Değişkenler Sabitler İşlemciler İfadeler Deyimler 1 Programlama Dillerinin Temel Elemanları (Hafta5) BSM208 PROGRAMLAMA DİLLERİNİN PRENSİPLERİ.

... konulu sunumlar: "Değişkenler Sabitler İşlemciler İfadeler Deyimler 1 Programlama Dillerinin Temel Elemanları (Hafta5) BSM208 PROGRAMLAMA DİLLERİNİN PRENSİPLERİ."— Sunum transkripti:

1 Değişkenler Sabitler İşlemciler İfadeler Deyimler 1 Programlama Dillerinin Temel Elemanları (Hafta5) BSM208 PROGRAMLAMA DİLLERİNİN PRENSİPLERİ

2 2 Von Neumann mimarisi, her bellek hücresinin özgün bir adres ile tanımlandığı ana bellek kavramına dayanmaktadır.

3 GİRİŞ (devam) 3  Bir bellek hücresinin içeri ğ i, bir de ğ erin belirli bir yönteme göre kodlanmış gösterimidir.  Bu içerik, programların çalışması sırasında okunabilir ve de ğ iştirilebilir.  Imperative programlama, von Neumann mimarisindeki bilgisayarlara uygun olarak  programların işlem deyimleri ile bellekteki de ğ erleri de ğ iştirmesine dayanır.

4 4 DEĞİŞKEN ÖZELLİKLERİ İSİMokunabilirlik ADRESAliasing DEĞERBelllekte belirli yönteme göre kodlanmış TİPTip uyuşmazlığı, tip dönüşümü YAŞAM SÜRESİBellekle ilişkili kaldığı süre KAPSAMGeçerli olduğu deyimler Bir değişken, bir veya daha çok bellek hücresinin soyutlamasıdır.

5 İsimler 5  İ simler, programlama dillerinde, de ğ işkenlerin yanısıra, etiketler, altprogramlar, parametreler gibi program elemanlarını tanımlamak için kullanılırlar.

6 6  İ simleri tasarlamak için programlama dillerinde  EN FAZLA UZUNLUK  BÜYÜK-KÜÇÜK HARF DUYARLILI Ğ I  ÖZEL KEL İ MELER  gibi farklı yaklaşımlar uygulanmaktadır

7 En Fazla Uzunluk  Programlama dillerinde bir ismin en fazla kaç karakter uzunlu ğ unda olabilece ğ i konusunda farklı yaklaşımlar uygulanmıştır. Önceleri programlama dillerinde bir isim için izin verilen karakter sayısı daha sınırlı iken, günümüzdeki yaklaşım, en fazla uzunlu ğ u kullanışlı bir sayıyla sınırlamak ve çoklu isimler oluşturmak için altçizgi "_" karakterini kullanmaktır 7

8 Programlama Diliİzin verilen Maksimum isim uzunluğu FORTRAN Imaksimum 6 COBOL30 FORTRAN 90, ANSI C31 Adalimit yoktur, ve hepsi anlamlıdır(significant) Javalimit yoktur, ve hepsi anlamlıdır(significant) ANSI C31 C++limit yoktur fakat konabilir 8

9 Küçük-Büyük Harf Duyarlılığı (Case Sensitivity ) 9  Birçok programlama dilinde, isimler için kullanılan küçük ve büyük harfler arasında ayrım yapılmazken  Bazı programlama dilleri (Örne ğ in; C, C++, Java) isimlerde küçük-büyük harf duyarlılı ğ ını uygulamaktadır

10  Bu durumda, aynı harflerden oluşmuş isimler derleyici tarafından farklı olarak algılanmaktadır  TOPLAM, toplam, ve ToPlaM, üç ayrı de ğ işkeni göstermektedir 10

11 Özel Kelimeler 11  Özel kelimeler, bir programlama dilindeki temel yapılar tarafından kullanılan kelimeleri göstermektedir.  A)Anahtar kelimeler(Keywords)  B)Ayrılmış kelimeler(Reserved words)

