Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları

... konulu sunumlar: "Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları"— Sunum transkripti:

1 Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
ZİNDE Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları DRUZ

2 MESLEK HASTALIKLARI A Grubu : Kimyasal Maddelerle olan MH
B Grubu : Mesleki Deri Hastalıkları C Grubu : Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları D Grubu : Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar E Grubu : Fiziksel Etkenlerle oluşan MH

3 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR
Biyolojik Etkileri bakımından Toz Sınıfları İnert tozlar: Vücutta herhangi reaksiyona girmez! Lenfatikle atılır.(Baryum tozu) Toksik tozlar: Kimyasal etkileşime girip Zehirlenme! (Kurşun, krom, nikel, kadmiyum gibi metallerin tozları) Allerjik tozlar: Solunum yollarında spazma yol açarak astım benzeri tablo! (Pamuk tozu, keten, kenevir tozu, şeker kamışı tozu, kuş tüyü tozu vb. organik; cam yünü (cam elyafı), kireç tozu vb. inorganik tozlar) Fibrojenik tozlar: Biyolojik etki ve insan sağlığı bakımından en önemli olan grup! Akciğerde depolanır, fibrotik reaksiyona yol açar ve KOAH! Kanserojen tozlar: Kansere neden olur! En bilinen örnek asbest lifleri Krom, nikel, kadmiyum vb. metal tozları ile arsenik tozları da kanserojen!

4 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR Kimyasal Yapılarına göre Toz Sınıfları
İnorganik tozlar: Demir, kömür, kum(silis), asbest, çimento vb. Organik tozlar: Pamuk tozu, şeker kamışı tozu, mantar sporu, kümes hayvanı tüyü vb.

5 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR Tozla Mücadele Komisyonu
İSGGM Genel Müdürü başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Enerji, Çevre, Gıda-Tarım Bakanlıkları, İş Teftiş’ten Teknik İş Müfettişi, SGK, Konfederasyonlar’dan temsilci, İSGGM’den hekim+uzman, İlgili Tıp ve Müh. Fakültelerinden birer öğretim üyesi. Yılda iki defa toplanır!

6 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR
İnorganik tozlar; Akciğerlerde depolanma eğiliminde! Fibrojenik potansiyeli olanlar, fibrozise yol açarak KOAH! Organik tozlar; Akciğerlerde depolanmaz, Doğrudan fibrojenik etki de göstermez, Allerjik mekanizma aracılığı ile solunum yollarında spazm Tekrarlayan spazmodik ataklar sonucu KOAH! İşçilerin çoğunlukla karşılaştığı tozlar → İnorganik İnorganik tozların çok azı fibrojenik → az sayıda toza bağlı olarak MAH

7 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR
Tozun Partikül Büyüklüğü < 100 mikron = Akciğerlere girebilir. (İnhale edilebilen toz) < 5 mikron = Bronşiollere ulaşabilir. (Solunabilir toz) 0.5 ile 5 mikron = Akciğerlerde hastalık meydana gelmesi bakımından en tehlikeli! < 0,5 mikron = Alveolde havada asılı kalıp, solunumla/lenfatiklerle atılır.

8 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR
Tozun Fibrojenik Potansiyeli Alveollere gelen tozları makrofajlar fagosite eder, Makrofajları parçalar,alveoler epitel ve bazal membranı geçip interstisyuma! Akciğerde fibrotik reaksiyon başlar! Fibrojenik özelliği olmayan tozlar alveollere ulaşsalar bile, fibrotik reaksiyon olmayacağından ciddi soruna neden olmazlar.

9 MESLEKİ SOL SİS HAST - TOZLAR
Tozun Akciğerde Hastalık Yapmasında Diğer Etkenler (Ortam ve Kişisel) Tozun ortamdaki konsantrasyonu Kişinin maruziyet süresi Sigara içilmesi (Sigara + Asbest = Akciğer CA) Genetik yapı (Alfa-1 antitripsin enzim eksikliği vb.)

