994 standardı kuralları geçerlidir. Tüm birimler mm.’dir. Keskin köşelere 0,5x45° pah, iç köşelere 0,5 yuvarlatma yapılacaktır. Belirtilmeyen toleranslar için ISO 2768-m,H kullanılacaktır. Teknik resimde görülmeyen ölçüler modelden alınacaktır. Genel Toleranslı Unsurlar ve Diğer Bilgiler +

12 Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli?
İmalatçı Teknik Resmi ‘ürün’e çevirir. Datumlar, Özel Toleranslı Unsurlar ve Geometrik Toleranslar

13 Teknik Resim Dilini Kimler Bilmeli?
Muayeneci ‘ürün’ün uygun olup olmadığının kararını verir. Aksi belirtilmedikçe: ASME Y14.5M-1994 standardı kuralları geçerlidir. Tüm birimler mm.’dir. Keskin köşelere 0,5x45° pah, iç köşelere 0,5 yuvarlatma yapılacaktır. Belirtilmeyen toleranslar için ISO 2768-m,H kullanılacaktır. Teknik resimde görülmeyen ölçüler modelden alınacaktır. +

14 Bir Dil Olarak Teknik Resim
Bölüm Bir Dil Olarak Teknik Resim 2. Bölüm Teknik Resimlerde Toleranslandırma ve Geometrik Toleranslandırma

15 Bütünü Yapmak Parçayı Yapmaktan Her Zaman Daha Önemlidir!

16 Bütünü Yapabilmenin Temel Aracı: Toleranslandırma
Delik Mil Ø 10 (Esas Değer) Delik Ø 10 +0,2 Mil Ø 10 -0,3 -0,1 DELİK ESASLI GEÇME (Delik Ø 10,1 0,1) (Mil Ø 9,8 Delik Ø 10,1 +0,2 +0,1 Mil Ø 10 -0,2 MİL ESASLI GEÇME (Mil Ø 9,9 0,1) (Delik Ø 10,2

17 Boyutlara Tolerans Vermek Uygun Montaj İçin Yeterli Değildir
İstenen (teknik resim) İmal Edilen FORM HATASI DURUŞ HATASI KONUM HATASI

18 Unsurların Yalnızca Boyutları Değil,
Gerektiğinde Form, Profil, Duruş, Konum ve Salgıları da Kontrol Edilebilmeli Tolerans Türü Karakteristik Sembol Kontrol Bir datuma bağlı olmayan unsurlarda, unsur formunu kontrol etmek için Şekil Toleransı Doğrusallık (Yüzey) Doğrusallık (Eksen) Düzlemsellik Dairesellik Silindirlik 2 D 3 D Bir datuma bağlı veya bağlı olmayan unsurlar için Profil Toleransı Doğru Profili Yüzey Profili 2 D 3 D Bir datuma bağlı unsurlarda, unsurun datuma göre duruş, yer veya salgısını kontrol etmek için Duruş Toleransı Açısallık Diklik Paralellik 3 D Yer Toleransı Konum Eşmerkezlilik Simetri 3 D Salgı Toleransı Dairesel Salgı Toplam Salgı 2 D 3 D

19 Şekil Toleransları 0,02 Ø0,005 0,03

20 Duruş Toleransları CF

21 Profil Toleransları – Yüzey Profili
0,4 genişlikte tolerans bölgesi (çepeçevre) 0,2 mm.tolerans bandı (çepeçevre) 0,2 mm.tolerans bandı (çepeçevre) Parça BASIC boyut sınırları (model ölçüsü)

22 +/- Toleransa Karşı Geometrik (Konum) Toleranslandırma
0,2x0,2 kare tolerans bölgesi Ø0,28 silindirik tolerans bölgesi 1. Boyutlar yerine konumları toleranslandırmak tolerans birikmesinin etkisini azaltır, (38 mm. boyut üzerindeki tolerans birikmesini dikkate alma gereksinimi ortadan kalktı) 2. Konum toleranslandırması tolerans bölgesinin şeklini değiştirerek ilave tolerans kazanılmasını sağlar, (0,2x0,2 mm. kare tolerans bölgesinden, Ø0,28 mm. silindirik tolerans bölgesine geçildi) 3. Silindirik tolerans bölgesi nedeniyle parça unsurlarının derinlikleri de göz önünde bulundurulur, (2 boyutlu yerine 3 boyutlu düşünülmesi montajı öngören, daha fonksiyonel tasarımların ortaya çıkmasını sağladı. 4. Uygun olduğunda tolerans ve datum ile birlikte malzeme durumu belirteci de kullanılabildiğinde sabit tolerans yerine BONUS ile artan tolerans kullanılır. Bu durum MASTAR yapma olanağı sağlar. 5. DATUM kullanımı nedeniyle parçaların imalat ve muayene işlemlerinde dil birliği ve ortaklık sağlanır.

23 Salgı Toleransları – Dairesel Salgı ve Toplam Salgı