12 Anahtar Kelime  Bir anahtar kelime (keyword), bir programlama dilinin sadece belirli içeriklerde özel anlam taşıyan kelimelerini göstermektedir.  Örne ğ in FORTRAN'da REAL kelimesi, bir deyimin başında yer alıp, bir isim tarafından izlenirse, o deyimin tanımlama deyimi oldu ğ unu gösterir. (REAL apple)  E ğ er REAL kelimesi, atama işlemcisi "=" tarafından izlenirse, bir de ğ işken ismi olarak görülür. REAL = 10.05 gibi.  Bu durum dilin okunabilirli ğ ini azaltır. 12

13 Ayrılmış Kelime:  Öte yandan, ayrılmış kelime (reserved word), bir programlama dilinde bir isim olarak kullanılamayacak özel kelimeleri göstermektedir.  C++ dilindeki do, for, while gibi ve  PASCAL’da procedure, begin, end gibi kelimere ayrılmış kelime denir. 13

14 Veri Tipi Kavramı 14  Bir veri tipi, aynı işlemlerin tanımlı oldu ğ u de ğ erler kümesini göstermektedir. Bir de ğ işkenin tipi, de ğ işkenin tutabilece ğ i de ğ erleri ve o de ğ erlere uygulanabilecek işlemleri gösterir. Örne ğ in; tamsayı (integer) tipi, dile ba ğ ımlı olarak belirlenen en küçük ve en büyük de ğ erler arasında tamsayılar içerebilir ve sayısal işlemlerde yer alabilir.  Veri tipleri, programlama dillerinde önemli gelişmelerin gerçekleşti ğ i bir alan olmuş ve bunun sonucu olarak, programlama dillerinde çeşitli veri tipleri tanıtılmıştır.  Tipler basit tipler ve bileşik tipler olarak gruplandırılabilir.

15  Basit tipler  İlkel tipler, çoğu programlama dilinde yer alan ve diğer tiplerden oluşmamış veri tiplerini göstermektedir.  Tam sayı, Mantıksal, Karakter, Karakter katarı, Kullanıcı tanımlı tipler örnek olarak verilebilir. 15 Bileşik Tipler Çeşitli veri tiplerinde olabilen bileşenlerden oluşmuştur. Dizi, Kayıt, Pointer

16 Tablo Temel C++ değişken tipleri Numerik aralık Bellek alanı KeywordAlt sınırÜst sınırOndalık kısım byte char–128127yok1 short–32,76832,767yok2 int–2,147,483,6482,147,483,647yok4 long–2,147,483,6482,147,483,647yok4 float3.4 x 10–383.4 x 103874 double1.7 x 10–3081.7 x 10308158 long double3.4 x 10–49321.1 x 1049321910 16

17 Sabitler 17  Bir sabit, belirli bir tipteki bir de ğ erin kodlanmış gösterimini içeren ancak programın çalıştırılması sırasında de ğ iştirilemeyen bellek hücresine veya hücrelerine verilen isimdir.  isimlendirilmiş sabit  Okunabilirli ğ e olumlu katkı  Pascal'da const ve C'de #define kullanılır

18 İşlemciler Genel Özellikler İşlenen sayısı İşlemcinin yeri İşlem önceliği Birleşme Özelliği İşlenenlere (Niteliğine) göre Sayısal işlemciler İlişkisel işlemciler Mantıksal işlemciler 18

19 Tekli işlemler 19  Yalnızca tek de ğ işkenlere uygulanırlar.. i = +1; j = -i;

20 İşlemcinin yeri (devam) 20 -5 &sum d=++b A+B ptr^ a++ İkili işlemciler işlenenler arasındadır.

21 Öncelik FORTRANPASCALCADA Enyüksek öncelik ** (exponentation)*, /, div, mod++, -- (postfix)**, abs *, /+, -++, -- (prefix)*, /, mod +, -Tekli (unary) +, - *, /, %İkili(Binary )+, - En düşük öncelik 21

22 Associativity Programlama DiliBirleşme Kuralıİşlemciler FORTRANSol Birleşmeli*, /, +, - Sağ Birleşmeli** PASCALSol BirleşmeliBütün işlemciler Sağ Birleşmeli CSol BirleşmeliPostfix++, postfix--, *, /, %, ikili +, ikili- Sağ BirleşmeliPrefix++, prefix--,tekli +, tekli- C++Sol Birleşmeli*, /, %, ikili +, ikili- Sağ Birleşmeli++, --,tekli +, tekli- ADASol Birleşmeli** dışındakiler Sağ Birleşmeli** birleşme özelliği yok 22