10 PNÖMOKONYOZ TANI ŞEMASI

11 MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI
Mesleki Akciğer Hastalıklarında Tanı Yöntemleri En önemli bilgi; tozlu ortamda çalışma öyküsü! Çoğunlukla > 10 yıl tozlu işte çalışma öyküsü (Hastalık yavaş geliştiği için ilk yıllarda klinik ve laboratuar bulguları normal; İlerleyen zamanlarda öksürük ve nefes darlığı (Bu dönemde radyolojik ve SFT’de patolojiler)

12 PNÖMOKONYOZ GRAFİ SINIFLAMASI
PK; Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından standardize edilmiştir! Radyolojik görüntüler küçük veya büyük opasiteler şeklinde olabilir. Küçük opasiteler de yuvarlak veya irreguler opasiteler şeklindedir. Küçük Opasite ( ≤ 1 cm. ) Küçük-Yuvarlak opasite sembolleri: p – q – r (çapına göre) Küçük-İrreguler opasite sembolleri: s – t – u (kalınlığına göre) Büyük Opasite: > 1 cm. A: Büyüklüğü cm. arasındaki opasiteler B: Birden çok opasitelerin akciğerlerde kapladığı toplam alan bir akciğer alanının 1/3’ünden az yer kaplarsa C: Daha geniş alan kaplayan opasiteler Opasitelerin Akciğer alanlarındaki YAYGINLIĞI yönünden sınıflandırılması            Kategori 0; normal görünüme işaret eder, Kategori 1; her iki akciğer alanının <1/3 alana yayılmış             Kategori 2; her iki akciğer alanında daha yaygın görünüm             Kategori 3; akciğer alanlarının tamamına yayılmış olan görünüm.

13 PNÖMOKONYOZ GRAFİ SINIFLAMASI Opasite büyüklüğü (çap veya kalınlık)
Opasite türleri Opasite büyüklüğü (çap veya kalınlık) < 1.5 mm. 1.5 – 3.0 mm. 3.0 – 10 mm. KÜÇÜK OPASİTE 1 cm. den küçük Yuvarlak p q r İrreguler s t u BÜYÜK OPASİTE 1 cm. den büyük A Toplam büyüklüğü 5 cm. ye kadar B Toplam büyüklüğü bir akciğer alanının 1/3’ü kadar C Toplam büyüklüğü daha fazla olan opasiteler Target

14 PNÖMOKONYOZ GRAFİ SINIFLAMASI
Opasitelerin yaygınlığı ve büyüklüğü ifade edilirken ikili sembol! Mesleki akciğer hastalıklarında radyolojik bulgu olarak; Opasiteler dışında akciğer parankiminde, plevrada, kalpte ve mediastinumda çeşitli patolojik görüntüler-Raporun altında belirtilir.

15 MESLEKİ SOL. SİS. HASTALIKLARI – SFT
SFT; hastalığın seyri (fonksiyonel bozulmanın derecesi) ve maluliyet düzeyinin tespiti için de önemli! SFT, expirium hacimlerini ölçer. SFT ölçümlerinin en temel ikisi; FVC (ZVK=Zorlu vital kapasite) ile FEV1.0 :Expiriumun ilk saniyesi içinde üflenen hacim FEV1.0 / FVC ≥ % 80 Restriktif bozuklukta her iki hacimde aynı ölçüde azalma FEV1.0 / FVC ≥ %80 Obstrüktif bozuklukta (hava yollarında tıkanıklık) FEV1.0 / FVC : < %80 Hacimlerde ileri derecede azalma → Akciğer parankiminde yaygın fibrozis!

