KEYNESYEN MAKRO EKONOMİK MODEL

... konulu sunumlar: "KEYNESYEN MAKRO EKONOMİK MODEL"— Sunum transkripti:

1 KEYNESYEN MAKRO EKONOMİK MODEL

2 KEYNESYEN EKONOMİK MODEL
ÖNEMİ Klasik modelin zaaflarını ortaya çıkarmıştır. Daha sonraki Makro iktisat teorilerinin iskeletini oluşturmuştur. Günümüzde Keynes’in görüşü eleştirilmekle birlikte hala uygulanabilirliği üzerinde tartışmalar sürmektedir. 1930 Krizinden çıkış yollarını ortaya koymuştur Krizden çıkışla birlikte 1970’lere kadar hakim ekonomik model olarak kabul edilmiştir ORTAYA ÇIKIŞI Klasik Modele Tepki 1930 Büyük Buhranı esnasında yaşanan kriz

3 KLASİKLER KEYNESYENLER
İŞGÜCÜ PİYASASI Tüm fiyatlar esnektir Tüm fiyatlar esnek değildir. Fiyatlar özellikle aşağıya doğru esnek değildir. (Piyasalar tam rekabetçi değil oligopolistik yapıdadır) İşgücü Arzı=f(Reel Ücret) Aynı Görüştedir. Ücretler Esnektir [Tam İstihdam) Düşüş yönünde esnek değildir [Eksik İstihdam] (Asgari ücret düzenlemeleri, sendikalar ve sözleşmeler ücretin düşmesini engeller.) İşsizlik varsa bu ancak iradi işsizliktir Gayri iradi işsizlikte olabilir (Ücretlerde düşüş olunca harcanabilir gelir azalır ve toplam talep düşer)

4 V sabit değildir: PA↑ V↓
KLASİKLER KEYNESYENLER PARA PİYASASI MV=PY Para Arzı dışsaldır ( Aynı Görüştedir) Para Talebi (Y,V sabittir) V sabit değildir: PA↑ V↓ (PA değişiminin PY üzerindeki etkisi daha düşük olur) Para Mübadele Aracıdır (sadece mübadele amaçlı talep edilir) Para mübadele yanında servet ve finansal varlık unsurudur (Para mübadele dışında amaçlarla talep edilebilir: Spekülasyon güdüsü, faizin seyri)

5 S=f(i) I=f(i) Olmamalı KLASİKLER KEYNESYENLER S=f(Y)
TASARRUF (S) S=f(i) S=f(Y) Tasarruf faiz geliri elde etmek dışındaki nedenlerden kaynaklanabilir (Dayanıklı tüketim malları satın almak, eğitim, miras amaçlı tasarruf yapılabilir) YATIRIM (I) I=f(i) Devlet Müdahalesi Olmamalı Olabilir

6 TOPLAM HARCAMALAR ve DENGE MİLLİ GELİR
Makro Ekonomik Model: Varsayımlar (Kamu Kesimi ve Dış Ticaret yok) Harcanabilir gelirin bölüşümü: C+I ≡ Y ≡ S+C Tüketim Fonksiyonu: C=f(YD); C=C+c(YD) <c<1 (dC/dYD)= c>0

7 C+I=I0+C0+cY C=C0+cY I=I0 C:Tüketim I:Yatırım Y CO+I0 C0 I0
Reel Harcamalar C,I C+I=I0+C0+cY C=C0+cY CO+I0 C0 I0 I=I0 Y Reel Harcanabilir Milli Gelir

8 Tüketim Teorileri Mutlak Gelir Hipotezi: Keynesyen Teori tüketimin, mutlak gelire bağlı olduğunu ifade etmektedir. Gelir artıkça ortalama tüketimi (AC) eğilimi azalmaktadır. Gerçekte Kuznets, uzun dönem verilerinden hareketle yaptığı araştırmalarda marjinal tüketim eğiliminin (MC) ortalama tüketimi (AC) ile aynı olduğunu tespit etmiştir. Ekonomide ortalama tüketim eğiliminin düşmesinin ekonomik kriz riskini arttıracağı için ortalama tüketimin düşmemesi için kamu veya yatırım harcamaları arttırılır..