23 Niteliğine Göre İşlemciler AnlamıC++PASCAL Büyüktür>> Küçüktür<< Eşittir= = Eşit değildir!=<> Büyük veya eşititr>= Küçüktür veya eşititr<= sembolİşlevformülsonuç *Çarpma4*28 /Bölme ve tamsayı bölme 64/416 %Modul veya kalan 13%61 +Toplama12+921 -Çıkarma80-1565 C dili Mantıksal İşlemcileri &&VEAND ||VEYAOR !DEĞİLNOT 23 SAYISAL İŞLEMCİLER İLİŞKİSEL İŞLEMCİLER MANTIKSAL İŞLEMCİLER

24 İşlemcilerin öncelikleri 24  Sayısal ifadeler, ilişkisel ifadelerin işlenenleri olabilece ğ i ve ilişkisel ifadeler de Boolean ifadelerin işlenenleri olabilece ğ i için, üç işlemci grubunun kendi aralarında öncelikleri vardır.  İ lişkisel işlemcilerin önceli ğ i, her zaman sayısal işlemcilerden düşüktür.  X+20<= k*2  İ lişkisel ifadeler ise mantıksal ifadeler için bir operand olabilece ğ inden ilişkisel ifadeler mantıksal ifadelerden önce yapılmalıdır.

25 ADA Programlama Dili En yüksek**, abs, not *, /, mod, rem +, - (tekli) +, -, & (ikili) =, /=, >, =, in, not in Endüşük AND, OR, XOR, AND THEN, OR ELSE 25 (A C) or X=0 Doğru A C or X=0 Yanlış

26 İşlemci Yükleme 26  İ şlemcilerin anlamlarının, işlenenlerin sayısına ve tipine ba ğ lı olarak belirlenmesine işlemci yüklemesi (operator overloading) denir.  "+", hem tamsayı hem de kayan-noktalı toplama için kullanılır ve bazı dillerde, sayısal işlemlere ek olarak karakter dizgilerin birleştirilmesi için de kullanılır.  Okunabilirlik zayıflıyor.

27 İfadeler 27  İ fadeler, yeni de ğ erler oluşturmak için de ğ erleri ve işlemcileri birleştirmeye yarayan sözdizimsel yapılardır.  Bir ifade, bir sabit, bir de ğ işken, bir de ğ er döndüren bir fonksiyon ça ğ rımı veya bir işlemciden oluşabilir.  SAYISAL İ FADELER ( a+b*c )  İ L İ ŞK İ SEL İ FADELER ( a>=b )  MANTIKSAL İ FADELER ( (A>10) and (C<2 )

28 Deyimler 28  Deyimler, bir programdaki işlemleri göstermek ve akışı yönlendirmek için kullanılan yapılardır.  Basit Deyimler(atama deyimi)  Birleşik Deyimler ((if-then- else ve case deyimleri ve while ve for deyimleri gibi

29 Atama İşlemi  Programlama dillerinde atama sembolünün anlamı, sa ğ taraftaki de ğ erin sol taraftaki de ğ işkene aktarılmasıdır.  =, :=, == 29

30 Atama deyimi  Sum=++countCount=count+1 Sum=count Sum=count ++Sum=count Count=count+1 30 Sum, total=0Sum=0 ve total=0 puan+=500;Puan=Puan+500 count ++count+1 F ? count1:count2=0F=1 ise count1=0 F=0 ise count2=0

31 Özet 31  Temel programlama dili elemanları olarak de ğ işkenler, sabitler, işlemciler, ifadeler ve deyimler incelenmiştir.  İ şlemcilerin sınıflandırılmış (sayısal işlemciler, ilişkisel işlemciler, mantıksal işlemciler) ve işlemci yükleme kavramı açıklanmıştır.  Atama deyimi farklı sözdizimlerle örneklendirilmiştir.