BURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

... konulu sunumlar: "BURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ"— Sunum transkripti:

1 BURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
“ADIM ADIM SAĞLIK” EĞİTİMLERİ

2 BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMA
Dr. Alper Tunga TÜRKBAYRAK 2004

3 BULAŞICI HASTALIKLAR NASIL YAYILIR ?

4 ÖPÜŞME İLE Çocukluk çağı döküntülü hastalıkları
kızamık / kabakulak / suçiçeği Soğuk algınlığı Grip Verem Uçuk

5 BESİNLER İLE Tifo Basilli Dizanteri / Amipli Dizanteri Kolera
Çocuk Yaz ishalleri Çocuk felci Gıda zehirlenmesi Hepatit A

6 Sudan Kaynaklanan Hastalıklar
SU İLE Sudan Kaynaklanan Hastalıklar TİFO / KOLERA / VİRAL HEPATİT Su Yokluğundan Kaynaklanan Hast BASİLLİ DİZANTERİ Suda Yaşayanlarla Bulaşan Hast Su ile Bağlantılı Vektörlerle Bulaşan Hast SITMA

7 HAVA YOLU İLE Üst solunum yolları enfeksiyonları Kızamık Kızamıkçık
Suçiçeği Kabakulak Tüberküloz Boğmaca Difteri

8 SIK GÖRÜLEN BULAŞICI HASTALIKLAR

9 DİFTERİ

10 Bulaşma yolları Öksürme Aksırma ile havaya yayılan bakteri Ağız Boğaz
Buruna yerleşerek enfeksiyona yol açar Sonbahar ve kış aylarında sık görülür

11 Belirtileri Kuluçka dönemi 1-7 gün En sık boğazda bademcikler çevresinde görülür Difteri anjini Korunma En iyi korunma şekli aşıdır

12 TETANOZ

13 TETANOZ Doğumdan başlayarak her yaştaki insanı tehdit eder
Son derece tehlikeli bir hastalıktır 10 hastadan 6’sının ölümüne yol açmaktadır

14 TETANOZ MİKROBU Toprakta / Nemli ortamda / Ev tozlarında
Ameliyathane tozlarında / Tuzlu suda / Gübre içerisinde bulunabilir Oksijensiz ortamda yaşayabilir Isıya dayanıklıdır Vücuda çok küçük yara kesiklerden girebilir Salgıladığı maddeler ile omuriliğe ve sinir sistemine zarar verir

15 YENİDOĞAN TETANOZU Aşılanmamış annelerden
Uygun olmayan şartlarda doğan bebeklerin göbek kordonunun temiz olmayan aletler ile kesilmesi ile ortaya çıkar BELİRTİLERİ Bebeğin emmemesi Huzursuzluk Ateş Ağızda büzülme Çenede, ense ve sırt kaslarında, karında sertlik ve kasılma

16 aşılanma ile önlenebilir
Tetanoz aşılanma ile önlenebilir Aşı ile korunma ucuz ve etkilidir

17 BOĞMACA

18 Üst üste inatçı ve boğulurcasına öksürük nöbetleri
Kış aylarında daha sık Çocukluk çağında sık / 7 yaş 1 yaş ölüm oranı fazla 3 ay ölüm oranı %50

19 Bulaşma yolları Çok bulaşıcıdır
Direkt temasla ve hastanın boğaz salgısı ile geçer Kişi boğmaca hastalığına karşı bağışık değilse Hasta kişinin öksürme / aksırması ile havaya yayılan mikrobun ağız boğaz ve buruna yerleşmesi ile bulaşır

20 Hasta kişi ile aynı evde oturanlara
% bulaşır Bulaşıcılık 4-6 hafta sürer Bulaşmayı önlemek amacıyla bu süre tamamlanıncaya kadar hasta insanlardan uzak tutulmalıdır Özellikle 3 yaşından küçüklerde geçici veya kalıcı kötü sonuçlara yol açabilir Hastalıktan korunmak için en iyi yol AŞI’ dır

21 ÇOCUK FELCİ

22 NEDENİ Polio virüsü denilen bir mikroptur BULAŞMA Çevre koşularının kötü olduğu yerlerde sularla mikroplu dışkı ile kirlenmiş besinlerle Kalabalık ortamlarda havaya yayılan mikroplarla

23 BELİRTİLERİ Hafif ateş Baş ağrısı Kas ağrıları Bulantı –kusma Bazı çocuklarda ise kalıcı felçler

24 Kalıcı sakatlıklar ve ölümlere neden olan
Tedavisi bulunmayan Kalıcı sakatlıklar ve ölümlere neden olan bu hastalığın kökünün kazınması Ancak AŞILANMA ile mümkündür