9 Nispi Gelir Hipotezi James S. Duesenbery tarafından geliştirilmiştir. Gelir istikrarsız bile olsa kişilerin tüketimleri istikrarlıdır. Tüketim, önceki dönemin en yüksek gelirine, Yakın çevredeki bireylerin tüketimine bağlıdır. Ct = bY0 + cYt tüketim fonksiyonudur. bY0 geçmiş dönemin en yüksek tüketim düzeyini gösterir. cYt ise cari dönemin tüketimini göstermektedir.

10 Nispi Gelir Hipotezi İnsanlar alıştıkları tüketim kalıplarını düşen gelirle paralel azaltamazlar, “Mandal takoz etkisi” olarak ifade eder. Ortalama tüketim eğiliminin düşmeme nedenleri sadece gerilin etkisine değil başka faktörlerin de etkili olduğunu göstermektedir.

11 Zamanlar Arası Tüketim Hipotezi
I. Fisher tarafından geliştirilmiştir. Fayda maksimizasyonuna dayalı olarak, tüketimin bu günkü gelire değil, ayrıca gelecekteki gelire de bağlı olduğunu göstermektedir. Fisher tüketimin insanların ömür boyu elde edecekleri gelirin fonksiyonu olduğunu göstermektedir. Fisher, bu günkü ve yarınki tüketimin marjinal faydalarını birbirine oranın bütçe fonksiyonuna eşitlemek yoluyla belirler.

12 Tüketimi Sürükleme Hipotezi
Keynesin ifade ettiği ortama tüketimin azalacağı gerçeği diğer koşullar değişmediğinde doğru olabilir. Ancak gerçekte kentleşme, yaşam koşullarının yükselmesi, ihtiyaçların artması gibi diğer koşullar değiştiği için ortalama tüketim eğilimi azalmamaktadır.

13 Sürekli Gelir Hipotezi: M. Friedman tarafında geliştirilmiştir
Sürekli Gelir Hipotezi: M. Friedman tarafında geliştirilmiştir. Tüketimin sürekli gelire bağlı olduğu belirtilmektedir. Gelir = Sürekli gelir + Geçici gelir Y= Yp + YT CP = f (Yp ) sürekli tüketim, sürekli gelirin fonksiyonudur. Gelecekte elde edilecek gelirin bu güne indirgenmiş düzeyi bu günkü tüketimi belirler. Tüketimi istikrarlı yapan sürekli gelirdir. Marjinal tüketim eğiliminin neden sabit olduğunu açıklamaktadır.

14 Yaşam Boyu gelir Hipotezi: F. Modigliani, A. Ando ve R
Yaşam Boyu gelir Hipotezi: F. Modigliani, A. Ando ve R. Brumberg gibi iktisatçılar tarafından geliştirilmiştir. Bireylerin tüketimleri yaşam boyu elde etmeyi düşündükleri gelirin fonksiyonudur. İnsanlar çalışma dönemlerinde gençlik ve emeklilik dönemlerine göre daha fazla gelir elde ederler. Tüketim dalgalanması yaşamamak için çalışma dönemlerinde tasarruf eder ve emekliliklerinde aynı tüketimi sürdürürler. Çalışma döneminde serveti artar, emeklilik döneminde ise serveti sürekli azalır. Tüketim istikrarlıdır.

15 Yatırım, I 1. Makine ve teçhizata yapılan eklemeler
2. Bina, yol, baraj vb. inşaat eklemeleri 3. Hammadde , yarı mamul ya da mamul maddelerden stok düzeyindeki artışlar. Para ile hisse senedi veya tahvil alınması yatırım değildir, plasmandır. Yatırımlar, otonom ve uyarılmış olmak üzere ikiye ayrılır. Uyarılmış yatırımlar, artan kar beklentisi, artan gelir düzeyine bağlıdır.

16 Yatırım Verimlilik Oranı
Yatırımın karlılığı üç unsura bağlıdır: 1. Yatırımdan sağlanacak gelire, 2. Yatırım maliyetine, 3. Piyasa faiz oranına, Yapılacak yatırımın gelecek dönem elde edilecek gelirin bu güne indirgenmiş getirisi ile bu günkü yapılan yatırım karşılaştırılır. Bu güne indirgenmiş getiri daha fazla ise o yatırım yapılır.

17 Sermayenin Marjinal Etkinliği
Faizle ters orantılı bir ilişki özelliği taşımaktadır. Keynese göre SME faiz ve kar beklentisine bağlıdır. Faiz düştükçe ve kar beklentisi arttıkça fonksiyon azalır ve sağa kayar.

