Mastitis Ekonomik Etkisi Ekonomik Etkisi Nedenleri Nedenleri Kontrolü Kontrolü.

... konulu sunumlar: "Mastitis Ekonomik Etkisi Ekonomik Etkisi Nedenleri Nedenleri Kontrolü Kontrolü."— Sunum transkripti:

1 Mastitis Ekonomik Etkisi Ekonomik Etkisi Nedenleri Nedenleri Kontrolü Kontrolü

2 Mastitis’in Ekonomik Etkisi ABD Süt Sığırcılığı Endüstrisi – yılda 2 milyar $ ABD Süt Sığırcılığı Endüstrisi – yılda 2 milyar $ Her yıl inek başına 200 $ – 225 $ KAYIP Her yıl inek başına 200 $ – 225 $ KAYIP

3 Mastitis’in neden olduğu finansal kayıplar Süt verim kaybı 70% Süt verim kaybı 70% Ölüm ve erken sürüden çıkma14% Ölüm ve erken sürüden çıkma14% Sütün atılması 8% Sütün atılması 8% Tedavi masrafı 8% Tedavi masrafı 8% Toplam 100% Toplam 100%

4 Süt Verim Kayıpları Her laktasyondaki bir klinik mastitis vakası = 527 kg verim düşüşü Her laktasyondaki bir klinik mastitis vakası = 527 kg verim düşüşü Her laktasyondaki üç klinik mastitis vakası = Her laktasyondaki üç klinik mastitis vakası = bir sonraki laktasyonda, 381 kg verim düşüşü. bir sonraki laktasyonda, 381 kg verim düşüşü.

5 Mastitis’in Nedenleri Ortam kaynaklı patojenler Ortam kaynaklı patojenler Bulaşıcı patojenler Bulaşıcı patojenler

6 Ortam Kaynaklı Patojenler Koliformlar Koliformlar –E. coli –Klebsiella –Enterobakter Ortam kaynaklı streptokoklar Ortam kaynaklı streptokoklar –Strep uberis –Strep dysgalactiae –Strep bovis

7 Ortam Kaynaklı Patojenler Primer kaynak = ineğin ortamı Primer kaynak = ineğin ortamı –Dışkı, altlık, yem, çamur, su Islak koşullar, ılık havalar, yüksek nem Islak koşullar, ılık havalar, yüksek nem Risk dönemleri Risk dönemleri –Kuru dönemin başı, kuru dönemin sonu ve laktasyonun başı

8 Bulaşıcı Patojenler Streptococcus agalactiae (Strep) Streptococcus agalactiae (Strep) Staphylococcus aureus (Staph) Staphylococcus aureus (Staph) Staphylococcus spp. (koagulaz negatif Staph. - “CNS”) Staphylococcus spp. (koagulaz negatif Staph. - “CNS”) Mycoplasma spp. Mycoplasma spp.

9 Bulaşıcı Patojenler (devam) En çok görülen = Staph aureus En çok görülen = Staph aureus Başlıca kaynak = Enfekte meme Başlıca kaynak = Enfekte meme Yayılma = inekten ineğe Yayılma = inekten ineğe –Eller, sağım ekipmanı, havlular, sinekler, emme, kontamine olmuş daldırma kapları Periyodik aralıklarla klinik ve subklinik enfeksiyonlar Periyodik aralıklarla klinik ve subklinik enfeksiyonlar Primer ekonomik kayıplar = verim düşüşü Primer ekonomik kayıplar = verim düşüşü

10 Savunmanın ilk hattı = Meme Başı Kaynak: Ulusal Mastitis Konseyi

11 Savunmanın ikinci hattı = immun sistem Akyuvarlar Akyuvarlar –Nötrofiller, makrofajlar ve lenfositler Antikorlar Antikorlar –Fagositozu teşvik etmek için bakterileri kaplar –Bakterilerin dokulara tutunmasını engeller –Toksinleri nötralize eder Enzimler Enzimler –Laktoperoksidaz/tiosianat/hidrojen peroksit –Laktoferrin

12 Meme bezinin içindeki Bakteriyal İnvazyon (İşgal) Kaynak: Ulusal Mastitis Konseyi

13 Staphylococcus aureus Enfeksiyonu A. Staph aureus, meme bezi dokusunda “derin cepler” oluşturur B. Akyuvarlar ve nedbe dokusu bakteriyi çevreler (duvar örer) C. Bakteri periyodik olarak saçılır Kaynak: Ulusal Mastitis Konseyi

14 Staph aureus Enfeksiyonu Bakteri meme bezi doku çeperini tahrip eder. Bakteri meme bezi doku çeperini tahrip eder. Alveoller içinde enfeksiyon cepleri meydana gelir Alveoller içinde enfeksiyon cepleri meydana gelir Alveoller ve kanallar yıkıma uğrar ve akyuvarlarla kaplanır. Alveoller ve kanallar yıkıma uğrar ve akyuvarlarla kaplanır. Abse formasyonu ve duvar oluşur. Abse formasyonu ve duvar oluşur. Nedbe dokusu şekillenir. Nedbe dokusu şekillenir. Bakteri periyodik olarak saçılır. Bakteri periyodik olarak saçılır.

