Uz. NÜKET GÜNDÜZ. Basitten karmaşığa doğru öğrenme türleri  (Gagne hem davranışçı hem de bilişsel kuramcıların getirdiği bir çok ilkeyi modelinde kullanmıştır.)

... konulu sunumlar: "Uz. NÜKET GÜNDÜZ. Basitten karmaşığa doğru öğrenme türleri  (Gagne hem davranışçı hem de bilişsel kuramcıların getirdiği bir çok ilkeyi modelinde kullanmıştır.)"— Sunum transkripti:

1 Uz. NÜKET GÜNDÜZ

2 Basitten karmaşığa doğru öğrenme türleri  (Gagne hem davranışçı hem de bilişsel kuramcıların getirdiği bir çok ilkeyi modelinde kullanmıştır.) Öğretim Durumları Modeli

3 * Öğretim Durumları Modeli Özellikler Öğrenme sürecinde kazanılan beş temel davranıştan söz edilir. 1.Zihinsel beceriler 2.Sözel beceriler 3.Psiko-motor beceriler 4.Tutumlar 5.Bilişsel stratejiler Zihinsel beceriler önemlidir. Öğrenme türü olarak basitten karmaşığa giden bir yol izlenir.

4 Zihinsel Beceriler: Öğrencinin çevresiyle kavramlar veya semboller yoluyla iletişim kurmasını sağlarlar. Öğrencinin bir şeyi nasıl yaptığı üzerinde odaklanmaktadır. 5 aşaması vardır; * Ayırt etmeyi, * somut kavramları, * ilkeleri ve tanımlanan kavramları, * yüksek düzeyli ilkeleri ve * problem çözmeyi öğrenme.

5 Bilişsel Stratejiler: * Öğrencinin kendi öğrenme sürecini, hatırlama ve düşünmesini yönlendirebilmesidir. * Öğrenci kendi içsel süreçlerini kontrol etmektedir. * Bilişsel stratejilere örnek olarak, öğrencinin bir problemi çözmede seçtiği yol verilebilir.

6 Sözel Bilgi: İfade edilebilen ve bellekte tutulan bilgidir. Bir öğretmenin, öğrencinin ne öğrendiğini anlamak üzere sözlü veya yazılı tarzındaki soruları öğrencinin sözel bilgisini ifade etmesini gerektirir.

7 Tutumlar: * Öğrencinin seçtiği davranışı etkileyen içsel durumlardır. * Öğrenciler, bir kişi, olay veya nesneye karşı göstereceği davranışı seçmede tutumlarını temel alırlar. * Diğer insanlara saygı duymak, yardımlaşmak gibi sosyal tutumlar okullarda en çok üzerinde durulan tutumlardandır.

8 Motor Becerileri: * Öğrencinin hareketlerini gerçekleştirmesini sağlayan kas sistemi hareketleridir. * Öğretimin tüm kademelerinde yer alan motor becerilere örnek olarak yazı yazmak, resim yapmak, spor aktivitelerinde yer almak verilebilir.

9 9 Aşamalı Model: 1. Dikkat Çekme 2. Öğrenciye hedefler hakkında bilgi verme 3. Ön bilgilerin hatırlatılması 4. Uyarıcı Materyalin Sunulması 5. Öğrenciye Rehberlik Etme 6. Davranışı Ortaya Çıkarma 7. Geri bildirim verme 8. Performansı değerlendirme 9. Kalıcılığı ve transferi sağlama

10 BASAMAKLI ÖĞRETİM PROGRAMI (Nunley) Basamaklı öğretim modeli, bir öğrenme psikologu olan Kathie Nunley tarafından geliştirilmiştir. Bu model öğrenme yaşantılarının farklılaştırılması esasına dayanmaktadır.

11 Her bir birey farklı olduğundan modelin anlayışına göre herkese uygun tek bir yöntem ya da teknik bulunmamaktadır. Öğrenme ortamlarında çeşitli yöntem ve teknikler uygun biçimlerde kullanılmalıdır.

12 Tüm yaştaki öğrencilere yönelik öğretim etkinliklerinin planlanmasında kullanılabilecek olan bu model aslında ortaöğretim öğrencilerine yönelik hazırlanmıştır.