16 MESLEKİ SOL. SİS. HASTALIKLARINDA SFT
OBSTRÜKTİF VE RESTRİKTİF BOZUKLUKLARDA SFT DEĞERLERİ ZVK (litre) ZEV1.0 (litre) ZEV1.0 / ZVK (%) Normal değerler 5 4 80 Restriktif bozukluk 3.2 Obstrüktif bozukluk 3 2 66 Target

17 MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARINDA TEDAVİ
Mesleki akciğer hastalığı olan hastalarda en sık ölüm nedeni: Kalp Yetmezliği! Hastalık; Tozun akciğerlerde depolanması + Fibrozis Akciğerlerdeki tozun atacak veya fibrozisi durduracak TEDAVİ YOK İleri etkilenmeyi engelle ↓ Hastanın işyeri ortamından uzaklaştırılması! Nefes darlığı, kalp yetmezliği, infeksiyon → Uygun tedavi!

18 MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARINDA KORUNMA
İşyeri ortamında toz kontrolü (en önemli koruyucu yaklaşım!) Uygun havalandırma düzenekleri kurulması, Islak çalışma yöntemi uygulanması, Koruyucu maskelerin kullanılması vb. Toz ölçümleri İşe giriş muayenesi (Akciğer rahatsızlığı yönünden riskli olanlar, aşırı sigara içenler vs. toz maruziyeti olan işlerde çalışması önlenmeli!) Periyodik sağlık muayeneleri, Akciğer grafisi, SFT Sağlık eğitimleri

19 PNÖMOKONYOZLAR –(SİLİKOZİS)
Silikozis etkeni: Serbest kristalize silisyum dioksit (Si O2) içeren ince toz! Silis kristalleri 3 farklı yapıda: Kuvars(en yaygın), tridimit ve kristobalit Fibrojenik aktivite bakımından en yüksek potansiyele sahip toz; silisyum dioksit! Parçalanan makrofajlardan salınan bir madde ile oluşan -ve birleşerek büyüyen- Silikotik nodüller

20 PNÖMOKONYOZLAR –(SİLİKOZİS)
Silikozis yönünden Riskli işler: Madencilik (Kuvars içeren kayaların delinmesi, parçalanması vb), Taş ocaklarında ve taş işlemeciliği (öz. Granit kayaların parçalandığı ve çıkarıldığı), Tünel yapımı işleri, Dökümhaneler, Kot taşlama işçiliği, Cam imali, Porselen ve seramik endüstrisi, Isıya dayanıklı tuğla yapımı, Demir-çelik endüstrisi.

21 PNÖMOKONYOZLAR –(SİLİKOZİS)
Klinik belirtiler: Akut Silikozis(çok nadir): Yüksek dozda maruziyet → < 1 yıl öksürük, nefes darlığı → kısa sürede ölüm Klasik Silikozis: İlk belirti; egzersiz ile ortaya çıkan nefes darlığı! (genelde >10 yıl çalışma öyküsü) Önce, öksürük ve balgam tabloya eklenir, sonra siyanoz ve kalp yetmezliği(en sık ölüm nedeni) Silikozisli hastalarda sık görülen bir komplikasyon: Tbc! Tanı: Tozlu ortamda çalışma öyküsü! İşyeri ortamında toz ölçümü (tozun türü ve kuvars içeriği) Radyoloji: Yuvarlak opasiteler (p-q-r) Hiler lenf bezlerinde yumurta kabuğu şeklinde kalsifiye görünüm: “Egg-shell calcification” : Silikozis için tipik! SFT ile, fonksiyonel bozukluğun düzeyi belirlenir.

22 PNÖMOKONYOZLAR –(SİLİKOZİS)
Tedavi: Tedavisi henüz mümkün değil! Semptomatik tedaviler Korunma: Çalışma ortamında toz kontrolü İKAME: Kuvars yerine başka maddelerin kullanılması? (döküm malzemesi üstündeki pürüzlerin düzeltilmesi için kum püskürtme yerine; minik çelik bilyalar kullanmak) Tozumayı engellemek için ıslak çalışma yöntemi (öz. kayaların delinmesi sırasında) Uygun havalandırma sistemleri kurulması Koruyucu toz maskeleri Havada toz ölçümü İşe giriş muayenesinde riskli kişilerin belirlenerek, bu ortamlarda çalıştırılmaması Periyodik muayenelerde röntgen ve SFT Koruyucu maske kullanımı eğitimi, sigara bırakma eğitimi vb. Toza bağlı bir hastalık geliştiği saptanırsa, iş değişikliği.