15 Staph aureus -- Özellikleri Gram pozitif – Endotoksini YOK Gram pozitif – Endotoksini YOK Koagulaz pozitif Koagulaz pozitif Faj tipleri Faj tipleri –Faj tiplendirmesi, bakteriofajlara olan hassasiyeti ile belirlenir. (Bakteriofaj: bakterilere saldırıp imha eden bakteri virüsleri) –Lysigin ® içinde 5 faj tipi var Kapsül Serotipleri Kapsül Serotipleri –Polisakkarit kapsül (pseudo kapsül) –Fagositozisi bozar –11 serotip var, fakat bovine mastitis’e sadece 3’ü neden olur Not: Lysigin, sığırlarda mastitise neden olan bu 3 serotipe karşı hazırlanmış bir aşıdır.

16 Bovine mastitis’e neden olan Staph aureus izolatları içindeki kapsül serotipleri (Dr. A.J. Guidry ve ark.) ABD Araştırması (1997) ABD Araştırması (1997) –273 örnek, 178 sürü –Serotip 5 (%18) –Serotip 8 (%23) –Serotip 336 (%59) 5, 8 ve 336 toplam = % 100 5, 8 ve 336 toplam = % 100 Fransa, Hollanda, Almanya and İngiltere’de Araştırma (1997) Fransa, Hollanda, Almanya and İngiltere’de Araştırma (1997) –94 örnek –Serotip 5 (%34) –Serotip 8 (%30) –Serotip 336 (%24) –Tipi belirlenmemiş (%2) 5, 8 ve 336 toplam = % 98 5, 8 ve 336 toplam = % 98 Lysigin ® in içinde 5, 8 ve 336 nolu serotipler mevcuttur.

17 Mastitis Kontrol Programı Düzgün çalışan sağım ekipmanı Düzgün çalışan sağım ekipmanı Doğru sağım işlemleri Doğru sağım işlemleri Meme başının hazırlanması, ön daldırma ve son daldırma Kronik enfekte hayvanları sürüden çıkartılması veya ayrı bölümde bulundurulması Kronik enfekte hayvanları sürüden çıkartılması veya ayrı bölümde bulundurulması Ortam idaresi – meme başı ucunu koruma Ortam idaresi – meme başı ucunu koruma Doğru besleme: Doğru besleme: Enerji, protein, Selenyum, Vitamin E, vb.

18 Mastitis Kontrol Programı Klinik vakaları hemen tedavi et. Klinik vakaları hemen tedavi et. Nedeni bulmak için kültür yap Kurudaki inek tedavisi Kurudaki inek tedavisi Beslenme, antibiyotik infüzyonu, meme başı kapayıcıları Beslenme, antibiyotik infüzyonu, meme başı kapayıcıları Düve idaresi Düve idaresi Beslenme, sinek kontrolü, birbirlerini emmelerinin engellenmesi. Aşılama Aşılama Staph aureus (Lysigin ® ) Staph aureus (Lysigin ® ) E. coli E. coli

19 Lysigin ® Staph aureus Bakterin

20 Lysigin ® Endikasyonları Endikasyonları –Lysigin, Staphylococcus aureus tarafından oluşturulan mastitise karşı, sağlıklı ve hassas sığırların aşılanmasında önerilir.

21 Lysigin ® -- Özellikleri ve Faydaları Kendiliğinden iyileşme oranlarını arttırır. Kendiliğinden iyileşme oranlarını arttırır. Kronik, tekrarlayan Staph aureus vakalarını azaltır. Kronik, tekrarlayan Staph aureus vakalarını azaltır. İneklerin sürüden çıkarılmasını azaltır. İneklerin sürüden çıkarılmasını azaltır. “Düve mastitis”ini azaltır “Düve mastitis”ini azaltır 5, 8, ve 336 no’lu serotipleri bulundurur. 5, 8, ve 336 no’lu serotipleri bulundurur.

