EKLER SELÇUK TÜREYEN DERİNCE 19 MAYIS ANADOLU LİSESİ UZMAN TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETMENİ.

... konulu sunumlar: "EKLER SELÇUK TÜREYEN DERİNCE 19 MAYIS ANADOLU LİSESİ UZMAN TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETMENİ."— Sunum transkripti:

1 EKLER SELÇUK TÜREYEN DERİNCE 19 MAYIS ANADOLU LİSESİ UZMAN TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETMENİ

2 EKLER

3 Türkçe öğretmen “Yeni konu hazırlanın !” dedi .
Sözcüklerin cümledeki görevleri (hangi öğe oldukları) belli mi?

4 Türkçe öğretmenimiz “ Yeni konulara hazırlanın !” dedi.
Sözcüklerin cümledeki görevleri belli oldu mu? ÇEKİM EKLERİ  eklere, çekim ekleri denir.

5 YAPIM EKLERİ Türk : Türkiye’de yaşayan kimse. Türkçe:Türkler’ in konuştuğu dilin adı değişti. Öğret(mek):Bildiklerini başkalarına aktarmak. Öğretmen :İşi öğretmek olan kimse değişti.  Hazır :Bir işi yapmak için gerekenlerin tamam olması. Hazırlan(mak): Bir işi yapmaya başlamak değişti. eklere, yapım ekleri denir.

6 YAPIM EKLERİ Türkler’ in konuştuğu dilin adı. Anlamı değişti. Öğret(mek):Bildiklerini başkalarına aktarmak. Öğretmen :İşi öğretmek olan kimse. Hazır :Bir işi yapmak için gerekenlerin tamam olması. Hazırlan(mak): Bir işi yapmaya başlamak tanımını eklere, yapım ekleri denir.

7 Buna göre ekler ikiye ayrılır:

8 1-     ÇEKİM EKLERİ: A)Adların durum ekleri: evi, eve, evde, evde, evden B)Tamlama ekleri: evin kapısı, C) Çoğul ekleri: gemiler, insanlar, D) Zaman ve kip ekleri: geliyor, konuşmuş, bilmeli, okusa, E) Kişi ekleri: biliyorum, geleceksin, okuyacağız, koşacaksınız. Gelirler, F) İyelik ekleri: evim, sözlerin, kitabı, görevimiz, komşunuz, okulları

9 YAPIM EKLERİ: A) Addan Ad Türeten Ekler: -lik: taşlık men: göçmen -dan: sıradan B)    Fiilden Ad Türeten Ekler: -me: kazma -mek: bilmek -iş: bakış -ecek: gelecek (yıl) -er: güler (yüz) C)    Addan Fiil Türeten Ekler: -le: karala -al: azal -l: incel -ülde: gürülde -ar: morar -len: sinirlen D)    Fiilden Fiil Türeten Ekler: -il: seçil -n: süslen -ış: yazış

10 YAPILARINA GÖRE SÖZCÜK TÜRLERİ

11 Yapım eki almamış, başka sözcüklerle birleşmemiş, kaynaşmamış, kök durumundaki sözcükler basit sözcük denir Örnekler: , , , UYARI: Yalnızca çekim eki almış sözcükler basit sözcüktür. Defterler, gelmiştiniz, odalarda...

12 Yapım eki almış sözcüklere ........................ sözcük ya da ..................... denir.
Örnekler: , , , UYARI: Bir sözcüğün türemiş sayılabilmesi için; kök ile gövde arasında bir anlam bağının bulunması gerekir. ÖRNEK:YOL : Bir yere gitmek için geçilen yer (Basit) YOLCU: Yola giden kimse (Türemiş) Kök ile gövde arasında anlam bağı var.  ÖRNEK: “BALIK” sözcüğü türemiş değildir. “BAL” ile “BALIK” arasında anlam bağı yoktur.

13 Birden fazla sözcüğün birleşmesi, kaynaşması ya da öbekleşmesi yoluyla oluşan yeni anlamlı sözcüklere denir. ÖRNEK : Aslanağzı, yardım etmek, , ,

14 DERİNCE 19 MAYIS ANADOLU LİSESİ UZMAN TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETMENİ
SELÇUK TÜREYEN DERİNCE 19 MAYIS ANADOLU LİSESİ UZMAN TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ÖĞRETMENİ