25 KIZAMIK

26 Kış ve ilkbahar aylarında sık
Kızamıklı hastalar mikrobu burun dokusunda taşırlar İlk belirtinin  görülmesinden sonra 7 gün süre ile bulaşıcıdır Aşı uygulanmazsa kızamık 2-3 yıl aralıkla salgın yapar

27 Kuluçka dönemi 10-12 gündür BELİRTİLER Ateş
Döküntüden 3-4 gün önce başlar Döküntüden sonra 2-5. günde hızla düşer Göz iltihabı Öksürük Lekeler Burun akıntısı

28 Hastalığın neden olduğu kötü sonuçlar
Mikrobun yarattığı iltihabi durumun yayılmasıyla oluşur Orta kulak iltihabı Bronşiyolit Zatürre

29 Kızamıkla temas eden bir çocuk temastan sonra 1-2 gün içinde
Koruyucu önlemler Kızamıkla temas eden bir çocuk temastan sonra 1-2 gün içinde kızamık aşısı yapılarak korunabilir En etkili koruyucu önlem AŞI ‘dır Her sağlıklı çocuğa kızamık aşısı uygulanmalıdır

30 KIZAMIKÇIK

31 Çocukluk çağlarında sık
Ergenlik ve Erişkin döneminde de görülebilir Damlacık yolu ile insandan insana bulaşır Bahar aylarında salgın yapar

32 BELİRTİLER Pembe döküntüler Önce yüzden, kulak arkasından başlar
Başladığı yerden solar Sonra kollara, bedene ve bacaklara yayılır

33 ÖNEMLİ Bu hastalığı geçirmemiş kadınlar
Gebeliğin ilk üç ayında hastalığa yakalanmaları durumunda Yavruyu (embriyo) etkiler Doğumsal anormalliklere neden olur

34 KABAKULAK

35 En etkin ve tek korunma yöntemi AŞILANMADIR
BELİRTİLERİ Ateş Baş ağrısı Kulak ağrısı Tükürük bezlerinin iltihaplanması Kulak memesi hizasında yanaklarda tek veya çift taraflı şişlik oluşur ve ağrı yapar Genellikle 18. günde ortaya çıkmaktadır En etkin ve tek korunma yöntemi AŞILANMADIR 

36 SU ÇİÇEĞİ

37 BULAŞMA Son derece bulaşıcıdır Yaygın olarak görülür İnsandan insana
Havadan Soluma Öksürme Hapşırma yoluyla Döküntülere doğrudan temas ile bulaşır

38 5-7 gün içinde kendiliğinden iyileşir
BELİRTİLERİ Temastan gün sonra Ateş Baş ağrısı Karın ağrısı Halsizlik Ciltte içi sıvı dolu döküntüler yüz / gövdede başlar kol / bacaklara yayılır 5-7 gün içinde kendiliğinden iyileşir

39 Suçiçeği Ocak - Mart ayları arası dönemde sık Su çiçeği geçirirken alınan virüs hastalık iyileştikten sonra sinir uçlarına yerleşerek sessiz kalır Erişkin yaşlarda / daha çok 50 yaş yeniden aktive olarak ağrılı, tek taraflı döküntü şeklinde görülen zonaya neden olur KORUNMANIN TEK YOLU AŞILANMADIR

40 Su çiçeği masum bir hastalık değil
Döküntülerin izleri ciltte yaşam boyu kalır Ağır Zatürre Beyin dokusu iltihabı Menenjit (beyin zarı iltihabı) gibi ciddi komplikasyonlar doğurabilir

41 HEPATİT B

42 Yalnız insanlarda hastalık yapar
Karaciğerde iltihap ve hücre hasarı mg Her yıl 1-2 milyon insan ölmektedir Ülkemizde her üç kişiden birisi bu enfeksiyonu geçirmiştir 3-3.5 milyon kişi bu virüsün taşıyıcısıdır

43 HBV enfeksiyonu için risk taşıyanlar
Sağlık personeli Çok sayıda kan nakli yapılan hastalar Hemofili ve diyaliz hastaları HBV taşıyan kişi ile aynı evi paylaşanlar Birden fazla cinsel partneri olanlar Homoseksüel ve biseksüel erkekler Damar içi uyuşturucu kullananlar Kişisel hijyenin iyi olmadığı bakım evi, yurt ve hapishane gibi yerlerde yaşayanlar HBsAg pozitif anneden doğan bebekler