22 Lysigin ® -- Aşılama Programı 6 aylık düvelerle başlanır 6 aylık düvelerle başlanır –5 ml, kas içi –2 hafta sonra Rapel Her 6 ayda rapel uygulanır Her 6 ayda rapel uygulanır –İnekler – kuru dönemde ve laktasyonun ortasında

23 Neden düveler ??? Mükemmel mastitis kontrolü olan sürülerde bile düveler, doğum sonrası Staph aureus meme içi enfeksiyonu olabilirler Mükemmel mastitis kontrolü olan sürülerde bile düveler, doğum sonrası Staph aureus meme içi enfeksiyonu olabilirler S. aureus meme içi enfeksiyonlarının yeni vakalarının üçte biri doğum yapmış düvelerde görülmektedir (Robberson, ve ark. 1994) S. aureus meme içi enfeksiyonlarının yeni vakalarının üçte biri doğum yapmış düvelerde görülmektedir (Robberson, ve ark. 1994) Fox, ve ark. ise S. aureus ile ilgili meme içi enfeksiyonları, % 4 oranında yeni doğum yapmış düvelerde rapor etmektedir. Fox, ve ark. ise S. aureus ile ilgili meme içi enfeksiyonları, % 4 oranında yeni doğum yapmış düvelerde rapor etmektedir. Kanada çalışması – Doğum yapmış düvelerin (1060 adet), doğum sonrası ilk 3 günde enfeksiyona yakalanması % 12 oranında idi. Kanada çalışması – Doğum yapmış düvelerin (1060 adet), doğum sonrası ilk 3 günde enfeksiyona yakalanması % 12 oranında idi. İngiltere çalışması -- Çok doğum yapmış ineklere karşın düvelerde, Staph aureus enfeksiyonu 3 kat daha fazla idi (%2.3’e karşı % 6.9) - JDS, 1992. İngiltere çalışması -- Çok doğum yapmış ineklere karşın düvelerde, Staph aureus enfeksiyonu 3 kat daha fazla idi (%2.3’e karşı % 6.9) - JDS, 1992.

24 Düvelere uygulanan Staphylococcus aureus Bakterin aşısı, buzağılamada görülen mastitisi azaltır Large Animal Practice, Mayıs/Haziran 1999 sayısı Dr S. C. Nickerson, ve ark. Louisiana Eyalet Üniversitesi

25 Dr. Nickerson: Sütçü Düve Çalışması Denemenin Düzeni Denemenin Düzeni –56 Jersey düve, 6 aylık 28 aşılanmamış kontrol 28 aşılanmamış kontrol 28 Lysigin ile aşılanmış 28 Lysigin ile aşılanmış –14 gün ara ile 2 doz –6 aylık aralarla rapel uygulanır –Başlangıçta ve buzağılamaya kadar olan sürede, her iki ayda bir, tüm düvelerden kan alarak Staphylococ antikorları yönünden analiz yapılmak üzere serumları muhafaza edildi.

26 Dr. Nickerson: Sütçü Düve Çalışması Denemenin düzeni (devam): Denemenin düzeni (devam): –İki aylık aralarla meme sekresyonları da toplanarak SCC ve kültürleme için muhafaza edildi –Lysigin rapeli doğumun olacağı gün yapıldı –Staph aureus’un doğal çalenci

27 Dr. Nickerson: Sütçü Düve Çalışması Sonuçlar Sonuçlar –Aşılanmış hayvanlarda SCC daha düşük eğilimdeydi, fakat uygulamalar arası belirgin farklılık gözlenmedi. –Aşılanmış hayvanlarda antikor konsantrasyonları, aşılanmamışlara göre daha yüksek bulundu.

28 Gebelik esnasında yeni meme içi enfeksiyonların (IMI), kronik IMI ve düvelerin doğumdaki IMI’ları. *P < 0.05 **P < 0.10 ***P < 0.05

29 Dr. Nickerson: Sütçü Düve Çalışması Özet: Özet: –Gebelik esnasında kronik S aureus olan meme lobları azaldı % 43.1 (p<.10) –Gebelik esnasında yeni S aureus IMI’larının oranı azaldı % 44.8 (p<.05) – Doğum zamanı yeni S. Aureus IMI’ları oranı % 44.7 olarak düştü (p<.05) –Staph aureus dışındaki yeni Staph. spp. IMI’ları oranları %30.8 oranında düştü (p<.025)

30 Üç laktasyon boyunca Staph aureus meme içi enfeksiyonları üzerine Lysigin’in etkisi J of Dairy Science Vol. 68, No. 3, 1985 Dr. J. W. Pankey

31 Dr. Pankey: Sütçü İnek Çalışması Deneme düzeni Deneme düzeni –Kültürde negatif bulunmuş 20 Jersey düve –10 Lysigin ® ile aşılanmış –10 aşılanmamış kontrol

32 Dr. Pankey: Sütçü İnek Çalışması Sağım ekipmanı çıkarıldıktan sonra Staph aureus meme uçlarına maruz bırakıldı. Sağım ekipmanı çıkarıldıktan sonra Staph aureus meme uçlarına maruz bırakıldı. –Günde bir kez –Haftada 5 gün –Yılın bir yarısında –Üç laktasyon boyunca Kültürlemek için süt örneği, iki hafta ara ile kuruya alınırken, doğumdan sonraki 3 günde ve anormal süt görüldüğünde alındı. Kültürlemek için süt örneği, iki hafta ara ile kuruya alınırken, doğumdan sonraki 3 günde ve anormal süt görüldüğünde alındı.