18 Hızlandıran İlkesi Bir dönemden diğer döneme gelir düzeyinde meydana gelen artışa bağlı olarak artacak tüketim talebi yeni yatırımlar ile bu artan tüketim talebine cevap verilmesi ilkesine dayanır. Keynesyen teori ile ilişkilidir. Sermaye hasıla katsayı denilen olguya ulaşılır. Bunun işleyebilmesi için ekonomide boş kapasitenin olması gerekir.

19 Sermayenin MRP Bağlı: Neo- Klasik Model
Sermayenin getirisi, kullanılan sermayenin verimi olan MP ile üretilen ürünün piyasa fiyatına, P nin çarpılmasına balıdır. MRP denile fonksiyon. Sermayenin maliyeti (UC) ise sermayenin yıpranma oranı ile sermayenin finansmanı için katlanılan reel faiz oranına bağıldır. UC= Pk (d + r) d= sermayenin yıllık yıpranma oranı, r = ise reel faiz oranı ifade eder.

20 Tobin’in Q Teorisi q = Kurulu Mevcut sermayenin piyasa değeri / Kurulu Mevcut sermayenin yenileme maliyeti Bir firmanın sahip olduğu hisse senetlerinin (HS) ve ihraç ettiği tahvillerin piyasa değeri toplamı; “Kurulu mevcut sermayenin piyasa değerini ifade eder. q > 1 ise, net yatırım yapmalıdır. q < 1 ise , net yatırım yapmamalıdır. Para Miktarı (M) artar ise faiz düşer, HS talebi fiyatı artar, firma değeri artar q artar. Vergi düşerse, kar artar, HS fiyatı artar, firma değeri artar, q artar.

21 Denge Milli Gelirin Tespiti
Denge milli gelir iki yöntemle tespit edilir: 1. Yöntem: toplam arz (Y), toplam talep (AE) yöntemidir. Y= AE= C+ I AE =C0 +cY + I0 2. Yöntem: yatırım tasarruf eşitliği yöntemidir. S = I

22 C+I=I0+C0+cY Y S,I S= - S0+sY I=I0 Y Y0 Y1 Y2 Y1 Y0 Y2 S>0 45
EA=Y C+I=I0+C0+cY S>0 Reel Tüketim Harcamaları C,I S<0 45 Y Y0 Y1 Y2 S,I S= - S0+sY Stok Artışı I=I0 Stok Azalışı Y Reel Harcanabilir Milli Gelir Y1 Y0 Y2

23 ÇOĞALTAN (ÇARPAN) MEKANİZMASI
Otonom yatırım harcamasındaki bir artış milli geliri, yatırımlar ile tasarruflar arasındaki eşitlik yeniden kuruluncaya kadar artırmaktadır. Çünkü; otonom yatırım harcamalarında meydana gelen belli bir artış denge gelir seviyesini artıran zincirleme bir “harcama-gelir akımı” başlatır. Zincirin her halkasında elde edilen gelirin ne kadarının tüketime harcanacağını marjinal tüketim eğilimi belirlemektedir. Gelirin, marjinal tasarruf eğilimine bağlı olarak, tasarruf edilen bölümü ise, harcama-gelir akımındaki fireyi (sızıntıyı) oluşturur

24 ÇOĞALTAN (ÇARPAN) MEKANİZMASI
Y=C0 +cY + I0 Y- CY= C0 + I0 Y(1- C)= C0 + I0 Y(0,2)= (C0 + I0 ). 1/ (1- C) C= 500+0,8Y S=-500+0,2Y I0=1000 Y=? Y=C+I Y=500+0,8Y+1000 Y-0,8Y=1500 Y(0,2)=1500 Y= TL

25 C,I C+I+∆I C+I Y S,I I2=I0+∆I I1=I0 Y Y0 Y1 S= - S0+sY F Y0 Y1 B 45 A
E I1=I0 Y Y0 Y1

26 Çoğaltan/Çarpan Mekanizmasının İşlemesi İçin Gerekli Koşullar
Eksik İstihdam (Atıl İşgücü ve sermaye) şartları geçerli olmalı (Toplam Arz Fonksiyonu sonsuz esnekliğe sahip olmalı) Üretim girdilerinin temin edilmesinde herhangi bir darboğazla karşılaşılmamalı

