T.C TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI KULLANIM SERTİFİKASI EĞİTİM PROGRAMI TARIH: 05 ARALIK-23 ARALIK 2013 Laboratuvarda Radyasyonla Çalışma Güvenliği.

... konulu sunumlar: "T.C TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI KULLANIM SERTİFİKASI EĞİTİM PROGRAMI TARIH: 05 ARALIK-23 ARALIK 2013 Laboratuvarda Radyasyonla Çalışma Güvenliği."— Sunum transkripti:

1

2 T.C TRAKYA ÜNİVERSİTESİ DENEY HAYVANLARI KULLANIM SERTİFİKASI EĞİTİM PROGRAMI TARIH: 05 ARALIK-23 ARALIK 2013 Laboratuvarda Radyasyonla Çalışma Güvenliği Doç Dr Vuslat Yürüt Çaloğlu

3 RADYASYON ŞAKAYA GELMEZ 

4 1895’te x-ışınları bulunmuş Hemen arından 1896 yılında 23 radyodermatit olgusu yayınlanmıştır 1911-1914 yılları arasında 3 ayrı yayında radyasyonla ortaya çıkmış 198 kanser olgusu ve 54 kanserden ölüm bildirilmiştir 1928’deki ll.Uluslararası Radyoloji Kongresinde radyasyon birimlerinin geliştirilmesine karar verilmiştir

5 Çevremizde her zaman için bir miktar radyasyon bulunur, fakat radyasyonun fazlası insan sağlığını tehdit ettiği gibi, daha ileri safhalarda ölüme yol açabilir. Doğal radyasyon uranyum gibi bazı kimyasal elementler ile uzay boşluğundaki yıldızlar ve bazı nesneler tarafından üretilir.uranyumyıldızlar Bazı nesneler bir saniyeden çok daha az süreyle radyoaktif kalabilirler, bazıları ise binlerce yıl radyoaktif özelliğini koruyabilir.

6 Günlük hayatımızda aldığımız radyasyon miktarları Doğal radyasyon % 48 Tıbbi amaçlı radyasyon% 46 Nükleer silah testleri ve sızıntılar % 3 Diğer % 3

7 Hayvanlarda yapılan deneyler ve kaza sonucu radyasyona maruz kalan insanlarda yapılan gözlemler, radyasyon dozu ile biyolojik etkisi arasında belirgin bir ilişki olduğunu göstermektedir. Tıpta radyasyon, tanısal (radyodiagnostik, nükleer tıp) ya da tedavi (radyoterapi) amacıyla kullanılmaktadır.

8 RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ Röntgen ışınları, bulunduğu ilk yıllarda zararlı etkilerinin bilinmemesi nedeniyle hiçbir korunma önlemi olmadan yıllarca kullanılmıştır. Korumasız x-ışını tüplerini kullanan bazı kişiler, radyodermit nedeniyle el parmaklarını yitirmişler, bazıları katarakt olmuş, kimileri kısırlaşmış, hatta lösemi ve kanserler sonucu ölenler olmuştur. Günümüzde, röntgen ışınlarının zararlı etkileri bilinmekte ve pratikte radyasyondan korunma kuralları ön planda tutulmaktadır.

9 RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ İyonizan radyasyonun canlı üzerine etkilerini “radyobiyoloji” bilim dalı inceler. Radyasyonun dokuya etkisi atomik seviyede olmaktadır. İnsanda görülen radyasyon hasarı, atomik seviyede olan etkilere bağlı moleküller yapının bozulması sonucudur.

10 RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ En önemli hasarlar DNA’nın etkilenmesi ile meydana gelir. Radyasyonun DNA’yı etkilemesi, organizmaya üç şekilde zarar verebilir. 1. Hücre ölümü, 2. Malignite, 3. Genetik hasar.

11

12 RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ İyonizan ışınların maddeyle etkileşimi doğrudan veya dolaylı olarak iki şekilde olur.