33 Üç laktasyon boyunca Staph aureus meme içi enfeksiyonları üzerine Lysigin’in etkisi % Meme içi enfksiyonlar % Spontane Tedavi Oranı P<.025 Somatik Hücre Sayımı (000s) P<.005

34 Üç laktasyon boyunca Staph aureus meme içi enfeksiyonları üzerine Lysigin’in etkisi Özet Özet –Çalışmanın başlangıcında, aşılanmış ve aşılanmamış her iki grupta da S. aureus enfeksiyonu aynı düzeyde idi. –Aşılanmış ineklerde, belirgin şekilde daha az meme lobu, inatçı S. aureus enfeksiyonu (p<.025) geliştirdi. –Aşılanmış ineklerde SCC’de belirgin bir düşüş görüldü (p<.005).

35 Yeni Zelanda Sütçü Sürüde Staphylococcus aureus Mastitis’e karşı Lysigin® in değerlendirilmesi Sütçü Sürü Araştırma Raporu Louisiania Tarımsal Deney İstasyonu Dr. J.W. Pankey, ve ark.

36 Yeni Zelanda’daki Sütçü Sürüde Staphylococcus aureus Mastitis’e karşı Lysigin® in değerlendirilmesi İkinci laktasyon boyunca ilk ve ikinci laktasyondaki 201 inek değerlendirildi İkinci laktasyon boyunca ilk ve ikinci laktasyondaki 201 inek değerlendirildi Yaklaşık olarak yarısı Lysigin ile aşılandı ve diğer yarısı aşılanmamış kontrol olarak tutuldu. Yaklaşık olarak yarısı Lysigin ile aşılandı ve diğer yarısı aşılanmamış kontrol olarak tutuldu. Bakteriyolojik durumu belirlemek için süt örnekleri başlangıçta alındı. Bakteriyolojik durumu belirlemek için süt örnekleri başlangıçta alındı. Staph aureus ile doğal saha çalenci Staph aureus ile doğal saha çalenci

37 Yeni Zelanda’daki Sütçü Sürüde Staphylococcus aureus Mastitis’e karşı Lysigin® in değerlendirilmesi Toplam lob # Başlangıçta enfekte olan loblar % Staph aureus’tan temizlenen loblar 1 Doğal Saha Çalenci

38 Yeni Zelanda’daki Sütçü Sürüde Staphylococcus aureus Mastitis’e karşı Lysigin® in değerlendirilmesi Sonuç: Sonuç: –Lysigin® ile aşılanan inekler, aşılanmamış ineklere karşı daha yüksek bir kendiliğinden iyileşme oranı gösterdi.

39 Lysigin Staph aureus mastitisin kontrolü için, Staph aureus mastitisin kontrolü için, - Staph aureus ile enfekte ineklerin tespit edilmesi - Staph aureus ile enfekte ineklerin tespit edilmesi - ve S. aureus enfeksiyonunun yayılmasını engellemek için gerekli adımların atılması gerekir. - ve S. aureus enfeksiyonunun yayılmasını engellemek için gerekli adımların atılması gerekir. Lysigin, Staph aureus’un meme başından girmesini ve meme dokusunda yayılmasını engellemez, ancak enfeksiyonun ciddiyetini veya süresini azaltabilir, daha çabuk bir iyileşme ve daha az kronikleşme Lysigin, Staph aureus’un meme başından girmesini ve meme dokusunda yayılmasını engellemez, ancak enfeksiyonun ciddiyetini veya süresini azaltabilir, daha çabuk bir iyileşme ve daha az kronikleşme temin eder.

40 Staph aureus Mastitis Stratejisi Staph aureus enfeksiyonların engellenmesinde aşılama bir yardımdır. Staph aureus enfeksiyonların engellenmesinde aşılama bir yardımdır. Aşılama 100% koruyucu değildir. Aşılama 100% koruyucu değildir. Aşılama ile problemler azaltılıp iyi sevk ve idare ile kombine edilir. Aşılama ile problemler azaltılıp iyi sevk ve idare ile kombine edilir.