23 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Silis, kömür partikülleri “toz” biçiminde olmalarına karşın; asbest lif (fiber) yapısındadır. Partiküllerin “boy/en” oranı (aspect ratio) < 3 → Toz; ≥ 3 → Lif (Fiber) Aspect ratio arttıkça, Asbest’in tehlikesi artar. Asbest; Dayanıklı (sıcak-soğuk, asit, sürtünme, paslanma vb. dış etkenlere) Yalıtkan (ısı ve elektrik yalıtımı) Elde edilmesinin kolay Ucuz

24 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Asbestozis yönünden Riskli işler: Sıcak su ve buhar boruları/kazanları, İnşaat sektöründe(öz. Asbestli çimento), Fren ve debriyaj balatası imalinde, Boru imalinde, Eski binaların onarımı veya yıkımı, Eski gemilerin sökülmesi ve parçalanması işleri.

25 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Asbest Kullanımı: Asbestin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı, Asbest içeren her türlü ürünün ithalatı ve satılması, Asbest ürünlerinin veya asbest ilave edilmiş ürünlerin üretimi-işlenmesi YASAK! RD’de; çalışılan ortam havasındaki asbest miktarının, belirlenmiş sınır değerin altında ise; Kolay kırılmayan malzemeyle çalışılan, geçici ve kısa süreli tamir-bakım işinde, Asbest liflerinin sıkı şekilde bağlı olduğu malzemenin bozulmadan ve parçalanmadan uzaklaştırılması işinde, İyi durumdaki asbestli malzemenin paketlenmesi işinde, Ortam havasının izlenmesi ve kontrolü işleri ile malzemelerde asbest bulunup bulunmadığının tespiti için örnek alınması işinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne İş Planı bildirimi ve Asbestle ilgili Sağlık Gözetimi zorunlu değil! tarihli, sayılı R.G. – Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

26 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Asbest Söküm Uzmanı/Çalışanı Eğitimleri: Asbest söküm uzmanı eğitimi: İSGÜM (30 saat-5 yılda bir yenileme) Asbest söküm çalışanı eğitimi; Kamu kurumları, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, Sendikalar, Bakanlıkça yetkilendirilmiş İH&İGU Eğitim Kurumları’nca Asbest söküm uzmanları tarafından verilir.

27 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Asbest Türleri: Krizotil (Beyaz Asbest) Krosidolit (Mavi Asbest) Grünerit Asbest (Amosit – Kahverengi Asbest) Aktinolit Asbest Antofilit Asbest Tremolit Asbest Havadaki Asbest ölçümünde boyu > 5 mikron, eni < 3 mikron ve boy>enx3 lifler hesaba katılır. TWA (ZAOD) 0,1 lif/cm3’ü geçmemelidir!

28 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
ASBESTİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR FİBROZİS (ASBESTOZİS) AKCİĞER KANSERİ (Bronşial Karsinom) Solunum Dışı: Mide-Barsak Kanseri MEZOTELYOMA PLEVRADA KALINLAŞMA PLEVRAL PLAK, KALSİFİKASYON PLEVRAL EFFÜZYON

29 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Klinik özellikler: Asbestin fibrojenik potansiyeli; silis tozundan az, kömür tozundan fazla! Fibrozis ilerleyince nefes darlığı, ileri olgularda öksürük, balgam ve kalp yetmezliği eklenir. Plevral sıvı varsa yan ağrısı. Tanı: Çalışma öyküsü! Radyoloji: Bazal segmentlerde fibrozis irregüler opasiteler Bazı hastalarda; balgamda, akciğerde, tümör dokusunda veya plevral sıvıda “asbest cisimciği” (asbestos body) bulunabilir.Asbest body, mutlaka hastalık anlamına gelmez, asbest maruziyeti olduğu anlamına gelir. Tedavi: Tedavisi söz konusu değil! Plevral kalınlaşma, kalsifikasyon ve plaklar bir tedavi gerektirmez. Asbeste (krosidolit asbest) bağlı en önemlileri: Akciğer CA ve Mezotelyoma! Asbest + Sigara olması durumunda Akc. CA risk artışı 55 kat!

