GENÇ YETİŞKİNLERDE YAŞAM DOYUMUNUN YORDAYICISI OLARAK UMUT, DAYANIKLILIK VE İYİMSERLİK Makbule Kalı Soyer Ayşin Satan 13. Ulusal.

... konulu sunumlar: "GENÇ YETİŞKİNLERDE YAŞAM DOYUMUNUN YORDAYICISI OLARAK UMUT, DAYANIKLILIK VE İYİMSERLİK Makbule Kalı Soyer Ayşin Satan 13. Ulusal."— Sunum transkripti:

1 GENÇ YETİŞKİNLERDE YAŞAM DOYUMUNUN YORDAYICISI OLARAK UMUT, DAYANIKLILIK VE İYİMSERLİK Makbule Kalı Soyer Ayşin Satan makbulesoyer@marmara.edu.tr 13. Ulusal PDR Kongresi 6-9 Ekim 2015 MERSİN

2 Problem Yaşam doyumu, yaşama ve yaşam olaylarına karşı bilişsel ve duygusal yargıların ifadesi olan öznel iyi oluşun/mutluluğun bilişsel boyutunu yansıtır. Yaşam doyumu, sadece nelerin kişiyi mutlu ettiği ile ilgili değildir aynı zamanda kişinin kendi seçtiği ölçütlere göre yaşamı hakkında ne düşündüğü ve yaşamı hakkındaki genel değerlendirmesi ile ilgilidir (Diener ve Lucas, 1999; Diener, Lucas ve Oishi, 2002, s.66). Yaşam doyumu kişinin yaşamına dair birçok alandaki doyumu ile ilgilidir. Konu ile ilgili araştırma sonuçlarına bakıldığında yaşam doyumunun birçok değişkenle ilişkili olduğu görülmektedir. 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi

3 Problem Pozitif önleyici ve geliştirici girişimler yetkinlik oluşturmaya odaklanır. Cesaret, kişilerarası beceriler, inanç, gelecek yönelimli düşünce, iyimserlik, umut, dostluk vb özellikler ruhsal hastalıklara karşı koruyucu rol oynamaktadır (Seligman,2002, 5). Genç yetişkinlik dönemi diğer insanlarla sağlıklı ilişkileri kurma, romantik ilişki ve birlikteliklerin kurulması ve bir mesleğe hazırlanma, yerleşme gibi yaşam görevlerinin gerçekleştirilmesini gerektirmektedir. Bu açıdan üniversite öğrencisi veya üniversiteyi yeni bitirmiş genç yetişkinlerin yaşam doyumunun belirleyicileri onların mutluluğu açısından önemli bir konu olarak görülmektedir. 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi

4 Araştırmanın amacı Bu çalışmanın amacı, genç yetişkinlerde umut, dayanıklılık ve iyimserliğin yaşam doyumunu açıklama durumunu araştırmaktır. Bu amaçla aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır; 1. Umut, dayanıklılık ve iyimserlik yaşam doyumunu yordamakta mıdır? 2. Genç yetişkinlerde kişisel değişkenlere göre umut, dayanıklılık, iyimserlik ve yaşam doyumu arasında fark var mıdır? 3. Genç yetişkinlerde sağlıklı oluş ve kronik bir hastalığın varlığına göre umut, dayanıklılık, iyimserlik ve yaşam doyumu arasında fark var mıdır? 4. Genç yetişkinlerde spor yapma durumuna göre umut, dayanıklılık, iyimserlik ve yaşam doyumu arasında fark var mıdır? 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi

5 YÖNTEM örneklem Bu çalışma tarama türünde yapılmış bir araştırmadır. Araştırma verileri random olarak seçilmiş 329 kız (%68), 155 (%32) erkek olmak üzere 484 genç yetişkin katılımcı üzerinden toplanmıştır. Katılımcıların %66.7’si (n:323) üniversite mezunu, %33.3’ü (n:161) üniversite son sınıf öğrencisidir. Katılımcıların yaş ortalaması X=26.4± 4.29 dır. Katılımcıların %89.3’ü (4.32) sağlıklı %10.7’si (n:52) bir süreğen hastalığı vardır. %85.7’si ekonomik düzeyini orta düzey olarak değerlendirmekte, %76.4’ü (n=370) bekar, %23.6’sı (n=114) evlidir. %36.8’i (n=178) düzenli olarak, %45.7’si (n=221) düzensiz olarak spor yapmakta, %17.6’sı (n=85) spor yapmadığını ifade etmektedir. 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi

