Frontal Lob Anatomisi ve İşlevleri

... konulu sunumlar: "Frontal Lob Anatomisi ve İşlevleri"— Sunum transkripti:

1 Frontal Lob Anatomisi ve İşlevleri
Prof Dr Süheyla Ünal

2 Frontal Lob Anatomisi Motor Korteks Prefrontal korteks Primer Premotor
Suplementer Frontal göz alanı Broca konuşma merkezi Prefrontal korteks

3 Motor Korteks Primary motor area Premotor area Supplementary
B4 B6 Central sulcus Supplementary motor area (medially) Frontal eye field B 8 Lateral sulcus/ Sylvian fissure Motor speech area of Broca B 44, 45

4 Prefrontal korteks 2- Medial prefrontal korteks
1- Dorsal prefrontal korteks 2- Medial prefrontal korteks 3- Ventral orbitofrontal korteks Dış dünyayla ilgili algılar, dünya hakkındaki düşünceler, bedenin kendisindeki olaylar bu bölgelerden gelen bilgiler aracılığı ile oluşturulur

5 PFK alt alanları Dorsolateral: 9,46 Ventrolateral: 44,45,47
Orbitofrontal: 10,11 - Anterior: 8, 10 - Medial: 11, 25, 32

6 Fronto-subkortikal döngüler
Beynin çeşitli alanlarından gelen ve birbirleriyle ilişkili olan bilgileri organize ederler. Bu döngülerin her birinin kendine özgü işlevi vardır ve bazı davranışlara aracılık ederler. Her özel kortikal alan striatuma projekte olur.

7 İşlevsel Frontal Lob Anatomisi
Frontal-Subkortikal Döngüler Globus Pallidus & Substantia Nigra Striatum Kaudat & Putamen Talamus DM & CM nukleusları Frontal korteks

8

9 5 Frontal-Subkortikal Döngü
1-Motor döngü 2- Okulomotor döngü 3- Dorsolateral döngü 4- Lateral orbitofrontal döngü 5- Limbik döngü

10 5 Frontal-Subkortikal Döngü

11 1. Motor Döngü SMA, Premotor,Motor Putamen VL Globus Pallidus
Dil 1. Motor Döngü SMA, Premotor,Motor Putamen VL Globus Pallidus VL, VA, CM Talamus Hipotalamus Suplementer Motor Alan (SMA)& Premotor: motor programların planlanması, başlatılması ve depolanması, hareketlerin ince ayarı Motor: hareketin plana göre yönetilmesi Konuşma

12 Suplementer Motor Alan
Eylemin ortaya çıkmasında anahtar rol oynar. Rutin motor hareketlerin organizastonunu ve bellekte depolanmasını sağlar. Ayna nöronlar aracılığı ile davranışların aynalanmasını sağlar.

13 1. Motor Döngü

14 2. Okulomotor Döngü Frontal Eye Field Central Caudate DM Globus
Pallidus Substantia Nigra VA, MD Thalamus İstemli sakkadik ( tarayıcı) göz hareketleri Bağımsız görsel uyaranlar REM

15 3. Dorsolateral Prefrontal Döngü
DL Kaudat DM Globus Pallidus Substantia Nigra VA, MD Talamus Yönetsel işlevler: motor planlama, dikkati yönlendirme, bilişsel setleri değiştirme Dikkat ve işlem belleği aracılığı ile davranışı monitorize etme ve uyumlandırma

16 Dorsal prefrontal korteks
İşlem belleği ve motor planlama ile ilişkilidir.

17 4. Lateral Orbitofrontal Döngü
VM Kaudat DM Globus Pallidus Substantia Nigra VA, MD Talamus Infero-lateral prefrontal Orbito-frontal Duygusal yaşam ve kişilik yapısı Uyarılma, motivasyon, duygu, çeldirici uyaranların baskılanması Bilinçlilik, ödül sistemi Sosyal biliş, taklit

18 5. Anterior Singulat Döngü
Singulat Girus Ventral Striatum RL Globus Pallidus Substantia Nigra MD Talamus Motivasyon, eyleme yönelme, kızgınlık, irritasyon

19 PFK’nın işlevleri Farkındalık, bilinçlilik

20 Dikkat İşlevi Uyaranın keşfedilmesi (odaklanma)
Saptanan uyaranın kodlanması veya işlenmesi İlgili uyarana dikkat devam ederken diğer uyaranların filtre edilmesi Uygun olduğunda dikkatin kaydırılması İstemsiz kaymaların engellenmesi (distraktibilite) Giren bilgiye bir yanıt oluşturulması