13 Doğrudan Etki Hücredeki makro moleküllerde (enzim, protein, RNA, DNA) olur. Enzim ve proteinlerde oluşan etki hücre tarafından onarılabilir. DNA’da oluşan etki ise onarılamaz.

14 Dolaylı Etki Su moleküllerinde görülen etkidir. İnsan vücudunun % 80’i sudur. Su, radyasyona maruz kaldığında, başka moleküler yapılara bölünür. Suyun radyolizi sonucunda yaklaşık 1 milisaniyelik bir süre için, H ve OH serbest kökleri oluşur.

15 Dolaylı Etki Bunların enerji fazlaları, diğer molekülleri etkileyerek moleküler bağları çözebilir. Ayrıca serbest köklerin birleşmesi sonucu, hidrojen peroksit (H 2 O 2 ) oluşabilir. H 2 O 2 kökü de hücreye hasar vermektedir.

16 RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ Radyasyonun canlı üzerindeki etkileri, ışınlamanın şiddeti ve süresine göre değişir. Etkiler hemen görülebildiği gibi latent bir dönemden sonra da görülür. Tanısal amaçlı x-ışını cihazlarıyla alınan dozun düşük olması nedeniyle burada oluşan etkiler, radyoterapi, nükleer silah ya da reaktör kazalarında görülen etkilerden farklı olmaktadır.

17 Işına Duyarlılık Derecesi Hücrelerin ışına duyarlılık derecesi de farklılık gösterir. Hızlı çoğalan ve bölünme fazındaki hücreler (kemik iliği hücreleri, derinin basal hücreleri, intestinal kript hücreleri) radyasyona daha duyarlıdır. Buna karşın kemik, kıkırdak, kas, sinir ve bağ dokusu gibi yapısal ve fonksiyonel özellik kazanmış hücreler radyasyona dirençlidir.

18 Radyasyonun dokulardaki etkileri ikiye ayrılır: 1.Stokastik etki 2.Deterministik etki

19 Stokastik Etki Radyasyonun biyolojik etkilerinin oluşması için gereken dozun bir alt sınırı yoktur. Küçük dozlarda bile kanser ya da genetik etki olabilir. Radyasyonun bu şekildeki dozdan bağımsız olan etkilerine “stokastik etki” denir. Bundan dolayı çalışanların ya da kitlenin korunmasında, mümkün olan en az dozun alınması önerilmektedir.

20 Non-stokastik (deterministik) Etki Belli bir eşik değerden sonra ortaya çıkan etkidir. Bu değer altında etki izlenmez. Bu değer üzerinde etkinin ortaya çıkması %100’dür. Radyoterapide doz arttırıldıkça ortaya çıkan değişik cilt bulguları buna iyi bir örnektir.

21 Zamana göre; Erken etkiler Geç etkiler

22 RADYASYONUN ERKEN ETKİLERİ İnsanda 300 rad’lık total vücut ışınlamasında bir ay içinde ölüm oranı %50 iken aralıklı olarak birkaç aylık periyodda 7000-8000 rad’lık bölgesel radyoterapi uygulamasında, sadece deri değişiklikleri izlenmektedir.

23 Radyasyon ekspojurunun insandaki belli erken etkileri Etki Işınlanan Bölge Minimum doz(rad) Ölüm Tüm vücut100 Hematolojik Yıkım Tüm vücut 25 Deri eritemi Bölgesel300 Epilasyon Bölgesel300 Kromozom Aberrasyonu Tüm vücut 5 Gonadal Disfonksiyon Bölgesel 10

24 Prodromal Sendrom Vücuda 100 rad ve üzerinde radyasyon verildiğinde, bulantı, kusma, ishal ve lökosit (akyuvar) sayısında azalma şeklinde görülen tablodur. Birkaç saatten birkaç güne kadar sürer. Semptomların ciddiyeti radyasyon dozuna bağlıdır.