30 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Korunma: Asbest yerine kanserojen etkisi olmayan maddelerin kullanılması! (sentetik mineral lifler: Kaya yünü (man-made mineral fiber; MMMF) ve cam yünü (man-made vitreus fiber; MMVF)) Toz kontrolü (havalandırma sistemleri, kapalı düzenekler, temizlik için vakum süpürgelerin kullanımı, özel aspirasyon sistemleri) İşyeri ortamı ölçümleri (havada asbest lif sayımı) Asbest için üretilmiş toz maskeleri İşe giriş muayenesi; asbestli işte çalışma bakımından riskli olabilecek kişiler (sigara içen, ailesinde akciğer kanseri olanlar vs) Aralıklarla yapılacak Röntgen ve SFT ile erken tanı?! Asbest endüstrisinde çalışanların sigara içmemeleri çok önemli!

31 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Asbest-Sağlık Gözetimi: * Çalışanın mesleki ve tıbbi özgeçmişi ile ilgili kayıtlarının tutulması, Her çalışanın genel sistemik fizik muayenesi ve öz. Solunum Sistemi muayenesi, 35x35 standart AC Grafisi v Dijital AC radyografisi, (en geç 2 yılda bir) SFT yaptırılır. İH, iş sağlığındaki gelişmeleri göz önüne alarak balgam sitoloji testi, BT, tomodansitometri vb. daha ileri tetkikler isteyebilir. *: Gizlilik esasına dikkat edilir. Şüpheli durum saptanırsa; İH ileri tetkikler ve uzman değerlendirilmesini isteyebilir. Çalışana sağlık durumu ile ilgili bilgi verilir. Benzer biçimde maruz kalan diğer çalışanların sağlık durumu da gözden geçirilir. Sağlık gözetimi ile ilgili olarak her çalışanın kişisel sağlık kaydı tutulur, saklanır ve güncellenir.

32 PNÖMOKONYOZLAR –(ASBESTOZİS)
Asbest - Kayıtlar: Asbest söküm işini yapan veya yaptıran işveren, asbest sökümünde görev alanların yaptıkları işleri, çalışma süresini ve maruziyet düzeyini belirten kayıtları tutar ve saklar. Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra, kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır. İşyerinin çalışanlarıyla devri halinde; kayıtlar, devredilen işletmeye teslim edilir. İşyerinin kapanması halinde; kayıtlar SGK İl Müdürlüğüne teslim!

33 PNÖMOKONYOZLAR –(KİP)
KÖMÜR İŞÇİSİ PNÖMOKONYOZU (KİP) Kömür madenciliği - yer altından kömür çıkarılması - toz maruziyeti! Basit form: (Daha sık) Komplike form: (“progresif masif fibrozis” , “psödo-tümöral kütle”) Basit pnömokonyoz olarak başlar, zaman içinde odakların birleşmesi sonucu çok büyük kütleler oluşur. Bu kütle içinde ilerleyici fibrozis (PMF). Kömür işçisi pnömokonyozu antrasit ve taş kömürü işçilerinde görülür, linyitte pnömokonyoz riski yoktur.