21 Algı Adlandırma Anlam oluşturma

22 Bellek İşlevleri Bilginin organizasyonu (sol DLPFK)
İstekler arasında seçim yapma (sol DLPFK) Kodlama Sözcük kodlama (sol posterior VLPFK) Anlamsal-algısal kodlama (sol anterior VLPFK) Yeni epizodik kodlama

23 Bellek İşlevleri İşlem belleği Epizodik anımsama (sağ APFK)
Kaynak denetleme (sol APFK ve DLPFK) Bilme (sağ DLPFK) İşlem belleği Bilgi sağlama ( VLPFC) Bilginin yönetilmesi ( DLPFC)

24 Yönetsel işlevler Dorsolateral PFK (yönetsel) Kaudat v Ventromedial
PFK and Singulat (değerlendirici) v Kaudat Putamen

25 Yönetsel işlevler Bedenden ve dış dünyadan gelen duyuları birleştirmek
Kendine yönelik konuşmanın içselleştirilmesi Motivasyon ve uyanıklık durumu Yeniden yapılandırma

26 Yönetsel İşlevler Gelecekteki eylemin sonuçlarını öngörebilme
Uygun motor tepkiyi seçmek, karar verme Yeni sorunlara çözüm üretme Davranışı planlamak ve düzenleme Davranışların zaman içindeki ardışıklığını sağlama

27 Yönetsel işlevler Duyguları kontrol etme Yargılama Soyutlama
Dürtüleri denetleme Kendilik kavramı, kimlik duygusu Ruhsallık (Spirituality)

28 Frontal lob hasarları

29 Motor Korteks Primer motor korteks hasarları: Karşı taraf motor işlevleri / tonus; kuvvet Premotor korteks hasarları: Karşı taraf proksimal kaslarda orta derecede güçsüzlük Suplementer motor hasarlarda mutizm, akinezi Frontal göz alanı destrüktif hasarlarında gözler hasar tarafına, irrite edici hasarlarda göz karşı tarafa deviye olur. Broca konuşma merkezinin hasarlarında motor afazi

30 Prefrontal alanların lezyonunda
Genel zeka, algı, uzun süreli bellek sağlam kalırken, günlük yaşamı sürdürmek için gerekli olan plan yapma ve günlük aktiviteleri düzenleme becerisi bozulur. Hareketi başlatma sorunları Zihinsel ve davranışsal değişiklikler yapabilme zorlukları Durdurma sorunları Kişisel farkındalıkta yetersizlik Somut ve açık tavır

31 Dorsolateral prefrontal hasar
Dikkatte azalma, çelinebilirlikte artma İlgi azlığı Duygusal tepkide azalma Yönetsel işlevlerde bozulma İşlem belleğinde ve anımsamada bozulma Perseverasyon

32 Dorsolateral prefrontal-subkortikal döngü
Geri çağırma sorunları Sözel ve sözel olmayan akıcılıkta azalma “Executive syndrome”

33 Dorsomedial prefrontal hasarlarda
Uyanıklılık ve farkındalıkta azalma, Apati, yavaşlama Motivasyon azlığı Spontan davranışta azalma Amaca yönelik davranışta azalma

34 Anterior singülat hasarı
Akinetik Mutizm Apati Spontan konuşma yokluğu Aynı heceyi tekrarlama Duygusal tepki yokluğu

35 Orbital prefrontal korteks hasarları
Duygusal tepkide uygunsuzluk, labilite Dürtüleri inhibe edememe Davranışlarının sonuçlarını önemsememe Aşırı hareketlilik, huzursuzluk Dikkatte bozulma

36 Sahte psikopati İmmatür davranış Kaba davranış, sınırsızlık
Küfürlü konuşma Seçimsiz cinsel davranış Motor aktivitede artma Sosyal kurallara uymama Suça yönelik davranış

37 KAYNAKLAR Stigge-Kaufman D. Frontal Lobe Functions Presentation%207--The%20Frontal%20Lobes.ppt Thimble MH.Psychopathology of Frontal Lobe Syndromes. Swainson R. The parietal and frontal lobes. staff/rxs/teaching/c81bio/Lecture8.ppt Gyömörey K. Frontal lobesyndromes.

38 Carson K. Brainstem III: Internal Structures&Vascular Supply