13 Öğrenci merkezli bir model olan modelin en önemli noktası A, B ve C düzeylerinden oluşan üç basamaklı bir sistemi temel almış olmasıdır. Bir basamağı başarıyla tamamlayan öğrenci üst basamağa geçebilmektedir.

14 Basamaklı öğretime başlanmadan önce hedefler, yapılacak öğretim etkinlikleri ve etkinliğin tamamlanması durumunda alınacak puanlar öğrencilere bildirilmektedir. Bu etkinliklerden bazıları zorunlu olmakta bazıları ise öğrencinin tercihine bırakılmaktadır.

15 İlk basamak C basamağıdır. Burada verilen öğretim hizmeti temel bilgilere yönelik olmaktadır. C basamağında, Bloom taksonomisindeki bilgi ve kavrama düzeyine denk gelen öğrenmelerin gerçekleşeceği söylenebilir. Bu basamağa C basamağı adı verilmesinin sebebi bu basamağı tamamlayan bir öğrencinin not olarak en fazla C almasıdır.

16 Bir sonraki basamak olan B basamağında öğrencileri daha üst düzeye taşıyabilecek etkinliklere yer verilmektedir. Bu basamakta öğrencilerin uygulama, problem çözme, karşılaştırma, bulma gibi hedeflere ulaşması beklenmektedir. B basamağındaki etkinlikler daha çok Bloom taksonomisindeki orta düzey hedeflere yöneliktir.

17 Son basamak olan A basamağında ise öğrencileri sorgulama yapmaya, eleştirel düşünmeye, analiz etmeye yöneltecek etkinliklere yer verilmektedir. A basmağında öğrencilerin alan yazın taraması yaparak eleştirel bir makale yazmaları, kendi görüşlerini savunan bir sunum hazırlamaları gibi etkinlikler gerçekleştirilebilir.

18 ÖZETLE Kathie Nunley tarafından geliştirilmiştir. Öğrenme yaşantılarının farklılaştırılması esasına dayanmaktadır. Öğretim etkinlikleri C, B ve A basamakları şeklinde yapılandırılmaktadır. C basamağı temel bilgilere yönelik öğrenmeleri içerir. B basamağı kavrama, uygulama gibi orta düzey öğrenmeleri içerir. A basamağı analiz, sentez, değerlendirme gibi üst düzey öğrenmeleri içerir.

19 Çoklu Zeka Kuramı Günümüzde insan beyninin kullanımının yüzdeliğinin artırılması ve öğrenme oranının artırılması hedeflenmektedir.

20 Geleneksel yapıdaki eğitim sistemleri sözel ve sayısal alanlarda çok iyi gelişmemiş öğrencilerin sahip oldukları diğer yetenekleri görmezden gelerek, küçümseyerek veya yok sayarak öğrencileri “zeka özürlü” “öğrenme özürlü” veya “yavaş öğrenen “ gibi olumsuz sıfatlarla etkilemektedirler

21 * Diğer taraftan çoklu zeka teorisi, bütün çocukların sahip olduğu doğal ve gizil güçleri, potansiyelleri ve yetenekleri bulmayı ve onları geliştirmeyi vurgulayan bir eğitim felsefesi olarak ortaya atılmaktadır. * Yapılan araştırmalar zeka gelişimi konusunda doğru ve etkili bir öğrenme ortamının, kalıtımdan daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır

22 * Farklı nedenlerle hasar görmüş beyinleri inceleyen Prof. Howard Gardner, bir bölümü hasar gören beyinlerin farklı birimlerinin sağlıklı bir şekilde faaliyetlerini sürdürdüğünü gözlemlemiştir. * Gardner, insan beyninin farklı bölümlerden oluştuğu ve her bölümün özel işlevlere sahip olduğu gerçeğinden yola çıkarak çoklu zeka teorisini ortaya atmış ve insanların tek bir zekaya sahip oluğu IQ denilen anlayışı kırmıştır.

23 * Gardner’a göre insanlar farlı zeka türlerine sahiptir. Her insanın aktif olarak kullandığı özel bir zeka karışımı vardır. Zeka alanlarının her biri yaşamak, öğrenmek ve insan olmak için birer araçtır. * Zeka iş yapabilme kapesitesidir.