25 AKUT RADYASYON SENDROMU Yüksek doz radyasyon sonrasında günler ya da haftalar içinde ölüm olayına akut radyasyon sendromu adı verilir. Doz (rad) Ortalama yaşam (gün) Hematolojik ölüm200-100010-60 Gastrointestinal ölüm 1000-50003-10 SSS ölümü>5000<3

26 Bir saat içinde bulantı, kusma, 1 hafta sonunda ishal, ağız ve boğazda enfeksiyon, ateş, iç kanama, saç dökülmesi, kan tablosunda ciddi değişiklikler, hızla zayıflama olur ve ışınlananların %80- 100’ünün 2 ay içinde ölümü, sağ kalanların çok uzun sürede iyileşmesi mümkündür. 4-6 1-2 saat içinde mide bulantısı, kusma, iç kanama, ağız ve boğazda ciddi enfeksiyonla birlikte kan tablosunda değişiklikler, saç dökülmesi, ishal, hızlı kilo kaybı ve ışınlananların %50’sinde ölüm olasılığı vardır. 2-4 24 saat içinde bulantı, kusma, belirtisiz bir haftadan sonra saç dökülmesi, ishal, kan tablosunda orta derecede değişiklikler olur. 1-2 Mide bulantısı, kusma ve normal yaşam süresinde kısalma olasılığı vardır. 0.5-1 Kanda geçici hafif değişiklikler ile geçikmiş etkiler olabilir. Sağlıklı bir kişide ciddi bir hasar olasılığı yoktur. 0.25-0.5 Gözlenebilir bir hasar yoktur 0-0.25 Biyolojik Etkiler Soğurulan Doz(Sv) AKUT IŞINLAMANIN ETKİLERİ

27 Latent Dönem Radyasyona maruz kalma sonrasında görülen geçici bir iyilik dönemidir. Bu dönemde radyasyon hastalığına ait bulgular gözlenmez. 100-500 rad arası dozlarda bu dönem haftalarca sürebilirken, 5000 rad ve üzeri dozlarda birkaç saatten az sürer.

28 RADYASYONUN ERKEN ETKİLERİ Radyasyondan sonra 30 günlük periyod içinde ölüm oranının %50 olduğu doz miktarı (LD50/30) insanlar için 300 rad’dır. Bazı hayvan türlerinde bu değer, 3000 rad’a kadar çıkabilmektedir. Hızlı bölünen radyasyona duyarlı hücrelerin etkilenmesi sonucu; beyin ödemi, mukozit, dermit, intestinal mukoza hasarına bağlı diare, sistit, lökopeni… Hatta nükleer reaktörlerin kanallarında yaşayan ve üreyen bir bakteri türü (Mikrokokküs radyodurens) olduğu bilinmektedir.

29 RADYASYONUN GEÇ ETKİLERİ Az dozlarda üzün süreli radyasyon alımı sonucu görülen etkilerdir. Deri: Eritem, desquamasyon, pigmentasyon ve geç dönemde cilt kanserleri görülmektedir. Lens: Radyasyona bağlı katarakt olma riski dozla orantılı olarak artar. Mesleki korunma sınırları içinde alınan dozlarda, cilt bulgurları ve katarakt oluşmaz.

30 RADYASYONUN GEÇ ETKİLERİ Hematolojik sistem: Çalışan personel maksimum dozun üzerinde doz alırsa kan tablosunda değişiklikler görülür. En erken bulgu, lenfositlerin artması, granülosit ve trombositlerin azalmasıdır. Lökositlerde azalma ya da artma olabilir. Eritrosit sayısındaki değişiklikler geç görülür fakat x-ışınının etkilerinin önemli olduğunu düşündürür.

31 RADYASYONUN GEÇ ETKİLERİ Yaşam kısaltıcı etki: 1930-1965 yılları arasında Amerika’da radyolojistler ile normal nüfus arasında karşılaştırmalı yapılan istatistiksel çalışmada, başlangıçta radyolojistlerin normal nüfusa göre ortalama 5 yıl daha az yaşadığı görülmüşse de 1960 yılı ve sonrasında her iki grubun da ortalama ölüm yaşı eşitlenmiştir.