6 Veri toplama araçları Veriler, Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilmiş olan ve Türkçe’ye uyarlaması Köker (1991) ve Yetim (1993) tarafından yapılan Yaşam Doyumu Ölçeği, Snyder ve diğ.’nin (1991) geliştirdiği Akman ve Korkut (1993) ve Tarhan ve Bacanlı (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan Sürekli Umut ölçeği, Scheier, Carver (1987) tarafından geliştirilen ve Aydın ve Tezer (1991) tarafından Türkçe’ye uyarlanan İyimserlik ölçeği-LOT, Akın ve diğ.nin (2014) uyarlamasını yaptığı Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik ve çoklu regresyon analizi te, ANOVA, bağımsız gruplar için t yapılmış, hata payı.05 olarak alınmıştır. 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi

7 BULGULAR Tablo 1. değişkenler arasındaki korelasyon *p<.001

8 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi BULGULAR Tablo 2. İyimserlik, Psikolojik Dayanıklılık, Eyleyici Düşünce ve Alternatif Yollar Düşüncesi Puanlarının Yaşam Doyumu Puanlarını Yordayıp Yordamadığını Belirlemek Üzere Yapılan Çoklu Regresyon Analizi Sonuçları (R=.61, R2=.37, p<.001)

9 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi BULGULAR Bağımlı değişken ve bağımsız değişkenlere yönelik puanlarının kişisel değişkenler (Cinsiyet, yaş, medeni durum ve spor yapma, bedensel sağlığının yerinde oluşu) açısından bir farklılık yaratıp yaratmadığı test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır; o Öncelikle sağlıklı oluş ile kronik bir hastalığın varlığı değişkenindeki sayısal dengesizlik nedeniyle analiz yapılmamıştır. o Cinsiyet, yaş ve medeni duruma göre bağımlı ve bağımsız değişkenlerin puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark gözlenmemiştir. o Yaşam doyumu, iyimserlik, eyleyici düşünce ve alternatif düşünce puan ortalamalarının düzenli spor yapma, düzensiz spor yapma ve spor yapmama durumuna göre anlamlı bir fark yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Öncelikle Levene’s testi ile grup dağılımlarının varyanslarının homojen olup olmadığı test edilmiş varyansların homojen olduğu bulgusu ile dağılım normal dağılım olduğu test edilmiştir. Sonra gruplar arasında gözlenen farkın hangi grup lehine olduğunu bulmak için Scheffe çoklu karşılaştırma analizi yapılmıştır. o Dayanıklılık puan ortalamasının spor yapıp yapmamaya göre anlamlı bir fark yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

10 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi Tablo 3. Yaşam Doyumu Puanlarının Spor Yapma Düzeyi Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Tablo 4. Post-Hoc Scheffe Testi sonuçları [Levene’s testi (LF=.73; p>.05)]

11 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi Tablo 5. İyimserlik Puanlarının Spor Yapma Düzeyi Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Tablo 6. Post-Hoc Scheffe Testi Sonuçları [Levene’s testi (LF=.810; p>.05)]

12 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi Tablo 7. Eyleyici Düşünce Puanlarının Spor Yapma Düzeyi Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Tablo 8. Post-Hoc Scheffe Testi Sonuçları [Levene’s testi (LF=2.765; p>.05)]

13 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi Tablo 9. Alternatif Düşünce Puanlarının Spor Yapma Düzeyi Değişkenine Göre Farklılaşıp Farklılaşmadığını Belirlemek Üzere Yapılan Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) Sonuçları Tablo 10. Post-Hoc Scheffe Testi Sonuçları [Levene’s testi (LF=.670; p>.05)]

14 SONUÇ VE TARTIŞMA Sonuç olarak, umut-eyleyici düşüncenin (amacı elde etmeyi isteme ve amacı elde edebilmek için kendisinde güç hissetme ) ve iyimserliğin yaşam doyumunun önemli yordayıcıları olduğu, Spor yapmanın iyimser düşünce, yaşam doyumu ve umut’u yükseltmede önemli bir etken olduğu söylenebilir. Bu bulgular diğer araştırma bulguları ile benzerlik göstermektedir. 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi

15 ÖNERİLER Kişilerin kendi yaşamı hakkında olumlu düşüncelere sahip olmaları onları mutlu eder ve daha verimli olurlar. Bu açıdan, çocukluktan itibaren yaşamın her döneminde kişilerin amaç oluşturmaları, amaçlarını gerçekleştirmek için gerekli motivasyonun sağlayıcı, olayların olumlu yanında bakmalarını sağlayıcı ana-baba ve eğitimci davranışları ile yetişmelerini sağlayıcı eğitimlerin verilmesi, Genç yetişkinlerin iyimserlik ve umut düzeylerini artırıcı eğitimlerin ve desteklerin sağlanması, Çocukluktan olduğu gibi genç yetişkinler için uygun spor yapma ortamlarının hazırlanması ve gençlerin spor yapmasının devlet politikası olarak özendirilmesi, Üniversitelerin akademik alt yapı gibi spor ve sanata yönelik alt yapıları da öncelikleri arasına almaları önerilebilir. 13.PDR Kongresi, 6-9 Ekim 2015 Mersin MK Soyer ve A Satan Marmara üniversitesi