BBY 467 Bilimsel ve Kültürel Mirasın Dijitalleştirilmesi Ders 6: Dijitalleştirilen materyallerin tanımlanması Arş. Gör. Tolga Çakmak.

... konulu sunumlar: "BBY 467 Bilimsel ve Kültürel Mirasın Dijitalleştirilmesi Ders 6: Dijitalleştirilen materyallerin tanımlanması Arş. Gör. Tolga Çakmak."— Sunum transkripti:

1 BBY 467 Bilimsel ve Kültürel Mirasın Dijitalleştirilmesi Ders 6: Dijitalleştirilen materyallerin tanımlanması Arş. Gör. Tolga Çakmak

2 Dijitalleştirme ile eş zamanlı yapılması beklenen işlemler Standartlara uyumluluk Kurumsal hedefler Görünürlük – her yerden erişilebilirlik, görünürlük sağlayan platformlarda yer alma Koruma – sadece kurumsal (in-house) kullanım Kurumun bulunduğu sektör Tanımlama

3 Neden dijitalleştirme ile eş zamanlı yapılmalı? Materyalin doğası gereği yok olma riskinin bulunması Dijital nesnenin orijinal nesnenin özelliklerini aynı şekilde yansıtmaması Orijinal nesnenin kaybolması! riski Envanter kayıtları Tanımlama sadece eseri ortaya çıkaran ya da ona erişilebilirlik sağlayan bir işlem değil! Aynı zamanda esere kimin sahip olduğunu ortaya koyan işlemler «koruyucu metadata» Tanımlama

4 Standartlar Nesnelerin belirli bir düzen içerisinde tanımlanması için belirlenmiş kurallar Tanımlama verisinin dönüştürülmesi ve farklı araçlara entegrasyonu Karşılıklı işlerlik standartlarıyla uyum Tanımlama

5 Standartlar Harmanlama protokolleriyle uyumluluk Harmanlama: bir dijital kütüphane ya da sistemden verilerin arama motoruna ya da başka bir bilgi erişim sistemine taşınabilirliğini sağlayan protokol OAI – PMH Open Archives Initiative - Protocol for Metadata Harvesting Tanımlama

6

7

8 Örnek inceleme: http://bd.org.tr/index.php/bd/oai?verb=ListRecords&metadataPrefix=oai_dc Açık erişimi destekleyen platformlarla uyum Arama motorlarında yer alma ve görünürlük Tanımlama

9 Standartlar: Veri yapısı ile ilgili standartlar Verinin içeriğine yönelik standartlar Verinin değeri ile ilgili standartlar Tanımlama

10 Amaçlar kadar kurumun bulunduğu sektör belirleyici Kaynakların özellikleri ve bunlara yönelik tanımlama alanlarının oluşturulması Otomasyon sisteminin seçim aşamasında karar verilmesi gereken bir konu Tanımlama – Veri yapısı standartları

11 Örneğin Habercilikle uğraşan bir kurumda çalışıyorsanız örneğin TRT Arşivi, ya da Anadolu Ajansı hangi tanımlama standardını seçmeniz gerekir? Kaynağın hangi özellikleri öne çıkacaktır? Tanımlama – Veri yapısı standartları

12 City (legacy) Country (legacy) Country Code (legacy) Description Headline Keywords Province or State (legacy) Scene Code Subject Code Sublocation (legacy) Location Shown in the Image Date Created Title Copyright Notice Creator Creator's Contact Info Creator's jobtitle Credit Line Event Image Supplier Person Shown in the Image Name of Organisation Featured in the Image Artwork or Object in the Image IPTC

13 Gümrük kayıtları ile ilgili çalışmalar yapan kültürel miras ürünlerinin envanterini tutmaya çalışan bir kurumda görev yaptığınızı düşünün hangi tanımlama standardını seçmeniz gerekir? Kaynağın hangi özellikleri öne çıkacaktır? Tanımlama – Veri yapısı standartları

14 ObjectID

15

16

17 Tanımlama – Veri yapısı standartları Dublin Core (15 tanımlama alanı, genişletmelerle 50 alan) EAD – Arşivler için MODS, METS - Arşivler VRA Core, INSPEC, CDWA – Müzeler MARC - kütüphaneler

18 Tanımlama – Veri yapısı standartları Tezlere yönelik bir elektronik arşiv projeniz var. Bu kapsamda tezlerin elektronik kopyalarını yazarlarından aldınız. Elektronik kopyası olmayan tezleri ise dijitalleştirdiniz. Otomasyon sisteminde hangi tanımlama standardını kullanabilirsiniz?

19 Tanımlama – Veri yapısı standartları NDLTD – ndltd.org https://sites.google.com/a/ndltd.org/ndlt d/standards/metadata#

20 Alanlara girilecek verinin özelliklerini gösteren dokümanlar CCQ Veri içeriğine yönelik standartlar

21 Terim listeleri Yetke/Otorite Dizinleri (cultural objects name authorities - cona) Sınıflama şemaları Koordinat verileri Tarihler Veri değerine yönelik standartlar

22 BBY 467 Bilimsel ve Kültürel Mirasın Dijitalleştirilmesi Arş. Gör. Tolga Çakmak Ders 6: Dijitalleştirilen materyallerin tanımlanması