34 PNÖMOKONYOZLAR –(KİP)
Klinik belirtiler: Damar endotelinde kömür partikülleri birikmesi oldukça tipik! Damar lümeni daralır ve Pulmoner HT Tanı: Radyoloji: Akciğer parankiminde kömür depolanma alanlarının görülmesi Balgamda kömür tozu? Tedavi: Tedavi gerekmez. Etkilenmiş hastalarda iş değişikliği! Korunma: Ortamdaki tozun kontrolü (Islak delme yöntemi, havalandırma sistemleri kurulması, maske kullanılması) İşe giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri (radyoloji ve SFT)

35 PNÖMOKONYOZLAR –(SİDEROZİS)
Akciğerlerde demir ve demir oksitlerinin tozlarının depolanması! Karışık toz maruziyeti→ “sidero-silikozis” Fibrotik reaksiyon çok zayıf. Riskli işler: Demir madenciliği ve kaynakçılık(tank, sarnıç vb. kapalı ortamlarda kaynak yapanlar) Klinik belirtiler: Efor dispnesi Tanı: Demir tozuna maruziyet öyküsü! Akciğerlerde yaygın şekilde mikronodüler görüntü Tedavi: Spesifik tedavisi yok! -Semptomatik yaklaşım Korunma: Toz kontrolü Havalandırma sistemleri, Toz maskeleri İşe giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri ile tıbbi koruyucu yaklaşımlar ve sağlık eğitimi.

36 ORGANİK TOZLARA BAĞLI AKCİĞER HASTALIKLARI
BİSİNOZİS Pamuk tozunun solunması sonucu! Pamuk tozu,Akciğerlerde histamin benzeri madde salınımına yol açar,akut bronkospazm! Tozun solunmasını izleyen birkaç saat içinde ortaya çıkar ve bir süre sonra da düzelir. Ancak her gün mesaide tekrarlayan bu akut tablo, zamanla kronik bir akciğer hastalığı! Akciğerlerde toz depolanması ve fibrotik reaksiyon söz konusu değildir. Riskli işler: Pamuklu dokuma endüstirisi (Bisinozis, en çok taraklama işleminde çalışanlarda) Keten-kenevir bitkisinden kalın iplik, urgan vs. yapımı (evlerde daha çok toz maruziyeti) Klinik belirtiler: İşe başladıktan birkaç saat sonra gelişen akut bir nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissi Pazartesi sabahları işe başlandığında belirtiler en şiddetli! → “Pazartesi hastalığı” Kronik bronşit ve amfizem türü bir tablo gelişir. Akut tablo: Hava açlığı - Akciğerlerde wheezing ve raller; kronikleştiğinde kuru raller Bisinozis; hemen daima ≥ 10 yıl pamuklu dokuma endüstrisinde çalışanlarda! Sigara içilmesi hastalığın gelişme olasılığını artırmaktadır.

37 BİSİNOZİS BİSİNOZİSTE KLİNİK EVRELENDİRME Evre 0 Normal bulgular
Bazı Pazartesi sabahları nefes darlığı olması Evre 1 Her Pazartesi sabahı nefes darlığı olması Evre 2 Pazartesiden sonraki günlerde de nefes darlığı olması Evre 3 Kronik akciğer hastalığı tablosu

38 BİSİNOZİS Tanı: Tedavi: Korunma: Çalışma öyküsü
Pazartesi sabahları ortaya çıkan belirtilerle seyreden tipik hastalık öyküsü Tedavi: Solunum sıkıntısı çoksa; bronkodilatatör ilaçlar – İnfeksiyon, kalp yetm. eklenmişse; uygun tedavi Korunma: Pamuk ipliği yerine sentetik ipliklerin kullanımı (Bisinozis, son yıllarda azalmaktadır) Ortamda toz kontrolü Temizlik işlemi vakumlu sistemlerle yapılmalı Uygun havalandırma (Dokuma fabrikasında yukarıdan aşağıya hava akımı (toz-soluma mesafesi) Ortamdan hava örnekleri-toz ölçümü İşe giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri(öz. Pazartesi günleri nefes darlığı öyküsü→ erken tanı!) FVC1.0 ölçümü bronkospazmı gösteren bir tarama yöntemi! Vardiya başında yapılan ölçümdeki FVC1.0 değerine göre vardiya sonunda (veya çalışmanın 4. saatinde) ölçümde 100 ml. ve üzerinde azalma olması dikkat çekici! Gerekiyorsa iş değişimi Sağlık eğitimi (Toz kontrolü uygulamaları, toz maskesi kullanmanın önemi, sigaranın zararları vb.)