32 RADYASYONUN GEÇ ETKİLERİ Kanser riski ve genetik etkiler: Atom bombası atıldıktan sonra Hiroşima ve Nagazaki’de kurtulan kişiler üzerinde yapılan çalışmada, radyasyona maruz kalanlarda löseminin görülme sıklığının normal nüfusa oranla belirgin olarak fazla olduğu (10 katı kadar) gözlenmiştir.

33 Yüzyılın başlarında radyasyon çalışanlarında lösemi insidansının oldukça yüksek olduğu görülmüştür. Bu dönemde, çalışanların, radyasyondan korunmadıkları için tahmini olarak ortalama 100 rad/yıl kadar doz aldıkları hesaplanmıştır. 1929-1943 yılları arasındaki bir araştırmada çalışanlarında lösemi görülme oranı, normal nüfusun 10 katı fazla bulunmuş, 1948-1963 arasında yapılan başka bir araştırmada ise 4 kat fazla olarak belirlenmiştir. RADYASYONUN GEÇ ETKİLERİ

34 Toplumda kanser oranının fazla olması nedeniyle radyasyona bağlı kanser oluşma olasılığını belirlemek çok zordur. Radyojenik kanser riski olan organlar; meme, akciğer, tiroid ve sindirim sistemidir. Genetik Etki: Üreme dönemindeki olgular incelenirken, sonraki nesillerde olabilecek mutasyon riskini en aza indirmek için, gonadların ışınlanmasından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Gonadların aldığı herbir mGy (0,1 rad) için bir sonraki nesilde genetik etki görülme olasılığı (nominal risk) 1/250.000 dir. RADYASYONUN GEÇ ETKİLERİ

35 Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Atom Enerjisi Komisyonu Genel Sekreterliği 1956 yılında 6821 sayılı Yasa ile Başbakanlık'a bağlı olarak Ankara'da kurulmuştur. 1982 yılında 2690 sayılı Yasa ile Başbakan'a bağlı olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu adı ile yeniden yapılanmıştır.

36 TAEK görevleri Türkiye'de nükleer teknoloji ile ilgili yetkili kurum  Araştırma  Düzenleme  Denetim

37 Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi (RSGD); Radyasyon ile Çalışılması lisanslama radyasyondan korunma mevzuatı ve esaslarını tespiti radyoaktif maddelerin taşınma ve depolanması radyasyon çıkaran cihaz ve sistemlerin denetimi

38 Radyasyon Güvenliği Tüzüğü Resmi Gazete Tarih/ Sayı: 07.09.1985/ 18861 Madde 4- Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesinin görevleri şunlardır: A - Radyasyon güvenliğine ilişkin ilke, mevzuat, standart ve tedbirleri belirlemek üzere çalışmalar yapmak ve bunların uygulanmalarını sağlamak, B- Radyasyon kaynaklarına ve bu kaynakları bulunduran, kullanan, imal, ithal ve ihraç eden, alan, satan, taşıyan ve depolayan resmi, özel kurum ve kuruluşlara ve gerçek kişilere lisans vermek, lisans koşullarına aykırı durumlarda lisanslarını geçici veya sürekli olarak iptal etmek, gerekirse, aygıt ve tesisin kapatılmasına karar vermek ve yasal kovuşturmaya geçilmesi için ilgili makamlara duyuruda bulunmak, C- Radyasyon kaynaklarının ülkeye giriş, çıkış, transit geçiş ve taşınmalarına izin vermek,

39 D- Bu Tüzük kapsamına giren işleri, radyasyon alanlarını, radyasyon güvenliği bakımından sınıflandırmak ve denetlemek, E- Radyasyon kaynaklarıyla çalışanları ve toplumu, radyasyon tehlikelerinden korumak amacıyla, gerekli tedbirleri almak, alınmasını sağlamak, F- Çevrenin radyoaktif artıklarla ve radyoaktif yağışlarla kirlenmesini engellemek amacıyla gerekli tedbirleri almak, alınmasını sağlamak, G- Radyasyon kazası halinde, alınması gerekli tedbirleri belirlemek ve uygulanmasını sağlamak, H- Radyasyon güvenliği için ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, İ- Radyasyon güvenliği konusunda araştırma, eğitim ve yayınlar yapmak ve bu konularda, ilgili kuruluşlarla ortak çalışmalarda bulunmak.