24

25 1.Sözel / Dilsel Zeka * Sözel/dilsel zeka; şiir, mizah, hikaye anlatma, gramer, mecazlar, teşbihler, soyut ve simgesel düşünme, kavram oluşturma ve kelime yazma gibi karmaşık olasılıkları içeren dil üretim sorumluluğudur. İnsanın sözel/dilsel zekası, konuşulan kelimenin, okunan şiirin, yazılan ya da tartışılan fikir ya da düşüncelerin farkındadır. * Bu yönden gelişmiş insanlar okuma, yazma, konuşma ve tartışma gibi konularda başarılıdırlar ve şiir, mizah, hikaye anlatma, tartışma ve yaratıcı yazım konularında da isteklidirler.

26 2.Mantıksal / Matematiksel Zeka * Bu zeka, kavramları tanıma, sayılar ve geometrik şekiller gibi soyut sembollerle çalışma, bilginin belirgin parçaları arasında ilişkiler kurma ve/veya bu parçalar arasındaki farklı bağıntıları görme kapasiteleri gerektirir. * Bu yönde gelişmiş olan insanlar, nesneleri tanımlamada, analiz etmede ve matematik/bilim gibi konularda problem çözmede başarılıdırlar ve benzer şeyleri eşleştirme, karışık resimlerden şekil çıkarma, matematik, bilim, bulmaca ve problem çözme gibi konulardan hoşlanırlar.

27 3. Görsel / Uzamsal (Mekânsal) Zeka * Resim, grafik ve heykel gibi görsel sanatlar; denizcilik, harita yapımcılığı ve mimarlık gibi yüzey ve onun içinde bilginin kullanımını gerektiren durumlar; ve farklı derinlik ve açılardan objeler tasarlama yeteneği gerektiren satranç gibi oyunlar görsel/mekânsal zeka ile ilgilidir. Bu zekanın temelindeki anahtar duyu, görme duyusu ve buna bağlı olarak şekiller tasarlama ve zihinde resimler yaratma yeteneğidir.

28 Bu yönde gelişmiş olan insanlar, zihinlerinde resimler yaratır ve bunları çizerler. Bununla birlikte yaratıcılıkları, renkleri kullanma ve harita okuma yetenekleri ile iyi bir hayal güçleri vardır. Çizim, resim, heykel yapımı ve zihinlerinde nesneler tasarlamayı severler.

29 4.Bedensel / Devinduyusal Zeka Bedensel/devin duyusal zeka, duygularını, vücudu kullanarak (dans ve vücut dili gibi), bir oyun oynayarak (spor yapma gibi) ya da yeni bir ürün yaratarak (düşünerek bir icat yapma) ifade etme yeteneğidir. Eğitimin önemli bir bölümünde yaparak öğrenme, uzun zamandır kabul görmektedir.

30 Bu yönde gelişmiş olan insanlar, spor yapmayı ve dans etmeyi severler. Bunun yanı sıra ellerini iyi kullanırlar, vücut kontrol ve koordinasyonunda başarılıdırlar. Aktörler gibi insanlar, insan ruhunu derinden etkilemek için vücudun kavrama, anlama ve iletişim kurmadaki sonsuz olanaklarını en iyi şekilde kullanan insanlardır.

31 5. Müziksel Zeka * Müziksel zeka, ritmik ve tonal kavramları tanıma ve kullanma ile çevreden gelen seslere, insan seslerine ve müzik aletlerine karşı duyarlılık kapasitelerini içerir. Alfabede öğrendiklerimizin bir çoğu bu zeka ve “A-B-C Şarkısı” sayesindedir. * Bu yönde gelişmiş olan insanlar, bir müzik aleti çalmaktan, mırıldanmaktan, şarkı bestelemek ve bunu seslendirmekten hoşlanırlar.