27 Tasarruf Paradoksu S,I S’= - S0+sY S= - S0+sY E’ E I1=I0 Y’ Y Y

28 KAMU KESİMİ VE TOPLAM TALEP
AE=C+I+G C= C0+cYD YD= C0+c(Y+TR-TA) G=G TR=TR TA=t(Y)

29 C=C+c(Y+TR-tY) C=C+cTR+c(1-t)Y Toplam Harcama Fonksiyonu: AE= (C+I+G+cTR)+c(1-t)Y (C+I+G+cTR) = A olsun AE= A + c(1-t)Y

30 Denge Gelir Düzeyi Mal Piyasasında Denge: Y=EA idi:
Böylece; Y= A + c(1-t)Y dir Y0 Denge Düzeyi için: Y0= A

31 Harcamalarda Değişmeler Ve Etkileri
Yatırımlarda değişimin Etkisi: Kamu Harcamaları Değişiminin Etkisi: Transfer Ödemeleri Değişiminin Etkisi :

32 Harcamalarda Değişmeler Ve Etkileri
Dışa açık ekonomide çarpan:

33 SIZINTI VE ENJEKSİYONLAR
Toplam Harcamalar: Y = C + I Harcamalarda Sızıntılar (Leakages) : S Harcamalarda Enjeksiyonlar (Injections): I Denge Durumu: Enjeksiyonlar = Sızıntılar I = S VARSAYIM: Devlet Yok, Ekonomi Dışa Kapalı

34 SIZINTI VE ENJEKSİYONLAR
Toplam Harcamalar: Y = C + I + G Harcamalarda Sızıntılar (Leakages) : S + T Harcamalarda Enjeksiyonlar (Injections): I + G Denge Durumu: Enjeksiyonlar = Sızıntılar I + G = S + T VARSAYIM: Devlet var, Ekonomi Dışa Kapalı

35 SIZINTI VE ENJEKSİYONLAR
Toplam Harcamalar: Y = C + I + G + X - M Harcamalarda Sızıntılar (Leakages) : S + T + M Harcamalarda Enjeksiyonlar (Injections): I + G + X Denge Durumu: Enjeksiyonlar = Sızıntılar I + G + X = S + T + M VARSAYIM: Devlet var, Ekonomi Dışa Açık

36 Dış ticaret Açığı = Devlet Açığı + Özel Sektör Açığı
(X - M) = (T - G) + (S - I) An increase in govt. expenditure (G), or a reduction in private saving (S) worsens the trade balance (i.e. rises trade deficit) Veya (M - X) = (G - T) + (I - S) Dış Ticaret Açığı= Kamu Dengesi + Özel Sektör Denge

37 YORUM (S - I) 20 10 30 (T - G) -20 DIŞ DENGE İÇ DENGE ( X - M) -10 =
Dış Ticaret Açığı Kamu Açığı + Özel Sektör Açığı YORUM A ( X - M) (T - G) (S - I) B -20 20 İç Denge Sağlanmış C -10 10 İç Tasarruflar Kamu Açığını Kapamakta Yetersiz: Dış tasarruf Kullanılmış D 30 İç Tasarruflar Fazla: Dış Aleme Kullandırılmış

38 SIZINTILAR = ENJEKSİYONLAR
S+TA+M = I+G+X

39 AE =Y = C + I Y = Ĉ+cY+ Ī Y = Ĉ+ Ī +cY Y = Ā+cY Y-cY = Ā Y(1-c)= Ā

40 VARSAYIM: Devlet Var, Ekonomi Dışa Kapalı
C=Ĉ+cY = 250+0,75Y I = Ī=150 TL G=200 t=%20=0,2 Y=?

41 Y = 250+0,75Y Y = 600 Y=600*2,5 Y=1500 AE =Y = C+ I+G Y= Ā

42 VARSAYIM: Devlet Var, Ekonomi Dışa AÇIK
C=Ĉ+cY = 250+0,75Y I = Ī=150 TL G=200 X=50 M=Mo+mY M=10+0,1Y t=%20=0,2 Y=?

43 Y = 250+0,75Y+150+200+(50-[10+0,1Y]) Y = 640 Y=640*2 Y=1280
AE =Y = C+ I+G+(X-M) Y= Ā Y = 250+0,75Y (50-[10+0,1Y]) Y = 640 Y=640*2 Y=1280