44 HBV enfeksiyonunun kuluçka dönemi 45-180 gün (ortalama 60-90 gün)
HBV dört yolla bulaşır Kan veya kan içeren sıvıların zedelenmiş deri veya mukoza ile teması sonucu İnsandan insana zedelenmiş deri ya da mukoza aracılığıyla Cinsel yolla Annenin kanının ya da kanlı sıvılarının bebeğe geçmesi ile HBV enfeksiyonunun kuluçka dönemi gün (ortalama gün) EN ETKİLİ KORUNMA YOLU AŞILANMADIR

45 HEPATİT A

46 BULAŞMA Halk arasında sarılık adıyla bilinir
Karaciğerin harabiyeti ile karakterize Bulaşıcıdır BULAŞMA Hepatit A virüsü oral / fekal yolla Kişiler arası temasla Virüs bulaşmış su veya besinlerin alınması ile bulaşır

47 BELİRTİLERİ Ateş Yorgunluk Bulantı / kusma İshal Bir veya iki hafta sonra karaciğer büyüyebilir ve sarılık görülebilir Sarılık sırasında idrar koyulaşır /dışkının rengi açılır Hepatit A’ nın klinik belirtileri iki yaşın altındaki çocuklarda fark edilmeyebilir

48 En sık sağlık koşullarının kötü olduğu aşırı kalabalık ortamlarda yaşayan kişiler arasında görülür Hepatit A genellikle 3-6 hafta sürer Bazen 6 aya kadar devam eden ya da kötüleşerek tekrarlayan belirtiler olabilir

49 BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMA
EVDE ALINABİLECEK ÖNLEMLER

50 EL YIKAMA

51 GEREKLİ YERLERİN DEZENFEKTAN MADDELERLE TEMİZLENMESİ

52 ÇOCUKLARIN KENDİ AĞIZ VE BURUNLARINA DOKUNMALARININ ENGELLENMESİ

53 ÇOCUKLARIN YANINDA SİGARA İÇİLMEMESİ

54 ÇOCUKLARIN HAYVANLARI ÖPMELERİNİN ÖNLENMESİ

55 İÇME SUYUNUN TEMİZLİĞİNE ÖZEN GÖSTERİLMESİ
10 litre içme suyu içine 25 damla çamaşır suyu damlatarak, kolera dahil su yoluyla bulaşan her hastalığa karşı önleminizi almış olursunuz.

56 ETLERİN İYİ PİŞİRİLEREK YENMESİ

57 ÇİĞ YUMURTA YEMEKTEN SAKININ

58 PİŞİRİLMEDEN YENEN GIDALARIN YIKANMASINA ÖZEN GÖSTERİN
1 litre su içine 30 damla çamaşır suyu damlatarak klorlanmış su içinde 30 dakika bekletilmelidir.

59 MENENJİTLİ YA DA HEPATİTLİ HASTALARLA TEMAS SONRASI MUTLAKA HEKİME BAŞVURUN

60 ÇOCUKLARINIZIN GEREKLİ AŞILARININ YAPILMIŞ OLDUĞUNDAN EMİN OLUN

61 ÇOCUĞUNUZU TÜMÜYLE İZOLE ETMEYE ÇALIŞMAYIN

62 BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMA
AŞILAR

63 AŞILAR İnsanlarda hastalık yapabilen mikropların hastalık yapma özelliklerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin etkisi ortadan kaldırarak sağlam kişilere verilmesi için geliştirilen biyolojik maddelere AŞI denir

64 Aşı Kişileri hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır Aşıların tedavi edici özellikleri yoktur! Yani herhangi bir hastalık oluştuktan sonra veya geçirdikten sonra aşı yapmanın yararı olmamaktadır

65 NEDEN AŞI OLMALIYIZ ? Her hastalık her zaman zararsız bir şekilde geçirilemez Bazen hastalık çocuk felci örneğindeki gibi kişiyi öldürebilir veya sakat bırakabilir Hiçbir hastalığı geçirmek aşılanmaktan daha zararsız ve hafif olamaz

66 AŞI İLE KORUNULABİLEN HASTALIKLAR
SAĞLIK OCAKLARINDA ÜCRETSİZ OLARAK YAPILMAKTADIR DİFTERİ TETANOS BOĞMACA KIZAMIK ÇOCUK FELCİ VEREM HEPATİT B

67 ÇOCUKLARDA AŞI ŞEMASI Doğum Hepatit B I 1. Ay Hepatit B II 2. Ay
BCG, DBT I, Polio I 3. Ay DBT II, Polio II 4. Ay DBT III, Polio III 6. Ay Hepatit B III 9. Ay Kızamık I 18. ay DBT R, Polio R İlkokul 1 DT, BCG, Kızamık R İlkokul 5 Tetanoz, BCG Lise 1 Tetanoz Lise 3 BCG

68 Sabrınız ve katılımınız için teşekkür ederim.