40 Radyasyon Güvenliği Tüzüğü Resmi Gazete Tarih/ Sayı: 07.09.1985/ 18861 Madde 5- Radyasyon güvenliğine ilişkin ilke ve tedbirler aşağıda belirtilen radyasyon korunması temel standartlarına göre düzenlenir: A- Görevi gereği, radyasyon kaynaklarıyla çalışan veya radyasyona maruz kalan kişilerin, iç ve dış radyasyon kaynaklarından bütün vücutlarının alacağı yıllık doz 5 rem'i geçmeyecektir. B- Radyasyon görevlisi sayılmayan kişilerin ve toplumdaki diğer kişilerin maruz kalacakları iç ve dış radyasyonun dozları toplamı, bütün vücut için, yılda 0.5 rem'i geçmeyecektir. Madde 6- Yaş sınırlaması: 18 yaşından küçükler, bu Tüzük kapsamına giren işlerde çalıştırılamazlar.

41 a) (Değişik:RG-29/9/2004-25598) Radyasyon görevlileri için etkin doz ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv’i, herhangi bir yılda ise 50 mSv’i geçemez. El ve ayak veya cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 mSv, göz merceği için 150 mSv’dir. Cilt için en yüksek radyasyon dozuna maruz kalan 1 cm 2 ’lik alanın eşdeğer dozu, diğer alanların aldığı doza bakılmaksızın ortalama cilt eşdeğer dozu olarak kabul edilir.

42 b) (Değişik:RG-29/9/2004-25598) Toplum üyesi kişiler için etkin doz yılda 1 mSv’i geçemez. Özel durumlarda; ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda 5 mSv’e kadar izin verilir. Cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 mSv, göz merceği için 15 mSv’dir. c) 18 yaşından küçükler Tüzüğün 6 ncı maddesine göre radyasyon uygulaması işinde çalıştırılamazlar. Bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen alanlarda, eğitim amaçlı olmak koşuluyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16-18 yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz, herhangi bir yılda 6 mSv’i geçemez. Ancak el, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 150 mSv, göz merceği için 50 mSv’dir.

43 Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999 RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Hamile radyasyon görevlileri için doz sınırları Madde 12 - (Başlığı ile birlikte değişik:RG-29/9/2004-25598) Hamileliği belirlenmiş kadın çalışan, çalışma şartlarının yeniden düzenlenebilmesi amacıyla yönetimi haberdar eder. Hamileliğin bildirilmesi kadın çalışanın çalışmasına engel teşkil etmez, gerekiyorsa çalışma koşulları yeniden düzenlenir. Bu nedenle, doğacak çocuğun alacağı dozun mümkün olduğu kadar düşük düzeyde tutulması sağlanır ve toplum için belirlenen doz sınırlarına uyulur. Emzirme dönemindeki kadın çalışanlar, radyoaktif kontaminasyon riski taşıyan işlerde çalıştırılamaz.

44 Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999 RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Radyasyon alanlarının sınıflandırılması Madde 15 - Maruz kalınacak yıllık dozun 1 mSv değerini geçme olasılığı bulunan alanlar radyasyon alanı olarak nitelendirilir ve radyasyon alanları radyasyon düzeylerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: a) Denetimli Alanlar: Radyasyon görevlilerinin giriş ve çıkışlarının özel denetime, çalışmalarının (Değişik ibare:RG-3/6/2010-27600) radyasyondan korunma bakımından özel kurallara bağlı olduğu ve görevi gereği radyasyon ile çalışan kişilerin ardışık beş yılın ortalama yıllık doz sınırlarının 3/10’undan fazla radyasyon dozuna maruz kalabilecekleri alanlardır.