32 6.Sosyal Zeka * Bu zeka insanlar arasındaki ilgi farklarını ortaya koyar. Örneğin ruh halleri, huyları, yönelimleri ve amaçlarındaki zıtlıklar gibi. Bu zekanın daha ileri bir şekli, kendini başkalarının yerine koyma ve onların niyet ve arzularını anlayabilmedir. Bir şekli de başkalarının duygu, korku, önsezi ve inançlarıyla özdeşleşebilmedir. * Bu yönde çok gelişmiş olan insanlar, genellikle danışmanlar, öğretmenler, terapistler, politikacılar ve dini liderlerdir

33 7.İçsel Zeka İçsel zeka, insanın duygularını, duygusal tepki derecesini, düşünme sürecini (bilişbilgisi) tanıma, kendini yansıtma ve öz benliğini anlama yetisi ve önsezisi gibi kendi iç görünüşünü bilmesidir. Başka bir deyişle içsel zeka, bizim kendi bilincimizin farkında olmamıza, kendi kendimizi tanımamıza olanak sağlar; bu, bizim kendimize dönme ve kendimizi izleme aşamasıdır.

34 Bu yönde gelişmiş olan insanlar, başkalarının duygu ve düşüncelerini anlama, yoğunlaşma, konsantre olma ve nesne ötesi düşünme konularında başarılıdırlar ve meditasyon yapmaktan hoşlanırlar. Gardner’a göre bu zeka çok özeldir ve dil, müzik, sanat, dans, semboller ve kişilerarası iletişim gibi tüm diğer zeka türlerini kapsar.

35 8.Doğa Zekası Doğa [naturalist] zekası, kayalar ve çimler ile flora ve fauna çeşidi de dahil olmak üzere, bitkileri, mineralleri, hayvanları, dünyayı, dağları, denizleri, mevsimleri vb. tanıma ve sınıflandırma yeteneğidir.

36 Bu zeka türünde gelişmiş olan insanlar izcilik- dağcılık yapmaktan, jeolojiden, astronomiden, doğa tarihi müzeleri ile ulusal parkları ve hayvanat bahçelerini gezmekten ve balık tutmaktan hoşlanırlar.

37 ÇOKLU ZEKA TEORİSİNİN EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE KULLANILMASI İnsanların kendilerine en yakın gelen, en çok zevk aldıkları ilgi ve yetenek alanlarını etkili birer araç olarak kullanarak, onlara farklı alanları tanıma ve öğrenme için kapılar açabiliriz.

38 Örneğin, görsel yanı güçlü, resimler, şekiller yoluyla düşünen, çizmekten zevk alan bir öğrenci için, matematik gibi soyut bir dersi öğrenmede zorlandığı durumlarda, matematikteki öğrenme sürecini anlamasını kolaylaştırma amacıyla, o öğrencinin görsel yanı bir araç olarak kullanılabilir. Bu öğrenciye okuduğu problemlerin şekiller ve resimlerini yapma fırsatı sunulduğunda ya da sayılar yerine resimler yerleştirildiğinde ona zor gelen matematik dersine karşı bu öğrencinin tutumları da değişmeye başlar. Çoklu Zeka Kuramına göre ders planı örneğini tabloda görelim :

39

40 Eğitim–öğretim programlarında disiplinler arası geçişlerin hızlanması öğretim araçlarının zenginleştirilmesi ile öğrenme ortamları farklı kişisel özellikler gösteren öğrenciler için zevkli ve eğlenceli hale gelirken öğrenme oranı da yükseltilebilir, eğitim öğretimin etkinliği arttırılabilir.

41 Önemli olan eğitimcilerin ve ailelerin çocuklarının ilgi ve yetenek alanlarını dikkatle gözlemleyerek, onların kendilerini güçlü hissettikleri yollarla bu çocuklara güven desteği vererek öğrenme süreçlerine yardımcı olabilmektir.”

42 Değişik öğrenme yollarının, düşünmeye dayalı etkinliklerin yer aldığı derslerde, öğrencilere beyinlerini aktif olarak kullanma fırsatı verilir. Ezbere dayalı, kuru bilgiler yerine öğrenciler öğrenme sürecinin içine alınırlar ve öğrenmede aktiftirler. Aktif öğrenme ortamlarında yaşayarak öğrenme sonucu, öğrendikleri bilgileri gerçek yaşamda etkili bir biçimde nerelerde nasıl kullanacaklarını öğrenirler

43