39 ORGANİK TOZLARA BAĞLI AKCİĞER HASTALIKLARI
İnorganik Kurşun bileşikleri, Berilyum; Akciğerlerde granülomatöz hastalıklar yapar. Çimento tozu, Mermer tozu, Odun tozu, Tütün tozu mukozalarda tahriş yapar. Tropikal iklim ağaç talaşları, alerjik dermatit yapar.

40 MESLEKSEL ASTIM Tüm Astım hastalarının, % 2’si Mesleki Maruziyete bağlı! İlk tanımlayan: Ramazzini Cila katkısı İzosiyanat, en yaygın Mesleki Astım nedeni Korunma: Toksik-irritan ve immünolojik maddelerin tüm işyerlerinde belirlenen değerlerde olması sağlanmalı İşyeri havalandırması Bilinçlendirme

41 MESLEK ASTIMINA NEDEN OLAN İRRİTAN MADDELER
MESLEKSEL ASTIM MESLEK ASTIMINA NEDEN OLAN İRRİTAN MADDELER Klor Gaz kaçağı, kağıt fabrikası Dizel egzoz gazı Demiryolu işçiliği Yangın dumanı İtfaiyeci Klorin Ev hanımları ( HCL +HOCL karışımı ) Hydrazin Elektrik santralı Soğuk asetik asit Kaza ile dökülmesi Hidroklorik asit Havuz temizleyiciler Hidrojen sülfüt Tarım işçileri Boyalar Sprey boyacılığı Perkloretilen Kuru temizleme Sülfirik asit Ev temizliği Toluen diizosiyanat Boyacılık Uranyum hekzaflorit Kimya sanayi Kaynak buharı Kaynakçılar Formaldehid Sağlık personeli Metal buharı Dökümcüler Makine yağları Fabrika çalışanları

42 MESLEKİ ASTIM AJANLARI VE RİSKLİ MESLEKLER
MESLEKSEL ASTIM MESLEKİ ASTIM AJANLARI VE RİSKLİ MESLEKLER HAYVANSAL: Hayvan proteinleri Hayvan besleyiciler, deney hayvan lab. araştırmacıları Karides,yengeç Bu gıdaları işleyenler Yumurta proteinleri Yumurta üreticileri BİTKİSEL: Hububat tozu Hububat depo işçileri Buğday, çavdar, soya tozu Fırıncılar, değirmenciler Latex Sağlık çalışanları Yeşil kahve çekirdeği Kahve kavuranlar ENZİMLER: Bacillus subtilis proteazları Deterjan sanayi çalışanları Pankreatin, papain, pepsin Farmasötik endüstrisi çalışanları Fungal amilaz Fırıncılar ODUN TOZLARI: Batı kızıl sediri,kırmızı odun Bıçkıhane, marangoz, doğramacı çalışanları

43 MESLEKİ ASTIM AJANLARI VE RİSKLİ MESLEKLER -2
MESLEKSEL ASTIM MESLEKİ ASTIM AJANLARI VE RİSKLİ MESLEKLER -2 KİMYASALLAR: Diizosiyanatlar Poliüretan, plastik, vernik/cila sanayi çalışanları Asit anhidritler Epoksi reçine, alkid reçine, plastik işçileri Kompleks aminler Fotoğrafçılar, gom cilalama yapanlar, matbaacılar Azodiokarbonamid Plastik, lastik/kauçuk işçileri Reaktif boyalar Tekstil işçileri Metil metakrilat Sağlık çalışanları İLAÇLAR: Penicillin,psyllium, simetidin İlaç fabrikası işçileri,sağlık çalışanları METALLER: Platin tuzları Platin üretim/saflaştırma işçileri Kobalt Ağır metal öğütümü işçileri Krom, nikel Metal kaplama işçileri DİĞER: Metal işleyen sıvılar Makinistler Alüminyum Alüminyum sanayi çalışanları Siyah çam sakızı / lehim Elektronik işçileri