45 Denetimli alanların girişlerinde ve bu alanlarda aşağıda belirtilen radyasyon uyarı levhaları bulunması zorunludur: 1) Radyasyon alanı olduğunu gösteren temel radyasyon simgeleri (Ek-3), 2) Radyasyona maruz kalma tehlikesinin büyüklüğünü ve özelliklerini anlaşılabilir şekilde göstermek üzere gerekli bilgi, simge ve renkleri taşıyan işaretler, 3) Denetimli alanlar içinde radyasyon ve bulaşma tehlikesi bulunan bölgelerde geçirilecek sürenin sınırlandırılması ile koruyucu giysi ve araçlar kullanılması gerekliliğini gösteren uyarı işaretleri b) Gözetimli Alanlar: Radyasyon görevlileri için yıllık doz sınırlarının 1/20’sinin aşılma olasılığı olup, 3/10’unun aşılması beklenmeyen, kişisel doz ölçümünü gerektirmeyen fakat çevresel radyasyonun izlenmesini gerektiren alanlardır.

46 Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999 RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Çalışma koşulları Madde 20 - Görevleri gereği radyasyona maruz kalan kişilerin çalışma koşulları aşağıdaki şekilde sınıflandırılır: Çalışma Koşulu A: Yılda 6 mSv’den daha fazla etkin doza veya göz merceği, cilt, el ve ayaklar için yıllık eşdeğer doz sınırlarının 3/10’undan daha fazla doza maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur. (grafi, skopi/anjiyo ve görüntüleme cihazlarının bulunduğu odalar, tedavi odaları, sıcak odalar, enjeksiyon odaları gibi yerlerde görev yapanlar), Çalışma Koşulu B: Çalışma Koşulu A’da verilen değerleri aşmayacak şekilde radyasyon dozuna maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur. (denetimli alanlara bitişik alanlarda çalışanlar, kemik dansitometre, kan ışınlama cihazlarının bulunduğu odalar, RIA laboratuvarları gibi yerlerde görev yapanlar)

47 Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999 RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Kişisel dozimetre zorunluluğu Madde 21 - (Değişik:RG-3/6/2010-27600) Çalışma Koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur. Dozimetri hizmeti, Kurum ve Kurum tarafından uygun görülen kuruluşlar tarafından verilir ve dozimetrik değerlendirme sonuçları merkezi doz kayıt sistemine işlenir. Dozimetri hizmeti verecek kuruluşların uygunluk ölçütleri ile çalışma usul ve esasları Kurum tarafından belirlenir.

48 Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999 RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ Tıbbi gözetim MADDE 23 – (Değişik:RG-3/6/2010-27600) Çalışma koşulu A’da çalışan radyasyon görevlilerinin sağlık durumlarının yapacakları göreve uygunluğunu belirlemek amacıyla işe başlamadan önce ve çalıştığı süre boyunca yılda en az bir kez tıbbi muayeneleri yaptırılır.

49 Resmi Gazete Tarihi: 24.3.2000 Resmi Gazete Sayısı: 23999 RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ

50

51

52

53

54

55 (hizmet alımı yoluyla çalışan sağlık personeli, teknik personel, temizlik personeli, bakım-onarım hizmetlerini veren kişiler gibi)

56 SONUÇ OLARAK; Hücrenin radyasyona maruz kalması sonucu oluşan olaylar, hücre fonksiyonlarının bozulmasına veya genetik hasarlara sebep olur. Biyolojik değişiklikler, saniye mertebesinden 20-30 yıla kadar uzanan bir zaman aralığında ortaya çıkabilir.

57 benİ D İ NLED İĞİ N İ Z İÇİN Teşekkürler