44 MESLEKSEL ASTIM Daha önce yakınması olmayan bir kimsede işe girdikten sonra (birkaç hafta veya ay) rinit ve astım semptomları (nefes darlığı nöbetleri, öksürük, göğüste yanma veya sıkışma hissi) ortaya çıkması, Hafta sonunda ve daha uzun tatillerde yakınmaların azalması, işe dönüşte tekrar artması, MA için belirleyici kriterler! Spirometrik ölçümler ve peak-flow takibinde hafta başında ve uzun tatiller sonrasında; iş çıkışında başlama değerine göre % 20 den fazla düşme, tipiktir.

45 MESLEKSEL ASTIM Erken tanı çok önemli!
Erken dönemde etkenden uzaklaştırmakla hastaların yarısından fazlasının tamamen iyileşir! Önleme: Hastalığa yol açan etkenlerin eliminasyonu İkame (ör:Toluen diizosiyanat yerine daha az zararlı difenil metan diizosiyanat kullanımı)

46 AŞIRI DUYARLILIK PNÖMONİSİ
Hipersensitivite Pnömonisi = Çiftçi hastalığı Organik tozlara(ve bazı kimyasallara), Akciğer parankiminde immünolojik gelişen inflamasyon Riskli Grup: Çiftçiler, Güvercin besleyenler, Klima cihazları bulunan yerlerde çalışanlar, Yoğun küf mantarlarına maruz kalan ev hanımları Termofil aktinomiçetler ve küf mantarları, yeterli rutubet ve sıcaklığın ( derece ) bulunduğu tüm tarımsal alanlarda hızla ürer ve hastalık ortaya çıkarabilir. Daha çok yaşlarında ve sigara içmeyenlerde görülür. Temastan 4-6 saat sonra boğazda kaşıntı, üşüme, titreme, ateş, terleme, halsizlik, retrosternal yanma, myalji, baş ağrısı gibi sistemik belirtiler ve nefes darlığı, öksürük ve hemoptizi görülebilir.

47 AŞIRI DUYARLILIK PNÖMONİSİ
Tanı: Radyolojik bulgular Laboratuvar bulguları SFT (Restriktif bozukluk) Deri Testleri Korunma: Tarımda modern yöntemlerin kullanılması Küflü tahıl ve bitki yığınlarının ellenmeden önce ıslatılması veya ilaçlanması Bilinçlendirme Medikal tedavi ile beraber hastanın ortamdan uzaklaşması Antijenin veya hastanın ortamdan uzaklaştırılması ile semptomlar tamamen düzelir.

48 AŞIRI DUYARLILIK PNÖMONİSİ
İŞLER / ETKENLER Antijen Maruziyet kaynağı Sendrom Bakteri Küflü saman, küflü tahıl, kompost, şeker kamışı lifi, sıcak su rezervuarı, deterjan Çiftçi akciğeri, tahıl ve kültür mantar işçisi akciğeri, bagassozis. Nemlendirici akciğer, deterjan işçisi akciğeri Funfus Küflü malt, küflü peynir, küflü mantar tozu, küflü akağaç kabuğu, küflü odun tozu Malt işçisi akciğeri, peynir işçisi akciğeri, suberozis, akağaç kabuk soyucusu akciğeri, sequoiosis Amip Kontamine su Nemlendirici akciğeri Hayvansal protein Kuş çıktısı, tüyü, idrar, dışkı, deri döküntüsü Kuş besleyici akciğeri, hayvan bakıcı akciğeri Kimyasallar Boya, kaplama, poliüretan köpük, epoksi reçine İsosiyanat akciğeri, Pulmoner hemoraji-anemi sendromu